JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap
JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap
52 Carrein genoot een opleiding als regent-germanist, maar hij werd marketing-directeur van General Biscuits, voordien Parein en De Beukelaer. Hij publiceerde verschillende dichtbundels, o.a. Allerzielen en Loutering. Hij vertaalde ook de cursiefjes van Jos Ghijsen in het Duits. Bekend is hij vooral geworden als tekstdichter van de volkszanger en troubadour Miel Cools. Boer Bavo werd een Vlaamse klassieker. Bert Carrein stierf in 1997. Peter Cabus, de componist van de cantate Reinaert II, werd in Mechelen in 1923 geboren. Hij genoot een bijzonder veelzijdige muziekopleiding aan de conservatoria van Mechelen en Brussel. Hij studeerde piano, harmonie, orgel, contrapunt en compositie. Op veel muziekconcoursen verwierf hij eerste prijzen. Jarenlang speelde hij in een trio. Zijn gedroomde solistenloopbaan moest hij opgeven vanwege neuritis in zijn rechterarm. Geleidelijk schakelde Cabus over op een pedagogische carrière. Hij werd directeur van het Conservatorium in Mechelen en docent harmonie aan het Brusselse Conservatorium. Peter Cabus overleed in 2000. Slot In het onlangs verschenen eerste deel van de nieuwe Geschiedenis van de Nederlandse literatuur Stemmen op schrift maakt auteur Frits van Oostrom een exercitie in het niemandsland tussen essay en encyclopedie. Het gaat daarbij om het wetenschappelijk verantwoord schrijven over literatuur uit het verleden, zodanig dat die de lezer van vandaag blijft boeien. Zijn bladzijden over de middeleeuwse Reynaert bewijzen het gelijk van zijn aanpak. Van Oostrom besluit de inleiding van zijn boek met een motto bij de tijdreis langs teksten en figuren uit onze literaire traditie. Het luidt: ‘Wat een vreemde wereld – en wat lijken ze op ons’. In zijn Reynaert II-liederen heeft Bert Broes dat in een unieke vormgeving eens te meer bewezen. Noten 1. Een naam als ‘Reinaert’ is in dit artikel gespeld conform zijn herkomst. Gaat het om een ver wijzing naar de middeleeuwse tekst, dan is ‘Reynaert’ gespeld. Bij aanduidingen van Broes’ tekst is zijn spelling aangehouden: ‘Reinaert’. De naamgeving van de personages is volgens die van de cantate (Herzinde, Hermelinde, later Ermelijne, etc.). Een enkele typfout in de liederen is stilzwijgend verbeterd. 2. Mevrouw Adelheid Carrein, dochter van de auteur Bert Broes, was zo vriendelijk me de tekst van Reinaert II ter beschikking te stellen, alsmede enkele brieven rond het ontstaan ervan. Voor haar hulp en haar toestemming de tekst te publiceren ben ik zeer erkentelijk. 3. Een waardering van de muziek van de cantate is te vinden in het tijdschrift Gamma, nr.1, januari-februari 1975: Ontmoeting met Peter Cabus, door H. Heughebaert. 4. Brief van Pieter De Prins aan Bert Broes, dd. 28 juli 1970. 5. Brief van De Prins aan Broes, dd 23 juni 1971. 6. Ibidem. 7. Brief van Wim Meuwissen, directie-assistent van het Brussels Kamertoneel aan Bert Broes, dd 14 september 1971. 8. Mededeling van mevrouw Leen Boereboom, hoofdredactrice van het cultureel programmablad van Klara Muziek & Woord aan Adelheid Carrein, dd. 4 januari 2006 9. Brief van Bert Broes aan Leen Boereboom, dd 2 juni 1975. 10. Ibidem. 11. Ibidem. Tiecelijn, 20, 2007
