Ik ben weer de oude. Met een beetje ijzer in mijn nek - Irma Schrijft
Ik ben weer de oude. Met een beetje ijzer in mijn nek - Irma Schrijft
Ik ben weer de oude. Met een beetje ijzer in mijn nek - Irma Schrijft
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Doorzetter<br />
‘<strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> <strong>weer</strong><br />
<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>...<br />
met<br />
<strong>een</strong> <strong>beetje</strong> <strong>ijzer</strong><br />
<strong>in</strong> <strong>mijn</strong> <strong>nek</strong>’<br />
Rien Zwaan (65)<br />
dreigt te verdr<strong>in</strong>ken<br />
als hij bij <strong>een</strong> val <strong>in</strong><br />
zee zijn <strong>nek</strong> breekt.<br />
Hij wordt net op<br />
tijd gered. Na <strong>een</strong><br />
operatie herstelt hij<br />
<strong>weer</strong> volledig. “Er<br />
heeft <strong>een</strong> engeltje<br />
op <strong>mijn</strong> schou<strong>de</strong>r<br />
gezeten. Daarom<br />
wil<strong>de</strong> ik elke kans<br />
aangrijpen om <strong>weer</strong><br />
vooruit te komen.”
tekst tekstcredit foto fotocredit<br />
Doorzetter<br />
“Voluit heet ik Mar<strong>in</strong>us: man van<br />
<strong>de</strong> zee. Van kle<strong>in</strong>s af aan <strong>ben</strong> ik<br />
gewend aan water. <strong>Ik</strong> kan zwemmen<br />
als <strong>een</strong> rat – ik <strong>de</strong>ed zelfs aan lange-<br />
afstandzwemmen – en heb altijd<br />
gesurft. Maar toch heeft <strong>de</strong> zee mij<br />
<strong>een</strong> kunstje geflikt.”<br />
Oktober 2008. Op zijn eerste<br />
vakantiedag <strong>in</strong> <strong>de</strong> Portugese Algarve<br />
verkent Rien Zwaan <strong>de</strong> baai waar<br />
hij <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> week gaat surfen.<br />
Hij loopt <strong>een</strong> paar stappen het<br />
water <strong>in</strong> en kijkt genietend om<br />
zich h<strong>een</strong>. Dan slaat <strong>een</strong> golf tegen<br />
<strong>de</strong> achterkant van zijn hoofd.<br />
“Eigenlijk g<strong>in</strong>g het niet <strong>een</strong>s hard.<br />
<strong>Ik</strong> wankel<strong>de</strong>, verloor <strong>mijn</strong> evenwicht<br />
en sloeg achterover met <strong>mijn</strong><br />
hoofd tegen <strong>een</strong> rand van zand.<br />
Domme pech. Net zoiets als<br />
struikelen over <strong>een</strong> stoeptegel die<br />
scheef ligt.” Rien wil opstaan,<br />
maar merkt dat hij verlamd is. Zijn<br />
lichaam reageert nergens meer op.<br />
“<strong>Ik</strong> kon <strong>de</strong>nken, horen en zien,<br />
maar voel<strong>de</strong> niks meer. <strong>Ik</strong> besefte<br />
dat het goed mis was. Daar lag ik<br />
on<strong>de</strong>r water, terwijl ik me niet<br />
meer kon bewegen. ‘Dit was het<br />
dan, <strong>mijn</strong> leven is voorbij’, schoot<br />
door me h<strong>een</strong>. <strong>Ik</strong> tel<strong>de</strong> <strong>de</strong> golven<br />
die over me h<strong>een</strong> rol<strong>de</strong>n: zeven<br />
waren het er. Ze trokken me h<strong>een</strong><br />
en <strong>weer</strong>, alsof ik <strong>in</strong> <strong>een</strong> wasmach<strong>in</strong>e<br />
zat. <strong>Ik</strong> probeer<strong>de</strong> rustig te blijven,<br />
niet <strong>in</strong> paniek te raken. Als geoefend<br />
zwemmer haal ik <strong>de</strong> 25 meter<br />
on<strong>de</strong>r water, dus ik kan wel even<br />
zon<strong>de</strong>r lucht. Voor <strong>mijn</strong> gevoel<br />
