JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

■ Jan van Alphen
Een vergeten Reynaertcantate
In 1975 organiseerde de stad Antwerpen in samenwerking met het Verbond voor
Vlaamse Cultuurverenigingen een herdenking van de Guldensporenslag. Bij die
gelegenheid ging de cantate Reinaert II in première. 1 De tekst was van Bert Broes,
pseudoniem voor Bert Carrein. Peter Cabus componeerde de muziek.
Uitvoerenden waren het BRT-Omroepkoor en het Groot Koperensemble Theo
Mertens, het geheel stond onder leiding van Vic Nees. De bariton Herman Bekaert
zong de solopartijen. Blijkens de uitnodigingsbrief hield burgemeester Lode
Craeybeckx een feestrede en werden er ook nog Vlaamse liederen gezongen.
De Tiecelijnbibliografie van 2004 vermeldt de (gestencilde) liedteksten niet. Ze zijn
nooit in druk verschenen. Dat is jammer, want ze zijn het alleszins waard om gelezen
en gehoord te worden.
Door een gelukkig toeval kreeg ik de tekst van de tien liederen waaruit de cantate
bestaat in handen, samen met enkele brieven die iets van de ontstaansgeschiedenis
weergeven. 2 In dit artikel beperk ik me tot de tekst en zijn ontstaan. 3
De oorsprong: een Reynaertmusical
47
Johan Van der Bracht, in die tijd regisseur van het Brussels Kamertoneel, vraagt
najaar 1969 of begin 1970 aan scriptschrijver Pieter de Prins een musical te willen
schrijven. Die musical zou de opening van een nieuwe toneelzaal voor het gezelschap
luister moeten bijzetten. Het moet iets worden in de geest van De man van
La Mancha. Wie uiteindelijk het idee oppert om Reynaert de vos onderwerp te laten
zijn is niet bekend.
In juli 1970 zoekt Pieter de Prins contact met tekstdichter Bert Broes. Kunnen ze
niet samenwerken? Het gaat om een musical die De Prins ‘Heer Reinke of zoiets’
wil noemen, ‘waarin de mensen ondermeer door fijnzinnige kleding, manieren en
ook geluiden zeer sterk aan dieren doen denken’. 4
In de eerste dagen van augustus vindt er een ontmoeting tussen beide tekstdichters
plaats. Ze komen tot een vruchtbaar gesprek. Werd Bert Broes in de uitnodigingsbrief
van juli nog met ‘Zeer geachte Heer’ aangesproken, veertien dagen later
heet hij al ‘Beste vriend Bert’. Pieter de Prins stuurt op 12 augustus aan Broes een
soort structuurplan voor de dramatische constructie van de musical en een lijst van
personages. De taak van Broes is het schrijven van een aantal liedjes en die in te
passen in het ontwerp.
In zijn opzet volgt De Prins de oertekst van de Reynaert op de voet. Plan is om
bij bepaalde scènes gebruik te maken van filmprojectie. De karakteriseringen van
de personages die De Prins geeft, zullen later van invloed blijken op de liederen van
de cantate. Izengrim is hier symbool van Het Kapitaal, Belijn van de Kerk, Bruin van
de Staat. Nobel staat model voor de uitvoerende macht. Van Grimbeert is nog niet
duidelijk of die de Vlaamse intellectueel zal gaan vertegenwoordigen of de priesterarbeider.
Herzinde en Hermelinde typeert De Prins als ‘materialistisch aangelegde
vrouwtjes (zoals wij er in Vlaanderen zeer veel vinden!)’. Reinaert is ‘een zeer individualistische
levensgenieter’.
Tiecelijn, 20, 2007
artikel