Untitled - Tento.be

Meer dan een schilder alleen
Nog tijdens zijn schooljaren had Rubens
vriendschappelijke contacten aangeknoopt met Balthasar
Moretus. Eens Moretus aan het hoofd stond van de
Plantijnse drukkerij deed hij regelmatig een beroep op
de medewerking van Rubens voor het ontwerpen van
titelpagina's en boekillustraties. Ru bens ging hier graag
op in en beschouwde dit - naar eigen zeggen - eerder
als tijdverdrijf dan als werken. De ontwerpen boden
hem de mogelijkheid om zijn kennis van de allegorie en
de symboliek in de praktijk te brengen. Onder Moretus
gaf de Officina Plantiniana zowel religieuze boeken uit,
als wetenschappelijke traktaten en humanistische,
filologische en historische publicaties. Een van de
hoogtepunten was ongetwijfeld de door Justus Lipsius
bezorgde uitgave van de Opera Omnia van Seneca
waarvoor Rubens de titelpagina en diverse illustraties
ontwierp. Een veel gro tere verspreiding hadden de
Breviaria en de Missalen. De officina Plantiniana had
immers het alleenrecht voor de verspreiding van deze
gebedenboeken voor het hele Spaanse rijk . Zowel voor
het Breviarium als het Missale maakte Rubens ontwerpen
voor titelbladen en illustraties.
Titelblad voor het
Breviarium Ramanum
16 14
pen in bruin over zwart krijt,
gehoogd met wil, sporen von
doordrukken, 344 x 223 mm
Londen, British Museum,
Deportment of Prints ond Drowings
22
Ru bens was in de eerste plaats schilder, maar ook op
andere domeinen van het artistieke bedrijf liet hij zich
niet onbetuigd. Zo maakte hij de ontwerpen voor niet
minder dan vier tapijtreeksen. Voor de utvoering van de
eerste reeks werd in 1617 en contract gesloten tussen de
Brusselse wever Jan Raes en de Genuese koopman
Franco Cattaneo. In het contract wordt uitdrukkelijk
vermeld dat de tapijten geweven moesten worden naar
ontwerpen van Rubens. De cyclus was gewijd aan de
geschiedenis van Decius Mus, een Romeinse consul die
door zijn zelfgekozen dood zijn troepen de overwinning
wist te bezorgen.
De geschiedenis van Constantijn waarvoor Rubens
opdracht kreeg in 1622 is de enige van de vier reeksen
die niet in de Zuidelijke Nederlanden maar wel in Parijs
geweven is. Van wie de opdracht uitging is niet geheel
duidelijk . In ieder geval was, voorzover bekend, de
Franse koning Lodewijk XIII al heel vroeg in het bezit
van een reeks. Of die effec tief speciaal voor hem werd
uitgevoerd, is niet bekend. Het onderwerp is in ieder
geval prima geschikt voor een vorstelijke opdracht.
Constantijn was een van de grote keizers van Rome en
de eerste die zich bekeerde tot het christendom. Vorsten
grepen roemrijke voorbeelden uit het verleden maar al
te graag aan als voorafspiegeling van hun eigen
historische ro l.
Portret van Justus Lipsius
ca. 16 15
pen in zwarte en bruine inkt,
over zwart krijt, sporen von
doordrukken, 232 x 185 cm.
Londen, Brilish Museum,
Deportment of Prints ond Drowings