JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

More documents

Recommendations

Info

In de winter van 1969-1970 wordt Bert Broes getroffen door een zwaar hartinfarct. Na een verblijf van vele maanden in het ziekenhuis, rust hij in de zomer van 1970 uit in Middelkerke aan zee. Daar ontmoet hij regelmatig Van der Bracht en De Prins. Zijn herstel lijkt door hun Reynaertproject niet belemmerd te worden. In november 1970 schrijft Johan van der Bracht aan Bert Broes. Hij heeft de tekst van Pieter de Prins ontvangen en is gematigd optimistisch. Het geheel lijkt hem een goede scenische versie van het epos maar er zal toch nog een en ander aan veranderd moeten worden. Zijn voornaamste zorg is dat het niet dicht genoeg bij de actualiteit staat. In dit opzicht verwacht hij veel van de liederen van Broes, die hij weldra onder ogen hoopt te krijgen. Dan is het enkele maanden stil. Plotseling, in de zomer van 1971, wordt het hele project door Johan van der Bracht afgeblazen ‘omdat de beloofde toneelzaal niet klaar komt’. 5 De Prins is boos: ‘Eerst doet hij mij naar de kust komen, zorgt ervoor dat ik gedurende twee maanden mijn handen vol heb, verplicht mij allerlei soorten musicals te lezen (en te kopen), en zegt mij na anderhalf jaar doodnuchter dat het niet doorgaat.(…) Ik vind dat wel wat straffen toebak’. 6 De directie van het Brussels Kamertoneel bericht Bert Broes dat de afgelasting van het project te wijten is ‘aan zeer verschillende redenen, waaronder het tekort aan financies, het acteurspotentieel en de accomodatiemogelijkheden van de zaal’. Over een financiële tegemoetkoming voor verrichte werkzaamheden rept de brief niet. Wel ‘geven wij dit stuk (…) volkomen vrij en zouden het zeer goed vinden, moest een ander gezelschap het kunnen opvoeren’. 7 Hierna scheiden zich de wegen van Van der Bracht, De Prins en Broes. Tot 1973 ligt deze Reynaert vervolgens in de ijskast. Van musical naar cantate 48 In de zomer van 1973 stuurt Bert Broes zes Reinaertliedteksten naar de componist Peter Cabus, blijkbaar op diens verzoek. Cabus, zo valt uit de brieven te reconstrueren, heeft van het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ) de opdracht gekregen ‘een werk voor gemengd koor met maximum 5 solisten (vokale of instrumentele)’ te schrijven en heeft Broes aangezocht als tekstdichter. Wist hij dat Broes teksten op de plank had liggen? In een brief van maart 1974 van het ANZ aan Bert Broes is voor het eerst sprake van ‘de Kantate Reinaert’. Het Zangverbond is zeer te spreken over de partituur. In het najaar van 1974 stuurt Bert Broes nog eens vier liedteksten naar Peter Cabus, zodat er nu tien liederen in totaal zijn. Dat aantal komt overeen met dat van de uiteindelijke cantate die in 1975 wordt uitgevoerd. Een kopie van de laatste vier liederen die Broes in 1974 naar Cabus stuurde, is bewaard gebleven. Van de eerste zes liedteksten resteren alleen de korte karakteriseringen in genoemde brief van zomer 1973. De versie van 1973 is in grote lijnen identiek aan die van 1975. Een lied op Izengrim, ‘wiens (geld-en grond)honger niet te stillen is’, heeft het uiteindelijk niet gehaald, evenmin als het oorspronkelijk gedachte openingslied, de algemene aanklacht der dieren. Nieuw in de slotversie is het tweede lied: De vos loopt nog altijd los. Een lied onder deze titel is al wel voorzien in het bovenvermelde musicalontwerp van Pieter de Prins: daar is het gepland als openingslied ‘voor het doek’. Wanneer, hoe en door wie het contact is gelegd tussen het ANZ en het gemeentebestuur van Antwerpen is niet bekend. Tiecelijn, 20, 2007
In juni 1975 geeft de auteur op verzoek een toelichting op zijn tekst aan BRT-3, de klassieke zender van de BRT. Hij gebruikt hier voor het eerst de titel Reinaert II. De Antwerpse 11 juli-uitvoering wordt door BRT-3 rechtstreeks uitgezonden. 8 De tekst van de cantate 1. Het eerste Reinaertlied Dit lied introduceert de hoofdrolspelers van de cantate. Reinaert stelt zichzelf voor als opportunist en realist: ‘Wat koop ik ervoor?’, vraagt hij zich af als hij ziet hoe iedereen zijn eigen idealen promoot. Hij weet: niets is heilig onder de zon. Voor Bruin, de generaal, is der vaderen grond heilig – maar Reinaert laat zich niet voor het leger recruteren. De hofkapelaan Belijn, gekleed in goud en hermelijn, preekt liefdadigheid. De vos eist, met Marx, zijn rechtmatig deel. In Izengrims pleidooi voor de toekomst van de stad wordt de Antwerpse actualiteit op de korrel genomen. Reinaert stelt de grondspeculatie aan de kaak – maar hij laat zich ook graag weer omkopen. In de slotstrofe verbindt dit openingslied de middeleeuwse Reynaert met de hoofdfiguur uit de cantate. 