duur<strong>de</strong> het e<strong>in</strong><strong>de</strong>loos, maar het zal<br />
driekwart m<strong>in</strong>uut zijn geweest.<br />
Op het moment dat alles begon te<br />
vervagen, grepen twee han<strong>de</strong>n<br />
on<strong>de</strong>r <strong>mijn</strong> oksels en sleur<strong>de</strong>n me<br />
het strand op.” De strandwacht die<br />
Rien op het droge trekt, herkent <strong>de</strong><br />
symptomen van <strong>een</strong> dwarslaesie.<br />
Hij knijpt <strong>in</strong> zijn v<strong>in</strong>gers en tenen<br />
U ‘Urenlang<br />
<strong>in</strong> <strong>een</strong> busje<br />
rij<strong>de</strong>n voelt <strong>in</strong><br />
<strong>mijn</strong> hoofd als<br />
<strong>een</strong> feest’<br />
24 100%NL<br />
om te kijken of er nog gevoel <strong>in</strong> zit.<br />
“Maar ik voel<strong>de</strong> niks. Alles g<strong>in</strong>g<br />
langs me h<strong>een</strong> – ik zat voor <strong>mijn</strong><br />
gevoel <strong>in</strong> <strong>een</strong> soort cocon. In<strong>een</strong>s<br />
zag ik het gezicht van <strong>mijn</strong> vrouw<br />
Gaby boven me. Zij had op het<br />
strand liggen lezen en had niets<br />
gemerkt. Ze kwam aanrennen toen<br />
ze zag dat ik uit het water werd<br />
gesleept.”<br />
‘<strong>Ik</strong> wil<strong>de</strong> zo snel<br />
mogelijk uit dat<br />
verstelbare bed’<br />
Rien beseft maar al te goed dat het<br />
er niet best uitziet. “<strong>Ik</strong> zag mezelf<br />
al <strong>in</strong> <strong>een</strong> rolstoel. Mijn gedachten<br />
g<strong>in</strong>gen naar Dokus, <strong>een</strong> gehandicapte<br />
man bij ons <strong>in</strong> het dorp<br />
die ik altijd naar therapie reed.<br />
Na <strong>een</strong> vreselijk auto-ongeluk kan<br />
hij niet meer lopen en praat hij<br />
moeizaam. ‘<strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> <strong>de</strong> nieuwe<br />
Dokus van Oterleek’, zei ik tegen<br />
Gaby.” In het ziekenhuis blijkt dat<br />
zijn <strong>nek</strong> is gebroken. Het goe<strong>de</strong><br />
nieuws is dat zijn zenuwbanen niet<br />
blijvend zijn beschadigd. “Ze had<strong>de</strong>n<br />
all<strong>een</strong> <strong>een</strong> opdon<strong>de</strong>r gehad, maar<br />
dat zou wel <strong>weer</strong> goed komen.<br />
Wat was ik opgelucht toen ik <strong>weer</strong><br />
t<strong>in</strong>tel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>mijn</strong> v<strong>in</strong>gers voel<strong>de</strong>!<br />
<strong>Ik</strong> werd nog <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> dag geopereerd.<br />
<strong>Met</strong> drie plaatjes van titanium en<br />
zes schroeven wer<strong>de</strong>n <strong>mijn</strong> <strong>nek</strong>wervels<br />
vastgezet.” Na <strong>de</strong> operatie<br />
moet Rien oppassen dat hij zijn<br />
<strong>nek</strong> niet overbelast. Hij krijgt <strong>een</strong><br />
<strong>nek</strong>brace en mag niet te veel doen.<br />
“Maar tegelijkertijd was het zaak<br />
om <strong>de</strong> boel <strong>weer</strong> <strong>in</strong> beweg<strong>in</strong>g te<br />
krijgen: al <strong>mijn</strong> spieren en zenuwen<br />
moesten <strong>weer</strong> op gang komen. Hoe<br />
sneller dat zou lukken, hoe beter<br />
<strong>de</strong> vooruitzichten waren. Al snel<br />
zette ik <strong>weer</strong> <strong>mijn</strong> eerste stappen.”<br />
Wanneer hij voldoen<strong>de</strong> is hersteld,<br />
wordt Rien met <strong>een</strong> ambulance<br />
