Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

… in de stadsrepubliek 11
We willen de gevolgen van deze invulling van participatie nagaan voor
het functioneren van de overheid, in het bijzonder alle overheidsactoren
of semi-overheidsactoren die in een stedelijke context werken. Die gevolgen
zijn enerzijds gesitueerd in het anders kijken naar maatschappelijke
ontwikkelingen en interacties tussen mensen: niet vanuit het overheidsperspectief
en vanuit de ratio van de overheid maar vanuit wat zich in de
samenleving zelf als autonome politiek ontwikkelt. De gevolgen zijn anderzijds
gesitueerd in het anders handelen voor projecten of programma’s
die de overheid zelf wil opzetten. De stap van inspraak naar participatie
betekent dat de overheid ruimte en tijd biedt aan dialogische en sociale
leerprocessen die interactie mogelijk maken en er oog voor heeft dat het
opzetten van dergelijke processen zelf een stimulans is tot spontane en
autonome interactie tussen mensen. Dat moet dan weer kansen krijgen en
doet appel op een overheid die hiermee omzichtig en zorgvuldig omgaat
en zelfkritisch is ten aanzien van de manier waarop heel haar invloedrijk
instrumentarium van regelgeving, organisaties, routines, procedures, financiering,…
daarop inwerkt.
Wij zijn er van overtuigd dat ook overheden zelf participatieprocessen
mogen en kunnen opzetten maar we pleiten er voor om dat begrip zorgzaam
te gebruiken en aan kwaliteitsvoorwaarden te verbinden. Participatie
gaat over open processen van interactie waarbij ruimte en tijd is voor
meningsvorming, voor uitwisseling van meningen, voor het opbouwen
van gedeelde visies, voor het omgaan met conflicten. We besteden in
onze werking en adviezen aandacht aan deze kwaliteiten en aan de spanning
waarin overheden zich bevinden: door een toegenomen professionalisering
en door een grote druk op de politiek kunnen participatieprocessen
te zeer vanuit het perspectief en de ratio van de overheid worden
bekeken. Dat kan ertoe leiden dat de participatiebevorderende kwaliteiten
en de participatiepraktijken van de burgermaatschappij te weinig worden
gezien en te weinig kansen krijgen om hun kracht te ontwikkelen. De
overheid gaat te zeer van binnen naar buiten denken en handelen, terwijl
participatie betekent: van buiten naar binnen denken, vanuit de dynamiek
in de samenleving en de betekenis daarvan voor het bestuur.
11
Filip De Rynck | Karolien Dezeure
Dit deel is grotendeels geïnspireerd op De Rynck, F. (2007). Participatie voorbij
de representatie? De interactie tussen stadsbesturen en burgerparticipatie: wisselstroom
of kortsluiting? Brugge: Vanden Broele.
23