Bert Broes Reinaert II Eerste Reinaertlied Niets is heilig onder de zon: bij de een gaat ‘t om de gulden, bij de andre om de ton. Ze vragen: ben je er tegen? Ze vragen: ben je er voor? Dan zeg ik bij mezelve: Wat koop ik er voor? ‘HET VADERLAND!’ – roept Bruin, de generaal. ‘Komt jongens in het rijtje, komt jongens allemaal!’ Ik dacht: wat doet die andre aan de andre kant? Hij roept net hetzelfde voor een ander vaderland. Ik ging dus niet! – en kreeg een strafmandaat van twintig paragrafen, met stempel van de staat. Bruin roept: de vadergrond is heilig! Bruin roept: ons leger houdt hem veilig! Maar ik voel mij het veiligst tussen haag en heg. Ik weet, het is niet heilig – en ‘t is daarom dat ik zeg: Niets is heilig… ‘JE ZALIGHEID is hoofdzaak!’ – preekt Belijn, ‘Maakt daarom onderscheid tussen mijn en dijn!’ ‘k Zag onlangs zijn ring, zijn hermelijn en goud en ergens diep in mij riep REINAERT DE RABAUW. Toen heb ik mee met Marx mijn deel geëist, en daarom sta ik bovenaan de zwarte lijst. Pas op! – ‘k ben nog geen vegetariër, ik lust nog altijd proletariër! Ik zorgde voor het mijne zo goed als ik maar kon. Maar kom je met BELIJN, dan zijn we waar ‘t begon. Niets is heilig… ‘DE TOEKOMST VAN DE STAD!’ – roept Izegrim. Eerst loop je daar nog in, een beest is niet zo slim. Een indexprijs voor vlees, voor ‘t brood voor in je mond, maximumprijs voor alles, alleen niet voor de grond! Ik riep: zie toch die wolf, hij spekuleert! Men schonk me Malpertuus. Ik zweeg. Ik was geleerd. ‘t Geheim van de urbanisatie ligt bij de bloem van elke natie. 53 Tiecelijn, 20, 2007
- Page 1 and 2: 1 Egidius daer bestu bleven Mijn fa
- Page 3 and 4: ■ Willy Feliers Scaldenkunstenaar
- Page 5 and 6: afb. 2 nie en de rust in het huis z
- Page 7 and 8: De Scalden 7 De kunstvereniging De
- Page 9 and 10: Edmond van Offel en De Scalden 9 Ed
- Page 11 and 12: 11 ne volk bereiken. Het gebruik va
- Page 13 and 14: 13 Hier kan Collens zich volledig u
- Page 15 and 16: Pol de Mont 15 Pol de Mont heeft ee
- Page 17 and 18: afb. 6 a afb. 6 b Tiecelijn, 20, 20
- Page 19 and 20: afb. 8 a afb. 8 b Tiecelijn, 20, 20
- Page 21 and 22: afb. 10 a afb. 10 b Tiecelijn, 20,
- Page 23 and 24: Besluit Karel Collens heeft maar ko
- Page 25 and 26: ■ Nard Loonen In Frankrijk heeft
- Page 27 and 28: 4. Varianten van het toponiem 27 Da
- Page 29 and 30: FIG. 2: Roman de Renart. Paris, BnF
- Page 31 and 32: Ter verduidelijking geeft FIG. 4 de
- Page 33 and 34: Malpertus Sévérac-le-Château (12
- Page 35 and 36: Maupertuis La Couarde (79) ha Maupe
- Page 37 and 38: 01 Malpertuis Maupertuis, Tré- E J
- Page 39 and 40: 6. Selectie en andere onzuiverheden
- Page 41 and 42: 41 Het buurtschap Les Montpertuis,
- Page 43 and 44: 43 sique pertundere (donner un coup
- Page 45 and 46: 45 seau du Malpertuis, qui sert de
- Page 47 and 48: ■ Jan van Alphen Een vergeten Rey
- Page 49 and 50: In juni 1975 geeft de auteur op ver
- Page 51: 51 De liederen van Broes vormen een
- Page 55 and 56: hoort: de vos preekt hier de passie
- Page 57 and 58: 57 zaam leven slijt ver van veldbed
- Page 59 and 60: ‘t Gevecht was uitermate bloedig
- Page 61 and 62: 61 Ermelijne zeg weet je ’t nog s
- Page 63 and 64: 63 Terwijl ik kraaide was hij aan
- Page 65 and 66: 65 en honger, ziekte, last of leed,
- Page 67 and 68: 67 vervanger van Nobel aan het hof.
- Page 69 and 70: en hij begint uit volle keel het la
- Page 71 and 72: daar ook een poot in de strop hing.
- Page 73 and 74: duiken ze uitzinnig van razernij na
- Page 75 and 76: toch krijgt ge er een paar, wees ge
- Page 77 and 78: en elke waakhond heeft bezocht om t
- Page 79 and 80: De mus springt op de kop van ‘t p
- Page 81 and 82: zich zonder hemd tegen u vleit. Den
- Page 83 and 84: en op ‘t water van een vijver foe
- Page 85 and 86: Ze treden aan met hun legioenen van
- Page 87 and 88: en gij, vriend, met uw zonen beide
- Page 89 and 90: hoe een dier zo jong en zo klein to
- Page 91 and 92: overhandigt ge deze brief aan mij.