naar het vliegveld <strong>in</strong> Lissabon<br />
gebracht. Daarna vliegt hij met<br />
zijn vrouw terug naar Ne<strong>de</strong>rland.<br />
“Toen ik ons huis b<strong>in</strong>nenkwam,<br />
W<br />
‘Wat was ik<br />
opgelucht<br />
toen ik<br />
t<strong>in</strong>tel<strong>in</strong>gen<br />
<strong>in</strong> <strong>mijn</strong><br />
v<strong>in</strong>gers<br />
voel<strong>de</strong>’<br />
zag ik <strong>een</strong> rolstoel klaarstaan.<br />
En <strong>in</strong> <strong>de</strong> woonkamer stond <strong>een</strong><br />
verstelbaar bed. Het kon even niet<br />
an<strong>de</strong>rs, maar ik wist dat ik dáár<br />
zo snel mogelijk <strong>weer</strong> uit wil<strong>de</strong>.”<br />
Rien beseft dat het heel an<strong>de</strong>rs<br />
had kunnen aflopen. “<strong>Ik</strong> had ook<br />
blijvend <strong>in</strong> <strong>een</strong> rolstoel kunnen<br />
belan<strong>de</strong>n, al had ik er dan beslist<br />
óók wat van gemaakt. <strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> sterk<br />
<strong>in</strong> <strong>mijn</strong> armen, had wel ergens<br />
gekomen. Maar ik weet dat ik<br />
vreselijke mazzel heb gehad. Er<br />
heeft <strong>een</strong> engeltje op <strong>mijn</strong> schou<strong>de</strong>r<br />
gezeten. Daarom wil<strong>de</strong> ik elke<br />
kans aangrijpen om <strong>weer</strong> vooruit<br />
te komen.” Hij werkt keihard aan<br />
zijn herstel. “Daarbij heb ik onwijs<br />
veel steun gehad aan Gaby. Ze is<br />
rustig, praktisch, lief: precies wat<br />
ik nodig had. Wie je om je h<strong>een</strong><br />
hebt, maakt het verschil. Maar<br />
ook: hoe zit je zelf <strong>in</strong> elkaar?<br />
<strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> <strong>een</strong> optimistisch mens.<br />
Mijn <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g is: gewoon doorgaan.<br />
<strong>Ik</strong> kreeg fysiotherapie en<br />
Mensendieck, maar uite<strong>in</strong><strong>de</strong>lijk<br />
moet je het zelf doen. Je moet je<br />
eigen therapeut kunnen zijn. <strong>Ik</strong><br />
<strong>ben</strong> niet <strong>in</strong> <strong>een</strong> diep dal beland,<br />
maar <strong>ben</strong> gewoon alles <strong>weer</strong> op<br />
gaan pakken. Gewoon dóen is<br />
beter dan <strong>in</strong> <strong>een</strong> hoekje blijven<br />
afwachten. Als het <strong>een</strong>maal beg<strong>in</strong>t<br />
te rollen, rolt alles wel <strong>weer</strong> mee,<br />
<strong>de</strong> goe<strong>de</strong> kant op.”<br />
‘<strong>Ik</strong> sta gewoon<br />
hout te kloven<br />
voor <strong>de</strong> kachel’<br />
Nu, ruim drie jaar later, kan Rien<br />
alles <strong>weer</strong>. “Eigenlijk <strong>ben</strong> ik <strong>weer</strong><br />
<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>. <strong>Met</strong> <strong>een</strong> <strong>beetje</strong> <strong>ijzer</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>mijn</strong> <strong>nek</strong>. Natuurlijk, het blijft<br />
100%NL<br />
altijd <strong>een</strong> gevoelig punt. Mijn <strong>nek</strong><br />
is gauw stijf, <strong>de</strong> spieren wor<strong>de</strong>n<br />
hard, <strong>de</strong> pezen trekken. Soms<br />
straalt het uit naar <strong>mijn</strong> han<strong>de</strong>n.<br />
Maar eigenlijk voelt het niet meer<br />
als pijn, meer als ongemak.” Om<br />
<strong>in</strong> conditie te blijven, zorgt hij<br />
goed voor zichzelf. “Heb ik ergens<br />
last van, dan ga ik zelf uitzoeken<br />
