Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

ONZE VISIE OP PARTICIPATIE IN STEDEN
lingen. De kracht van lokaal initiatief valoriseren en niet overreguleren
kan even effectief zijn als goedbedoelde centrale regulering die evenwel
de instrumenten mist om de ambities waar te maken.
We bekijken de stad dus breed: alle systemen van sturing in de stad (onderwijs,
economie, gezondheid,…) en alle praktijken, platformen of infrastructuren
die voor participatie zijn uitgebouwd of die zich daartoe potentieel
zouden kunnen lenen. We denken bijvoorbeeld aan het sociaal
overleg tussen de sociale partners, aan vormen van leerlingen- en ouderenparticipatie,
aan gestructureerde vormen van betrokkenheid van gebruikers
in instellingen,… In al die systemen kunnen zich ook problematieken
van representatie voordoen. Deze systemen kunnen dichtslibben,
kunnen gesloten functioneren, kunnen mensen uitsluiten, kunnen te weinig
oog hebben voor de spontane vormen van burgerparticipatie. De problemen
van representatie zijn dus niet het alleenrecht van de politieke
representatieve democratie.
Een belangrijk onderdeel van de stad is uiteraard de wijze waarop het
stadsbestuur binnen haar eigen acties ook zelf met haar burgers omgaat;
de manier waarop het stadsbestuur haar diensten, haar instellingen en
haar beleidsvorming organiseert; de manier waarop politici en ambtenaren
in contacten met burgers handelen, werken, loslaten en overlaten; de
manier waarop ze al dan niet open processen kansen geven, deze organiseren;
de wijze waarop politici, ambtenaren en burgers met elkaar in
dergelijke processen omgaan. De concrete dagelijkse organisatie en werking
van stadsbesturen en de rol van stadsbesturen in de relatie tot vele
andere stedelijke actoren, kan op vele manieren participatie en actief burgerschap
stimuleren maar ze kan het ook ontmoedigen. Daarom zullen
we veel aandacht besteden aan de politieke cultuur en de concrete administratieve
organisatie van stadsbesturen, aan de manier waarop steden
een omslag proberen te maken naar wijkwerking, aan de manier waarop
stadsbesturen omgaan met de zogenaamde ‘frontlijnambtenaren’: een
groeiende groep van vaak hooggeschoolde mensen die op de brug zitten
tussen bureaucratie en burgersamenleving. De wijze waarop stadsbesturen
zich organiseren doet er voor participatie toe: dat is geen neutrale
keuze.
Participatief beleid moet respect hebben voor en ruimte geven aan lokale
actie zodat mensen voelen dat ze doorheen de interactie met andere mensen
vat hebben op hun leefsituatie, dat hun concrete vormen van betrokken
zijn verschil kunnen maken, hoe verschillend die vormen van betrokkenheid
ook zijn, op vele niveaus, in vele leefwerelden, in allerlei
sectoren. Dat is de fundamentele democratische reden waarom we werk
willen maken van een visie op burgerschap en participatie in steden, de
26