VOORWOORD - Schaakvereniging Sliedrecht

VOORWOORD
Beste lezers,
Het gebeurt niet vaak, maar soms geven we een special uit. Vaak gebeurt dat bij speciale
Sliedrecht, maart 2011
gelegenheden of willen we iemand speciaal in het zonnetje zetten. Dit keer willen we met deze
special terugkijken op de geweldige rubriek AFTELLEN, die ruim 10 weken voorafgaand aan onze
Schaakmanifestatie (13 november 2010) op de site www.schaaksite.nl was te volgen.
Het was een geweldig initiatief van Teun Koorevaar en Henk Prins, die met enorme energie de
Nederlandse schaakwereld hebben bestookt met prachtige afleveringen. Deze bijlage geeft alle 11
afleveringen weer van de succesvolle, maar zeker zeer informatieve rubriek. Pure reclame voor onze
afgelopen Schaakmanifestatie, maar zeker voor de schaaksport in het algemeen.
Als hoofdredacteur van Schakend Sliedrecht ben ik trots op het feit dat we deze special kunnen
uitgeven. En het is een terecht eerbetoon aan de samenstellers van de rubriek. Dat hebben ze wel
verdiend.
Natuurlijk wensen we u veel leesplezier toe met deze special. Het is een mooie special geworden, die
ook over 10 jaar nog zeer leesbaar zal zijn.
Jerry van Rekom,
Hoofdredacteur Schakend Sliedrecht
AFTELLEN Pagina 1

Medewerkers
Met dank aan:
Teun Koorevaar
Henk Prins
Wout Boer
Jerry van Rekom
Herwina Prins
Mark van Hulst
Henk en Piet le Grand
Joris Leijten
Dolf Wissmann
Luc Palmans
Pierre Smeets
AFTELLEN Pagina 2

AFTELLEN
Auteur: Teun Koorevaar
Dertien november 2010 was de grote schaakmanifestatie ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de
Schaakvereniging Sliedrecht.
Wij hebben een serie artikelen gepubliceerd op www.schaaksite.nl
onder de passende titel: AFTELLEN, van tien tot en met nul.
De koppen van de artikelen zijn ontworpen door Herwina Prins, 3 e -jaars studente interieuradvies aan de HMC
Rotterdam. Inderdaad, zij is een dochter van Henk Prins.
Ieder artikel heeft een relatie tot een activiteit van de schaakmanifestatie (zie poster) en vele auteurs hebben
hieraan meegewerkt.
Website Schaakmanifestatie Sliedrecht: www.schaakmanifestatie.nl
PRIJSVRAAG VAN WWW.SCHAAKSITE.NL
In ieder artikel leggen wij onze bezoekers een schaakpuzzel voor die zij kunnen
oplossen. Deze oplossingen kunnen worden ingezonden naar:
puzzelschaaksite@gmail.com. Schaaksite.nl stelt drie geldprijzen van 75, 50 en
25 euro ter beschikking voor de drie beste deelnemers. Voor de plaatsen vier en
vijf is een prachtig jubileumboek van de SV Sliedrecht beschikbaar. De
bekendmaking van de winnaars is op 13 november tijdens de
schaakmanifestatie in Sliedrecht.
De inzending van de oplossingen van alle opgaven kan tot uiterlijk vrijdag 5
november 2010 tot 24.00 uur.
Wij willen iedereen hartelijk bedanken voor de spontane medewerking aan deze serie artikelen.
Henk Prins en Teun Koorevaar
AFTELLEN Pagina 3

AFTELLEN (10) De invloed van WK Euwe – Aljechin op het dorpsschaak
Auteur: Henk Prins
Het was de achttiende november in 1935. Het gratis advertentiekrantje had er al van bericht en dit huis-aanhuis
aan de Sliedrechtse dijk bezorgd. Belangstellenden werden uitgenodigd voor een voorlopige vergadering
voor het oprichten van een dam- en schaakclub. Drie jonge mensen, Arie den Boef, Jan Koppelaar en A.
Nederlof hadden dit initiatief genomen. Geen eenvoudige tijd de jaren 30, ook niet in Sliedrecht, crises en
werkloosheid waren de gesprekken van de dag.
Kerkbuurt, de Dorpsstraat in Sliedrecht
Als er nu iets te melden is over het schaakleven
in Sliedrecht is internet een uitstekend middel
om de wereld hiervan in te lichten. In 1935 was
internet er nog niet, zelfs de televisie ontbrak.
De radio was er wel en vergeet niet de krant.
Schaak- en damnieuws was er toen ook, en wat
voor nieuws. De Nederlander Max Euwe was
met een wereldkampioenschapsmatch bezig
tegen Alexander Aljechin.
Het schaken kriebelde ook in die jaren. Het
oprichten van de schaak- en damvereniging in
het baggerdorp werd een succes. De start met liefst 50! leden is een applaus waard. Voorzitter werd L.
Scheermeijer en hield dit vol tot 1970! Ongetwijfeld heeft de start van deze gezellige club te maken met het
succes van onze Max Euwe.
Kenmerk van de Sliedrechtse schaakclub is het snel en effectief
vergaderen. Het streven is en was zo snel mogelijk de ledenvergadering
afhandelen, want schaken daar komen we toch voor!. Zo zal het ook op
die 18 november moeten zijn gegaan. Gauw het officiële gedeelte en dan
… schaken.
Een van de kersverse leden wilde het iedereen laten zien. Wat die Euwe
geflikt heeft eergisteren tegen wereldkampioen Aljechin, en hoe ook een
wereldkampioen iets over het hoofd kan zien, werd breed uitgemeten.
Op een zelfgemaakt demonstratiebord, de Sliedrechtse baggeraars zijn
handige mensen, werd de beroemde stelling opgezet. Het verhaal van
het kersverse lid:
Euwe – Aljechin 20e partij
“Mijne heren schakers, dammers mogen natuurlijk ook meekijken. Aljechin speelde hier 27. …Lxa4. Een fout
van de wereldkampioen. Euwe speelde 28. Ld5+ Kf8 29. Ta1 Ta6. Ja beste leden, welke zet speelde Euwe nu?
Die meneer met die dikke sigaar daar achterin, zegt u het maar…. 30. Ta2. Heeft u die zet van u zelf? Om ’t
eerlijk te zeggen niet, ik hoorde het gisteren op de radio. Ja heren, Euwe speelde 30. Ta2 en die zet had Aljechin
niet gezien op zijn 27e zet! De wereldkampioen wilde zich met Lb5 bevrijden en dacht zo een remise te
AFTELLEN Pagina 4

ereiken. Na 30. Ta2 faalt namelijk 30. …Lb5, simpel omdat de witte toren dan gedekt staat. Nu staat zwart
volkomen hopeloos. Volgens Max Euwe zelf: “zwart staat voor goed verlamd en kan niets ondernemen tegen
het oprukken van mijn meerderheid op de koningsvleugel.”
Een daverend applaus volgde. Of er een telegram naar Max Euwe is gegaan die avond is geen melding van
gemaakt in de notulen, ik kan me het levendig voorstellen. Euwe stond nog maar een puntje achter op Aljechin,
de stand was 10,5 – 9,5 voor Aljechin.
Nu ik die stelling eens nader bezie. Ik heb het nooit ergens gelezen, maar 28. Ld5+ is niet noodzakelijk voor de
combinatie. Euwe kon gelijk 28. Ta1 spelen. Aljechin speelt dan 28. ….Ta6 en Euwe, nu dus een zet eerder 29.
Ta2! Aljechins 29. ..Lb5 werkt nu ook niet, want dan ook 30. cxb5! 30. …Txa2 levert niet de toren op, want
Euwe speelt 31. Ld5+ en 32. Txa2. Zwart heeft ook de mogelijkheid i.p.v. 29….Lxb5 om 29. …Te6 te spelen,
maar dan speelt Euwe 30. Ld5! Deze combinatie vind ik net iets fraaier dan wat werd gespeeld.
Dat Euwe in vorm was staat buiten kijf en dat dit te maken zou kunnen hebben met de oprichting van die
gezellige vereniging aan de Sliedrechtse dijk, wie zal het zeggen. De volgende dag, de 19e november, liet Euwe
er geen gras over groeien. In Ermelo versloeg hij met de zwarte stukken in een schitterende vechtpartij de
wereldkampioen en bracht de stand op 10,5 – 10,5. Nederlanders en Sliedrechters gingen de straten op, oranje
vlaggen wapperden, die paar auto’s op de dijk die toeterden. Schaakvereniging Sliedrecht kreeg op de eerste
dag, nog in de kraamtijd, een wel heel mooi cadeau van die enige Nederlandse wereldkampioen. Niet voor
niets kwam Max graag later naar Sliedrecht om simultaan te geven aan die gezellige Sliedrechtse schakers.
Jac. Haring (met de initialen van Max Euwe)
Wit geeft mat in twee zetten.
75 jaar later
Max Euwe speelt in 1974 simultaan in de Bonkelaer in
Sliedrecht. Zittend vlnr: Wim Hokken, Bas Hokken, Jan
Veenis, Gert de Jong en Wout Boer.
De Sliedrechtse schaakvereniging begon met twee
clubavonden in de week, er is zelfs nog een tijdje
geweest van drie avonden, waarbij de derde
instructieavond werd genoemd. Op de tweede
clubavond zullen de Sliedrechtse schakers hebben
kunnen genieten van die mooie 21e partij van Max
Euwe. Het zal ongetwijfeld weer een aantal extra
nieuwe leden hebben opgeleverd.
De schaakvereniging Sliedrecht wordt 75 jaar en dit wordt gevierd. Zie de
aankondiging. Het aftellen is begonnen……
Het wordt stil die zaterdag in Schakend Nederland, behalve in Sliedrecht want
dat is dé schaakstad van Nederland die dag. Jammer dat we nog tot 13
november moeten wachten, maar gelukkig hebben we nog de nieuwe website
waar we het nieuws en de actuele informatie over de schaakmanifestatie op de
voet kunnen volgen.
Tot ziens op 13 november in Sliedrecht!
Commentaren op de aflevering:
AFTELLEN Pagina 5

1. HenkPrins, 24-08-2010 19:13
Het was niet mijn bedoeling om de wereldkampioen te verbeteren. Mijn voorgestelde combinatie in de 21e
partij om 28. Ta1 en later met Ld5+ te komen, is fout. Gelukkig dat Euwe deze niet speelde, want Aljechin had
zeker 28. …Td1+ gespeeld, en het is nu zwart die wint. Amateurs kunnen geen wereldkampioen adviseren.
Bedankt Tom, van www.tomsschaakboeken.nl
2. Henk Alberts, 02-09-2010 11:42
In 1998 schreef ik een artikel over de 26e partij uit de match Euwe – Aljechin uit1935.
Dat artikel staat nog steeds op internet ; http://www.euwe.nl/EuweTent/Epost2.htm
Dit artikel was mede aanleiding voor het Euwe-blokje (twee postzegels) in 2001.
In deze beroemde 26 e partij, later bekend geworden als de parel van Zandvoort, offert de met wit spelende
Euwe eerst een stuk tegen 3 pionnen, daarna nog een kwaliteit en uiteindelijk wint hij de partij op de 47 e zet
de partij.
De met wit spelende Euwe…….
Dus viel me iets op in het verder uitstekende artikel Aftellen 9 ; speelde Euwe dan zowel in de 21 e als in de 26 e
partij met wit?
Terechte constatering bleek; de aangehaalde partij is de 20 e partij, gespeeld op 16 november 1935 in de
Militiezaal in Amsterdam. Zie “Zooals ik het zag”, door S.G. Tartakower. (Hierin staat overigens ook de
weerlegging van 28.Ta1 al vermeld.)
Met vriendelijke groet,
Henk Alberts
Motiefgroep Schaken ; www.euwe.nl
3. HenkPrins, 15-09-2010 21:20
Bedankt Henk voor deze waardevolle aanvulling op het artikel.
`MOTIEF GROEP SCHAKEN` is ook aanwezig op de Schaakmanifestatie in Sliedrecht op 13 november met een
Expositie en een Presentatie waarin Euwe centraal zal staan. Ook komt er binnenkort een aflevering van
AFTELLEN over Euwe en de Motiefgroep.
Regelmatig blijven kijken dus op deze geweldige schaaksite. Je blijft dan op de hoogte niet alleen van het
actuele schaak-nieuws, maar ook van de schaak-geschiedenis.
AFTELLEN (9) Zhaoqin Peng - Een Dame aan Zet
Auteur: Teun Koorevaar
Zhaoqin Peng daagt jeugd uit
De jeugd krijgt op 13 november aanstaande tijdens de Schaakmanifestatie van Schaakvereniging Sliedrecht de
kans om een grootmeester te verslaan. Niemand minder dan de veelvoudige Nederlands kampioene Zhaoqin
Peng zal de strijd aangaan met 25 jeugdspelers uit Sliedrecht en uit de regio.
In de ridderzaal Burch zal Peng vanaf 14.30 uur de sterkte van de regiojeugd gaan testen. Wie kan Nederlands
sterkste grootmeester bij de dames verslaan? Wie nemen het op tegen de grootmeester? In ieder geval zal een
gedeelte van de 25 plaatsen gaan naar jeugd van Schaakvereniging Sliedrecht. Daarnaast zullen vrijplaatsen
gegeven worden aan jeugdspelers van de regioverenigingen Papendrecht/Alblasserdam, De Giessen, Dordrecht
en Zwijndrecht.
AFTELLEN Pagina 6

Zhaoqin Peng
Zhaoqin is op 8 mei 1968 in China geboren. Pas op haar twaalfde startte zij met
schaken en volgde schaaktrainingen op een van de Chinese sportscholen. Zij
speelde in een Chinees schaakteam en in 1988 deed zij voor het eerst mee aan
een buitenlandstoernooi - de Olympiade in Saloniki.
In 1996 kwam zij naar Nederland, trouwde hier met een Nederlander en samen
kregen zij een zoon, Caro genaamd. Deze relatie hield geen stand en zo werd zij
een alleenstaande moeder met de zorg voor een zoontje. Inmiddels heeft zijn
een nieuwe levensgezel, André Hendriks met wie zij in Hoofddorp samenwoont.
In 2004 werd zij gedeeld eerste (met Alexandra Kosteniuk) tijdens het EK voor
vrouwen in Dresden. In de barrage verloor zij van Alexandra. Hiermee behaalde zij als elfde vrouw ter wereld
en als eerste Nederlandse de algemene internationale grootmeestertitel!
In 2010 werd zij voor de twaalfde keer Nederlands kampioen bij de dames. Een keer deed zij mee aan het
mannen NK in Rotterdam.
Zhaoqin deed namens ons land mee aan EK’s , WK’s en Olympiades en behaalde vaak goede resultaten.
Van 19 september – 4 oktober voert Zhaoqin het Nederlands damesteam aan tijdens de Olympiade in Khanty-
Mansiysk. Het team bestaat uit Peng, Lanchava, Bensdorp, Schut en Van Weersel.
Ze is een graag geziene gast op toernooien (Corus, BDO,Gouda,Spijkenisse
en noem maar op).
Andere uitdaging, graag
Vorig jaar, na het behalen van haar elfde NK titel zei Zhaoqin in een
interview met H.J. de Kleijnen (Algemeen Dagblad) het volgende:
‘Vooralsnog wint de loyaliteit. ,,Als ik afhaak, zakt het vrouwenschaak in
elkaar. Ik zou er een kick van krijgen als de jongere generatie het van me
kan overnemen. Dan kan ik misschien gaan begeleiden, mijn kennis op het
mentale vlak kunnen overdragen. Een soort managersrol trekt me ook wel.
Ik heb veel contacten in China en zou talenten kunnen laten overkomen.
Ouders hebben daar meestal maar één kind en hebben veel geld. Wie
weet….." ‘
Enige tijd geleden ontmoette ik Zhaoqin weer tijdens het Spijkenissetoernooi.
Zij bevestigde wederom dat zij aan iets nieuws toe is. Zij is
gestart met het schrijven van artikelen voor Schaaksite.nl en wil hiermee haar Nederlands nog verder
verbeteren. Zij zou graag haar kennis en ervaring willen delen met de aanstormende jeugd, zij zou hen ook
graag willen trainen. Ook begeleiding van de damesteams op internationale (jeugd)toernooien ziet zij als een
uitdaging die goed bij haar past.
Twee jaar geleden zei ze in een interview met Peter Doggers dat zij onder de indruk was van het spel van Anne
Haast. ‘Je voelt de kracht van haar spel’, vertelde zij.
Het zou zo maar kunnen dat in 2011 haar wens uitkomt dat de jongere generatie het van haar kan overnemen.
Anne Haast blijft goed presteren en dat geldt ook voor Lisa Schut. Deze twee dames hebben komend de
seizoen de topstatus, de hoogst mogelijke KNSB status, met alle daarbij
behorende rechten. Lisa Schut doet binnenkort mee aan haar eerste
Olympiade. Zijn jullie net zo goed als Zhaoqin Peng? Onderstaand een
stelling uit een partij van haar.
Zhaoqin Peng tegen .....? Wit aan zet
Zhaoqin (wit) speelde in deze stelling een voor de hand liggende zet. Haar
tegenstandster dacht na deze zet ook maar een aanval te beginnen
indachtig het gezegde: de aanval is de beste verdediging. Maar met haar
aanvalszet zag zij over het hoofd dat Zhaoqin een matcombinatie in petto
had.
Vraag 1 : Welke zet speelde Zhaoqin (wit)
AFTELLEN Pagina 7

