Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

Filip De Rynck | Karolien Dezeure
Hoofdstuk 2
De burgermaatschappij in de stad
De burgermaatschappij is het gedifferentieerd geheel van organisaties,
bewegingen en activiteiten die door burgers worden beheerd of ondernomen
en die een autonome positie innemen tussen de private sfeer, de
markt (de profitsector) en de overheid.
De burgermaatschappij vervult sociale functies (mensen verenigen,
emanciperen en versterken van het sociaal kapitaal), democratische of
culturele functies (deelnemen aan processen van betekenisgeving in de
samenleving, behoeften formuleren, stem geven ten opzichte van maatschappelijke
actoren) en politieke functies (impact op beleid, beleid vormen).
Een actieve burgermaatschappij is voor ons een wezenlijke dimensie
van participatie. Het is evenwel geen exclusieve regel voor individuen:
mensen hoeven geen lid te zijn van verenigingen om gehoord te worden
of een inbreng te hebben. Maar we zijn er wel van overtuigd dat allerlei
soorten verenigingen allerlei soorten mensen op allerlei manieren kunnen
ondersteunen.
De georganiseerde vormen van de burgermaatschappij zijn ook niet neutraal:
ze sluiten mensen in en andere uit. In de burgermaatschappij leven
verschillende opvattingen over burgerschap door elkaar en die kunnen
strijdig zijn. Om die redenen moet de verhouding tussen burgermaatschappij
en overheid wederzijds kritisch zijn: dat houdt beide wakker en
zorgt voor een gezonde verhouding. We pleiten in dit hoofdstuk voor vitale
coalities tussen de burgermaatschappij en de overheid die steunen op
een gedeelde en niet op een verdeelde verantwoordelijkheid. We pleiten
voor een kritische doorlichting van de manier waarop die overheid haar
relaties met de burgermaatschappij uitbouwt en van de manier waarop ze
die burgermaatschappij ondersteunt.
29