Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

5.2.1 Het belang van de wijk
DE WIJK IN HET PARTICIPATIEBELEID
We zien vier motieven waarom de wijk een interessant niveau is voor
burgerparticipatie.
Eerst en vooral is er een afhankelijke relatie tussen de burger en zijn (directe)
omgeving. We ontwikkelen allemaal een identiteit in interactie met
onze directe en fysieke omgeving. De plaats waar je woont doet ertoe, zo
blijkt uit onderzoek 50 . Deze invloed is echter niet voor iedereen gelijk en
deze invloed kan ook wijzigen naargelang de tijd.
Een tweede motief is de wijk als een leerschool voor ‘civic skills’. Een van
de wezenselementen van de democratie is dat mensen zich ook in een
andere partij en opvatting kunnen inleven en begrijpen dat een democratisch
bestuur ook een afwegingsproces is tussen verschillende keuzemogelijkheden.
Daarom blijft het van cruciaal belang dat mensen op het basale
niveau van hun directe leefomgeving civic skills ontwikkelen - niet
alleen voor de democratie op dat niveau zelf, maar ook omdat het kan
bijdragen aan enige empathie voor democratie in ruimere zin. Zelfs of
ook de ervaringen van burgerinitiatieven vanuit welbegrepen eigenbelang
(een schonere wijk, behoud van parkeerplaatsen,…) kunnen een bodem
zijn voor een breder burgerschap, al is het maar dat door dit soort initiatieven
men ook geconfronteerd wordt en kennismaakt met buren, gemeente,
instanties,… en hun opvattingen. Het gaat dus om ‘ontmoeting–
inleving – (enig) begrip’. 51
Ten derde toont Nederlands onderzoek aan dat burgerbestuur op lokaal of
wijkniveau ook de belofte inhoudt van democratische vernieuwing: burgerbestuur
kan ertoe doen, kan voor de aanpak van problematieken echt
verschil maken. 52 Het onderzoek van Wagenaar en Staffhorst toont aan
dat achterstandswijken kunnen transformeren tot bloeiende gemeenschappen
als er daar intensief met burgers wordt samengewerkt (‘burger-
50 We zien twee soorten onderzoek: (1) onderzoeken die een zicht proberen te
krijgen op de invloed die de omgeving zou uitoefenen op de individuele bewoners:
vooral onderzoeken gericht op de negatieve gevolgen van wonen in een
kansarme buurt en (2) onderzoeken gericht op de positieve gevolgen van ‘sociale
menging’. De onderzoeken over deze relatie zijn vooral Amerikaans geïnspireerd
– we kunnen dus moeilijk veralgemenen naar onze specifieke context.
51 Wetenschappelijk Raad voor Regeringsbeleid (2004). De staat van de democratie,
democratie voorbij de staat. Amsterdam: Amsterdam University Press..
52 Wagenaar, H. & Staffhorst, B. (2006). “Burgerbestuur en de complexiteit van de
stadswijk; deliberatieve democratie als bestuurlijk arrangement.″ In: J. Grin & M.
Hajer (Eds). Meervoudige democratie; ervaringen met vernieuwend bestuur.
Amsterdam: Aksant.
116