Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

We plaatsen verplichte procedures van openbaar onderzoek bij de netwerkconstituering:
het zijn opgelegde procedures die alle stadsprojecten
in Vlaanderen kleuren. Stel bijvoorbeeld dat de Vlaamse overheid zou
(kunnen) beslissen om te werken met één procedure van openbaar onderzoek
in plaats van de verschillende procedures, dan zou dat zeker impact
hebben op processen rond stadsprojecten.
Procedures van openbaar onderzoek zijn juridische instrumenten die dienen
voor de belangenbescherming van de burger of de bescherming van
specifieke belangen. In de praktijk zijn deze procedures gewoon een deel
van het strategische spel rond het stadsproject. Bewonersgroepen gebruiken
deze procedures en de daarmee samenhangende juridische instrumenten.
Soms doen ze dat omdat er nauwelijks participatiekansen waren
en dan zijn dergelijke procedures een laatste toevlucht, soms maakt het
deel uit van een hardnekkige strijd om alsnog het eigen belang te beschermen.
Bestuurders zeggen dan vaak erg snel dat burgers het NIMBY syndroom
vertonen: dat ze nooit verandering willen als dat hun eigen belangen
schaadt (Not In My Back-Yard). Op die manier heeft het begrip een zeer
stigmatiserend effect: het plaatst de bewoners bij voorbaat in de positie
van egoïsten of onwetenden (waardoor ze ook moreel minderwaardig
zijn), terwijl het de projectinitiators voorstelt als alwetende weldoeners
die per definitie werken in functie van het algemene belang (en dus moreel
meerderwaardig zijn). Het concept maakt een karikatuur van bewonersprotest
en is daarom ongeschikt als wetenschappelijk concept. 45 .
Ruimtelijke conflicten zijn het resultaat van de interactie tussen twee min
of meer autonome deelprocessen: nl het proces van besluitvorming binnen
de politiek-administratieve arena en het proces van mobilisatie en
processtrategieën in de burgermaatschappij. Voor de eersten is het project
een instrument van beleid; voor de tweede is het project een deel van de
dagelijkse leefwereld.
Er zijn factoren die bepalen waarom het ene project zonder conflict verloopt,
het andere met zware conflicten: de inhoudelijke karakteristieken
van het project, de politieke context en de manier van besluitvorming,
de interactie tussen beide arena’s, de karakteristieken van de protestgroepen
46
45
46
108
PARTICIPATIE MAAKT STADSPROJECTEN
Coppens, T. (2008), Conflicten en protest bij ruimtelijke projecten: een mogelijke
toepassing voor Alternative Dispute Resolution ?, paper voor Masterclass
stadsprojecten.
Coppens, T. (2008). Ibid.