Branden als EGM-maatregel - Onderzoekcentrum B-WARE

Foto 3.5. Heischraal grasland met massaal voorkomen van Valkruid (Arnica montana)
na branden.
Op het ASK Oldebroek worden vooral de heidebegroeiingen op de Oldebroekse Heide
gebrand. Het beheer bestaat hier uit eens per 8 jaar branden van aanzienlijke
oppervlaktes. In een recente kartering van het gebied is het effect op de
vegetatiesamenstelling onderzocht van beheer versus bodem (Haveman & Hornman,
in druk). In het doelengebied, waar behalve het reguliere beheer ook vaak spontane
brandjes ontstaan, bestaat de vegetatie vooral uit grazige begroeiingen met
Zandstruisgras en Pilzegge. De omringende heide wordt eens in de acht jaar gebrand.
De vegetatie verkeert hierdoor in een permanent pionierstadium, met Struikhei in de
opbouwfase. De dominante en vrijwel enige soort in de moslaag is Breekblaadje
(Campylopus pyriformis). Een dergelijk brandregime heeft een nivellerend effect op de
vegetatiesamenstelling, op stuifzanden en op stuwwalmateriaal wordt hetzelfde
heidetype aangetroffen (Haveman & Hornman, in druk).
Overigens is dit ongeveer de enige plek waar ook de Kleine wrattenbijter
(Gampsocleis glabra) voorkomt. Deze soort blijkt echter een grote voorkeur aan de
dag te leggen voor de smalle stroken ongebrande Molinia-heide langs de paden door
het gebrande gedeelte. Het idee bestaat nu dat de soort de gebrande delen gebruikt
als jachtgebied: de vegetatie is nutriëntenrijker, waardoor er meer prooidieren
voorkomen. De hoge, niet gebrande vegetatie gebruikt de soort als schuilgebied
(Haveman & Hornman, in druk).
3.8 Conclusies
Heide
• Het effect van branden is vooralsnog vooral onderzocht in heidebegroeiingen. Het
overheersende beeld is dat de effecten van brandbeheer sterk afhankelijk zijn van
de leeftijd van de heidevegetatie.
• Branden van oude heidebegroeiingen (>25 jaar) leidt doorgaans tot een
verschuiving van soorten, waarbij Struikhei deels vervangen wordt door andere
soorten, waaronder meerjarige grassen en soms ook Blauwe bosbes. Branden van
jonge heidebegroeiingen leidt doorgaans tot een snelle regeneratie van Struikhei,
40 Directie Kennis