Nieuwsbrief RO en Milieu nr. 3

*° Cies GYSEN
*° Bert DE KEYSER
*° ◊ Tom SWERTS
* Thomas RYCKALTS
* Steven MICHIELS
Advocaten - vennoten
° Dominique VANHAELEWYN
° Joep VAN DER FRAENEN
° Martine WENDRICKX
Jochen ANTHIERENS
Nieuwsbrief lokale besturen
Advocaten
Kantoor te Mechelen
Antwerpsesteenweg 16-18
B-2800 MECHELEN
+32 15 404940
+32 15 276276
info@gdena-advocaten.be
www.gdena-advocaten.be
Kantoor te Brussel
Charles Woestelaan 211
B-1090 BRUSSEL
Advocaten aan de Balie te Mechelen °
Advocaten aan de Balie te Brussel •
Advocaat aan de Balie te Gent
Burgerlijke vennootschap o.v.v. BVBA,
R.B.V. Mechelen nr. 884.605.752 *
Burgerlijke vennootschap o.v.v. BVBA,
R.B.V. Hasselt nr.885.050.269
Advocaten aan de Balie te Brussel
° Advocaten aan de Balie te Mechelen
* Burgerlijke vennootschap o.v.v. BVBA,
R.B.V. Mechelen nr. 884.605.752
Burgerlijke vennootschap o.v.v. BVBA,
R.B.V. Leuven nr. 887.875.048
◊Burgerlijke vennootschap o.v.v. BVBA,
R.B.V. Hasselt nr. 885.050.269
In groepering met
Sylvain VAN ROY
Annick DOM
Kristina VERHOYE
Hans PASTIJN
Christine VAN ROY
Natalie BERTELS
Nieuwsbrief
Ruimtelijke ordening en Milieu
Het Bodemdecreet : inwerkingtreding 1 juni 2008
Tom Swerts 1
Inleiding
Inleiding
In plaats van het Bodemsaneringsdecreet
grondig te repareren in het licht van de
waargenomen toepassingsknelpunten, werd
geopteerd een volledig nieuw decreet te
redigeren.
Hiertoe werd op 31 mei 2006 een voorstel van
decreet ingediend, hetgeen resulteerde in het
Decreet Decreet betreffende betreffende de de bodemsanering bodemsanering en en
en
bodembescherming bodembescherming (verder : Bodemdecreet),
dat op 11 oktober 2006 werd goedgekeurd en
in het Belgisch Staatsblad van 22 januari 2007
werd gepubliceerd.
Dit decreet zal naar aanleiding van de
goedkeuring van de uitvoeringsbesluiten (het
VLAREBO) op 14 december 2007 vanaf vanaf 1 1 juni
juni
2008 2008 in werking treden.
Gelet op de omvang deze nieuwe regelgeving
was het niet mogelijk een volledig overzicht
ervan te geven. Wel worden enkel
aanpassingen,/veranderingen/nieuwheden
summier aangestipt dewelke ons inziens de
meeste impact/verandering met zich mee zullen
brengen :
A) A) Vermindering Vermindering van van van he het he t aantal aantal transacties transacties die
die
als als overdracht overdracht van van grond grond worden worden beschouwd
beschouwd
In vergelijking met het Bodemsaneringsdecreet
wordt een aantal transacties niet langer
beschouwd als een “overdracht van grond”.
Dit geldt onder andere voor het vestigen,
overdragen en beëindigen van een aantal
persoonlijke gebruiksrechten (huur,
handelshuur, pacht, onroerende leasing, … ).
Vanaf 1 juni 2008 zullen deze transacties niet
meer moeten voldoen aan de formaliteiten
inzake “ overdracht van grond”, zoals het
Nummer 3 – mei 2008
aanvragen van een bodemattest, het voeren
van een bodemonderzoek, … .
Weliswaar wordt in een overgangsregeling
voorzien voor de gebruiksrechten die werden
aangegaan na 30 september 1996 en die op
het ogenblik van het sluiten van de
overeenkomst als een overdracht van grond
werd beschouwd.
B) B) Saneringsplicht
Saneringsplicht
Net zoals in het Bodemsaneringsdecreet
decreet, legt het Bodemdecreet de
saneringsplicht bij de exploitant, de gebruiker of
de eigenaar.
In het Bodemdecreet wordt het cascadesysteem
waarbij in eerste instantie de exploitant, bij
afwezigheid of vrijstelling van de exploitant de
gebruiker en finaal, indien er geen gebruiker is
of de gebruiker een vrijstelling geniet, de
eigenaar als saneringsplichtige wordt
aangeduid, behouden. Enkel indien, in de
aangegeven volgorde, noch de exploitant, noch
de gebruiker en noch de eigenaar als
saneringplichtige aanzien kunnen worden, zal
OVAM ambtshalve de sanering uitvoeren.