wat helpt. <strong>Ik</strong> heb <strong>een</strong> massageapparaat<br />
gekocht dat <strong>mijn</strong> spieren<br />
zo nodig losmaakt. <strong>Ik</strong> draag<br />
vaak <strong>een</strong> sjaaltje, om het warm te<br />
hou<strong>de</strong>n – dan blijft het soepel.<br />
Net als door beweg<strong>in</strong>g. Dus sta<br />
ik gewoon hout te kloven voor <strong>de</strong><br />
kachel. Dan werk ik hard en heb ik<br />
spierpijn, maar beweg<strong>in</strong>g is goed.<br />
Daarom <strong>ben</strong> ik ook <strong>weer</strong> gaan<br />
zwemmen. Nee, angst voor water<br />
heb ik niet aan <strong>mijn</strong> ongeluk<br />
overgehou<strong>de</strong>n.” Mentaal gezien<br />
heeft het ongeluk <strong>een</strong> onverwacht<br />
25
Tekst <strong>Irma</strong> Ooijevaar Foto’s Yasm<strong>in</strong> Hargreaves<br />
positieve uitwerk<strong>in</strong>g op hem gehad.<br />
“<strong>Ik</strong> heb geleerd achterom te kijken.<br />
Dat besef kwam toen ik op tv <strong>een</strong><br />
reportage zag over <strong>een</strong> strandwachterspost.<br />
Daar<strong>in</strong> kreeg <strong>een</strong><br />
jongen van vijftien <strong>een</strong> soortgelijk<br />
ongeluk. <strong>Met</strong> hem was het niet goed<br />
afgelopen. Kun je je voorstellen,<br />
vijftien jaar? Dan beg<strong>in</strong>t je leven pas.<br />
<strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> 65 en heb al zoveel gehad!<br />
Natuurlijk wil ik nog vooruit, ik<br />
maak nog steeds allerlei plannen.<br />
Wat mij betreft ga ik net zolang<br />
door als <strong>mijn</strong> ou<strong>de</strong> tante, die<br />
hon<strong>de</strong>rdvier is gewor<strong>de</strong>n. Maar<br />
het is ook goed om terug te kijken<br />
en te koesteren wat je hebt meegemaakt.”<br />
Wat hij dan koestert?<br />
“<strong>Ik</strong> heb <strong>een</strong> mooi leven gehad.<br />
Altijd gewerkt, veel gesport, goed<br />
voor mezelf gezorgd, nooit iets<br />
gemankeerd. <strong>Ik</strong> <strong>ben</strong> g<strong>een</strong> heilige,<br />
maar ik heb goed geleefd. In <strong>de</strong><br />
lief<strong>de</strong> is het niet altijd gegaan<br />
W ‘Wat was ik<br />
opgelucht<br />
toen ik<br />
t<strong>in</strong>tel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong><br />
<strong>mijn</strong> v<strong>in</strong>gers<br />
voel<strong>de</strong>’<br />
zoals ik wil<strong>de</strong> – <strong>mijn</strong> eerste twee<br />
huwelijken zijn gestrand. Zeven jaar<br />
gele<strong>de</strong>n kwam <strong>de</strong> lief<strong>de</strong> onverwachts<br />
toch <strong>weer</strong>. <strong>Ik</strong> ontmoette Gaby en<br />
s<strong>in</strong>dsdien is alles lekker, leuk en<br />
lief. B<strong>in</strong>nen zes maan<strong>de</strong>n woon<strong>de</strong>n<br />
we samen en nog <strong>een</strong> half jaar<br />
later vroeg ze of ik wil<strong>de</strong> trouwen.<br />
Dat neemt niemand me meer af.”<br />
‘Wat is er mooier<br />
dan <strong>een</strong> VW-busje?’<br />
Nog zoiets: zijn jeugd. En <strong>de</strong> muziek<br />
die daar<strong>in</strong> <strong>een</strong> hoofdrol speel<strong>de</strong>.<br />
“<strong>Met</strong> <strong>mijn</strong> gitaar om <strong>mijn</strong> <strong>nek</strong> <strong>in</strong><br />
bandjes spelen. Een jaar of veertien<br />
was ik, <strong>de</strong> tijd van <strong>de</strong> rock & roll,<br />
ik had <strong>een</strong> vetkuif! Toen ik op m’n<br />
22ste va<strong>de</strong>r werd, <strong>ben</strong> ik gestopt<br />
