Branden als EGM-maatregel - Onderzoekcentrum B-WARE

(afname van 3,15 ng/g bodem in de controleplots naar 1,40 ng/g bodem drie jaar na
branden). Wel is drie jaar na bran de hoeveelheid ammonium hoger. Hier is een
toename te zien van 2,03 ng/g bodem in de controleplots naar 5,51 ng/g bodem in de
gebrande plots, drie jaar na de brand. De hoeveelheid beschikbaar stikstof in de vorm
van nitraat was direct na de brand verhoogd, maar nam na de brand af tot waarden
lager dan voor het branden. Dit werd verklaard doordat een deel van het beschikbare
stikstof uitspoelde naar diepere bodemlagen.
Tabel 2.5. Totaal en anorganisch stikstof in de bodem (mg/kg). Waardes met verschillende
letters zijn significant verschillend van waardes in dezelfde diepteklasse en stikstofvorm.
(Bron: Sanchez & Lazzari 1999).
Diepte (cm) Voor het branden Na het branden
Struiken Gras Struiken Gras
Totaal N 0-1 2240 (884) a 1749 (526) ab 2169 (557) a 1457 (447) b
1-3 1690 (539) a 1603 (490) a 1700 (359) a 1180 (375) b
3-5 1450 (346) a 1320 (369) a 1288 (313) a 999 (249) b
Anorganisch N 0-1 6.3 (5.4) ab 3.3 (1.4) a 20.8 (12.5) c 11.5 (7.2) b
NO3 1-3 3.5 (2.5) a 3.3 (1.4) a 10.5 (8.2) b 5.8 (4.6) a
3-5 3.7 (3.3) a 4.2 (2.9) a 5.6 (4.3) a 4.1 (2.6) a
Anorganisch N 0-1 15.1 (13.7) a 8.2 (3.6) a 11.1 (13.5) a 6.1 (5.3) a
NH4 1-3 7.5 (4.7) a 8.0 (4.4) a 2.7 (1.9) b 1.5 (1.2) b
3-5 10.3 (13.0) a 8.5 (4.7) a 1.4 (0.7) b 1.7 (1.1) b
Tabel 2.6. Toename in N direct na branden uitgedrukt per m 2 bodem en per gram verbrande
biomassa. De toename in N is het verschil tussen controle en gebrande plots drie dagen na de
brand. (Bron: Romanya et al. 2001).
Vegetatietype Toename in N per bodem opp.
(mg/m2 )
Toename in N per verbrande
biomassa (μg/g)
N-NH4 N-NO3 Mineraal N N-NH4 N-NO3 Mineraal N
Resprouting 105.5 a 6.99 a 112.04 a 117.35 a 9.60 a 126.95 a
N-fixeerders 372.48 b 36.59 b 409.07 b 291.96 a 29.73 b 321.68 b
Seeders 731.47 c 8.30 a 662.23 c 459.38 b 5.46 a 415.64 c
Een studie van Fynn et al. (2003), gesitueerd in Zuid-Afrikaanse grassavanne, laat de
lange termijneffecten van branden op de bodemchemie zien (tabel 2.7). Hiervoor
werd 50 jaar lang gebrand met verschillende frequenties (jaarlijks, een keer per 2 jaar
en een keer per 3 jaar). Vervolgens zijn bodemmonsters genomen in de verschillende
gebieden. Uit deze studie blijkt dat het herhaaldelijk branden in savannegebieden op
de lange termijn leidt tot een afname van de hoeveelheid organisch C in de bovenste
2 cm van de bodem. Eenzelfde resultaat werd gevonden door Ojima et al. (1994) en
Materechera et al. (1998). Verder werd een afname in N in de bodem gevonden, en
deze afname is groter dan de afname in C. Dit resulteert in een toename in de C/N
ratio van de bodem. Reden hiervoor is dat N uit het systeem verdwijnt doordat het
vervliegt tijdens de brand. De hoeveelheid N wordt maar langzaam aangevuld
(voornamelijk d.m.v. N-depositie, maar is heel laag in Zuid-Afrika), terwijl de
hoeveelheid C sneller wordt aangevuld door fotosynthese, plantengroei en de afbraak
van strooisel. Dit leidt ertoe dat de vegetatie een tekort aan N ondervindt, waardoor
soorten met een lage N-behoefte gaan domineren.
Conclusies
Er is zeer weinig bekend over de effecten van branden op de abiotiek in Europese
duingraslanden. Uit bovengenoemde studies blijkt dat het effect van branden op de
bodemchemie verschilt. Vaak wordt gevonden dat de hoeveelheid beschikbaar
22 Directie Kennis