2. De vos loopt nog altijd los List en bedrog, mooie praatjes, schijnheiligheid: ze zijn van alle tijden. De vos loopt nog altijd los. Dit koorlied formuleert ook het thema van de cantate: Reynaert is een mens van een beest. 3. Lied der honden De honden vormen de ordewacht van ’s lands bestel. Zij maken de dienst uit. Elke ochtend doen ze verslag van hun nachtelijke waakzaamheid. Zij zijn de sterke stut van de staat (de stad), die daardoor voor de rantsoenen kan zorgen, de pensioenen kan waarborgen en de daarvoor benodigde miljoenen kan innen. En de grootste klagers over de vooruitgang zijn zelf de ergste bandieten: de vos klaagt over de milieuverontreiniging – en zelf pist ie in de rivier. 4. Lied van Bruin 49 Dit lied is in feite een klacht van generaal Bruin. De tijd dat iedereen na karig brood toch in elk geval op een heldhaftige dood met tromgeroffel en trompetten kon rekenen, is voorbij. Oorlog is taktisch knopjesdrukken geworden. Op dineetjes spot men met de generaal en noemt hem fluisterend ‘sabelsleper’. Maar hij blijft waakzaam! ‘Dat verbale allemaal is niet mijn taal. Ik ga en haal’, zegt Bruin in deze juist verbaal zo sterke tekst. Tiecelijn, 20, 2007
Page 1 and 2: 1 Egidius daer bestu bleven Mijn fa
Page 3 and 4: ■ Willy Feliers Scaldenkunstenaar
Page 5 and 6: afb. 2 nie en de rust in het huis z
Page 7 and 8: De Scalden 7 De kunstvereniging De
Page 9 and 10: Edmond van Offel en De Scalden 9 Ed
Page 11 and 12: 11 ne volk bereiken. Het gebruik va
Page 13 and 14: 13 Hier kan Collens zich volledig u
Page 15 and 16: Pol de Mont 15 Pol de Mont heeft ee
Page 17 and 18: afb. 6 a afb. 6 b Tiecelijn, 20, 20
Page 19 and 20: afb. 8 a afb. 8 b Tiecelijn, 20, 20
Page 21 and 22: afb. 10 a afb. 10 b Tiecelijn, 20,
Page 23 and 24: Besluit Karel Collens heeft maar ko
Page 25 and 26: ■ Nard Loonen In Frankrijk heeft
Page 27 and 28: 4. Varianten van het toponiem 27 Da
Page 29 and 30: FIG. 2: Roman de Renart. Paris, BnF
Page 31 and 32: Ter verduidelijking geeft FIG. 4 de
Page 33 and 34: Malpertus Sévérac-le-Château (12
Page 35 and 36: Maupertuis La Couarde (79) ha Maupe
Page 37 and 38: 01 Malpertuis Maupertuis, Tré- E J
Page 39 and 40: 6. Selectie en andere onzuiverheden
Page 41 and 42: 41 Het buurtschap Les Montpertuis,
Page 43 and 44: 43 sique pertundere (donner un coup
Page 45 and 46: 45 seau du Malpertuis, qui sert de
Page 47: ■ Jan van Alphen Een vergeten Rey
Page 51 and 52: 51 De liederen van Broes vormen een
Page 53 and 54: Bert Broes Reinaert II Eerste Reina
Page 55 and 56: hoort: de vos preekt hier de passie
Page 57 and 58: 57 zaam leven slijt ver van veldbed
Page 59 and 60: ‘t Gevecht was uitermate bloedig
Page 61 and 62: 61 Ermelijne zeg weet je ’t nog s
Page 63 and 64: 63 Terwijl ik kraaide was hij aan
Page 65 and 66: 65 en honger, ziekte, last of leed,
Page 67 and 68: 67 vervanger van Nobel aan het hof.
Page 69 and 70: en hij begint uit volle keel het la
Page 71 and 72: daar ook een poot in de strop hing.
Page 73 and 74: duiken ze uitzinnig van razernij na
Page 75 and 76: toch krijgt ge er een paar, wees ge
Page 77 and 78: en elke waakhond heeft bezocht om t
Page 79 and 80: De mus springt op de kop van ‘t p
Page 81 and 82: zich zonder hemd tegen u vleit. Den
Page 83 and 84: en op ‘t water van een vijver foe
Page 85 and 86: Ze treden aan met hun legioenen van
Page 87 and 88: en gij, vriend, met uw zonen beide
Page 89 and 90: hoe een dier zo jong en zo klein to
Page 91 and 92: overhandigt ge deze brief aan mij.
Page 93 and 94: - Dat, vriendje, zegt ge zeer terec
Page 95 and 96: kunnen Reynaert niet eens raken. Hi
Page 97 and 98: en de manschappen van de vorst hiel
Page 99 and 100:
wijl in de ogen tranen blonken. Rey
Page 101 and 102:
Zij klimmen naar de binnenburcht di
Page 103 and 104:
103 de vorst. Reynaert tracht de ko
Page 105:
Jaargang 20 nummer 1 1 Rik van Dael
show all

JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?