Vraag 2 : Welke zet speelde haar tegenstandster (zwart)
Vraag 3 : Met welke zet luidde Zhaoqin daarna haar matcombinatie in? (Mogelijk zit er in dit artikel nog een
aanwijzing verborgen.)
De echte schaakquizzers onder jullie willen mogelijk ook nog uitzoeken wie de tegenstandster van Zhaoqin was
en waar en wanneer deze partij werd gespeeld. Dit telt NIET mee voor de prijzen, maar wel voor de eer.
AFTELLEN (8) Het Le Grandthema – een wereldsucces!
Auteur: Henk en Piet le Grand
Twee belangrijke personen op de Schaakmanifestatie in Sliedrecht op 13 november zijn de tweeling Henk en
Piet le Grand. Beiden zijn geroutineerde ontwerpers van schaakproblemen. Piet de voorzitter van de
Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden zal op de manifestatie in de Openingceremonie aan het
woord komen en zal zijn blijheid uiten over het feit dat de bond hun vergadering vandaag hier mag houden
samen met zoveel gezellige schaakliefhebbers. Henk, die enige jaren geleden zijn FIDE meester titel ontving in
de schaakcompositie, zal een unieke Presentatie verzorgen over de wondere wereld van de drie- en meerzet in
de Schaakproblematiek.
Wist u dat deze tweeling een wereldberoemd thema hebben uitgevonden in de Schaakproblematiek? Henk en
Piet presenteren daarom op de schaaksite hun LE-GRAND-THEMA
Henk Prins
Henk (links) en Piet le Grand
Schaakprobleem – thema’s – namen
Om de titel van dit schrijven te kunnen begrijpen eerst
wat inleidende woorden. Een schaakprobleem is een
bedachte stelling waarin Wit begint en waar Wit zo
moet spelen dat er een mat is in 1, 2 .. of hoeveel
zetten dan ook. De meest voorkomende problemen
zijn tweezetten, dus Wit moet mat geven in 2 zetten
hoe Zwart ook speelt. Aanvankelijk werden
schaakproblemen gemaakt om iemand anders een
moeilijk puzzeltje voor te leggen. Maar zo omstreeks
het begin van de vorige eeuw kwam men er achter
dat men in een probleem iets moois of interessants
kan laten zien. De componist moet er voor zorgen dat het probleem inhoud krijgt. Die inhoud heet dan het
thema van het probleem. Thema’s die veel voorkomen krijgen een eigen naam. Het is meestal de naam van
degene die dat idee voor het eerst in een probleem vertoond heeft. Zo is het ook gegaan met het Le
Grandthema.
Geschiedenis
Eerst een stukje geschiedenis. Toen wij op het gymnasium in Winschoten zaten verscheen er in het Nieuwsblad
van het Noorden elke 14 dagen een schaakrubriek. In elke rubriek werd een partij besproken, maar er stond
AFTELLEN Pagina 8

ook een probleem in. Men kon het probleem oplossen en de oplossing insturen. Men deed dan mee aan een
laddertoernooi. Onze moeder had er aardigheid in om dat te doen. Waarschijnlijk heeft ze ons enthousiast
verteld over de problemen die ze had opgelost. In elk geval was het weldra zo dat wij het probleem al hadden
opgelost nog voordat zij de gelegenheid had om de krant in te zien. Ons enthousiasme voor het
schaakprobleem resulteerde begin vijftiger jaren in het lidmaatschap van de Nederlandse Bond van
Probleemvrienden. Twee maal per jaar organiseerde die Bond een bijeenkomst. Behalve een huishoudelijk
gedeelte was er meestal ook nog een voordrachtje van een van de leden. Men moet weten dat Nederland in
die tijd tot de toplanden van de wereld behoorde als het om schaakproblemen ging (Visserman,
Goldschmeding, Hartong, Niemeijer, Haring etc.). Maar ook in die kringen begon men te vrezen dat er op het
gebied van de tweezet niets nieuws meer te bedenken was. In 1957 werden wij uitgenodigd om een
voordracht te houden. We hadden het gymnasium ingeruild voor een studie wiskunde aan de universiteit van
Groningen. Maar we behoorden toch nog steeds tot de jongeren. Wij kwamen toen met een voordracht
getiteld “Schemaproblemen”.
Logo probleemblad Tijdschrift van de Nederlandse Bond van
Schaakprobleemvrienden
Thema in schema
In die lezing, die later ook als artikel in het Jaarboek 1958 van onze
Probleembond werd afgedrukt, lieten we zien dat men problemen kan maken
waarvan men de inhoud kan aflezen aan de genoteerde oplossing. De zetten
passen in een regelmatig schema. Er bestonden al wel schemaproblemen, maar
er waren nog veel meer mogelijkheden. Het duurde nog bijna 10 jaar voordat vooral onder leiding van
Russische componisten het schemaprobleem echt doorbrak. Werkelijk een vloedgolf van schemaproblemen
spoelde zich over de probleemtijdschriften uit. Binnen dit kader waren sommige thema’s bijzonder populair. In
1977 schreef de Fransman Yves Cheylan in het Duitse blad Die Schwalbe een toernooi uit waarin problemen
gevraagd werden die een met naam genoemd idee uit ons artikel moesten bevatten. Hij stelde daarbij ook voor
om dat het Le Grandthema te noemen. Nog altijd is dit thema actueel.
De definitie
En dan nu de definitie van het Le Grandthema. We zullen witte
zetten met een hoofdletter noteren en zwarte met kleine letters. De
eerste zet van Wit, dus de oplossing van het probleem (vaak
sleutelzet genoemd) noteren we met 1.S!. In veel problemen zal Wit
na die zet een dreiging hebben, dus er dreigt 2.A#. Zwart kan deze
dreiging pareren door 1... a te spelen. Maar dan volgt er een matzet
B, dus 1... a 2.B#. Als we eventuele andere varianten buiten
beschouwing laten, is de complete oplossing 1.S! dreigt 2.A# 1... a
2.B#. In vele problemen zijn er ook nog verleidingszetten. Dat zijn
zetten van Wit die ook als oplossing lijken te voldoen. Stel 1.V is zo’n
zet. Men noteert dan 1.V?. Stel dat na deze zet Wit dreigt met de al
eerder genoemde zet B. Stel vervolgens dat zwart dit mat kan pareren met de eerder genoemde zet a, maar
dat er dan mat door 2.A volgt. Het verleidingsspel is dus, 1.V? dreigt 2.B#, 1... a 2.A#. Natuurlijk moet er dan
ook nog een zwarte zet zijn waarop de hele verleiding faalt. We zetten
verleiding en oplossing nog even bij elkaar.1.V? dr. 2.B#, 1... a 2.A#; 1.S!
dr. 2.A#, 1... a 2.B#. Er is dus een verwisseling van de dreiging en de
matzet na de zelfde zwarte zet. En dat is dus het Le Grandthema. Mocht
de dreiging van de verleiding in de oplossing na een andere zwarte zet
voorkomen, dan spreekt men van pseudo-Le Grand. Dit laatste is
natuurlijk makkelijker te maken dan het Le Grandthema zelf. Daarom
werd er aanvankelijk wat minachtend over de pseudo-Le Grand gedacht.
Maar tegenwoordig weten we dat dit de mogelijkheid geeft tot
combinatie met vele andere ideeën.
Problemen met het Le Grandthema zijn niet gemakkelijk te maken.
Roman Federowitsch
3e E.V. Memorial Bron 1986
AFTELLEN Pagina 9

Maar als je de goede opstelling weet te vinden kan het met 5 stukken, zie hiernaast. De oplossing is 1.Kg2? dr
2.Dg6# 1... Kh5 2.Df5#, 1... Kg5!; 1.Pe7! dr 2.Df5#, 1... Kh5 2.Dg6# en ook 1... Kg5 2.Dg6#. We willen niet
beweren dat dit een mooi probleem is. Maar het ging de componist om een zo economisch mogelijke
uitwerking.
De oudste uitwerking mag in dit artikeltje niet ontbreken. Het is
onderstaand met als oplossing 1.De4? dr 2.Tc4#, 1... P~ 2.Tc6#, maar
1... Pe7!; 1.De6? dr 2.Tc6#, 1... P~ 2.Tc4#.
Henk en Piet le Grand
Jaarboek N.B. v. P.V. 1958.
Henk denkt na over zijn thema.
Piet le Grand
2 e E.V. Wetschernij Leningrad 1987.
Veel ingewikkelder is het probleem van Piet. De oplossing is 1.Dh5? dr. 2.Pfe3#, 1... Txd3 2.Pce3#, maar 1...
Le5!; 1.b4! dr 2.Pce3#, 1... Txd3 2.Pfe3. Het loont de moeite om precies na te gaan waarom dreiging en
variantenmat verwisselen. Voor meer voorbeelden verwijzen we naar het boek van Udo Degener met de van
de Duitse dichter Heinrich Heine (1797-1856) overgenomen titel Das Buch Le Grand. Dat boek van Degener
gaat niet over een Franse soldaat, maar er staan 1141 tweezetten met het Le Grandthema in.
Het is voor ons natuurlijk aardig dat je bij het opslaan van welk probleemtijdschift dan ook, bijna altijd wel je
eigen naam tegen komt. Maar het lijkt er op dat de grootste productie van ons thema nu achter de rug is. Het
wordt tijd voor de opvolging van het artikel Schemaproblemen.
Piet le Grand maakte onderstaande tweezet. De tweezet bevat het Le Grandthema. (wit geeft mat in 2)
AFTELLEN Pagina 10

AFTELLEN 7: De Sliedrechtse Leeuw
Auteur: Jerry van Rekom
De Zwarte Leeuw
De Zwarte Leeuw is een populair schaakboek . Veel gewone schaakamateurs hebben er al meer dan tien 10 jaar
plezier aan beleefd. De populariteit is vooral te danken aan het feit dat het een uniek schaakboek is,
geschreven door twee gewone amateurs en bedoeld voor gewone schaakamateurs. Ook kreeg het boek een
internationale dimensie. De opbrengsten worden gebruikt voor investeringen in het jeugdschaak. Met recht
mag worden gesteld dat De Zwarte Leeuw al bijna 15 jaar een bijzonder succesvol ‘vrijwilligersproject’ is.
Lees maar wat Jerry van Rekom, een van de auteurs, hier zelf over schrijft.
Teun Koorevaar
SLIEDRECHT – Sinds 1997, de uitgifte van de eerste druk van ‘De Leeuw, hét zwarte wapen’, heeft
Schaakvereniging Sliedrecht binnen Nederland, maar ook ver daar buiten bekendheid verworven. Een uit de
hand gelopen uiteenzetting van het voormalige Jansen-systeem, genoemd naar één van de grondleggers van
De Leeuw, Leo Jansen, zorgde daarvoor. Samen met zijn voormalige leerling Jerry van Rekom maakte de oudrector
van een Scholengemeenschap te Papendrecht van ‘zijn’ openingssysteem een levenswerk.
was toevertrouwd.
Het begin van de boekwerken
Het begon allemaal met een paar A4-tjes waarop de
veelvoudig kampioen van Schaakclub Dordrecht en van
Schaakvereniging Sliedrecht zijn in de Drechtstreek
genoemde ‘Jansen-systeem’ had gekrabbeld. Hij had deze
blaadjes eind jaren 80 - tijdens één van de
Fokkertoernooien - uitgedeeld aan enkele leden van
Schaakvereniging Sliedrecht. Toen Leo in 1992 overstapte
van Dordrecht naar Sliedrecht schreven Rob Klop en
Ronald Breedveld een uitgebreide rubriek van maar liefst
25 A4-tjes in het clubblad ‘Schakend Sliedrecht’. De
reacties op deze rubriek waren dusdanig dat het plan
werd opgepakt om het artikel verder uit te gaan werken.
Leo Jansen en Jerry van Rekom namen de klus op zich,
maar hadden hulp van een heel analyseteam.
Begin jaren 90 stond nu niet bepaald in het teken van
uitgebreide, digitale schaakpartijdatabases. Dat
betekende dat er gezocht moest worden in boeken
(Koninklijke Bibliotheek) en papieren databanken (Max
Euwe-centrum) naar partijen die gelijkenis vertoonden
met het ‘Jansen-systeem’. Vooral Philidor-achtige partijen
werden gezocht. Daarnaast stonden honderden eigen
partijen aan de basis van de uiteindelijke eerste druk.
Opvallend was wel dat veel materiaal dat uiteindelijk in
het boek terecht is gekomen nooit eerder aan het papier
AFTELLEN Pagina 11

De eerste editie
In februari 1997 kwam de eerste editie uit. Uitgever Syntax Publishers was bereid gevonden het boekwerk van
de ‘amateurs’ uit te geven. Het schaakboek behelst de uitdieping van een bepaalde opening en wel die met de
volgende zetten aanvangt:
1.e2-e4 d7-d6 2.d2-d4 Pg8-f6 3.Pb1-c3 Pb8-d7. Met de uitgifte van het schaakboek heeft het systeem een
officiële naam gekregen en wel in De Leeuw. De naam ‘De Leeuw’ (bedacht door de veel te jong overleden Rob
Klop) vloeit voort uit de volgende gedachten:
• De zwarte opening oogt rustig, net als het half slapende roofdier de Leeuw. Een Leeuw is niet voor niets de
koning van de dieren; hij gaat erg economisch met zijn krachten om.
• De tegenstellingen in het karakter van de grote kat komen ook in de te behandelen opening tot uiting. De
Leeuw is regelmatig poeslief, maar wacht maar totdat ie zelf belaagd wordt of honger krijgt. Met een minimum
aan inspanning wil hij met zijn roofdierinstinct zijn prooi te pakken nemen.
• Tenslotte is LEO in het Latijn de Leeuw. Dit met een knipoog naar Leo Jansen, jarenlang de grote voorvechter
van dit systeem.
Sinds zijn eerste partij met deze opening (in 1967) werd ex-hoofdklasser Leo Jansen steeds meer gegrepen door
de nieuwe denkwijze van opening spelen. Hij werkte de schermutselingen rond ‘zijn’ systeem nauwgezet uit. Zo
bouwde hij stap voor stap de eigen theorie uit, die hij ook telkens in de praktijk toetste. Hij speelde het
systeem ook tegen vele sterke internationale meesters, maar ook tegen regionale en landelijke toppers en wel
met veel succes.
Als ‘schaakleraar’ bracht hij zijn systeem ook bij aan vele leerlingen. Eén van die leerlingen was Jerry van
Rekom, die vanaf zijn schooltijd het systeem speelt en ook met een zeer positieve score.
Uniek aan het boek is ook dat de diagrammen in het boek vanuit het gezichtspunt van zwart worden getoond.
Nieuwe drukken
Het boekwerk bleek al snel een groot succes, vooral onder
huisschakers en clubschakers met een Elo tot 2200. Binnen een half
jaar was de eerste druk uitverkocht en de uitgever maakte plannen
om een tweede herziene druk uit te geven. En die kwam er. De vele
positieve reacties op het boekwerk leverden weer veel actuele
informatie, partijen en analyses op die in de tweede druk zijn
verwerkt.
Leo Jansen en de eerste druk
In 1998 kwam de tweede druk uit en Jan Timman ontving het eerste exemplaar. Ook deze druk was in no time
uitverkocht.
In 2000 volgde dan ook de derde, opnieuw herziene druk. Wie had dat nu verwacht? De auteurs in ieder geval
niet. Vooral de vele reacties van kopers van het boek deden de auteurs verder gaan in het verbeteren van hun
systeem. Ze vroegen zich natuurlijk wel af waarom het boek zo’n succes was. Het was niet door grootmeesters
geschreven en toch werden de boeken goed verkocht. Uit reacties bleek vooral de duidelijke wijze van
uiteenzetten, maar ook het oordeel geven en het onderbouwen van een stelling was vooral voor vele
clubschakers een openbaring. Grootmeesters geven vaak een oordeel over een stelling, maar geven niet exact
aan waarom wit nu beter staat. Dat zien ze zelf wel natuurlijk, maar voor vele huis- en clubschakers is dat lastig.
De kracht van de De Leeuwboeken is dat oordelen wel toegelicht worden, maar natuurlijk wel op het niveau
van de auteurs zelf.
Een Engelse editie en een nieuw boek
In 2002 volgde zelfs een eerste Engelse editie van The Lion, een uitgifte van Schaaknieuws. In 2003 kwam ook
‘De Witte Leeuw’ uit via dezelfde uitgever. Het ontstaan van dit boekwerk had een emotionele achtergrond. Op
zijn sterfbed had schaakpromotor Johan Nugteren een afscheidsbrief geschreven aan de auteurs, waarin hij de
makers van De Leeuw prees voor hun duidelijke werk. Hij had echter ook de wens om een editie van het
AFTELLEN Pagina 12