- Page 93 and 94: - Dat, vriendje, zegt ge zeer terec
- Page 95 and 96: kunnen Reynaert niet eens raken. Hi
- Page 97 and 98: en de manschappen van de vorst hiel
- Page 99 and 100: wijl in de ogen tranen blonken. Rey
- Page 101 and 102: Zij klimmen naar de binnenburcht di
52<br />
Carrein genoot een opleiding als regent-germanist, maar hij werd marketing-directeur<br />
van General Biscuits, voordien Parein en De Beukelaer. Hij publiceerde verschillende<br />
dichtbundels, o.a. Allerzielen en Loutering. Hij vertaalde ook de cursiefjes<br />
van Jos Ghijsen in het Duits. Bekend is hij vooral geworden als tekstdichter van<br />
de volkszanger en troubadour Miel Cools. Boer Bavo werd een Vlaamse klassieker.<br />
Bert Carrein stierf in 1997.<br />
Peter Cabus, de componist van de cantate Reinaert II, werd in Mechelen in 1923<br />
geboren. Hij genoot een bijzonder veelzijdige muziekopleiding aan de conservatoria<br />
van Mechelen en Brussel. Hij studeerde piano, harmonie, orgel, contrapunt en<br />
compositie. Op veel muziekconcoursen verwierf hij eerste prijzen. Jarenlang speelde<br />
hij in een trio. Zijn gedroomde solistenloopbaan moest hij opgeven vanwege<br />
neuritis in zijn rechterarm. Geleidelijk schakelde Cabus over op een pedagogische<br />
carrière. Hij werd directeur van het Conservatorium in Mechelen en docent harmonie<br />
aan het Brusselse Conservatorium. Peter Cabus overleed in <strong>20</strong>00.<br />
Slot<br />
In het onlangs verschenen eerste deel van de nieuwe Geschiedenis van de<br />
Nederlandse literatuur Stemmen op schrift maakt auteur Frits van Oostrom een<br />
exercitie in het niemandsland tussen essay en encyclopedie. Het gaat daarbij om<br />
het wetenschappelijk verantwoord schrijven over literatuur uit het verleden, zodanig<br />
dat die de lezer van vandaag blijft boeien. Zijn bladzijden over de middeleeuwse<br />
Reynaert bewijzen het gelijk van zijn aanpak.<br />
Van Oostrom besluit de inleiding van zijn boek met een motto bij de tijdreis langs<br />
teksten en figuren uit onze literaire traditie. Het luidt: ‘Wat een vreemde wereld – en<br />
wat lijken ze op ons’.<br />
In zijn Reynaert II-liederen heeft Bert Broes dat in een unieke vormgeving eens te<br />
meer bewezen.<br />
Noten<br />
1. Een naam als ‘Reinaert’ is in dit artikel gespeld conform zijn herkomst. Gaat het om een ver<br />
wijzing naar de middeleeuwse tekst, dan is ‘Reynaert’ gespeld. Bij aanduidingen van Broes’<br />
tekst is zijn spelling aangehouden: ‘Reinaert’. De naamgeving van de personages is volgens<br />
die van de cantate (Herzinde, Hermelinde, later Ermelijne, etc.). Een enkele typfout in de<br />
liederen is stilzwijgend verbeterd.<br />
2. Mevrouw Adelheid Carrein, dochter van de auteur Bert Broes, was zo vriendelijk me de tekst<br />
van Reinaert II ter beschikking te stellen, alsmede enkele brieven rond het ontstaan ervan.<br />
Voor haar hulp en haar toestemming de tekst te publiceren ben ik zeer erkentelijk.<br />
3. Een waardering van de muziek van de cantate is te vinden in het tijdschrift Gamma, <strong>nr</strong>.1,<br />
januari-februari 1975: Ontmoeting met Peter Cabus, door H. Heughebaert.<br />
4. Brief van Pieter De Prins aan Bert Broes, dd. 28 juli 1970.<br />
5. Brief van De Prins aan Broes, dd 23 juni 1971.<br />
6. Ibidem.<br />
7. Brief van Wim Meuwissen, directie-assistent van het Brussels Kamertoneel aan Bert Broes,<br />
dd 14 september 1971.<br />
8. Mededeling van mevrouw Leen Boereboom, hoofdredactrice van het cultureel programmablad<br />
van Klara Muziek & Woord aan Adelheid Carrein, dd. 4 januari <strong>20</strong>06<br />
9. Brief van Bert Broes aan Leen Boereboom, dd 2 juni 1975.<br />
10. Ibidem.<br />
11. Ibidem.<br />
Tiecelijn, <strong>20</strong>, <strong>20</strong>07