C) C) C) Aanpassingen Aanpassingen aan aan het het bekomen bekomen van van het
het
statuut statuut statuut van van “onschuldige “onschuldige “onschuldige bezitter” bezitter” bezitter” en en
en
overdraagbaarheid overdraagbaarheid ervan
ervan
Het verkrijgen van het zogenaamde statuut van
“onschuldige bezitter” wordt vereenvoudigd .
De exploitant en de gebruiker kunnen namelijk
een vrijstelling van hun saneringsplicht
bekomen als ze erin slagen aan te tonen dat ze
de verontreiniging niet zelf hebben veroorzaakt
én de verontreiniging niet tot stand is gekomen
tijdens de periode dat ze de grond in gebruik
hadden.

Nieuwsbrief Ruimtelijke ordening en milieu
Wanneer de eigenaar een vrijstelling van zijn
saneringsplicht wil bekomen dient aan nog een
derde bijkomende cumulatieve voorwaarde
voldaan te zijn, namelijk dat hij niet op de
hoogte was en niet behoorde te zijn van de
bodemverontreiniging op het ogenblik dat hij
eigenaar van de grond werd. Gaat het om een
nieuwe verontreiniging, dan zal de eigenaar
daarenboven nog dienen aan te tonen dat
sinds 1 januari 1993 geen risico-inrichting op
de grond was gevestigd.
Betreffende deze vrijstellingsvoorwaarde zijn in
het uitvoeringsbesluit VLAREBO acht objectieve
elementen opgesomd (bv. tijdstipverwerving van
de grond, hoedanigheid van de eigenaar, aard
van de verontreiniging,…) op basis waarvan de
OVAM zal oordelen of de eigenaar al dan niet
“behoorde op de hoogte te zijn” op het
ogenblik van de verwerving.
Dit statuut van “onschuldige bezitter” kan nu
van rechtswege overgaan op de verwerver van
de grond.
D)Vereenvoudiging D)Vereenvoudiging en en en versoepeling versoepeling versoepeling van van de de
de
procedures procedures
procedures
Het Bodemdecreet laat toe het oriënterend en
beschrijvend bodemonderzoek in één
onderzoeksfase uit te voeren en te rapporteren,
zodat op een snellere en meer kostefficiënte
manier kan worden opgetreden.
Tevens werd de verplichting tot het opmaken
van het voorstel van beschrijvend
bodemonderzoek en de tussentijdse rapporten
geschrapt.
De mogelijkheid wordt voorzien om het
beschrijvend onderzoek en de bodemsanering
gefaseerd uit te voeren met een prioritaire
aanpak van de bron van verontreiniging. Een
afstemming van de bodemsanering met onder
andere bouwprojecten zal op die manier vlotter
kunnen verlopen.
Voor de gevallen waarin bodemverontreiniging
kan worden behandeld door saneringswerken
die maximaal 180 dagen in beslag nemen,
wordt voorzien in een beperkt
bodemsaneringsproject.
Bij uitbating van een risico-inrichting is het van
belang periodiek de kwaliteit van de bodem te
controleren. Zodoende voerde het
Bodemsaneringsdecreet een vijf-, tien- dan wel
twintigjaarlijkse onderzoeksplicht in voor
bepaalde risico-inrichtingen.
Nummer 3 – januari 2008
Het Bodemdecreet vervangt de vijfjaarlijkse
onderzoeksplicht nu door de tienjaarlijkse.
E) E) Versnelde Versnelde Versnelde overdrachtsprocedure overdrachtsprocedure in in geval geval van
van
risicogrond
risicogrond
Risicogronden kunnen in het bodemdecreet
versneld worden overgedragen, mits het volgen
van een bepaalde procedure, waarbij de
verwerver de nodige garanties zal dienen te
stellen met betrekking tot de overdracht.
Concreet komt het erop neer dat reeds na het
uitvoeren van een beschrijvend
bodemonderzoek maar vóór het opstellen van
een bodemsaneringsproject de overdracht kan
plaatsvinden, op voorwaarde dat de verwerver
de verdere verplichtingen op zich neemt.
F) F) Realistischer Realistischer saneringsdoel
saneringsdoel
Aangezien de achtergrondwaarden in de
praktijk zelden bereikt konden worden, streeft
het nieuwe Bodemdecreet een meer realistisch
saneringsdoel na.