systeem met de witte kleuren te maken. Eigenlijk een Koning-Indisch in de voorhand, maar dan met De Leeuw.
Na veel wikken en wegen en onderzoek besloten de auteurs het te wagen en het boekwerk kwam er dan ook.
Natuurlijk niet helemaal synchroon met de zwarte versie, maar met als extra enkele verrassende wapens tegen
elk zwart tegenspel. Zo kon de weduwe van Johan Nugteren en haar dochters in maart 2003 getuige zijn van de
presentatie van ‘De Witte Leeuw’, een wens van Johan Nugteren was in vervulling gegaan. En tevens de
behoefte van de inmiddels vele Leeuw-aanhangers, maar ook tegenstanders!
New in Chess wordt de nieuwe uitgever
En zo ging het even voort tot er in 2007 opnieuw veel vraag kwam naar De
Leeuwboeken. De derde druk was echter ook al uitverkocht. Het onderzoek naar
de mogelijkheid van een vierde druk leverde contacten op met New In Chess. En
deze grootste schaakboekenuitgever van Nederland (en omstreken!) wilde wel
een vierde Nederlandse druk uitgeven, die tevens direct de tweede Engelse druk
moest opleveren. De auteurs gingen aan de slag, vooral Jerry van Rekom, die
volgens de inmiddels 82-jarige Leo Jansen opnieuw het leeuwendeel van het
werk deed. En na een jaar werken en een flinke kwaliteitsimpuls (inmiddels was
het aanboren van schaakpartijdatabases een kleine moeite geworden, terwijl
daarnaast de laatste jaren veel grootmeesters zich ook op de stof hadden
geworpen en dat leverde voldoende nieuwe en verbeterde analyses op, alsmede
bevestigingen van de juistheid van varianten die in eerdere drukken hadden gestaan) was het begin 2009
zover. De presentatie van ‘De Zwarte Leeuw’ en ‘The Black Lion’ was een feit. En ook deze druk werd een
succes. Allard Hoogland, directeur van NIC, was in zijn nopjes met de verkoop in 2009.
Ook de herziene drukken leverden weer veel reacties op van overal over de wereld. Reacties, die soms worden
geplaatst op de site die volledig in het teken staat van De Leeuw, www.thelion.nl. Deze site is ontworpen door
een Leeuwaanhanger en tegenwoordig in onderhoud bij de auteurs. Daar kan men ook terecht voor informatie
over het systeem, maar ook over de boekwerken.
De Leeuwsuccessen hadden ook een positieve invloed op Schaakvereniging Sliedrecht. Niet alleen de
naamsbekendheid speelde daarbij een rol, maar de auteurs gaven de opbrengsten aan de jeugdafdeling van
Schaakvereniging Sliedrecht. Met deze opbrengsten zijn de afgelopen jaren vele trainingen georganiseerd. Het
kan dan ook bijna geen toeval zijn dat de huidige jeugdsuccessen (nog nooit speelden de jeugdteams zo hoog
en nog nooit plaatsten zoveel Sliedrechtse jeugdspelers zich voor een NK als de afgelopen seizoenen) te maken
heeft met de stimulans die De Leeuwboeken uiteindelijk heeft
voortgebracht.
De Kronieken
Op de foto: De auteurs Jerry van Rekom en Leo Jansen
Natuurlijk krijgt De Leeuw-historie een plaatsje in het jubileumboek
‘De Kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht; 1935-2010’, dat op
13 november tijdens de Schaakmanifestatie uit zal komen. Al zal het
een bescheiden bijdrage zijn, want naast De Leeuw staat de
geschiedenis van de jubilerende vereniging garant voor nog veel
meer ludieke gebeurtenissen en prestaties. Daarnaast zal De Leeuw zeker blijven brullen, tenslotte hebben de
auteurs ‘levenslang’ gekregen met hun openingsboeken. Gezien de vele, vele positieve reacties en gezien de
ontwikkelingen bij de jeugd van Sliedrecht zitten ze daar helemaal niet mee…
Leeuw-probleem
In de volgende typische Leeuw-stelling (vanuit de Schreeuw van de Leeuw, met witte offervarianten op f7)
countert zwart op tijd en neemt de overhand.
Jerry van Rekom
Zwart heeft net 13. … Pg4! gespeeld. Hoe straft zwart de volgende vervolg zetten van wit af:
AFTELLEN Pagina 13

1.) 14.Dg1
2.) 14.Dd5+
3.) 14.fxe5
AFTELLEN 6: Schaakproblemen bij gelegenheid
Auteur: Henk Prins
Henk Prins behoeft nog nauwelijks introductie op Schaaksite.nl Wekelijks bespreken we zijn schaakrubriek uit
het Reformatorisch Dagblad en bij de start hiervan hebben we hem aan u voor gesteld. Klik hier
In het verlengde hiervan heeft hij ook enkele artikelen gepubliceerd op Schaaksite.nl
Samen met ondergetekende verzorgt hij deze serie.
Hieronder een uitgebreide bijdrage van zijn hand.
Teun Koorevaar
Henk Prins: Opgedragen aan Tom van Bokhoven
Campagne Haring
Zeker de wat oudere schakers zijn bekend met de schaakproblemen van Jac. Haring die hij maakte voor de
grote oernooien. Haring noemde dat zelf gelegenheidscomposities. Jac. Haring had de partijschaker op het oog.
Zijn bedoeling was om zoveel mogelijk partijschakers de ogen te openen voor de schoonheid van het
schaakprobleem. Campagne voor het schaakprobleem en doelgroep de schaker. We zijn weer geland in
Sliedrecht. De schaakmanifestatie van 13 november gaat het schaakprobleem die dag in het zonlicht zetten,
naast allerlei andere zeer mooie schaakactiviteiten. In hetzelfde gebouw waar Timman en Peng simultaan
spelen en waar vele toernooien worden gehouden voor jong en oud, vergadert die dag de Nederlandse Bond
van Schaakprobleemvrienden. Deze vereniging verzorgt twee interessante presentaties en men (de schaker)
kan heus meedoen met een Probleemoploswedstrijd. Kijk op www.schaakmanifestatie.nl en geef u op!
AFTELLEN Pagina 14

Harings gelegenheidsproblemen vielen in de smaak bij de schakers die de grote toernooien bezochten. Vooral
als er prijzen aan verbonden waren, kwamen er wel duizenden inzendingen binnen. De problemen ter
gelegenheid zijn vooral bedoeld om partijschakers te bekoren. De thematiek, die er uiteraard wel in zit, staat
op de tweede plaats. Ook zonder kennis van zaken moet de gewone schaker het mooie ook kunnen ontdekken.
Als voorbeeld een gelegenheidsprobleem die Haring maakte voor het IBM-toernooi 1970. Wit geeft mat in
twee zetten.
Probleemmeester Henk Prins
Jac. Haring IBM-toernooi 1970.
Een partijschaker vindt een offer prachtig. De sleutelzet is 1. Ld6 en 2. Tf6
dreigt mat. De loper kan op zes manieren geslagen worden: 1. …Lxd6 2.
exd8P mat, 1. …T8xd6 2. e8D mat, 1. …T4xd6 2. Dxe4 mat, 1. …Dxd6 2.
Txg5 mat, 1. …Pxd6 2. Pxd4 mat en 1. …Kxd6 2. Dc6 mat. Hoeveel
schakers zullen toen gezegd hebben: “dat is prachtig!”. Voor dit probleem
mag ook nu nog geapplaudisseerd worden.
Dat men bij schaaktoernooien een schaakprobleem kan oplossen is in regio rondom Sliedrecht de normaalste
zaak van de wereld. Het jaarlijks Alblasserwaard toernooi heeft sinds jaar en dag steevast een senioren- en een
jeugdprobleem. Ook vroeger bij het Fokker Schaaktoernooi was het schaakprobleem aanwezig. Niet zo
verwonderlijk omdat Sliedrecht onder zijn leden een expert in dit genre heeft: Henk Prins. Ik behaalde in 1997
de titel van internationaal meester in de Schaakcompositie. De bedoeling van een schaakprobleem laten
oplossen tijdens een toernooi is ook hier: het iedereen mee laten genieten van de schaakschoonheid. Omdat ik
vaak ook meespeelde met het Alblasserwaard toernooi zag ik tussen de partijen door de schakers aan het
denken en in mijn valletjes trappen. Het is mij opgevallen dat het oplossen van schaakproblemen voor
topschakers net zo moeilijk is als voor huisschakers. Heel wat keren is het gebeurd dat schakers boven de 2000
de verkeerde oplossing vonden.
Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van het Alblasserwaard toernooi werd de
volgende tweezet ter oplossing aangeboden:
Henk Prins, Alblasserwaardtoernooi 2005
Tweezet
Oplossing is 1. Tc1! dreigt 2. Td3 mat.
1. …Ld1 2. Te2. De zwarte loper laat de
verdediging los van het matveld van de dreiging
(d3) maar wordt juist matgezet op het veld dat
wordt aangevallen (e2). Het lijkt de omgedraaide
wereld maar dit zijn de leuke effecten bij
dubbelschaak.
1. …Kxc1 2. Te1 mat, 1. …Pxe3 2. Dxe3 mat.
Zeg het met cijfers of letters!
Ongetwijfeld hebt u gezien dat in het probleem de zwarte stukken de “2” vormen en
de witte stukken de “5”. Samen vormt dit de leeftijd van het toernooi. We zijn nu
terecht gekomen in het genre van de bijzondere gelegenheidsproblemen: de
letter/cijfer-problemen. Ook Haring was in dit genre bedreven. In de schaakrubriek
van het Algemeen Dagblad van Barry Withuis op 12 oktober 1985 werd het volgende
geschreven over gelegenheidsproblemen:
“Problemen raken in, of wel bij steeds meer gelegenheden wordt een tweezet
AFTELLEN Pagina 15

gecomponeerd om een heuglijk feit voor schakers vast te leggen. Dit keer ontvingen we van de
schaakvereniging Sliedrecht, die volgende maand een halve eeuw bestaat, een vraagstuk van auteur Henk
Prins. Als u de sleutelzet van de tweezet voor 15 november stuurt aan ……dingt u mee naar (nog onbekende)
prijzen.” Ja, toen vierde Sliedrecht ook feest en toen stond het schaakprobleem ook weer centraal.
Oplossing probleem 50: 1. Pe2! dreigt 2. Pe3 mat. Varianten: 1. …f5 2. De7 mat, 1. …Ke6 2. Pdf4 mat, 1. …Pd5 2.
Dd5 mat en 1. …Pc4 2. Pdf4 mat.
Het koninklijk huis
Een mooi voorbeeld van een letter-probleem is er een
met een koninklijke achtergrond.
Op de schaakmanifestatie van 5 jaar geleden was in de
Expositieruimte van de Problemen-Prins-Kamer een
hoekje ingericht van verzamelartikelen over het
Koninklijke huis. Gepresenteerd werd het probleem
met de initialen M en W.
Deze tweezet werd gemaakt ter gelegenheid van het
huwelijk van Maxima en Willem Alexander op 2 -2-
2002. Het is een schitterend probleem met ook nog een
verleiding:
Henk Prins en expositie nov. 2005
Koninklijk huis: het M en W probleem, Henk Prins, tweezet
Oplossing MW-probleem:
1. Dc3! dreigt 2. Td5 mat
1. …Td6 2. Te4 mat
1. …Kf6 2. Tf4 mat
1. …Tf6 2. Dxc5 mat
1. …Lxd4 2. Dxd4 mat.
Niet goed is 1. Db2? wegens 1. Tf6!
Problemen in clubblad
Vele problemen zijn gemaakt
in dit genre en roepen een
herinnering of gelegenheid
op. Sliedrecht heeft
gewoonte om clubbladen uit
te geven als er een bijzonder
jubileum of herinnering is. Er
wordt dan gevraagd een
probleem ter gelegenheid te
maken die dan een mooi
plaatsje krijgt in een speciale
nummer van het clubblad.
Het is leuk om daaraan mee
te werken. De altijd positieve
response doet het aantal
uren gauw vergeten om het
probleem te maken.
AFTELLEN Pagina 16

Levend schaakprobleem
Het hoogtepunt van de lettercijfer composities vond ik de schaakmanifestatie van 2005. Ter gelegenheid van
de 70 jarige Schaakvereniging Sliedrecht werd de openingsplechtigheid versierd met een levend
schaakprobleem. Jeugdleden van de vereniging vormden de letters 70 op een heel groot schaakbord.
Henk Prins, 70 jr SV Sliedrecht
Tweezet
Een probleem met moderne inhoud.
Er ligt gereed: 1. …Kxe5 2. Pg4 mat
Oplossing 1. Td6! dreigt 2. Txd5 mat
1. …Kxe5 2. Pc4 mat
1. …c5 2. Pg4 mat
Schaaksite/ Toms schaakboeken
Schaaksite.nl en ook de website van Toms schaakboeken hebben
oog voor de bijzondere hobby van het schaakprobleem en ook voor het letter – cijfer probleem. Lees de mooie
artikelen en bezoek de website van Tom van Bokhoven www.tomsschaakboeken.nl, rubriek “problemen” en
geniet van al deze schaakschoonheid. Kijk op schaaksite bijvoorbeeld naar de artikelen Godfried Bomans en
Topalov en Anand
75 jaar
Natuurlijk mag in dit artikel niet vergeten worden dat de
Schaakvereniging Sliedrecht dit jaar 75 jaar bestaat. Daar gaat heel de
serie Aftellen over en er wordt naar een grootst Schaakmanifestatie
toegeleefd. Hier is het 75-probleem:
Henk Prins, tweezet.
Het schaakprobleem is niet nieuw en is al gebruikt voor het 75 jarig
bestaan van de Limburgse en Rotterdamse Schaakbond.
De oplossing: 1. Dg2! dreigt 2. Pc3 mat.
Leuk is dat 1. …Tf3 niet werkt om de dreiging uit te schakelen, dus ook 2. Pc3 mat. Op 1. …c3 komt 2. Pxd6 mat.
Na 1. …Pxe4 is 2. Dxe4 mat.
FS staat voor Feest in Sliedrecht (met een knipoog naar Frank Stoute die de opening verzorgt van de
Schaakmanifestatie).
Henk Prins, tweezet
Wit begint en zet zwart mat in twee zetten
AFTELLEN Pagina 17

AFTELLEN 5: Max Euwe bond en Rotterdamse schaakkunst
Auteur: Joris Leijten
“Gezelligheid en enthousiasme” zijn woorden die
mensen goed doet. Deze keer in Aftellen is het
tijd om Motiefgroep Schaken als internationale
vereniging in de schijnwerpers te zetten. Met
rond de 160 leden is deze vereniging groot te
noemen. Motiefgroep Schaken houdt zich bezig
met alles en nog wat op het gebied van schaken
verzamelen. Niet alleen de gangbare schaakzaken
als de borden en de stukken, maar ook
bijvoorbeeld, bierviltjes, poststempels,
straatnamen, enz. enz. De prachtige website van
deze vereniging straalt “gezelligheid en
enthousiasme’ uit. Meer dan een bezoek waard.
www.euwe.nl.
“Gezelligheid en enthousiasme” zijn de
sleutelwoorden voor de jubilerende schaakvereniging Sliedrecht. Motiefgroep
Schaken geeft ook gehoor aan deze sleutelwoorden door met enthousiasme
deel te komen nemen aan de schaakmanifestatie op 13 november met een
Expositie en een Presentatie. Fijn dat twee gezellige verenigingen elkaar zo
mogen ontmoeten. Fijn ook deze samenwerking.
Joris Leijten (zie foto) is een enthousiast bestuurslid van Motiefgroep Schaken.
De 31 jarige opgeleide museoloog heeft verzamelen en presenteren in zijn
bloed. Hij verzamelt veel en wil deze informatie graag delen. Schaken en
geschiedenis zijn Joris
hobby’s en dat past
natuurlijk goed in zijn
vereniging. Joris studeert in
deeltijd Communicatie en dit
zal zijn bestuursfunctie versterken. Joris is verantwoordelijk
voor het verenigingsblad “De Schaakkoerier”. Deze verschijnt
5 maal per jaar en wordt verslag gedaan van nieuwe
verzamelvondsten. Teun Koorevaar van deze website
verzorgt sinds kort van dit verenigingsblad een recensie. Zie
’De Schaakkoerier’
Joris laat ons genieten van Euwe op twee manieren. Euwe is een hoofdmotief op de Schaakmanifestatie om het
WK van 1935 en het ontstaan van Schaakvereniging Sliedrecht.
AFTELLEN Pagina 18

