Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

6.2.1 Kijken naar de bestuurlijke organisatie
Filip De Rynck | Karolien Dezeure
De bestuurlijke organisatie van stadsbesturen omvat culturele aspecten,
structurele aspecten en routines in de organisatie.
Tot de culturele aspecten rekenen we bijvoorbeeld de openheid in de
organisatie, de mate waarin de organisatie openstaat voor innovatie, de
ruimte voor interne discussie over de organisatie, de bereidheid tot verandering,
de manier waarop de verhouding tussen politici en ambtenaren
werkt en hoe daarover wordt gedacht. Als de cultuur in de stadsorganisatie
niet open is, weinig innovatief, met weinig ruimte voor zelfkritiek en
weinig bereidheid tot verandering dan zal dat zeker doorwerken op de
relaties met burgers. In die algemene betekenis heeft de stadsorganisatie
dan eerder conservatieve kenmerken en zal omwille van die organisatiekenmerken
meer weerstand zijn tegen impulsen tot aanpassing van de
organisatie die uit contacten met burgers komen.
De structurele aspecten hebben betrekking op de manier waarop de taken
in de organisatie tussen departementen en diensten zijn verdeeld en de
manier waarop de taken worden gecoördineerd gericht op samenwerking.
De structuur van de stadsorganisatie bepaalt in belangrijke mate hoe de
relatie tussen stadsbestuur en burgers praktisch zal worden georganiseerd.
Is er bijvoorbeeld tussen diensten slechte coördinatie dan zal dat zeker
effect hebben op die relatie. Neemt elke dienst apart initiatieven inzake
inspraak of participatie zonder enige vorm van coördinatie, dan zal de
burger daar zeker gevolgen van ondervinden.
Tot de structuur rekenen we ook de relaties tussen stad en OCMW, tussen
de stad en verzelfstandigde vzw’s, stadsbedrijven en intergemeentelijke
samenwerkingsverbanden. Werken stad en OCMW bijvoorbeeld helemaal
naast elkaar dan zal het effect daarvan voelbaar zijn in de manier
waarop participatie vorm krijgt in het lokaal sociaal beleid. Als stadsbedrijven
helemaal losgroeien van de stadsorganisatie, dan kan dat evenzeer
gevolgen hebben voor de participatiepraktijk.
Naast cultuur en structuur bestaan er in stadsbesturen ook routines, procedures,
manieren van werken, gewoontes en tradities (‘zo doen we dat
hier’). Na verloop van tijd kunnen die regels zo ingeburgerd zijn, dat ze
bijna onveranderbaar lijken. Ze geven zekerheid en stabiliteit maar ze
kunnen ook tot een gebrek aan vernieuwing leiden en niet meer aangepast
zijn aan veranderde omgevingsfactoren, bijvoorbeeld veranderingen
in de burgermaatschappij.
Het geheel van deze factoren dat kenmerkend is voor de stadsorganisatie
noemen we ‘instituties’. Dat is een wat ongemakkelijk woord dat verwijst
naar theoretische stromingen in de literatuur. Het is het geheel van cultu-
141