Branden als EGM-maatregel - Onderzoekcentrum B-WARE

4.1.2 Directe effecten
De mate van directe mortaliteit van een soort hangt af van 1) de intensiteit van de
brand; 2) het seizoen waarin wordt gebrand; 3) het levensstadium waarin de soort
zich op dat moment bevindt en 4) de precieze locatie in het habitat waarin dit
levensstadium zich bevindt.
Kort samengevat is voor de verschillende levensstadia het patroon van mortaliteit als
volgt:
Hoog
Laag
laag-mobiel stadium in vegetatie (bijv: slakken; insectenlarven; ei op/in
stengels);
klimmende en/of lopende levenswijze van mobiel stadium in vegetatie; geen
vliegcapaciteit;
bodemactieve levenswijze; geen vliegcapaciteit;
immobiel stadium in strooisel;
ei-afzet in strooisellaag;
immobiel stadium in bodem;
ei-afzet in bodem;
mobiel stadium met goede dispersiecapaciteit (goede vliegers);
ei-afzet diep in bodem.
Foto 4.1. Bij gecontroleerd winterbranden ondervindt de ongewervelde bodemfauna
die in de strooisellaag of bodem overwintert nauwelijks negatieve effecten. Foto:
Rense Haveman.
Afhankelijk van de gebruikte brandtechniek, duur van de brand, hoogte van de
temperatuurstijging in strooisel en bodem, treedt variatie op in de mate van
mortaliteit. Soorten die zich tijdens de brand in de brandbare vegetatie bevinden
zullen, wanneer zij niet mobiel genoeg zijn om te vluchten, nagenoeg altijd aan
lethale temperaturen worden blootgesteld. De mogelijkheid tot vluchten is met name
aanwezig wanneer een back-fire brand gebruikt wordt ten opzichte van een head-fire.
Head-fires verlopen dermate snel dat vluchten dan vaak niet mogelijk is. In tabel 4.2 is
de mate van kwetsbaarheid van een bepaald levensstadium in relatie tot
brandintensiteit verder uitgewerkt. De resultaten van onderzoeken naar de directe
impact van branden op faunagroepen zijn meestal te herleiden tot deze
mechanismen. Onderlinge verschillen in de resultaten zijn vaak het effect van
verschillen in de gevoerde techniek van branden (Warren et al. 1987).
44 Directie Kennis