Zet de Euromast schaakmat!
Omdat Sliedrecht tot de Rotterdamse Schaakbond behoort, wordt er op de Schaakmanifestatie een presentatie
verzorgd door Ridder Dijkshoorn over het Rotterdams schaakspel en over het Schaakstukkenmuseum, waarvan
hij oprichter/directeur is. Joris schrijft hier ook over. Lees het gezellige artikel, speel de partij na, waan u in het
verleden, los de partijstelling op en geeft u op voor al dat moois op www.schaakmanifestatie.nl
Henk Prins
Euwe 1935
In 1935 (75 jaar geleden) werd schaken plotseling een grote
denksport in Nederland. In de moeilijke crisisjaren zochten vele
mensen afleiding van het zware economische bestaan. De
spannende schaakmatch om het wereldkampioenschap van 75
dagen in 1935 bood daar gelegenheid voor.
De gewone 34 jarige wiskundeleraar Max Euwe uit Amsterdam
die in zijn vrije tijd grote schaaktoernooien speelde, en soms
won, nam het op tegen de gedoodverfde, tot Fransman
genaturaliseerde, Rus Alexander Aljechin die al 7 jaar
wereldkampioen was.
De match van 30 partijen was een reizend “circus” langs 13
speelsteden in heel Nederland.
De match werd in alle kranten verslagen en geanalyseerd door in die tijd beroemde schakers. Het publiek
leefde mee met de spannende wedstrijden en de match. Euwe bond het Nederlandse publiek.
Het publiek wilde ook schaken. In vele gemeenten
kwamen nieuwe Schaakverenigingen als
paddenstoelen uit de grond. Zo ook SV Sliedrecht, die
dus nu 75 jaar bestaat. Alle nieuwe leden werden ook
lid van de Nederlandse Schaakbond (NSB) en zo
groeide de bond van 4000 naar 12.000 leden. Door de
grote, snelle toename kreeg de bond het predikaat
koninklijk. Sindsdien heet de bond Koninklijke
Nederlandse Schaakbond (KNSB)
Match en verzamelen
Op de populariteit van de match speelden ook bedrijven in. Naast boeken, kwamen er boter-verzamelplaatjes,
sigaren, een speciaal gecomponeerd lied “De Euwe Marsch” uitgevoerd door Pierre Palla, etc. op de markt die
verkocht werden. Max Euwe won op 15 december 1935 de match en werd wereldkampioen schaken; het was
een volksfeest.
Twee jaar later in 1937 was de revanche wedstrijd tegen Alexander Aljechin ook in Nederland. De spanning was
even voelbaar en de populariteit ook, maar helaas verloor Max Euwe zijn wereldtitel weer. Max Euwe bleef de
schaaksport dienen met vele boeken en wedstrijden. Bij vele Nederlandse verzamelaars van schaken heeft
Euwe een bijzondere plaats. Mede door de curiosa die uitgekomen zijn rond het wereldkampioenschap en de
vele boeken die Euwe heeft geschreven. Ook is Euwe in het buitenland afgebeeld op postzegels, ansichtkaarten
etc.
Pas in 2001 op zijn 100e geboortedag kwamen er in Nederland twee postzegels uit betreffende Euwe. Eén van
de zegels is een bovenaanzicht van een stelling na de 31e zet uit de beroemde 26e partij met de bijnaam “De
parel van Zandvoort” gespeeld in de match Euwe-Aljechin 1935. De tweekamp die Max Euwe, als enige
Nederlander ooit, uiteindelijk de wereldtitel schaken bracht. (zie afbeelding boven)
Motiefgroep
Niet voor niets heeft de Motiefgroep Schaken hun website naar Euwe genoemd. Motiefgroep timmert niet
alleen met Euwe aan de weg. De leden van Motiefgroep geven ook aandacht aan het Schaakstukkenmuseum
en het Rotterdamse schaakspel, dat opgezet is door haar lid Ridder Dijkshoorn.
AFTELLEN Pagina 19

Schaakstukkenmuseum & Rotterdams Schaakspel.
Velen vinden het leuk om de spellen te verzamelen en de cultuur eromheen. De Motiefgroep Schaken is een
vereniging van verzamelaars van spellen, ansichtkaarten postzegels etc. met schaken erop en telt nu circa 160
leden. Voor de site van het Schaakstukkenmuseum klik hier.
Ridder Dijkshoorn
Rotterdams Schaakspel
Ridder Dijkshoorn is lid en heeft van zijn privé schaakstukken collectie een heus
Schaakstukken museum ingericht onder de Kubuswoningen in hartje Rotterdam,
dat voor iedereen toegankelijk is.
Clubschakers als bij de 75 jarige SV Sliedrecht zijn gewend om met “Standaard”
Staunton Stukken te schaken. Dat is gemakkelijk omdat de stukken zijn
gestandaardiseerd en daardoor eenvoudiger van elkaar te onderscheiden zijn.
Wat men soms vergeet is dat er iedere week tientallen “geweldloze”veldslagen op
het bord worden (na)gespeeld onderleiding van een koning en uitgevoerd door
soldaten en andere ondergeschikten.
Over de hele wereld worden nog schaakstukken gemaakt van legerpoppetjes die
elkaar op het schaakbord te lijf kunnen gaan. Soms zelfs met bekende koningen,
keizers als Napoleon etc, of juist andere abstracte vormen als Colablikjes of
stripfiguren.
Aan de verschillende figuratieve en abstracte vormen van de schaakstukken is veel
geschiedenis en cultuur te ontdekken en te leren over van het land waar ze
vandaan komen.
Ridder Dijkshoorn constateerde dat er nog geen specifiek Rotterdams Schaakspel bestond en maakte samen
met Harry Hoek van de centrale bibliotheek Rotterdam een spel bestaande uit beroemde gebouwen in
Rotterdam als de Euromast (koning) en de Kubuswoningen (pionnen). Dit spel had Harry Hoek in een eerdere
versie gelanceerd in 2005. Het spel bestaat inmiddels in twee versies: een grote tuinversie die in de bibliotheek
van Rotterdam en elders gebruikt kan worden en een klein tafelmodel van aluminium dat eind dit jaar
commercieel verkocht gaat worden.
Sliedrecht 13 november
Op de Schaakmanifestatie ter ere van het 75 jarig bestaan van S.V. Sliedrecht zal de Motiefgroep Schaken een
kleine tentoonstelling inrichten met attributen rondom Euwe. Lid Ridder Dijkshoorn zal een presentatie geven
van zijn passie voor het Schaakstukkenmuseum en ontwikkeling van het Rotterdamse spel.
Euwe tentoonstelling
Het zal u na het lezen van bovenstaande niet verbazen dat hun verenigingssite www.euwe.nl is. Hier is
ondermeer een online Euwe-tentoonstelling te zien met het werk dat te maken heeft met Euwe.
Euwe – Aljechin, 26e matchpartij
Zandvoort, 3 december 1935 opening: Hollandse verdediging
(misschien wel symbolisch is dat de gespeelde opening de zogenoemde ‘Hollandse verdediging’ is)
1. d4 e6 2. c4 f5 3. g3 Lb4+ 4. Ld2 Le7 (de Delftse variant, ontstaan enkele dagen eerder in de 24e partij van
deze match) 5. Lg2 Pf6 6. Pc3 0-0 7. Pf3 Pe4 8. 0-0 b6 (in de 24e partij speelde Aljechin 9. … Lf6. Die partij
eindigde in remise) 9. Dc2 Lb7 10. Pe5 Pxc3 11. Lxc3 (niet goed zou 11. Lxb7 zijn; na 11. … Pxe2+ 12. Kg2 Pxd4
13. Dd3 Pbc6 14. Pxc6 Pxc6 15. Lxa8 Dxa8 heeft zwart twee pionnen voor de kwaliteit)
11. Lxc3 Lxg2 12. Kxg2 Dc8 13. d5 d6 14. Pd3 e5 15. Kh1 c6 16. Db3 Kh8 17. f4! (voorkomt f5-f4 van zwart) 17. …
e4 18. Pb4 c5 (noodzakelijk om paard b8 te kunnen ontwikkelen) 19. Pc2 Pd7 20. Pe3 Lf6 (provocatie) 21. Pxf5!
(en Euwe neemt de uitdaging aan) 21. … Lxc3 22. Pxd6 Db8 23. Pxe4 Lf6 24. Pd2 (wit heeft drie pionnen voor
het geofferde stuk en maakt nu ruimte om met zijn centrumpionnen te kunnen oprukken)
24. … g5(!) (Aljechin moet iets doen; hij besluit lijnen op de koningsvleugel te openen teneinde met zijn stukken
AFTELLEN Pagina 20

kansen tegen de witte koning te krijgen) 25. e4 gxf4 26. gxf4 Ld4 27. e5 De8 28. e6 Tg8! (op 28. … Pf6 had wit
29. Pf3 met ruil van de sterke zwarte loper op d4) 29. Pf3 (wit kan het zwarte paard niet slaan wegens 29. …
De2 en met de dubbele dreiging Dxe2 en Dg2 mat is het zwart die wint) 29. … Dg6 30. Tg1!! (offert nog een
kwaliteit. Overigens had zwart op 30. Pg5 geantwoord met 30. … Pe5!) 30. … Lxg1 31. Txg1 Df6 (Euwe heeft
slechts 3 pionnen voor een toren) 32. Pg5!! (De stelling op de postzegel
en hiernaast) (Dreigt 33.Pf7 met winst. Op 32. … Txg5 volgt fxg5 En op 32.
… Pe5 volgt eenvoudig fxe5. Op 32. … Dxf4 heeft wit 33. Dc3+ Pe5 34.
Dxe5+ Dxe5 35. Pf7 mat klaar liggen) 32. … Tg7 (het enige) 33. exd7 Txd7
34. De3! (dekt pion f4 en dreigt bovendien De5) 34. … Te7 35. Pe6 Tf8 36.
De5! (in lichte tijdnood wikkelt wit af naar het eindspel) 36. … Dxe5
(zwart heeft niet anders) 37. fxe5 Tf5 38. Te1 h6 39. Pd8 Tf2 40. e6 Td2
Hier werd de partij afgebroken en de volgende dag voortgezet. 41. Pc6
Te8 42. e7! b5 43. Pd8 Kg7 44. Pb7! Kf6 45. Te6+ Kg5 46. Pd6 Txe7 47.
Pe4+ (precisie tot op de laatste zet) Zwart geeft het op; 1-0 (Er had nog
kunnen volgen 47. … Kf5 48. Pxd2 Txe6 49. Dxe6 Kxe6 50. cxb5 en wit
wint eenvoudig).
In een partij Max Euwe (wit) tegen Robert Fisher ontstond onderstaande stand. Hoe wint Euwe?
AFTELLEN 4: De schaakkampioenen van Sliedrecht
Auteur: Wout Boer
Voorzitters zijn mensen die goed leiding moeten kunnen geven,
aandacht hebben voor wat
er speelt in de club, het enthousiasme overdragen aan bestuursleden en
leden….en goed kunnen schrijven.
Voorzitter Wout Boer van de jubilerende schaakvereniging mag blij zijn
met Schaakvereniging Sliedrecht, die aan het aftellen is naar een
geweldige 75e jarig jubileumfeest op 13 november a.s. De vereniging is
ook blij met Wout als voorzitter.
Wout Boer
AFTELLEN Pagina 21

Sliedrechtse schaakkampioenen
Wout Boer is de schrijver van dit artikel wat gaat over de Sliedrechtse schaakkampioenen. Iemand die
kampioen van de interne competitie van Schaakvereniging Sliedrecht wordt, krijgt als het ware een standbeeld.
Het is nog niet zo, dat in Sliedrecht dan de open wagen met de kampioen door het dorp rijdt, maar toch zijn die
kampioenen de bijzondere mannen van Sliedrecht.
Er wordt ook zeer nauwkeurig bijgehouden hoeveel keer een kampioen kampioen wordt. Bijhouden van
statistieken is een sterk punt van de Sliedrechtse schaakclub. Wout heeft de kampioenen bijna allemaal
meegemaakt en heeft hen partij gegeven. Als geen ander weet hij hoe sterk de kampioenen waren en zijn en
ook weet hij de bijzondere dingen van de kampioenen over te brengen. Helaas staat Wout nog niet in het rijtje
van de kampioenen, hij wordt in de vereniging wel de eeuwige tweede genoemd. Wout vindt dat niet erg, ieder
jaar gaat hij er weer voor en probeert hij toch weer om dat goud te strijden.
In het jubileumboek met als hoofdschrijver Jerry van Rekom kunt u nog
veel meer lezen over al die bijzondere Sliedrechtse kampioenen. Niet
alleen lezen maar u kunt ook van bijna iedere kampioen een partij
bewonderen. In AFTELLEN 1 wat over het Jubileumboek zal gaan zal Jerry
van Rekom daar meer van schrijven.
Kampioenentoernooi
Als onderdeel van de schaakmanifestatie vindt er een kampioenentoernooi plaats. Volgens de laatste berichten
doen daar er al 8 kampioenen mee. Dit aantal zal nog wel hoger komen. Uniek is te noemen dat de kampioen
van meer dan 50 jaar geleden, Anne de Vries, en de kampioen van 1965 en 1969 Gerrit Nederlof aan dit festijn
als oud-leden zullen meedoen.
Historie van de schaakkampioenen van Sliedrecht
Anne de Vries (links) en
Gerrit Nederlof (rechts)
De 75 jaar, die SV Sliedrecht nu bestaat, werden de kampioenschappen van de
club verdeeld over 20 man. Wim Hokken, Piet Parel , Jerry van Rekom, Bas
Hokken en Bert van de Donk waren zelfs 4 of meer keren kampioen!
Piet Parel recordhouder
De inmiddels overleden oud-voorzitter Piet Parel is met 22 kampioenschappen
nog steeds koploper, terwijl Wim Hokken, de huidige kampioen hier met 19
kampioenschappen kort achter zit en nog steeds kans heeft het record te
pakken..
AFTELLEN Pagina 22

Tegen de kampioen Wim Hokken
Wim Hokken
Tegen 15 van de kampioenen heb ik tijdens mijn lidmaatschap
van de club mogen spelen met wisselend succes. Jarenlang was ik
zelf steeds nummer twee achter Wim Hokken, zeker geen
schande, als je weet hoe sterk Wim speelt. Iedere kampioen
had/heeft zo zijn eigen bijzonderheden en voorkeuren t.a.v. de
openingen en speelstijl. Wim Hokken heb ik met wit nog nooit
anders zien openen dan met E4. Het open spel ligt Wim enorm,
hij offert graag een pion voor initiatief en weet dat vaak subliem
uit te buiten, qua inzicht en tactisch vermogen is hij heel sterk.
Van Wim is bekend dat je hem in een partij altijd 2 keer moet
verslaan en dan nog steeds moet oppassen. Ik heb wel een aantal
keren van Wim gewonnen, maar de balans slaat duidelijk naar zijn
kant door. Daarbij is hij een van de meest constante spelers. Zeker in de tijd, waarin Wim zijn
kampioenschappen verwierf, was de tegenstand qua sterkte groot. Des te meer waardering voor zijn prestatie.
Het halen van de 22 kampioenschappen zal wel een hele dobber worden.
Nieuwe schaakkracht en sterke oudjes
Door de aanwezigheid van weer nieuwe sterke spelers, en Peter van de Bergh en Jerry van Rekom op de loer,
zijn er dus meer kapers op de kust. Wim heeft het schaken niet van een vreemde. Ook zijn vader Bas Hokken
kon er wat van. Bas speelde je rustig weg en voordat je het weet had je een positioneel verloren stelling die
rustig werd uitgetikt.
Onze inmiddels overleden koploperkampioen, Piet Parel, was in de tijd dat ik tegen hem speelde een sterke
Siciliaan speler. Met wit was D4 zijn lievelingszet. Hij was ook de man van het positiespel, maar ging een mooie
combinatie niet uit de weg. Hij speelde tot hoge
leeftijd mee in de top.
De op te jonge leeftijd overleden Arie Bot, was
een zeer sterke aanvalsspeler, die zowel met wit
als zwart het koningsgambiet speelde. Onder het
genot van een lekkere cognac kwam hij pas goed
op dreef en speelde de mooiste combinaties.
Peter van de Bergh, inmiddels ook al 2 keer
kampioen, heeft dezelfde inslag. Liever een mooie
combinatie met risico, dan een saaie pot! Hij is
ook een van en de eigen talenten van de club en
nu kopman van het 1e team.
Bijzondere gevallen: de Leeuw-kampioenen.
Jerry van Rekom is een bijzonder geval. Hij leerde het echte
schaken bij Leo Jansen (kampioen 1999) en werd fan van diens
opening. Samen schreven ze er een schaakboek
over: “De Leeuw, het zwarte wapen”. Later kwam er ook nog een
witte Leeuw bij. Zowel Jerry als Leo paste hun opening in de
praktijk toe en verzamelden zo tal van varianten. Zie Aftellen 7
Echt gedurfd natuurlijk om al je kennis “ weg” te geven, maar dat
is iets wat bij echte kampioenen past. Ze bleven toch gewoon
winnen!
Leo Jansen en Jerry van Rekom
Op de foto : Peter van de Bergh
AFTELLEN Pagina 23

