JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

More documents

Recommendations

Info

5. Heldenlied 50 Een schimplied op Bruin, wiens vaderlandsliefde toch door de maag gaat. In feite is dit lied een aanklacht tegen machthebbers die oorlogen veroorzaken en vervolgens herdenkingen organiseren voor de gevallenen. In de eerste strofe van dit lied vinden we een reminiscentie aan de musical-oorsprong van Reinaert II. 6. Celibaatlied Vrouw Julocke wordt getroost: is het geen geluk bij een ongeluk dat de pape na Tibeerts aanval de verheven celibataire status naleeft? 7. Afscheidslied Reinaert – Ermelijne In deze dialoog heeft Ermelijne weinig vertrouwen in het meidaggerecht in de hoofdstad. Maar Reinaert zegt: laat mij maar betijen – met list en vleien maak je dwazen blij. 8. Lied van Honoré Honoré gepluimd is de gewone man, verloren in de stille meerderheid. Hij gunt ieder het zijne. Hij luisterde graag naar het heil dat Reinaert preekte: gelijkheid, vrijheid. Elk hoen zijn eigen stok. Maar ‘de droom der simpelen wordt vaak hun verderf.’ Terwijl Honoré de idealen rondkraait, wordt Coppe vermoord. Het lied van Honoré is het dodenofficie bij de baar. 9. Tweede Reinaertlied De thematiek van het tweede Reinaertlied sluit aan bij die van het eerste: zo zijn de heren. Niets is heilig onder de zon. Het refrein van beide liederen is identiek. 10. Slotlied Reinaert is vrijgesproken. De vos loopt goddank weer los. De wereld kan weer doordraaien op de oude manier. De vos vertrekt met zijn tas vol mooie kreten naar een ontwikkelingsland. In zijn BRT-brief karakteriseert Bert Broes zowel de middeleeuwse Reynaert als zijn eigen bewerking. Over de oorspronkelijke Reynaert zegt hij: ‘De Reinaert zoals hij uit het verhaal overkomt is ongetwijfeld het menselijkste dier dat ooit gekreëerd werd.(…) Het dier Reinaert evolueert als spreekbuis van een sociaal-kritisch kontestant ‘avant la lettre’, natuurlijk in de ruimtelijke en geestelijke omgeving van toen. Het feit dat er geen sleet op dit epos en op deze figuur kwam, bewijst dat Reinaert een figuur is van alle tijden.’ 9 Tiecelijn, 20, 2007
51 De liederen van Broes vormen een reeks beelden, snapshots van hoofdmomenten uit een Reynaertverhaal in deze tijd, met Izengrim als de onverzadigbare geldwolf, Bruin als militaire sabelsleper, Belijn als conservatieve prelaat. Daartussenin opereert Reinaert als de sympathieke vagebond ‘die rebel is maar daarbij de eigenbaat niet uit het oog verliest en die weet dat men de mensen moet nemen langs hun zwakste kant als ze alleen zijn en met het mooie woord als ze samen zijn.’ Reinaert kent al het menselijke van de mens. Daarom is hij ‘een mens van een beest’. 10 In de cantate Reinaert II is een aantal situaties en personages uit de middeleeuwse Reynaert in tien liederen geactualiseerd in de twintigste eeuw. De band tussen beide teksten is tamelijk los. Het gaat in de cantate veeleer en veel meer om de geest van Reynaert die naar onze tijd getransformeerd wordt dan om een navertelling van het verhaal. Van de tien liederen zijn er maar drie die de facto verwijzen naar episodes uit Willems epos: het zesde lied (Celibaatlied), het zevende, (Afscheidslied) en het achtste (Lied van Honoré). Die constatering spoort met Broes’ eigen typering: ‘een zeer vrije bewerking van een na 700 jaar nog altijd aktueel stuk, met de hoop dat de liederen iets zullen overbrengen van de geest van de Reinaert’. 