met die bandjes. Maar <strong>de</strong> muziek<br />
bleef <strong>een</strong> rol spelen. Naast <strong>mijn</strong><br />
baan voor drie dagen per week <strong>in</strong><br />
100%NL<br />
Doorzetter<br />
<strong>een</strong> drukkerij werkte ik <strong>in</strong> het<br />
weekend als diskjockey.” Een<br />
an<strong>de</strong>re hobby, w<strong>in</strong>dsurfen, bracht<br />
hem <strong>een</strong> twee<strong>de</strong> grote lief<strong>de</strong>: <strong>de</strong><br />
VW-bus. “<strong>Ik</strong> zocht naar <strong>een</strong> bus<br />
waar<strong>in</strong> ik <strong>mijn</strong> spullen kon m<strong>een</strong>emen<br />
en waar<strong>in</strong> <strong>mijn</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>ren<br />
makkelijk mee kon<strong>de</strong>n. Wat is er<br />
dan mooier dan <strong>een</strong> VW-busje?<br />
Zo’n vijftien jaar gele<strong>de</strong>n <strong>ben</strong><br />
ik die lief<strong>de</strong>s gaan comb<strong>in</strong>eren.<br />
Als ik na het surfen wel <strong>een</strong>s<br />
muziek draai<strong>de</strong>, dan zette ik <strong>mijn</strong><br />
busje erbij. Lekkere zon-, zee- en<br />
strandmuziek, of <strong>een</strong> <strong>beetje</strong> retro.<br />
Zo rol<strong>de</strong> ik van het ene feest <strong>in</strong> het<br />
an<strong>de</strong>re. En <strong>in</strong><strong>een</strong>s stond ik op <strong>de</strong><br />
HISWA te draaien.” Hij richtte het<br />
bedrijf Sunset Drive op. <strong>Met</strong> zijn<br />
spijlbusje uit 1967 rijdt hij trouwvervoer<br />
en draait hij plaatjes. “<strong>Ik</strong><br />
zie het niet <strong>een</strong>s als werk. <strong>Ik</strong> doe<br />
iets waar ik plezier <strong>in</strong> heb, kom<br />
op plekken die ik leuk v<strong>in</strong>d. <strong>Ik</strong> <strong>ben</strong><br />
blij dat ik er nog <strong>ben</strong> en die d<strong>in</strong>gen<br />
kan blijven doen. Eerlijk is eerlijk:<br />
urenlang <strong>in</strong> <strong>mijn</strong> busje rij<strong>de</strong>n is<br />
g<strong>een</strong> feest voor <strong>mijn</strong> lichaam. Voor<br />
niemand trouwens – ook al <strong>ben</strong> je<br />
helemaal gezond. Maar <strong>in</strong> <strong>mijn</strong><br />
hoofd voelt het wél als <strong>een</strong> feest.”<br />
B<strong>in</strong>nenkort gaat hij met Gaby<br />
terug naar Portugal. Even kijken<br />
op <strong>de</strong> plek waar het ongeluk is<br />
gebeurd, even <strong>de</strong> confrontatie met<br />
zijn gevoel aangaan. Strijdbaar:<br />
“Kom maar op! We zijn al <strong>een</strong>s<br />
eer<strong>de</strong>r teruggeweest, dat was goed.<br />
De tijd heelt alle won<strong>de</strong>n, ook <strong>de</strong><br />
won<strong>de</strong>n <strong>in</strong> je hoofd. We zijn vorige<br />
keer ook naar het ziekenhuis<br />
gegaan. Toen ik op <strong>de</strong> parkeerplaats<br />
liep, keek ik omhoog. <strong>Ik</strong> probeer<strong>de</strong><br />
mezelf <strong>weer</strong> te ont<strong>de</strong>kken, achter<br />
het raam waar ik toen altijd zat<br />
en over <strong>de</strong> parkeerplaats uitkeek.<br />
Op dat moment voel<strong>de</strong> ik éven<br />
<strong>een</strong> hand die naar m’n keel greep.<br />
Iemand die zo’n hand niet weg<br />
krijgt, die krijgt het moeilijk. Maar<br />
ik <strong>ben</strong> sterker. <strong>Ik</strong> kijk naar wat ik<br />
allemaal heb. En dan besef ik dat<br />
ik <strong>een</strong> gelukkig mens <strong>ben</strong>.” <br />
27
Change language