De “buitenlanders” …
In de periode dat Piet Pluymert en Henny Radenborg nog bij Sliedrecht schaakten, wisten zij beiden een keer
de “ gewone” Sliedrechtse top te verschalken en kampioen te worden; beiden keerden later terug naar
Dordrecht, maar dragen Sliedrecht uiteraard nog een warm hart toe!.
Huidige cracks
Op de foto: Hans Klein en Kees Wessels
Oud-leden
Bert van de Donk die nog steeds bij Sliedrecht in de externe
competitie speelt, is een gedegen speler, die aast op positioneel
voordeel en dat weer goed uit weet te bouwen. Hij is vooral ook een “
vaste” speler, die niet snel verrast is.
Bert van de Donk
Hans Klein was enkele jaren ook in goede vorm en in
staat om nipt Wim Hokken voor te blijven. Hans is ook
een
E4 speler, dus liefhebber van de open spelen. Die kent
hij erg goed en wist de stukken met wit vaak tot winst
te brengen. Hoe anders is Kees Wessels. Die
introduceerde zijn eigen opening, “ De Tijger”, met
rare zetten als F3. Eerst lijkt het nergens op, maar
gaande de partij merk je dat Kees wel degelijk een
goed systeem heeft en juist dan slaat hij toe! Risico’ s
nemen, dat doet Kees zeker. Vaak wint hij
spectaculair, maar evengoed verliest hij soms van
mindere tegenstanders. Kees maalt er niet om; het
gaat toch om de leuke partij!
Oud lid Jan Willem Oostrom is een keer kampioen geweest. Jan Willem is een “doordachte” speler, die ook
vaak in tijdnood kwam. Hij zette zijn partijen altijd gedegen op en werd daardoor niet vaak verslagen.
De inmiddels overleden Jan H. Bade, was bekend als dokter, maar bij ons vooral als schaker. Jan stond bekend
om zijn psychologische aanpak. Hij speelde graag de rol van “ underdog” en roemde de schaakkracht van zijn
tegenstanders bij het schudden van de hand. Had het wel zin om te spelen?, of kon hij maar beter opgeven!?
Natuurlijk speelde Jan en deed dat uitstekend. De in slaap gesuste tegenstander werd plotseling gewaar dat hij
positioneel was weggespeeld, waarna Jan de klus gemakkelijk klaarde en won!
Tegen de oud kampioen Adriaan Visser heb ik alleen in zijn nadagen gespeeld. Hij was tot zeer late leeftijd nog
een actieve schaker, maar had natuurlijk toen wel in kracht ingeboet.
Gijs Nederlof. Anne de Vries, H. de Groot, TG Ertman en Jan Koppelaar heb ik als spelers niet gekend. Zij waren
de mannen uit de eerste periode van de club. Het zal er toen ook wel om gespannen hebben.
Kampioenen partij
Hieronder volgt een illustratieve partij van Wim Hokken met wit tegen Jan Willem Oostrom gespeeld in de 6e
ronde van de onderlinge competitie in 1994. De opening is Frans, een Tarrasch. Wim valt aan, zoals gebruikelijk
en laat zien hoe je een klein positioneel voordeel uitbouwt. Het commentaar werd geleverd door onze helaas
overleden openingskenner Rob Klop.
AFTELLEN Pagina 24

Wit: Wim Hokken
Zwart: Jan Willem Oostrom
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pd2 Pf6 4. e5 Pfd7 5. Ld3 c5 6. c3 Pc6 7. Pgf3 Le7
Gebruikelijker is 7… Db6 met druk op d4. Maar het is voor te stellen dan
Jan Willem dit niet graag speelt tegen een aanvaller als Wim. Na 8. 0-0cxd4
9. cxd4 Pxd4 10. Pxd4 Dxd4 11. Pf3 heeft wit aanval.
8. 0-0 0-0 9. Te1 f5 10. a3 Db6 (Zie diagram) 11. c4!?
Typisch Wim. Voordat het centrum kan vastlopen besluit hij om de boel
te openen. 11. … cxd4 12. b4!? Dc7 Drukt op de zwakke pion e5
13. De2 dxc4 14. Pxc4 b5 15 Pcd2 a6 16. Lb2 Td8 17 Tac1!
Ontwikkelen en druk verhogen is doeltreffender dan de pion op d4 direct
te winnen. 12… Db7 18. Pb3 Pf8 19. Ted1!? Pg6 20. g3
Verhindert vervelende dingen via veld f4
20… Td5 21. Lxd4 Ook interessant is 21. Pbxd4!? Pxe5 22 Pxe5 en nu
verder met 22… Pxe5 23 Pxf5 of 22. Txe5!? Waarna wit compensatie
heeft voor de gambietpion door de vele open lijnen en diagonalen. 21…Pxd4 22. Pbxd4 Dd7?! Staat de eigen
stukken in de weg. 23. Lb1 Materieel is de stand in evenwicht maar wit heeft door het actievere stukkenspel de
betere kansen. 23… Lb7 24. La2 Tc8 25. Txc8 Dxc8 26. Lxd5 Lxd5 27. De3 Simpel en goed is 27. Pxf5 en de
zwarte stelling stort ook in. 27… Db7 28. Pe1 Le4 29. f3 Ld5 30. Pd3 Ld8 Hoopt om via b6 tegenspel te maken
langs de diagonaal a7-g1. 31. Pc5! Da8 32. Pdxe6 Lb6 33. Pd4 Kf7 34. Pxf5
Lxf3? Een fout in verloren stelling
35 Td7! Kf8 36 Pe6! (zie diagram) 36. …Ke8 37. Dxb6 Kxd7 38. Dd6 Meer
in stijl was 38 Pc5 Ke8 39 De6 en mat op de volgende zet. 38…. Ke8 39 Pc7
en Jan Willem geeft op.
Een mooie vlotte aanvalspartij van Wim, waarin hij Jan Willem, toch ook
niet een van de minsten, gemakkelijk van het bord combineert. Het mag
duidelijk zijn dat de Sliedrechtse schaakvereniging trots is op zijn
kampioen, die Sliedrecht altijd trouw is gebleven.
De trots is er natuurlijk niet alleen voor Wim, maar voor alle kampioenen,
die met hun inzet en mooie partijen, er voor gezorgd hebben dat de
Sliedrechtse schaakvereniging het heeft gepresteerd om vanaf de 2e
klasse onderbond, nu te acteren met een team in de 3e klasse van de KNSB en aansluitend met het 2e team in
de promotieklasse!! DAT IS KLASSE
Kampioenen bedankt!
Deze partijstelling kwam voor tussen twee veelvoudige kampioenen: Piet Parel (wit) en Jerry van Rekom. Zwart
is aan zet. Met welke prachtige krachtzet wint het voormalige jeugdtalent van de oude Sliedrechtse
superkampioen?
AFTELLEN Pagina 25

AFTELLEN 3: Oplossers actief op schaakmanifestatie.
Auteur: D. Wissmann & L. Palmans
Knopen ontrafelen
Oploswedstrijd Corus 2009 (foto K. v. Delft)
In de wereld van de schaakproblemen zijn vaak twee soorten mensen actief. De eerste soort zijn de mensen die
schaakproblemen componeren (ja, dit wordt echt zo
genoemd, net als bij musici) en de andere soort zijn de
Oplossers. Een flink aantal is actief in beide soorten. De ene
groep (probleemcomponisten) maakt de knoop, de andere
groep (probleemoplossers) ontrafelt de knoop.
Op het schaakfeest van 13 november in Sliedrecht kan
iedereen meedoen met de Henk Hagedoorn Oploswedstrijd
van Schaakproblemen. De Belgische kandidaat FIDE meester
in oplossen van schaakproblemen Luc Palmans schrijft in dit
artikel over deze wedstrijd en wat wordt georganiseerd door
de Nederlandse Bond van Schaakprobleemvrienden (NBvS).
Hij schrijft ook hoe een Oploswedstrijd in zijn werk gaat en
de regels die dan gelden.
11.15 – 12.15 uur Merwede Kennismaking met schaakproblemen door Henk leGrand en Henk Prins
12.30 – 14.30 uur Merwede Henk-Hagedoorn-oploswedstrijd
14.30 – 17.00 uur Ambachtsheren Snelschaaktoernooi
Schaakliefhebbers die ook graag puzzelen een aanrader om eens met zo’n wedstrijd mee te doen. Er zijn zeer
mooie prijzen te behalen. Voor de wedstrijd kunt u genieten van de Presentaties over schaakproblemen en na
de wedstrijd kunt u nog ontspannen meedoen met een snelschaaktoernooi. Ondertussen kunt u de gehele dag
genieten van de schaaksfeer in het tot schaakkasteel omgebouwde gebouw “de Lockhorst” in Sliedrecht.
Opgeven voor de activiteiten en meer informatie kunt u vinden op www.schaakmanifestatie.nl. Zie link
onderaan dit artikel.
AFTELLEN Pagina 26

Internationaal grootmeester in Oplossen van Schaakproblemen
Een schaakfamilie
In het tweede gedeelte van het artikel komt aan het woord Dolf Wissmann
uit Leeuwarden.
Een fanatiek oplosser op een zeer hoog niveau. Sinds 2004 is hij
Internationaal grootmeester in het Oplossen van Schaakproblemen. De tot
nu toe enige van Nederland met deze zeer hoge titel. Dolf vertelt in dit artikel
zijn verhaal over deze titel en hoe deze werd bereikt. Verder schrijft hij hoe
prachtig het is om met deze hobby bezig te zijn. Dolf Wissmann verzorgt de
wekelijkse schaakrubriek in het Friesch Dagblad.
Foto: Dolf Wissmann (foto van H. Gielen)
Zowel de mensen die graag puzzelen, de fanatieke schakers, de kunstliefhebbers en/of verzamelaars (Motief
groep schaken) ze kunnen allemaal hun hart ophalen op die 13e november. De reünie, de simultaans van
Timman en Peng, de presentaties over problemen en kunst, de schaaktoernooien, de exposities
(Motiefgroep/historie SV Sliedrecht…. het kan dus allemaal niet op daar in Sliedrecht. En dat allemaal omdat
die gezellige Sliedrechtse schaakclub de leeftijd van 75 jaar viert. Al die mensen van welke pluimage dan ook, ze
vormen een grote schaakfamilie en ze vieren het feest dus allemaal mee.
Henk Prins
De Henk Hagedoorn-Oploswedstrijd (door Luc Palmans)
Wereldkampioenschap Oplossen
Ward Stoffelen (foto van K. v. Delft)
Een ieder mag zich inschrijven voor deze oploswedstrijd.
Binnen de tijdslimiet worden een aantal twee-, drie-,
meerzetten en een eindspelstudie ter oplossing
gevraagd. Ook zal 1 of 2 eenvoudig heterodox probleem
(zelf- of helpmat) optioneel ter oplossing worden
toegevoegd. De bedoeling is de opgaven goed op te
lossen en daarbij speelt de oplostijd een belangrijke rol.
Des te eerder opgelost des te beter resultaat.
De bedoeling is dat er twee groepen zijn, groep A en
groep B. Groep A zijn professionals. Voor groep B kan
iedereen zich opgeven. Organisator en wedstrijdleider
namens de NBvS is Ward Stoffelen.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw ontstond uit de samenkomsten van een aantal bekende
schaakcomponisten een internationale bond voor de schaakproblematiek. De PCCC (Permanent Commission of
Chess Composition) werd een kleine afdeling van de grote Wereldschaakbond FIDE, en organiseerde jaarlijks
een congres.
In de beginjaren lag de nadruk vooral op de compositie zelf, maar op het einde van de jaren zeventig
veranderde dit. Er werd ook een oploswedstrijd voor schaakproblemen gehouden. Die wedstrijd kreeg de titel
van “wereldkampioenschap” en zou snel uitgroeien tot één van de belangrijkste gebeurtenissen op het
congres. Dit is een beetje de omgekeerde wereld: hier was er eerst sprake van een wereldkampioenschap. Pas
daarna kwamen de nationale kampioenschappen. Bijvoorbeeld Duitsland, Groot-Brittannië en Finland
begonnen begin jaren tachtig. Heerste Belgische kampioenschap was er in 1992 en Nederland had pas een
officieel kampioenschap vanaf 1995! Maar voordien kenden we wel de Henk Hagedoorn Memorial.
AFTELLEN Pagina 27

Limburger Henk Hagedoorn
De jong gestorven Henk Hagedoorn (3 maart 1941 – 19 november 1989) was een sterke clubschaker en vooral
een sterke probleemoplosser uit het Limburgse Brunssum. In zijn werk, het transcriberen van Oudnederlandse
teksten, vond hij grote voldoening. Uit Probleemblad citeren we: “Bij wilsbeschikking heeft Henk Hagedoorn
aan zijn zuster en broer gevraagd, jaarlijks de rente van een bedrag uit zijn nalatenschap aan de NBvS te
schenken voor het houden van oploswedstrijden.”
Deze donatie liet de bond toe om vanaf 1990 een jaarlijks toernooi te organiseren. Dit gebeurde steeds samen
met de najaarsvergadering. De bijgevoegde palmares geeft een mooi overzicht van de geschiedenis. Dolf
Wissmann en Peter van den Heuvel waren de grote slokoppen, maar de laatste jaren lijkt Eddy Van Beers zijn
achterstand te willen goedmaken.
Palmares Henk Hagedoorn Oploswedstrijd
1 2 3
1 1990 Arnhem 11 Henk Nijmeijer Koen Versmissen Dolf Wissmann
2 1991 Arnhem 13 Dolf Wissmann Hans Uitenbroek Peter van den Heuvel
3 1992 Arnhem 16 Piet le Grand Peter van den Heuvel Cor Goldschmeding
4 1993 Arnhem 16 Peter van den Heuvel Dolf Wissmann Peter Bakker
5 1994 Arnhem 18 Peter van den Heuvel Dirk Borst Markus Ott
6 1995 Arnhem 16 Marcel Van Herck Peter van den Heuvel Hans Uitenbroek
7 1996 Arnhem 12 Hans Uitenbroek Peter van den Heuvel Johan de Boer
8 1997 Delft ??? Hans Uitenbroek Peter van den Heuvel Dolf Wissmann
9 1998 Delft 17 Peter van den Heuvel Dolf Wissmann Koen Versmissen
10 1999 Delft 21 Dolf Wissmann Peter Bakker Marcel Van Herck
11 2000 Delft 16 Peter van den Heuvel Dirk Borst Hans Uitenbroek
12 2001 Delft 13 Peter van den Heuvel Dolf Wissmann Hans Uitenbroek
13 2002 Delft 14 Dolf Wissmann Peter van den Heuvel Dirk Borst
14 2003 ‘s Gravenhage 19 Peter van den Heuvel Dolf Wissmann Piet le Grand
15 2004 Utrecht 14 Dolf Wissmann Hans Uitenbroek Eddy Van Beers
16 2005 Utrecht 17 Dolf Wissmann Marcel Van Herck Peter van den Heuvel
17 2006 Utrecht 14 Dolf Wissmann Hans Uitenbroek Eddy Van Beers
18 2007 Utrecht 12 Dolf Wissmann Eddy Van Beers Johan de Boer
19 2008 ‘s Gravenhage 12 Eddy Van Beers Peter van den Heuvel Andy Ooms/ Wissmann
20 2009 Utrecht 13 Eddy Van Beers/Dolf Wissmann Peter van den Heuvel
21 2010 Sliedrecht ? ?
Overwinningen: Wissmann (8), van den Heuvel (6), Uitenbroek en Van Beers (2), Nijmeijer, . Piet le Grand en
Van Herck (1)
Het reilen en zeilen van een oplostoernooi.
Foto: Oploswedstrijd België Open 2010 (foto van X. Stockman)
Een oplostoernooi van schaakproblemen kun je nog het
best vergelijken met een schriftelijk examen. Je zet je
aan een tafel, je krijgt een oplosformulier en een blad
met de opgaven. En na het startsein van de
scheidsrechter kun je beginnen.
Ervaren oplossers brengen meestal hun eigen materiaal
mee. Je ziet alles: platte stukken die je op het bord
moet kleven, kleine houten borden, traditionele
miniatuurbordjes met magnetische schijven enzovoort.
Sommige oplossers kiezen voor het materiaal dat de
organisatie hen aanbiedt. En een enkeling lost alles op
vanaf het diagram op het papier.
AFTELLEN Pagina 28

