JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

FIG. 1: detail van blad 125 (Cherbourg) van de Carte de Cassini (1771) met rechts Maupertus
Andere bronnen die in dit verband van nut zijn gebleken zijn diverse tekstboeken,
handboeken, woordenboeken, min of meer officiële gegevens van lagere overheden
(préfectures, gemeenten) en gesprekken of e-mailcorrespondentie met de
plaatselijke bevolking.
3. Gevolgde werkwijze
De database met voorkomens van Maupertuis (en varianten) in Frankrijk heb ik
aanvankelijk gevuld met de gegevens die op de IGN-cd’s zijn te vinden. Dat waren
er circa 105. Waarom ‘circa’, dat komt later in §6.
Daarna kon ik de lijst uitbreiden met gegevens die het IGN via de website gratis
verstrekt op de pagina’s met ‘alle 1.700.000 toponiemen die op de IGN-kaarten met
schaal 1:25.000 staan vermeld’. Dat is wat veel gezegd, zal later blijken. Het IGN
geeft deze gegevens, in samenwerking met de CDIP, ook op een aparte cd uit
(Dictionnaire des Toponymes de France), bevattende ‘Plus d’1,6 million de noms de
lieux répertoiriés’. Meer informatie op www.cdip.com. In ieder geval dijde de lijst
ermee uit tot ca. 170.
Ten slotte ging de factor ‘toeval’ een rol spelen. Door veel te kijken op kaarten,
veel met mensen te spreken, veel lukraak te surfen op Internet, kwamen er tot op
heden nog een tiental voorkomens bij, waardoor de teller nu op 180 staat. Mijn vermoeden
is echter dat we eerder aan het dubbele moeten denken. Bedenk daarbij
dat er onder alle plaatsnamen Maupertuis e.d. geen enkele grote gemeente zit; het
betreft bijna altijd gehuchten, vlekken of buurtschappen. Er zijn slecht drie zelfstandige
gemeenten die de naam Maupertuis e.d. dragen. Mauperthuis (77 – Seine-et-
Marne) haalde al sinds 1794 de 500 inwoners niet; Maupertuis en Maupertus-surmer
(beide 50 – Manche) herbergen anno 1999 rond de 200 inwoners en hebben
er sinds 1794 ook nooit meer dan 500 gehad. Dat bemoeilijkt het vinden van het toponiem
in indexen.
Tiecelijn, 20, 2007