JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

16
Ook Emmanuel de Bom stond folkloristisch en literair sterk onder invloed van De
Mont. Hij was al jong medewerker en secretaris van de afdeling Folklore in het door
De Mont en Max Rooses bestuurde Taalverbond. Er bestond een levendige briefwisseling
tussen De Mont en ‘Mane’ de Bom. Ze hadden samen de uitgave van de
bundel Ons goede Vlaamsche volk in zijn overleveringen gepland met volksvertelsels
die waren geselecteerd uit een zestigtal schriften vol verhalen, door leerlingen
van De Mont op het Atheneum verzameld. Later ging De Bom meer de literaire weg
op en het geplande boek verscheen uiteindelijk niet. De verzameling is wel deels
verwerkt in Dit zijn Vlaamsche vertelsels van De Mont en De Cock.
Na 1895 wijdde De Mont zich voornamelijk aan de kunstkritiek. In 1902 stichtte hij
het tijdschrift Kunst en Leven (1902-1903). Hij schreef ook enkele grotere monografieën
en synthetische studies. Hij verdedigde het nationalisme in de kunst: ‘Zijn
groot axioma was dat de kunst, evenmin als het Volk zelf, uit welks geest en hart ze
opbloeit, zonder vaderland kan zijn’ (Vervliet, p. 2092).
Ongetwijfeld is het leraarschap van De Mont voor zovele Antwerpse leerlingen
belangrijk geweest. Hij leerde zijn leerlingen Gezelle en de Tachtigers kennen en
ontstak in hen flamingantische gevoelens. Onder zijn oud-leerlingen bevinden zich
een keur van kunstenaars en literatoren, waaronder Alfons de Ridder / Willem
Elsschot, Ary Delen, en voor deze bijdrage niet onbelangrijk: Karel Collens en
Edmond van Offel. Ook de latere stadssecretaris van Antwerpen en
Reynaertbewerker Hubert Melis (1872-1949) was een van zijn oud-leerlingen. Ary
Delen schreef als tiener aan de Mont: ‘Gij hebt mijn ziel gelouterd, mijn gemoed
gevormd, beter gemaakt. Ik heb bij U mijn vaderland en mijn moedertaal, het
schoone en het goede leeren liefhebben.’ 1
In 1890 gaven diverse van De Monts leerlingen aan het Atheneum Hubert Melis,
Victor de Meyere, Edmond van Offel en M. Rudelsheim het studentenblad De Strijd
uit en richtten het studentengenootschap Flandria op (met o.a. Alfons de Ridder en
Ary Deelen).
De Mont was zeer invloedrijk en zeker in het Antwerpse en bij De Scalden een
hoog gewaardeerde mentor en ideoloog. Een van de zestien bekende jaarboeken
(1903) is trouwens mede aan De Mont gewijd, samen met de beeldhouwer Josue
Dupon, bij hun benoeming tot ridder in de Leopoldsorde.
We mogen met zekerheid zeggen dat Karel Collens de uitvoerder van de prenten
is geweest, Edmond van Offel de tussenfiguur en De Mont de grote inspirator. Of
de prenten nadien nog lang hebben nagewerkt is niet waarschijnlijk. Toch vertonen
ze sterke verwantschap met de volkse tekenstijl van onder anderen Felix
Timmermans, Fred Bogaerts en Jean de Bosschère. De frontispicetekening van
Boudewijn uit 1919 is alleszins verwant met het werk van Karel Collens. Ook de
Reynaerttekeningen van een ander Scalden-lid, de Antwerpse kunstenaar Edward
Pellens (1872-1947) 2 , zijn mogelijkerwijze geïnspireerd op het werk van Collens. En
ook Van Offel heeft nog minstens één Reynaertprent gemaakt (Van Daele-Everaers
e.a., nr. 93).
Tiecelijn, 20, 2007