Een aantal regels uit het bordschaken zijn niet van toepassing. Aanraken is niet noodzakelijk zetten: je mag
naar hartenlust schrappen en verbeteren op het oplosformulier. Maar afkijken mag dan weer niet. Het gebruik
van gsm, schaakcomputer en/of andere elektronische ongein is natuurlijk strikt verboden. Iedere seconde kan
kostbaar zijn en tegenwoordig heeft elke zichzelf respecterende topoplosser een stempel met zijn naam erop.
In plaats van tijd te verspelen met het invullen van je naam, volstaat een eenvoudige klik met de stempel. De
grote internationale toernooien beginnen tegenwoordig dan ook met een wilde kakofonie van klikkende
stempels, alsof het een oud postkantoor is.
Als je een probleem correct oplost, krijg je het volledige puntenaantal dat bij het probleem hoort. Als je enkele
varianten mist, verlies je uiteraard enkele punten. Vind je niets, of je hebt je laten verleiden door een
schijnoplossing, dan krijg je nul punten. Voor een orthodox probleem (“mat in x zetten”) geldt dat je de
afsluitende matzet niet moet geven. Dat betekent bijvoorbeeld dat bij een tweezet (“mat in 2”) je alleen de
sleutelzet moet geven. Bij een driezet moet je dan de sleutelzet geven, eventueel de dreiging en alle varianten
waarop de dreiging niet werkt tot en met de tweede zet van wit. Bij een helpmat en een zelfmat moet je alle
zetten van wit en zwart geven.
Als je alles opgelost hebt, mag je vroegtijdig opstaan. Om een overrompeling in de laatste seconden te
vermijden, mag je de laatste minuut niet meer rechtstaan (“One minute! Please remain seated!” klinkt het dan)
en worden na afloop de overblijvende oplosformulieren door de scheidsrechter en zijn assistenten opgehaald.
De oplosser met het meeste aantal punten wint het toernooi. Eindigen deelnemers met gelijke punten, dan
wordt diegene die het minste tijd gebruikte het hoogst geklasseerd.
Na de wedstrijd wordt de bladeren met de oplossingen uitgedeeld, zodat iedereen precies kan zien wat hij er
van heeft gebakken. Ondertussen verbeteren de scheidsrechter en zijn assistenten de formulieren. Als hun
werk klaar is, wordt een voorlopige rangschikking uitgehangen. Op dat moment heb je nog altijd de
mogelijkheid om te protesteren tegen de beslissing van de scheidsrechter. Die zal samen met jou je
oplosformulier nog eens bekijken, en indien nodig het puntenaantal aanpassen.
Let wel dat je oplossing steeds eenduidig is. Veronderstel dat de witte paarden op b4 en e7 staan, en de
sleutelzet 1.Pb4-c6 is. Met eenvoudig 1.Pc6 zul je geen punten verdienen, want de scheidsrechter kan niet
opmaken welk paard je bedoelde. Maar in principe zijn scheidsrechters heel “lief” en hebben begrip voor
duidelijke schrijffouten.
Na de protestperiode wordt de definitieve eindrangschikking gemaakt, en volgt er een prijsuitreiking. Rijk zul je
er overigens niet van worden. Bekers, medailles en trofeeën à volonté, en slechts uitzonderlijk kun je een
kleine geldprijs winnen.
Maar zo’n oploswedstrijd is er voornamelijk voor de intellectuele en sportieve uitdaging. In een competitieve
omgeving kun je naar hartenlust je hersenen laten kraken met het zoeken naar de oplossingen van mooie
schaakproblemen.
Luc Palmans (21-4-1663) is werkzaam als typograaf in
de drukkerij-wereld. In de schaakproblematiek is Luc
“ambassadeur” namens Belgische Probleembond op
PCCC congressen, bestuurslid van Arves en redacteur
van Horizon (probleemtijdschrift van België).
Hij behaalde in WK 2000 Oplossen een FIDE
meesternorm. Luc is thans actief bezig in de
geschiedenis van de schaaksport.
“Oplossen van problemen” is een lust. (door Dolf Wissman)
Links op foto: Luc Palmans
Fries kampioenschap
Begin jaren 80 ben ik met het oplossen van schaakproblemen in wedstrijdvorm begonnen. Er waren toen nog
niet veel toernooien, maar Jouwert Turkstra (probleemcolumn Schaakmagazin) organiseerde vanaf 1980 het
Open Fries Oploskampioenschap, het OFOK.
De eerste keer deed ik niet mee, ik weet niet meer waarom, maar ik herinner me wel dat ik toen thuis de
problemen uit dat toernooi oploste en een hogere score dan de winnaar haalde. Dat het me wel lag,
vermoedde ik waarschijnlijk al.
AFTELLEN Pagina 29

Mijn eerste oploswedstrijd In maart 1981, ik was toen 16, was het OFOK. Ik had hoge verwachtingen die nogal
ruw verstoord werden omdat ik uiteindelijk door een schrijffout met de 2e plek genoegen moest nemen.
Het jaar daarop waren mijn verwachtingen nog hoger, maar er ging weer iets mis en ik werd opnieuw tweede.
In 1983 en 1984 vonden enkele landelijke cracks het tijd worden om naar Friesland af te reizen. In die tijd
kwam ook internationaal het oplossen op en Frank Visbeen had al laten zien dat hij een van de betere was. Hij
werd in die twee jaar dan ook de logische winnaar van het OFOK en ik voegde een derde en tweede plek toe
aan mijn verzameling.
Pas in maart 1985, het zesde OFOK, Visbeen was thuis gebleven, won ik mijn eerste wedstrijd.
Daarna heb ik het OFOK (dat volgens mij werd gehouden tot begin jaren 90, en later nog één keer) vaak
gewonnen.
Wereldkampioen en oplostitels
GM Dolf Wissmann en FM Hans Uitenbroek (nr. 1 en 2 van Oplosratinglijst
van Nederland.)
In 1985 werd ik voor het eerst uitgenodigd om namens Nederland mee te doen aan het WK oplossen. In Italië
werd dat toen mijn eerste WK. Het bleek de eerste van vele te zijn, want ik heb sindsdien slechts twee keer niet
meegedaan. Inmiddels heb ik 23 keer met aardig succes deelgenomen.
Ik haalde mijn eerste meester-resultaat op het WK 1990. Resultaten op het WK van 1993 leverden me de IMtitel
op. Na Visbeen was ik de tweede met die titel.
Frank Visbeen, die ooit één GM-resultaat haalde, overleed midden jaren 90. Daardoor werd ik de hoogst
geklasseerde Nederlandse oplosser op de ratinglijst, maar ik had toen nog niet het idee dat ik grootmeester
kon worden.
Mijn eerste GM-norm, op het WK 1999 in Israël, kwam voor zover ik het me herinner, voor mezelf een beetje
uit de lucht vallen. Pas toen ben ik overgegaan op
een wat serieuzere aanpak. Het doel om de eerste
Nederlandse GM in het oplossen was een grote
stimulans en uiteindelijk lukte het me de titel te
pakken met goede resultaten in 2003 en 2004.
Ik werd derde op het WK van 2003 en won de
voorwedstrijd bij het WK van 2004 en had
daarmee de drie benodigde resultaten binnen. Ik
was met het behalen van de titel John Nunn, die
twee dagen later wereldkampioen werd, nog net
voor en werd zo de 19e GM. Het aantal
grootmeesters in het oplossen is nu (2010) 26, de
Belg Eddy van Beers was een van de laatste.
Op foto: EK2006 1(m) P. Murdzia , 2(l) J. Mestel en
3(r) Dolf Wissmann.
AFTELLEN Pagina 30

Oplos prestaties Dolf:
GM-titel, eerste resultaat in 1999, laatste in 2004
3e op WK, Moskou 2003
3e op EK, Warshau 2006
Winnaar Open toernooi voor WK, Halkidiki (Griekenland) 2004
Winnaar Open toernooi voor EK, Subotica (Servië) 2009
IM-titel, eerste resultaat in 1990, laatste in 1993
10 keer Nederlands Kampioen, eerste in 1997, laatste in 2009
9 keer winnaar Henk Hagedoorn-wedstrijd, eerste in 1987, laatste in 2007.
Hoogste score op de problemen (dus exclusief studies) op het WK van 1999 in Netanya
6 keer winnaar Open Fries Oploskampioenschap.
Oplostitels door Nederlanders behaald:
1985 IM Frank Visbeen
1993 IM Dolf Wissmann
2000 FM Peter van den Heuvel
2000 FM Hans Uitenbroek
2002 IM Peter van den Heuvel
2004 GM Dolf Wissmann
2006 FM Johan de Boer
Medailles op WK of EK door Nederland behaald:
1982 WK, Frank Visbeen, derde
1982 WK, Nederland (team: Frank Visbeen, Cor Goldschmeding, Piet le Grand), derde.
2003 WK, Dolf Wissmann, derde
2006 EK, Dolf Wissmann, derde.
Oplossterkte Dolf nu
Tegenwoordig doe ik zo’n acht toernooien per jaar:
In Nederland: drie vaste wedstrijden: Open Nederlands Oploskampioenschap, de Henk Hagedoorn-wedstrijd en
de Arves-oploswedstrijd.
Internationaal: WK, EK en Open kampioenschappen van België, Engeland, Duitsland.
De laatste twee jaar heb ik een aantal zeer matige resultaten behaald, waardoor ik nu op mijn laagste rating en
klassering (34e) sinds lang sta.
Maar de motivatie is er nog. Doordat er niet al te veel wedstrijden zijn, vind ik het soms niet gemakkelijk om
thuis te gaan trainen maar vanaf een paar maanden voor een WK of EK lukt me dat altijd wel. Leuk vind ik dat
ervaring best zwaar telt en je naar mijn mening, als de motivatie blijft, wel op behoorlijk niveau moet kunnen
blijven.
Training voor Oploskampioenschap in Sliedrecht (Henk Prins)
Dolf Wissmann, Hans Uitenbroek, Eddy van Beers, Luc Palmans en vele anderen zijn volop aan het trainen om
in Sliedrecht goed voor de dag te komen. Wie de eerste prijs in Sliedrecht haalt schrijft bijzondere historie.
Historie die is gebonden aan een jubileum van de gezellige Sliedrechtse schaakvereniging. Bedankt Dolf en Luc
voor jullie artikelen.
Een opgave uit het Oploskampioenschap van Nederland van 13-3-2010. Wit geeft mat in twee zetten. Het
aangeven van de sleutelzet is voldoende.
AFTELLEN Pagina 31

Commentaren
1. HenkPrins 23-10-2010 11:23
Schaken is ontmoeten. Op schaaktoernooien mensen ontmoeten die reageren op artikelen van de `schaaksite`
geeft voldoening. Pierre Smeets, een sterke schaker uit Dordrecht, heeft Henk Hagedoorn, van de
oploswedstrijd, persoonlijk gekend. Pierre komt uit Limburg. Een heel goed idee van Pierre om een
`Herinnering aan Henk Hagedoorn` te schrijven. Tevens is dit een zeer waardevolle aanvulling op het artikel,
waarvoor dank!
Herinnering aan Henk Hagedoorn
Ter gelegenheid van het schaakfeest van Sliedrecht wordt een Henk Hagedoorn oploswedstrijd georganiseerd.
Reden om wat herinneringen op te halen aan Henk.
In de tijd dat ik bij schaakvereniging Brunssum contact had met Henk liet hij weleens wat schaakproblemen
zien. Hij was een trouw deelnemer aan de ladderwedstrijd van de schaakbond. Je loste de schaakopgaven uit
het bondsblad op en kreeg daarvoor punten. Als je bovenaan stond kreeg je een prijsje en dan begon je weer
onderaan de ladder. Henk heeft heel wat keren de top van de ladder bereikt. Hij heeft mij ook proberen te
enthousiasmeren voor deze discipline in het schaken maar ik ben toch meer voor de praktische partij en de
eindspelstudie.
Met Henk Hagedoorn heb ik een aantal jaren gespeeld in het eerste team van Schaakvereniging Brunssum dat
uitkwam in de tweede klasse van de KNSB.
Henk was een leuke, gezellige schaker, altijd in voor een grapje en serieus en scherp spelend achter het bord.
Hij zat in het eerste team meestal rond het vijfde bord. De topborden werden bezet door veelvoudig Limburgs
kampioen Hein Meddeler en Toon Notten, samen goed voor meerder titels Nederlands kampioen
correspondentieschaken.
Henk trok veel op met Toon Notten. Jaarlijks reisden ze samen af naar de tienkampen van de Hoogovens.
Als je Henk leerde kennen dan viel naast zijn zonnige karakter ook op dat hij gehandicapt was. Hij had aan de
ene hand nog twee stompjes vingers van één á twee centimeter en aan de andere hand ook zoiets met nog een
stukje duim.
Toch lukte het Henk om met die stompjes te schrijven, te snelschaken en zelfs om shagjes te rollen. Dat laatste
heb ik altijd bewonderd, het leek wel een behendigheidsact. Hij reed zelfs jaren lang op een brommer!
Pas later, soms zelfs veel later viel zijn ander handicap op. Ik heb meegemaakt dat een clublid pas na een paar
jaar ontdekte dat Henk ook twee klompvoeten had.
Een ander speler van het eerste team, Jo Goddery (toen Limburgs jeugdkampioen) hoor ik nog zeggen: “Goh
Henk, ik zie nu pas dat je ook iets aan je voeten hebt”. Waarop Henk gevat als altijd zei ”Ja, dat van die rare
fikken ziet iedereen meteen, daardoor vallen die poten niet zo op”.
Henk had een bijzondere humor. Tijdens de interne competitie speelde Henk tegen competitieleider Mathieu
Boeyen. Die was nog bezig met wat zaken te regelen. Let wel: in die tijd werd het Keizersysteem met de hand
uitgerekend!
Na zo’n tien minuten klonk de stem van Henk hard en luid door de stille speelzaal: “Zo nu heb ik al vijf zetten
gedaan en Mathieu is er nog niet”. Op dat soort absurde humor had hij een patent.
Helaas kan ik geen partij van Henk laten zien. Toevallig heb ik in de interne competitie nooit tegen hem
gespeeld terwijl mijn oude notatieboekjes van schaakvereniging Brunssum vol staan met partijen tegen andere
spelers van het eerste team.
Het was leuk om Henk gekend te hebben. Jammer dat hij jong overleden is. De schaakwereld had nog jaren
plezier aan hem kunnen beleven. Henk heeft, slim als hij was toch iets voor de schakers achtergelaten:
menigeen kan vanwege zijn legaat nu nog genieten van de Henk Hagedoorn-oploswedstrijd!
Pierre Smeets
AFTELLEN Pagina 32

AFTELLEN 2: Genieten van het spel van Jan Timman
Auteur: Henk Prins
Simultaan
Niemand minder dan grootmeester Jan Timman
komt de Sliedrechtse jubileum-schaakmanifestatie
luister bijzetten door om 11.15 uur simultaan te
geven tegen 25 schakers. In het Zalencomplex De
Lockhorst is op 13 november a.s. de ridderzaal
Burch speciaal voor dit evenement ingericht, en is
belangrijk onderdeel van de vele festiviteiten die
georganiseerd worden ter gelegenheid van de 75e
verjaardag van Schaakvereniging Sliedrecht. Bij
het vorige lustrum speelde Timman ook simultaan
in die zaal en ook in 2006 ter gelegenheid van het
75-jarig jubileum van de Rotterdamse Schaakbond
draaide Timman daar zijn rondjes.
Jan Timman simultaan 2005Willem Barendswaard won.
2005
Jan Timman scoorde in 2005 goed met een percentage van 90%. Vele regiotoppers werden door hem gevloerd.
Toenmalig lid van Sliedrecht Willem Barendswaard wist Jan Timman te verslaan. Jan Pieter de Vos en voorzitter
Wout Boer snoepten toen de wereldtopper een halfje af.
Spannend
Het is natuurlijk heel spannend wat er dit jaar gaat gebeuren. Timman staat
niet meer zo hoog op de ratinglijst als in 1980 en de Sliedrechters hebben
weer vijf jaar ervaring erbij. Zal Timman meer dan één verliespartij toe laten,
zullen er meer remise worden gespeeld of zal Timman gemotiveerd worden
door die gezellige activiteiten van die Schaakmanifestatie en gaat hij zijn
vorige resultaat verbeteren? Het is daarom ook heel mooi om die spanning
mee te maken en toeschouwer te zijn van mooie simultaanpartijen van Jan
Timman. U bent van harte welkom.
Bekendste schaker
Jan Timman is geboren in 1951 in Amsterdam. Na wereldkampioen Max Euwe
is Jan Timman ongetwijfeld de bekendste schaker van Nederland. Jan Timman
was al een belangrijk jeugdtalent en is verschillende keren jeugdkampioen
van Nederland geweest. In 1970 besluit Timman om beroepsschaker te worden. In 1971 werd Timman
Internationaal Meester en in 1974 Internationaal Grootmeester.
“the Best of the West”.
Vanaf 1980 brak het talent Jan Timman optimaal door. Dankzij een groot aantal voortreffelijke prestaties
bereikte Timman in 1980 de vierde plaats op de wereldranglijst. In 1982 werd deze positie verbetert en stond
Timman op de tweede plaats, direct achter wereldkampioen Anatoly Karpov. Dit betekent dus dat Timman toe
de beste schaker van het westen (the Best of the West) was. Vanaf 1979 behoort Jan Timman tot de elite groep
schakers die strijden om het wereldkampioenschap: interzonale toernooien in Rio de Janeiro 1979, Las Palmas
AFTELLEN Pagina 33

