januari / februari / maart - Partena

De huisarts en het internet:
twee handen op één buik?
PROFIEL 108 / 12
Het internet is een onuitputtelijke bron aan informatie.
Steeds meer mensen graven dan ook gretig in de virtuele
schatten aan weetjes en tips. Ook patiënten vertoeven steeds
vaker in cyberspace om zich te informeren over hun ziekte.
Vormt deze virtuele revolutie een bedreiging
voor de positie van de huisarts of is het internet net
een relevante aanvulling op de diagnose van de dokter?
Profiel zocht het uit!
© PHOVOIR
Wil je niet bedrogen worden waar je bij
staat? Dankzij volgende tips kan je vele
twijfels over de betrouwbaarheid van een
site in de lucht laten oplossen:
• Neem een gezonde kritische houding aan en
wees aandachtig voor teksten met simplismen
en veralgemeningen. opletten is de boodschap!
• Ga na of de referenties en het bronmateriaal
vermeld staan.
• De naam en het contactadres van de auteur
zijn ook noodzakelijk.
• Kijk de publicatiedatum na. Is het artikel in
kwestie nog wel up-to-date?
• Vertrouw geen websites die de rol van de arts
willen overnemen. Een degelijke site over
gezondheid verwijst jou door naar een huisarts.
• De geneeskunde is geen exacte wetenschap.
Wanneer je ongenuanceerde zaken leest, ben
je beter extra voorzichtig. Teksten die
bijvoorbeeld goochelen met woorden als ‘nooit’
of ‘altijd’ neem je best met een korrel zout.
De virtuele wachtkamer van ‘Dokter Google’
zit altijd stampvol. De traditionele relatie tussen
de naïeve patiënt en de alwetende arts lijkt
dan ook dood en begraven. Valt deze ontwikkeling
toe te juichen of legt ze een bom onder
het werk van de dokters? Profiel zocht huisarts
Luc Bonami op om te vragen hoe hij het stijgende
internetgebruik van z’n patiënten ervaart.
De surfende patiënt
Onlangs wees een studie van Insites uit dat
73% van de surfende bevolking medische
portaalsites bezoekt. ‘Patiënten zoeken inderdaad
steeds meer informatie over hun ziekte
op het internet’, beaamt Bonami. ‘Veel mensen
die bij me langskomen, hebben hun klachten
al eens ingetikt in een zoekrobot. Op die
manier hebben ze al een goed beeld van hun
kwaal. Ze stellen specifiekere vragen en kunnen
al een aardig mondje meepraten over medische
problemen. Ik merk de laatste jaren meer en
meer dat de kennis van patiënten over hun
ziekte stijgt. Het lijkt me een trend die onomkeerbaar
is.’
Kritisch en mondig
Bonami ervaart deze virtuele revolutie grotendeels
als positief. ‘Mijn patiënten zijn mondiger
geworden en ik beschouw die opzoekingen op
internet als een blijk van interesse. Vroeger
waren de patiënten veel passiever en ze
hadden een blind vertrouwen in de huisarts.
Nu staan de mensen meer open voor een
dialoog en de gemiddelde patiënt is kritischer
over de diagnose die ik stel. Daardoor ben ik
als huisarts ook verplicht om goed bij de les te
blijven. Hun interesse stimuleert me om als
dokter ook vooruitgang te blijven boeken en
me constant bij te scholen. In dat opzicht zorgt
het internet voor een meerwaarde, zowel voor
de patiënt als voor mij’.
De achillespees van cyberspace
Toch loeren er ook gevaren om de hoek op het
internet. Niet alle informatie is immers
betrouwbaar. Wie op het internet surft, kan
dus om de tuin geleid worden.
‘Een kritische blik is erg belangrijk’, benadrukt
Bonami. Vele sites zijn commercieel en tendentieus
van aard en geven geen objectieve
informatie. Verschillende sites spreken elkaar
soms ook tegen. Dan bestaat het gevaar dat
de patiënt verward raakt of zich onnodig
ongerust maakt. Sommigen beginnen zelfs
kwalen te voelen die er helemaal niet zijn. Ik
heb al verschillende patiënten moeten geruststellen
nadat ze te lang hadden rondgestruind
op het internet. Daarom geef ik vaak zelf tips
met goede, betrouwbare sites. Dan ben ik
zeker dat m’n patiënten geen verkeerde informatie
voorgeschoteld krijgen. Op die manier
botsen ze niet op dubieuze stellingen die ze
voor waar aannemen.’
De patiënt, arts en het internet in cijfers
• 40% van de artsen mailt met hun patiënten
• 50% van de Belgische surfers kijkt de
diagnose van de arts na op het internet
• 40% van de Belgische surfers heeft
vertrouwen in de gevonden informatie
• 25% van de artsen beschikt over een eigen site
Bron: Insites en Universiteit Antwerpen
Minder gekrakeel per mail?
Niet alleen het gebruik van het internet als
informatiebron stijgt. Er wordt ook steeds
meer gemaild tussen patiënten en artsen. ‘Ook
deze tendens heeft z’n voordelen’, verklaart
Bonami. ‘Ik stuur bijvoorbeeld vaak bloeduitslagen
en laboratoriumresultaten via mail
naar m’n patiënten. Daarvoor hoeven ze niet
naar de praktijk te komen. Op die manier
sparen zowel de patïent als ik tijd uit’.
Ook hier is het echter noodzakelijk om
bepaalde grenzen af te bakenen. Zo is een
consultatie via mail uitgesloten. ‘De gevaren
zijn veel te groot’, beaamt Bonami. ‘Als je een
verkeerde conclusie trekt uit de mail en het
blijkt om iets ernstigs te gaan, kan je een proces
aan je been hebben. Bij een diagnose is menselijk
contact essentieel. Als ik dergelijke mails
ontvang, raad ik de mensen dus altijd aan om
naar de praktijk te komen.’
Huisarts als steunpilaar
Ondanks de voordelen die het internet kan
hebben, mag de rol van de huisarts zeker niet
verwaarloosd worden. Hij blijft namelijk de
belangrijkste medische raadgever en goede
gezondheidssites vormen vooral een boeiende
aanvulling.
‘Zo zie ik het ook’, knikt Bonami. ‘Het geheel is
meer dan de som der delen. Sommige sites zijn
erg leerrijk, maar de huisarts beschikt over
expertise die het internet nooit zal kunnen
vervangen. Neem bijvoorbeeld een melanoom:
je kunt wel lezen hoe dat eruit ziet, maar de
arts kan zoiets veel beter beoordelen. Als
iemand met een ernstige kwaal het internet
meer vertrouwt dan ons, kunnen de gevolgen
dramatisch zijn.’
De conclusie ligt dus voor de hand: objectieve
informatie op het internet is leerrijk en stimulerend,
maar je legt je gezondheid beter niet in
de handen van websites. De deskundigheid
van de huisarts blijft namelijk de beste garantie
op een spoedig herstel!
Met dank aan huisarts Luc Bonami voor zijn bereidwillige
medewerking!
PROFIEL 108 / 13