In het Bodemdecreet is het saneringsdoel bij
nieuwe bodemverontreiniging erop gericht om
een betere bodemkwaliteit te verwezenlijken
dan de toepasselijke richtwaarden voor
bodemkwaliteit. Deze richtwaarden moeten
toelaten dat na sanering de bodem al zijn
functies kan vervullen zonder dat enige
beperking moet worden opgelegd.
Bij historische bodemverontreiniging moet de
bodemsanering er minstens op gericht zijn te
vermijden dat de bodemkwaliteit een risico
oplevert of kan opleveren voor mens en milieu.
Het Bodemdecreet bevat bovendien een
duidelijker regeling om een onderscheid te
kunnen maken met betrekking tot het deel dat
moet behandeld worden als historische
verontreiniging en het deel dat als nieuwe
bodemverontreiniging moet worden behandeld.
G) G) G) Risicobeheer
Risicobeheer
Risicobeheer
In geval van ernstige historische of gemengde
bodemverontreiniging die als een historische
bodemverontreiniging wordt beschouwd kan de
saneringsplichtige ervoor opteren om bij de
OVAM een verzoek in te dienen om over te
gaan tot risicobeheer in plaats van -of in
afwachting van- bodemsanering.

Nieuwsbrief Ruimtelijke ordening en milieu
Het risicobeheer heeft tot doel de risico's
verbonden aan een ernstige historische
bodemverontreiniging te beheersen door het
opstellen van een risicobeheersplan, het
uitvoeren van risicobeheersmaatregelen en het
opstellen van opvolgingsrapporten.
Op deze wijze kan alles beter afgestemd
worden op de bedrijfsprocessen.
H) H) Financiëring
Financiëring
Het Bodemdecreet tracht een basis te leggen
om financiële problemen op te lossen bij
sommige saneringsplichtigen. Zo komt er een
draagkrachtregeling om de financiering te
spreiden in de tijd of zelfs een cofinancieringsregeling.
Via sectorale bodemsaneringsfondsen zullen
saneringswerken gecoördineerd kunnen worden
uitgevoerd in plaats van deze over te laten aan
individuele bedrijven.
Ook wordt de mogelijkheid ingebouwd om de
saneringsplicht te laten overnemen door een
derde partij, zoals een fondsbeheerder.
Deze ingrepen kunnen faillissementen bij
bedrijven voorkomen.
I) I) Schadegevallen
Schadegevallen
In het Bodemsaneringsdecreet diende men zich
bij een schadegeval in principe te houden aan
de gewone regeling met betrekking tot
bodemsanering. De OVAM paste wel al enige
tijd een pragmatische aanpak toe voor
calamiteiten.
Het Bodemdecreet biedt hier nu een rechtsbasis
toe.
De regeling inzake schadegevallen wenst de
tijdrovende en administratief zware onderzoeks-
en saneringsprocedure bij het zich voordoen
van een onvoorzienbaar incident dat
bodemverontreiniging veroorzaakt te
“omzeilen” en geldt zodoende alleen voor
nieuwe bodemverontreiniging.
Nummer 3 – januari 2008
Betreffende regeling kan wel enkel worden
aangewend indien binnen de veertien dagen
melding is gemaakt van het schadegeval én de
effectieve behandeling van de
bodemverontreiniging binnen de 180 dagen
kan worden uitgevoerd.
J) J) Grondeninformatieregister
Grondeninformatieregister
Grondeninformatieregister
De term ‘het register van de verontreinigde
Gronden’ wordt vervangen door een ruimere
term: het Grondeninformatieregister, dewelke
een minder negatieve bijklank bezit.
De opname van een grond in dit register,
betekent immers niet an sich dat die grond
vervuild is of dat er een sanering nodig is.
K) K) Faillissement
Faillissement
Het Bodemsaneringsdecreet voorzag niet in een
aparte regeling bij faillissement of vereffening
van een handelaar of een vennootschap die
een risico-inrichting uitbaat.
Het Bodemdecreet doet dit wel.
De curator wordt een meldingsplicht en een
onderzoeksplicht opgelegd. Een soortgelijke
verplichting bestaat voor de vereffenaar,
wanneer een vennootschap die een risicoinrichting
exploiteert, in vereffening wordt
gesteld.
Besluit
Besluit
Het Bodemdecreet koestert de ambitie nauwer
aansluiting te vinden bij de (economische)
realiteit door het saneringsgebeuren sneller,
efficiënter en pragmatisch te organiseren. De
toekomstige praktijk zal uitwijzen of het in dit
opzet ook daadwerkelijk slaagt.
Meer Meer Meer info?
info?
Contacteer Tom SWERTS
tel. 015/40.49.40 of tom.swerts@gdena-advocaten.be
1 Tom Swerts is advocaat-vennoot bij GD+A Advocaten en
licentiaat in de Biologie.