1982, Montpellier 1985, Kandidaten-matches tegen Yusupov (1986), Salov (1988), Portisch (1989), Speelman
(1989) en Karpov in de finale van de Kandidatenmatches (1990). Ook in de volgende cyclus is hij weer
succesvol; hij verslaat achtereenvolgens Hübner (1991), Korchnoi (1991) en Yusupov (1992), maar wordt in de
finale verslagen door de Engelsman Nigel Short. Maar omdat Short en Kasparov breken met de
wereldschaakbond (FIDE) en hun eigen organisatie stichten (PCA), krijgt hij een herkansing. Tegen Anatoly
Karpov treedt hij in het strijdperk om de titel van wereldkampioen. De in Zwolle, Arnhem, Amsterdam, en
Jakarta georganiseerde match wordt door Karpov met 12½ - 8½ gewonnen.
Buddingh
De bekende dichter/schrijver en ereburger van Dordrecht C. Buddingh (1918-1985) schreef eens over Timman
dat Jan nooit wereldkampioen zal worden. “ Ik ken hem niet goed, maar goed genoeg. Hij is veel te aardig, te
beschaafd, te minzaam, te creatief zelfs. Om vandaag de dag
wereldkampioen schaken te worden moet je een op een
computer aangesloten androïde zijn.” (C. Buddingh',
Dagboeknotities 1977-1985, blz. 138, 21-1-1978).
Hij heeft inderdaad gelijk gekregen. Jan Timman heeft het niet,
zoals Euwe, om het tot wereldkampioen te schoppen.
Jan Timman samen met weduwe Parel
Minzaam en Creatief
Tussen haakjes
In Dordrecht wordt schaker C. Buddingh herdacht omdat het 25
jaar geleden is dat deze ereburger is overleden met een
Buddingh’ week en een schaaktoernooi op 27 november.
Zullen de door Buddingh aangegeven eigenschappen van Timman niet ook opgaan voor de jubilerende
schaakvereniging? Is die club niet een verzameling van aardige gezellige mensen, zoals Timman? Heeft die club
niet ook van die zeer creatieve mensen? Is de schaakmanifestatie met zijn vele originele activiteiten daar niet
een vrucht van? Zijn de boeken van De Leeuw van Jerry van Rekom en Leo Jansen niet vergelijkbaar met de
boeken over de creatieve openingsideeën van Jan Timman? Mogen de composities van probleemmeester Henk
Prins in een adem genoemd worden met de creatieve eindspelcomposities van Jan Timman? Bij het Sliedrechts
schaakfeest past dus precies de minzame en creatieve Jan Timman als een deksel op een potje.
Eindspelkunstenaar
Weinig mensen weten dat Jan Timman ook een eindspelcomponist
is. De kunst van het componeren was vroeger zeer verbreid onder
topgrootmeesters. Réti, Keres, Smyslov en Botwinnik maakten een
oeuvre terwijl ook van Steinitz, Capablanca, Euwe en Lasker studies
bewaard zijn gebleven. Pertrosjan was de eerste wereldkampioen
die geen studies maakte.
Foto: Fred Lucas
Timman en Afek, twee eindspelkunstenaars
De interesse bij de topschakers voor het componeren van de studie lijkt er
niet meer te zijn. Het was toch heel mooi geweest als er ook studies waren
van Fischer, Karpov of Kasparov. Werelds beste grootmeester Carlsen is nog
jong, misschien is hij al vroeg uitgekeken op het partijschaak en gaat hij zijn
talent ontwikkelen voor de eindspelstudie….?
Topgrootmeester Jan Timman past dus meer in het rijtje Reti, Keres, Smyslov
en Botwinnik, als in het rijtje Fischer, Karpov en Kasparov. Van
eindspelkunstenaar Jan Timman wil ik twee mooie eindspelstudies plaatsen.
Zwart begint en wit wint. 1. .. Pe3 2. Tc5 Lb6 3. La5 Pxd5 4. Kh1!! Op veld h1
heeft de koning geen last van schaakjes.
AFTELLEN Pagina 34

Wit maakt remise (links)
1.b5 Kd7 2. Kc3 Kc8 3. Kb4 Txb8 4. Kc5!! Ta8 (4. …La8 5. axb8 Kab8 6. b6
Kc8 7. Kd6 Kd8 8. Kc6 en de witte vorst kan niet uit zijn actieve stand
worden verdreven.) 5. Kb6 Txa7 (5. …Tb8 6. Kc5!) 6. Kxa7 Kc7 7. b6 Kc6 8.
Kb8 Kxb6 en pat.
Positionele offers (rechts)
Ik wil dit artikel besluiten met
een hele mooie combinatie van
Jan Timman uit een partij tegen
Loek van Wely, gespeeld in
Breda in 1998.
16. Txf6! Lxf6 17. Txf6! gxf6 18. Df2 Kg7? (Ook 18. …Dxe7 19. Dh4,
dreigt 19. Dh6 en 19. Ld4, geeft wit door de zwakke zwarte velden
voldoende winstkansen.) 19. e5! fxe5 20. Lxh6 Kg6 (De loper kan niet
genomen wegens mat op zet 26.) 21. Dh4 en Loek gaf op.Een zeer
mooi voorbeeld van twee positionele offers op f6.
Met welke zet won Timman (wit) hier van Van der Wiel? Graag de eerste zet en de tweede zet van Timman
aangeven als oplossing.
Aftellen 1 : Doe mee met de winkeliersactie in Sliedrecht
Auteur: Teun Koorevaar
70-jarig bestaan van de SV Sliedrecht
Vijf jaar geleden deden, ïn het kader van het 70-jarig bestaan van Schaakvereniging Sliedrecht, veel winkeliers
van de Sliedrechtse Kerkbuurt mee aan een ludieke actie. De etalages van de winkeliers werden opgesierd met
schaakattributen. Tussen de schaakposters, schaakboeken en dergelijke werd bij elke winkelier een
schaakprobleem opgesteld. De opgave bij elk probleem luidde overal hetzelfde: wit geeft mat in 2 zetten!
Enkele van de opgaven waren ontworpen door de internationaal bekende schaakproblemencomponist, Henk
AFTELLEN Pagina 35

Prins, tevens penningmeester van Schaakvereniging Sliedrecht.
Het winkelende publiek kon eenvoudig meedoen met de actie en kans maken op de vele door de winkeliers zelf
beschikbaar gestelde prijzen. Met elke schaakopgave waren prijzen te winnen. Meedoen kon door natuurlijk
eerst de opgave op te lossen en de oplossing vervolgens op het betreffende antwoordformulier te vermelden.
In elke winkel, waar een schaakopgave stond, lagen de antwoordformulieren in de winkel.
De actie was een groot succes, want in totaal werden bijna 200 oplossingen ingediend! De belangstelling was
dus enorm. Er waren zelfs oud-schakers uit Dordrecht en Zwijndrecht, die de oversteek met de waterbus
ondernamen om vervolgens een rondje over de Kerkbuurt te maken om alle schaakproblemen op te lossen! De
winkeliers hadden dertig prijzen ter beschikking gesteld dus een op de zeven deelnemers had een prijs.
75-jarig jubileum
Omdat deze actie zo’n groot succes was heeft het organisatiecomité besloten dit te herhalen bij het 75-jarig
jubileum. Negen winkeliers van het Burgemeester Winklerplein en de Rembrandtlaan doen mee en hun
etalages zijn inmiddels opgesierd met diverse schaakattributen en in iedere winkel staat een heus
schaakprobleem waaraan Henk Prins weer graag zijn
medewerking verleende. De coördinatie van deze actie is in
handen van Leo Koppelaar ondersteund door Henri Hartog.
De negen deelnemende winkeliers dingen zelf mee voor de
prijs van de mooiste etalage. Organisator Leo Koppelaar zal
zelf als jurylid optreden.
Bezoekers Schaaksite.nl kunnen ook meedoen!
Nieuw is dat de bezoekers van onze schaaksite ook mee
kunnen doen. Per winkel kan dan een e-mail met de
oplossing worden gestuurd naar Leo Koppelaar.
Henri, Leo en Teun in touw voor de winkeliers
Voor iedere winkel een aparte e-mail! We nummeren hieronder de opgaven van W1 t/m W9. Verzamel e-mails
met oplossingen van verschillende winkels worden dus niet in behandeling genomen.. De oplossingen kunnen
t/m 9 november 24.00 uur worden ingezonden.
Voor alle schaakopgaven geldt: Wit begint en geeft mat in twee zetten.
De negen deelnemende winkeliers, met foto's van Jerry van Rekom, zijn:
W1. Hareco Dierenspeciaalzaak en Hengelsport
Rembrandtlaan 3, 3362 AC Sliedrecht
AFTELLEN Pagina 36

W2. Sporthuis Leo Reijnders
Rembrandtlaan 9, 3362 AC Sliedrecht
W3. Lincherie Wieringa
Rembrandtlaan 63, 3362 AD Sliedrecht
W4. Gall & Gall
Burg. Winklerplein 28, 3362 AA Sliedrecht
AFTELLEN Pagina 37

W5. Etos Sliedrecht
Burg. Winklerplein 24, 3362 AA Sliedrecht
W6. Huishoud Cadeaushop Tim van der Beek
Burg. Winklerplein 20, 3362 AA Sliedrecht
Burg. Winklerplein 18, 3362 AA Sliedrecht
W7. Sluimer Schoenen
AFTELLEN Pagina 38

W8. De Winter
Burg. Winklerplein 8, 3362 AA Sliedrecht
W9. Den Besten
Burg. Winklerplein 35, 3362 AA Sliedrecht
AFTELLEN 0: De Kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht; 1935-2010
Auteur: Jerry van Rekom
De laatste
Dit is de laatste aflevering in onze serie Aftellen. Wij tellen nu niet meer in weken maar in dagen en straks in
uren, minuten en seconden.
Deze aflevering is tevens een zeer bijzondere en gaat over het prachtige jubileumboek De Kronieken van
Schaakvereniging Sliedrecht; 1935-2010. Dit boek is samengesteld door Jerry van Rekom. Hij is een
‘schaakschaap met vijf poten’ en een van de stuwende krachten binnen de vereniging.
AFTELLEN Pagina 39
1

Dit is niet zijn eerste boek, want zoals veel schaakliefhebbers weten heeft hij samen met Leo Jansen de
‘Leeuwboeken’ geschreven die inmiddels nationaal en internationaal bekendheid genieten. Hij is ook de
hoofdredacteur van het fraaie clubblad van de vereniging. Ieder nummer is een boek op zich!
Aan het slot van deze bijdrage presenteert hij de fraaie kaft van het jubileumboek, waarvan hij zelf zegt: ‘Ik ben
daar zeer tevreden over. Prachtig, herkenbaar en chique!’
Na de Schaakmanifestatie gaan we 5 van deze jubileumboeken onder onze bezoekers verloten. Naar onze
mening wordt dit een collectors item.
Mede namens Henk Prins wil ik iedereen bedanken voor de spontane medewerking aan onze serie Aftellen.
Tot slot wenst Schaaksite.nl de organisatie veel succes komende zaterdag en alle deelnemers een geslaagde
Schaakmanifestatie.
Teun Koorevaar
SLIEDRECHT – Je kunt wel eens wat voorstellen (“Moeten we
een jubileumboek maken als we 75 jaar bestaan?” ), maar dan
moet je het ook nog gaan waarmaken (“Ja, natuurlijk, ga je
gang!”). En zo moest het dan ook maar gebeuren.
The making of
Het optekenen van de historie van Schaakvereniging Sliedrecht
was geen sinecure. Niet omdat er weinig materiaal ter
beschikking was, integendeel (vanaf de eerste vergadering op
13 november 1935 is alles nauwgezet op papier gezet), het was
juist het krenten halen uit al die verslagen, clubbladen, notulen
en krantenberichten dat het zo lastig maakte. En het was zeker
niet de bedoeling om er een saaie opsomming van feiten van te
maken. Nee, als het boek er kwam dan moest het een soort
roman worden, dat makkelijk wegleest en waarmee iedere
lezer het schaakleven van velen kon volgen. En niet alleen het
schaakleven, want vanaf dag 1 vanaf de oprichting stond het
sociale leven centraal bij de vereniging uit de polder. Dat moest
zeker terug te lezen zijn in de kronieken.
Na alle informatie te hebben doorgenomen en daaruit al een
selectie van belangrijke feiten op een rijtje te hebben gezet,
ging het schrijven van start. En dan gaat het pas echt beginnen.
Vele, vele uren van schrijven, controleren, schrijven,
controleren volgen. En dan weer laten controleren door
derden. Zeker op feiten, maar ook taalkundig. Daarbij krijg je
gelukkig de hulp van leden, oud-leden en vrienden. Vele feiten worden nageplozen en bij bevestiging definitief
vastgelegd.
Zo groeit het boek met de dag en krijgt het een ruwe vorm. Je gaat er echt in geloven en zeker als je plaatjes
gaat toevoegen groeit je zelfvertrouwen. En dan naar de opmaker! Wat een feest, want nu wordt het pas echt
echt! Je krijgt de eerste proefdrukken, ziet dat er nog heel wat foutjes in voorkomen. “Het was toch goed
gecontroleerd?”, denk je bij jezelf. En “Waarom heb ik dat niet eerder gezien?” Je gaat weer twijfelen, maar
naarmate er minder correcties komen en het boekwerk prachtig wordt opgemaakt is de twijfel verdwenen: “De
bevalling is aanstaande!”
Een paar weken voor de presentatie van het boek krijg je nog een laatste kans het boek te controleren. En ja
hoor, toch nog wat gevonden. “Poehh, laatste kans benut!” Op naar de persen en het voorstel van de kaft komt
binnen. Dan weet je zeker dat het er komt! Er valt een last van je schouders en hetgeen je in het begin in je
hoofd had wordt zelfs nog veel mooier! Daar had je zelfs niet van kunnen dromen. Je kunt je amper inhouden
om het niet verder te verkondigen. Maar ja, de presentatie van 13 november is dichtbij. Je kunt je nog wel even
inhouden, maar je bent trots op de prachtige baby…
AFTELLEN Pagina 40

De inhoud
Het jubileumboek van Schaakvereniging bestaat uit 11 hoofdstukken. In de eerste 5 hoofdstukken worden de
kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht beschreven. Elk hoofdstuk bestaat uit 3 lustrums. Een lustrum
speelt een belangrijke rol, want na elke 5 jaar wordt het lustrum gevierd door de leden en hun aanhang. Een
feit dat zich vanaf het eerste lustrum afspeelt.
Onderstaand volgen wat belangwekkende alinea’s uit de eerste vijf hoofdstukken.
Hoofdstuk 1, 1947:
“Het ledental loopt sterk terug van 52 naar 43. Dit komt door een aantal vervelende zaken. Meest opmerkelijke
is dat de eigenaar van de speelzaal dhr. L. Meijer omkwam door een dronkemansruzie op Tweede Kerstdag
1947. Caféhouder Meijer, tevens lid van onze vereniging, wordt het slachtoffer van een ruzie in zijn café,
waarbij hij tussenbeide probeerde te komen. Zijn opvolger blijkt al spoedig zelf de beste -maar niet betalende-
klant en staat dus weer snel op straat.”
Hoofdstuk 2, het seizoen 1960-1961:
De komst van Jan Veenis heeft vooral effect op de wedstrijdleiding, zoals ook wordt verhaald in het jaarverslag:
“Sedert september (1960) berust de wedstrijdleiding in handen van de heer Veenis. Een nieuw systeem, het
zogenoemde systeem Keizer, wordt nu op onze spelers geprobeerd, waarbij allen in één grote groep verenigd
zijn. Het grote nadeel ervan is, dat de heer Veenis zich blauw zit te cijferen om iedere week de stand bij te
werken.”
Hoofdstuk 3, 1970:
Ook over het materiaal wordt weer het nodige gesproken: “Voor de nieuwe, toekomstige borden wordt aan de
heer Bernard van Houwelingen gevraagd ‘slagletters en –nummers’ in te slaan, die dan door Gijs de Vries
geverfd kunnen worden, zodat niet meer door diverse leden er op eigen houtje letters en cijfers in gekerfd
zullen worden. De heer Van Houwelingen merkt op dat sommige klokken sneller lopen dan andere – controle
zal hierbij een tijdrovend werk zijn.”
Hoofdstuk 4, 1986:
Ook is er weer een schoolschaaktoernooi. Hans van Hout zet de borden klaar, maar dat gaat niet helemaal
goed, zodat Parel hem subtiel op dit foutje wijst: “Dat een groot aantal moderne mensen slechts kunnen
rekenen als van de computer de stekker in het contact zit, of de batterijen van hun reken (tuig,
pardon)machientje nieuw zijn, is bekend. Minder bekend schijnt te zijn, dat als er 28 schakertjes zijn, die elkaar
moeten bestrijden, er, geen 28 borden en stellen stukken klaar gezet behoeven te worden…”
Hoofdstuk 5, 2005:
Koffiefee Anita
Op 24 maart 2005 wordt Anita Bleecke gekroond tot erekoffiefee!
Al 25 jaar staat zij achter de bar om die ‘rare’ schakers
van dienst te zijn. Zij wordt terecht in het zonnetje gezet en van
stoppen is voorlopig geen sprake, zoals vermeld staat in het
clubblad van april 2005: “We kunnen ons geen clubavond meer
voorstellen zonder haar. Voorlopig stopt ze niet, want ze heeft
beloofd door te gaan totdat alle vrijgezellen aan de vrouw (of
man!?) zijn. Nou ja, dat kan nog wel even duren. Van heel ver
boven ons horen we: “Houen-zo”, terwijl De Grote Marius Paus
Johannes Paulus II begroet met een kopstootje…”
In hoofdstuk 6 wordt verhaal gedaan over alle belangrijke simultaans, die in Sliedrecht hebben
plaatsgevonden. Het start al in 1937 toen – de vereniging bestond toen nog uit een schaak- en damafdeling –
toen oud-wereldkampioen dammen Benedictus Springer een simultaan komt geven. Daarna volgen onder
andere schaaksimultaans door Leo Kerkhoff, Hein Donner & Berry Withuis, Lex Jongsma, Max Euwe en Jan
Timman. Al deze simultaans zijn beschreven en ook van de scores is een fraaie tabel gemaakt.
AFTELLEN Pagina 41

