Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

Filip De Rynck | Karolien Dezeure
bestuur’). Burgers en ambtenaren hebben op dit niveau in Nederland al
laten zien dat ze langdurige samenwerkingsrelaties kunnen aangaan en
dat burgers de verschillende logica’s leren kennen en beheersen. Burgerbestuur
op wijkniveau vergroot het bestuurlijke vermogen van de samenleving.
Uit de literatuur blijkt trouwens dat deze democratische participatie
zich niet alleen beperkt tot achterstandswijken.
Tot slot toont het WRR rapport over ‘vertrouwen in de buurt’ aan dat de
buurt kan worden gebruikt als object en aangrijpingspunt voor beleid. 53
Onderzoek wijst uit dat het versterken van de kleinschalige verbanden
(zoals de wijk) een antwoord kan bieden op het stijgende wantrouwen
van de burger tegenover de overheid. In de publieke ruimte van hun directe
leefomgeving ervaren burgers immers leefbaarheidsvraagstukken
waarvan zij het gevoel hebben dat ze niet (voldoende) worden aangepakt.
De burgers weten dat ze daar zelf wat aan kunnen doen en zouden dat
misschien ook wel willen, maar dan moeten anderen dat ook doen. Als
het beleid daar ook terdege rekening mee houdt en burgers daartoe de
ruimte geeft, kan dat de burgerzin verder faciliteren en stimuleren. En de
betere wisselwerking met elkaar en met de overheid zou dan bevorderlijk
zijn voor het politiek en sociaal vertrouwen.
De WRR (2005) geeft daarbij wel aan dat differentiëren naar soorten wijk
essentieel is. De ene buurt is immers de andere niet. De overheid moet
dus inspelen op de specifieke problematiek en het potentieel om iets te
kunnen doen aan de leefbaarheidsproblematieken. Ten tweede moet de
overheid meer ‘integraal’ werken. Daarmee bedoelen we dat het beleid
moet worden opgebouwd vanuit hoe mensen de wijk ervaren en meemaken.
Burgers hebben geen boodschap aan administratieve scheidingslijnen
die vervolgens over de wijk worden gelegd. Het bestaande beleid
komt in de regel immers voort uit functioneel gerichte sectorale beleidskokers
(apart optreden voor milieuproblemen, voor mobiliteit, voor welzijn,
voor onderwijs,…). ‘Integraal beleid’ betekent per definitie maatwerk
per buurt omdat de balans van behoeften en problematieken telkens verschillend
kan zijn. In de huidige bestuurlijke context ligt dit uiteraard gevoelig
(“rechtsongelijkheid”) zowel bij bestuurders als bij burgers. Bestuurders
willen iedereen gelijk behandelen en vinden dan dat een
bepaald initiatief overal moet, ook al is het op sommige plaatsen allicht
niet nodig. Burgers zelf zijn ook snel geneigd om te vergelijken met anderen
en te eisen dat wat elders gebeurt, ook bij hen wordt gerealiseerd.
53 Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (2005). Vertrouwen in de buurt.
Amsterdam: Amsterdam University Press.
117