11 Antwerpen, de Antwerpenaar, maar daarin toch eigenlijk de westerse mens uit deze omgeving in deze tijd, is object in Reinaert II. De politici krijgen ervan langs: de hebzuchtigen, de verwaanden, de dwaze krachtpatsers, de meelopers, de misbruikers en de misbruikten lopen door elkaar, nu net als toen en toen als nu. Er wordt gesneerd naar de onbeschaamde geldhonger, de tegenstellingen tussen arm en rijk, de grondspeculatie en de milieuverontreiniging. De taal Bert Broes is een taalvirtuoos. Hij beschikt over een enorme woordenrijkdom en kan bijzonder scherp formuleren. Zijn taal is speels en soepel, helder en muzikaal: de klankassociaties lijken hem toe te stromen. Je hoort muziek als je de gedichten hardop leest. De liederen zijn sterk ritmisch: de trommels en trompetten klinken mee in de tekst. De dichter vermijdt op het eind van de versregel de doffe uitgangen van werkwoorden en zelfstandige naamwoorden. Nagenoeg alle regels eindigen op klinkers, wat de muzikaliteit van de teksten zeer vergroot. De vorm die de dichter kiest, versterkt de inhoud van zijn liederen. Het martiale staccato in het lied van Bruin accentueert de presentatie van de sabelsleper. In de vloeiende rijmklanken van het lyrische afscheidslied straalt de liefde tussen Ermelijne en Reinaert. Het feit dat de teksten primair zijn – de muziek is er later bij gecomponeerd – staat garant voor een grote diversiteit aan versvormen. Auteur en componist De schrijver van de liederen, Bert Broes, werd in 1919 als Bert Carrein geboren in Frankrijk, in Dozulé/Calvados. Zijn ouders waren West-Vlamingen die in Wereldoorlog I naar Frankrijk vluchtten. Bert Carrein woonde in zijn jeugd in Bikschote, tussen Ieper en Diksmuide. Later vestigde hij zich in Limburg, eerst in Hasselt, daarna in Zolder. In 1982 keerde hij naar zijn roots terug en ging hij in West-Vlaanderen wonen, in Oostende. Tiecelijn, 20, 2007
Page 1 and 2: 1 Egidius daer bestu bleven Mijn fa
Page 3 and 4: ■ Willy Feliers Scaldenkunstenaar
Page 5 and 6: afb. 2 nie en de rust in het huis z
Page 7 and 8: De Scalden 7 De kunstvereniging De
Page 9 and 10: Edmond van Offel en De Scalden 9 Ed
Page 11 and 12: 11 ne volk bereiken. Het gebruik va
Page 13 and 14: 13 Hier kan Collens zich volledig u
Page 15 and 16: Pol de Mont 15 Pol de Mont heeft ee
Page 17 and 18: afb. 6 a afb. 6 b Tiecelijn, 20, 20
Page 19 and 20: afb. 8 a afb. 8 b Tiecelijn, 20, 20
Page 21 and 22: afb. 10 a afb. 10 b Tiecelijn, 20,
Page 23 and 24: Besluit Karel Collens heeft maar ko
Page 25 and 26: ■ Nard Loonen In Frankrijk heeft
Page 27 and 28: 4. Varianten van het toponiem 27 Da
Page 29 and 30: FIG. 2: Roman de Renart. Paris, BnF
Page 31 and 32: Ter verduidelijking geeft FIG. 4 de
Page 33 and 34: Malpertus Sévérac-le-Château (12
Page 35 and 36: Maupertuis La Couarde (79) ha Maupe
Page 37 and 38: 01 Malpertuis Maupertuis, Tré- E J
Page 39 and 40: 6. Selectie en andere onzuiverheden
Page 41 and 42: 41 Het buurtschap Les Montpertuis,
Page 43 and 44: 43 sique pertundere (donner un coup
Page 45 and 46: 45 seau du Malpertuis, qui sert de
Page 47 and 48: ■ Jan van Alphen Een vergeten Rey
Page 49: In juni 1975 geeft de auteur op ver
Page 53 and 54: Bert Broes Reinaert II Eerste Reina
Page 55 and 56: hoort: de vos preekt hier de passie
Page 57 and 58: 57 zaam leven slijt ver van veldbed
Page 59 and 60: ‘t Gevecht was uitermate bloedig
Page 61 and 62: 61 Ermelijne zeg weet je ’t nog s
Page 63 and 64: 63 Terwijl ik kraaide was hij aan
Page 65 and 66: 65 en honger, ziekte, last of leed,
Page 67 and 68: 67 vervanger van Nobel aan het hof.
Page 69 and 70: en hij begint uit volle keel het la
Page 71 and 72: daar ook een poot in de strop hing.
Page 73 and 74: duiken ze uitzinnig van razernij na
Page 75 and 76: toch krijgt ge er een paar, wees ge
Page 77 and 78: en elke waakhond heeft bezocht om t
Page 79 and 80: De mus springt op de kop van ‘t p
Page 81 and 82: zich zonder hemd tegen u vleit. Den
Page 83 and 84: en op ‘t water van een vijver foe
Page 85 and 86: Ze treden aan met hun legioenen van
Page 87 and 88: en gij, vriend, met uw zonen beide
Page 89 and 90: hoe een dier zo jong en zo klein to
Page 91 and 92: overhandigt ge deze brief aan mij.
Page 93 and 94: - Dat, vriendje, zegt ge zeer terec
Page 95 and 96: kunnen Reynaert niet eens raken. Hi
Page 97 and 98: en de manschappen van de vorst hiel
Page 99 and 100: wijl in de ogen tranen blonken. Rey
Page 101 and 102:
Zij klimmen naar de binnenburcht di
Page 103 and 104:
103 de vorst. Reynaert tracht de ko
Page 105:
Jaargang 20 nummer 1 1 Rik van Dael
show all

JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?