Ludiek is de volgende alinea uit dit hoofdstuk over de simultaan door John van Baarle in 1985:
P.C. Parel blikt in het clubblad van december 1985 als volgt terug op de simultaan: “De simultaanseance van
John van Baarle… met hier en daar wat schoonheidsfoutjes. Ook het simultaanspel heeft zijn regels: ieder
speelt alleen en men mag nooit stukken aanraken als de simultaangever niet voor je bord staat. Analyseren
met buren of welwillende omstanders is niet toegestaan. Het was wel niet helemaal zoals Veenis stelde: “Van
Baarle speelt aan ieder bord tegen drie spelers”, maar een kern van waarheid zat erin. En John van Baarle
toonde zich een grootmoedige speler, want hij heeft natuurlijk deze schoonheidsfoutjes ook opgemerkt…”
Hoofdstuk 7 staat in het teken van ‘Bekende leden’, die in de 75-jarige historie van Schaakvereniging Sliedrecht
zo’n belangrijke rol hebben gespeeld. Daaronder natuurlijk de eerste voorzitter, Leendert Scheermeyer, die 35
jaar de scepter heeft gezwaaid, maar ook natuurlijk P.C. Parel, de enige ere-voorzitter die de vereniging heeft
gekend. Maar ook Wim Hokken, Rob Klop komen in dit hoofdstuk terecht aan bod. En wat te denken van Henk
Prins, de Internationaal Meester in schaakproblemencomponeren heeft zijn plekje in deze galerij verdiend. Dat
kan natuurlijk alleen gepaard gaan met enkele prachtige composities. Onderstaand daar één van:
3e Prijs Hongarije 1982, wit geeft mat in twee zetten
Het probleem draait om de pionnetjes a4 en d4. Deze staan beide
indirect in penning. Eerste verleiding is 1. Pb5?, er dreigt dan 2. Td6#.
Zwart kan tegen de dreiging 1. ..Pac4 doen, waarop wit 2. d5# speelt.
Zwart weerlegt met 1. …Pbc4!
Tweede verleiding is 1. Pd5? Nu kan op 1. …Pbc4 2. axb5#, maar wit
heeft geen mat na 1. …Pac4!
Oplossing is 1. Pe8! Tegen de dreiging 2. Td6# kan zwart paarden spelen
naar c4. Op c4 worden twee zwarte lijn geïnterfereerd, waardoor zowel
2. axb5 als 2. d5 mat kan zijn. Op 1. …Pac4 kan alleen 2. d5# omdat de
andere pion in penning staat. Anderson op 1. …Pbc4 kan alleen 2 axb5#
omdat dan de d-pion in penning staat.
Op basis van het FIDE Album 1983-1985 waarin 15 topproblemen van mij
werden opgenomen werd in het Spaanse Benidorm in 1990 de FIDEmastertitel
toegekend. In dat album was ik de topscoorder in de afdeling tweezetten.
In Hoofdstuk 8 worden alle 22 clubkampioenen uit de geschiedenis
geëerd. Dat gebeurt meestal ook met een winstpartij. Natuurlijk komt
de top-3 met P.C. Parel (22x kampioen), Wim Hokken (19x) en Jerry
van Rekom (6x) ook aanbod, maar ook degene die maar 1 keer
kampioen zijn geworden. Ook Bas Hokken (4x) krijgt zijn eerbetoon,
dat onder andere als volgt wordt omschreven:
Foto: Bas Hokken
In het seizoen 1947-1948 werd Bas Hokken voor het eerst
clubkampioen en onderbreekt hij de lange reeks van 7
kampioenschappen op rij van P.C. Parel. Vanwege zijn werk in het
buitenland moest hij het schaken in Sliedrecht voorlopig vaarwel
zeggen. In 1962 keerde hij terug en werd direct weer kampioen. P.C.
Parel dacht er zo het zijne van: “Toch pleit dit resultaat zowel vóór de
heer Hokken als tegen de rest van de vereniging. Wanneer een speler,
onmiddellijk nadat hij teruggekomen is na een langdurige periode
waarin hij vrijwel niet geschaakt heeft, weer in staat is het clubkampioenschap te behalen met een gemiddelde
van 83%, dan bewijst dit, dat het spelpeil der overigen niet is gestegen.”
Hoofdstuk 9 staat in het teken van Historische partijen. Daarin worden belangrijke partijen getoond uit de
geschiedenis van Schaakvereniging Sliedrecht. Het gaat daarbij niet alleen om de partij zelf, maar vooral om het
verhaal daaromheen. Vooral afgebroken partijen spelen de hoofdrol, maar ook de partij die overgespeeld
moest worden inzake het eerste mobilo-incident van Nederland. En ook een correspondentiepartij uit de
tweede wereldoorlog is een juweeltje.
AFTELLEN Pagina 42

Maar vooral beslissende partijen in kampioenschappen van het eerste team spelen een rol, zoals de twee
afgebroken partijen die uiteindelijk de eerste promotie naar de landelijke competitie opleverden. Zoals
onderstaande inleiding:
Spannende, meelevende en ‘politieke’ partij
De vorige partij - Rob Klop tegen Wim Vroegindeweij - zorgde
voor een 3½-2½ tussenstand in de wedstrijd Moerkapelle 1 –
Sliedrecht 1. Het team van gemeenteraadslid Peter Kraaijeveld
had dus
nog een half puntje nodig voor het kampioenschap. En Wim
Hokken moest daarvoor gaan zorgen. Zijn afgebroken stelling leek
nog ingewikkelder dan die van Rob en zo spendeerde Wim er
vele, vele uren aan. (Hoezo uitvluggeren?) De hele vereniging
leefde met hem mee en iedereen had vertrouwen in de goede
uitkomst. Dat kon toch niet anders…
Onderstaand tonen we de hele partij van Wim Hokken tegen Wim
Stange. De Sliedrechtse veelvoudige kampioen bewaart nooit
partijen en in het clubblad van juni 1991, en in het
kampioensnummer staat de partij alleen vanaf de afgebroken
stelling. Gelukkig heeft de inmiddels naar Zeeland verhuisde Wim Stange de partij wel bewaard, althans, tot zet
71!
Hoofdstuk 10 is vooral op verzoek van vele, vele leden en oudleden
tot stand gekomen. Het heet ‘Schaak Smakelijk’ en bevat
louter humoristische verhalen over schaken. Natuurlijk spelen
daar vele leden een hoofdrol., maar de verhalen hadden zich
ook zo bij andere verenigingen afgespeeld kunnen worden.
In het laatste gedeelte komt er een top-30 in voor van de
populaire rubriek ‘Bij het Belachelijke Af’, dat steevast elk
clubblad afsluit en wordt gevuld met ludieke uitspraken en
gebeurtenissen van de eigen leden. Enkele voorbeelden zijn:
1. Tijdens de onderlinge partij tussen Hans van Hout en Henk
Hartog sr. vroeg Hans aan de toekijkende Jerry wat hij gedaan
had in zijn partij uit de externe competitie. Jerry antwoordde:
“Remise”, waarna de ietwat dove Hans vervolgde met: “Wat?
Remise?”, waarna Hartog – die net een stuk was kwijtgeraakt -
direct zijn hand uitstak en zei: “Ja, dat is goed, ik dacht het
ook!”
2. Zo rond 1981 maakte Martin Slingerland de volgende
opmerking bij het afbreken van zijn partij tegen Marinus de
Koning: “Heb jij echt een computer? Oh, dan geef ik wel
remise!!”
3. Na zeker twee maanden afwezig te zijn geweest kwam de
Grote Marius weer op de club. Toen de wedstrijdleider aan
hem vroeg of hij wilde spelen antwoordde hij: “Nee hoor, ik
ben hier noodgedwongen. Thuis is de jenever op!”
Het 386 tellende jubileumboek wordt afgesloten met het hoofdstuk ‘Statistieken’. Daarin worden vele ludieke
zaken op een rijtje gezet, zoals bijvoorbeeld het verloop van de contributie, alle lustrumvieringen, maar ook
alle statistieken over het Alblasserwaardtoernooi.
Info boekwerk
Het boek 'De Kronieken van Schaakvereniging Sliedrecht; 1935-2010' heeft het volgende ISBN-nummer
gekregen: ISBN 978-90-815904-1-9.
Het jubileumboek is niet alleen geschreven voor de leden van Schaakvereniging Sliedrecht, maar in principe kan
iedereen het boek aanschaffen. Het boek bevat 386 pagina's, toont vele oude foto's, maar ook vele nieuwe en
AFTELLEN Pagina 43

krijgt een harde kaft.
Wilt u het boek aanschaffen dan kan dat door € 28,- (dat is incl. verzendkosten) over te maken naar
35.93.01.770 t.n.v. penningmeester Schaakvereniging Sliedrecht m.v.v. naam en adres.
Natuurlijk is het jubileumboek ook tijdens de Schaakmanifestatie van 13 november 2010 te koop en wel voor
€ 25,-.
Prijswinnaars ´Aftellen´
Auteur: Teun Koorevaar
De afgelopen weken, in de aanloop naar het 75-jarig jubileumfeest van de Schaakvereniging Sliedrecht is op
Schaaksite.nl de serie Aftellen gepubliceerd met in iedere aflevering een schaakpuzzel. Schaaksite.nl had
hiervoor een vijftal prijzen ter beschikking gesteld.
De serie ‘Aftellen’ heeft op onze site veel bezoekers getrokken en kreeg van hen ook een ruime voldoende.
Men vond de artikelen onderhoudend , gevarieerd en van goed niveau. Een groter compliment konden de
amateurschrijvers zich niet wensen.
Vandaag, tijdens de grote Schaakmanifestatie, zijn de prijswinnaars bekend gemaakt. De gelukkigen vermelden
wij hieronder.
Oplossingen serie Aftellen, Auteur: Teun Koorevaar
1 e prijs 75 euro: Rens ter Veen, Delft
Winnaar Rens ter Veen, Foto: Ab Scheel
2 e prijs 50 euro: Charles Kuijpers, Roosendaal
3 e prijs 25 euro: Johan de Boer, Rotterdam
De twee fraaie jubileumboeken, De Kronieken
van de Schaakvereniging Sliedrecht 1935 –
2010, gaan naar:
4 e prijs: Martien Boerefijn , Bunnik
5 e prijs: Paul Dekker, Rotterdam
Wij wensen de winnaars veel plezier met hun
prijs!
AFTELLEN Pagina 44

Veel informatie over de succesvolle schaakmanifestatie is te vinden op:
RSB Sliedrecht 75
Jubileumsite
Boekbespreking De Kronieken, BerrevoetsTomsschaakboeken
Hieronder de oplossingen van alle negen opgaven :
Jac. Haring (met de initialen van Max Euwe)
Aftellen 10 : Wit geef mat in twee zetten.
1. Kg5! dreigt 2. Te5#, 1…. Kd3 2. Txd5#, 1. …Dxf6+ 2. Txf6#, 1. …Dxf5+
2. Lxf5#, 1. …Lxf3 2. Dxf3#
Zhaoqin Peng tegen .....?
Aftellen 9 : Wit aan zet
Zhaoqin (wit) speelde in deze stelling een voor de hand liggende zet.
Haar tegenstandster dacht na deze zet ook maar een aanval te
beginnen indachtig het gezegde: de aanval is de beste verdediging.
Maar met haar aanvalszet zag zij over het hoofd dat Zhaoqin een
matcombinatie in petto had: 1. Lh4 Pxd5 2. Dh8+ Kxh8 3. Lf6+ Kg8 4. Th8# .
Piet le Grand maakte onderstaande tweezet. De tweezet bevat het Le
Grandthema.
Aftellen 8 : Wit geeft mat in twee zetten.
Verleiding 1. Pfe4? dreigt 2. Pc4# 1. …Ke5 2. Pf3# maar 1. …dxe4!
1. Pxd5! dreigt 2, Pf3# 1 ….Ke5 2. Pc4#. 1. …Lxd5 2. g8#
Leeuw-probleem
In de volgende typische Leeuw-stelling (vanuit de Schreeuw van de
Leeuw, met witte offervarianten op f7 countert zwart op tijd en
neemt de overhand.
Aftellen 7 : zwart heeft net 13. … Pg4! gespeeld. Hoe straft zwart de
volgende vervolg zetten van wit af:
AFTELLEN Pagina 45

1.) 14.Dg1
2.) 14.Dd5+
3.) 14.fxe5
14. Dg1 Pf3+!; 14. Dd5+ Pf7; 14. fxe5 Lh4!
FS staat voor Feest in Sliedrecht (met een knipoog naar Frank Stoute die
de opening verzorgt van de Schaakmanifestatie).
Aftellen 6: wit begint en zet zwart mat in twee zetten
1. Lf5! dreigt 2. De4, Dxf4#
1. …Txf5 2. De4# , 1…Lxf5 2. Dxf4#, 1. …Kxf5 2. Dxf4#; 1. …exf5 2, Dxf4#;
1. …exd5 2. Dxd5#, 1. …f1D 2, De4# 1. …e1D 2. Dxf4#
Aftellen 5: In een partij Max Euwe (wit) tegen Robert Fisher ontstond
bovenstaande stand. Hoe wint Euwe?
1. Pxd5 Txd5 2. Pxd5 Lxd5 3, Dh8#
Aftellen 4 : deze partijstelling kwam voor tussen twee veelvoudige
kampioenen: Piet Parel (wit) en Jerry van Rekom. Zwart is aan zet. Met
welke prachtige krachtzet wint het voormalige jeugdtalent van de oude
Sliedrechtse superkampioen?
Jerry speelde 1. …Tc3!!! 2. Dxc3 Dxe4! (Ook wint 1,…Txg3!)
Aftellen 3: Een opgave uit het Oploskampioenschap van Nederland van
13-3-2010. Wit geeft mat in twee zetten. Het aangeven van de
sleutelzet is voldoende.
1. Pb7! dreigt 2. Txd4# 1. …Ke4 2. Lxg2#; 1. …Te4 2. Db5#.
Verleidingen: 1. Db5?/Dc7? dxc5! 1. Db7? Te4! 1. Pe4? Tb2+! 1. c7?
Pe8!; d8D? Pe8!
Tweezet is van J. Savournin, Vermelding Europe Echecs 1983.
AFTELLEN Pagina 46

Aftellen 2 : Met welke zet won Timman (wit) hier van Van der Wiel?
Graag de eerste zet en de tweede zet van Timman aangeven als
oplossing.
1. f5! Lxf5 2. Df2! en stukwinst.
Bij Aftellen 2 plaatste ik i.p.v. een winstcombinatie een
verliescombinatie van Jan Timman. Slordig van me. De stelling uit de partij John van der Wiel-Jan Timman was
gespeeld in Interpolistoernooi 1988 te Tilburg. Door tijdsdruk `even een opgave van Timman bijvoegen´ ging
het fout. Sorry John en Jan.
Bij Aftellen 7 is Lh4 ook goedgekeurd. 1. Pf3 is een direct beslissende zet, 1. Lh4 leidt tot mat in 10 zetten. Het
ging in de opgave om 1 zet die direct duidelijk winst oplevert. Dit was niet goed uit de tekst af te leiden.
OPLOSSINGEN WINKEL PROBLEMEN
W1 1. Kf8! (2. c4#) 1. …Pce5 2. Pe7#, 1. ..Pde5 2. Pf4# Niet goed: 1. Kh6? Wegens 1. …Pce5! en 1. Kh7? wegens
1. …Pde5!
W2 1. Dxe6+ fxe6 2. Lg6# 1….De7 2. Dxe7#
W3 1. Lh1! (2. Kg2#) …Le4/Ld3/Lh3 2. f4# 1.….g4 2. Pg6# 1.….cxd3 2. Dc5#. Niet goed is 1. Lf3? wegens
1.....Lh3! en 1. f3? wegens 1. …g4!
W4 1. Te2! dreigt 2. Da4# 1. …Txd4 2. Pe4# 1...Lxd4 2. d3# Als de sleutel nog niet is uitgevoerd dan: 1…Txd4 2.
Pd6# 1.….Lxd4 2. Pb6# 1.…..Le2 2. Pe3# 1.…..Te2 2. d3#
W5 1. f8P! Niet goed is 1. f8L? wegens 1. …Lh7!
W6 1. Lh8! 1.…e6 2. Lf6# 1..f6 2. Pe6# Niet goed is 1. e6? wegens 1. …f6! en 1. f6? wegens 1. …e6!
W7 1, Td8+ Dxd8 2. Pg6#
W8 1. Th3+ gxh3 2. Dg5#
W9 1. Pcxd5! dreigt 2. De3# 1..Pf4 willekeurig + 2. Pc7# 1..Pxd5# 2. Le5#
Niet goed is 1. Pbxc5? (dreigt 2. De3#) 1.…Pxg2 2. Pb4# 1..Pxd5 2. Ld4# maar 1. …Te4!
Tenslotte
OPLOSSING JUBILEUMPROBLEEM
Henk Prins componeerde voor de Jubileummanifestatie onderstaande tweezet met de initialen van
Jan Timman en van Jubileum Toernooi.
Wit geeft mat in twee zetten.
Oplossing 1. Tg7!! (dreigt 2, Dxd7#
1. …Pxf7 2. Pc7#
1. … Tc7/Dc7 2. Pxd6#
1. …. Pe7/Pxf6/Pb6 2. De7#
AFTELLEN Pagina 47