Naar een innoverend participatiebeleid - Thuis in de Stad

PARTICIPATIE MAAKT STADSPROJECTEN
inrichting gericht zijn, zijn de formele bevoegdheden van de stadsbesturen
in ons bestel zo omvangrijk dat dit scenario alleen al om institutionele
redenen (althans op dit moment) weinig realistisch is. Maar in de uitvoeringsfase,
bij de inrichting en het beheer van deelaspecten van een project
kan een vorm van marginale politiek zeker relevant zijn (bijvoorbeeld om
publieke ruimtes autonoom door de wijk te laten beheren).
Het onderscheid tussen de politieke rollen laat ook toe een onderscheid te
maken tussen de rol van de gemeenteraad en die van uitvoerende politici.
Vanuit een vernieuwd perspectief op deliberatieve processen en van
daaruit uit ook op representatieve democratie is het denkbaar om van de
raad meer de agendavormer te maken. Intensieve deliberatie kan immers
niet altijd en overal worden opgezet en professioneel onderhouden. Er
moeten dus keuzes worden gemaakt en dat lijkt ons bij uitstek de taak van
de gemeenteraad. De raad kan vervolgens een reeks randvoorwaarden en
kwaliteitscriteria uitwerken die als metakader voor dergelijke processen
dienen. In dat kader kan ook vastgesteld worden op welke momenten of
rond welk soort beslissingen de raad als forum voor publiek debat wordt
ingeschakeld. Deze elementen zouden voor iets meer evenwicht in de
machtsbalans kunnen zorgen tussen gemeenteraad en college. Ze passen
in de keuzes van het gemeentedecreet om van de raad meer een strategisch
forum te maken. In de huidige verhoudingen is de gemeenteraad
vooral de speelbal van de uitvoerende politici, van experten en van ambtenaren
die zelf bepalen wanneer en waarvoor de raad in de loop van
processen wordt ‘gebruikt’. Door de evolutie naar meer publiek-private
samenwerkingsverbanden al dan niet vanuit autonome stadsbedrijven
dreigt deze kloof bovendien nog groter te worden. Het komt er met
andere woorden volgens ons op aan om de raad een plaats te geven in
de dynamiek van deze processen, in plaats van de raad nog verder te
marginaliseren. Dat vergt in elk geval een meer interactionistisch perspectief
op de raad dan het institutionele beeld dat nu wordt gehanteerd waarbij
de raad alleen een rol speelt als dat formeel en volgens de procedures
moet.
In participatieve processen spelen ‘every day makers’ een belangrijke rol.
Het zijn sleutelfiguren die centraal staan in de netwerken in het stadsdeel.
We denken dan aan de mensen die formele posities innemen maar eigenlijk
nog meer aan mensen die in de informele netwerken centraal staan. In
die posities transfereren zij voortdurend informatie tussen mensen, tussen
burgers en bestuur, tussen bestuurders en diensten ook. Stadsbesturen zijn
immers ook complexe organisaties waarvan de delen soms andere belangen
nastreven. De ‘every day makers’ vinden snel hun weg, bemiddelen
zelf achter de schermen van het bestuur, zorgen voor intermediaire communicatie
tussen diensten en tussen politici. Het zijn vaak mensen die
104