JG 20 nr 1 - Reynaertgenootschap

Pol de Mont
15
Pol de Mont heeft een belangrijke rol gespeeld in de kunstenaarsvereniging De
Skalden. Daar ontmoette hij ook opnieuw zijn oud-leerling Karel Collens, die bij hem
de lessen Nederlandse literatuur had gevolgd aan de academie. De Mont stimuleerde
Collens niet alleen als kunstenaar, maar hij bezorgde hem ook illustratieopdrachten.
Voorts ontsloot De Mont voor Collens de wereld van de folklore en inspireerde
hij hem tot het illustreren van volkse verhalen. Die volkskundige kennis werd
voor Collens tevens een inspiratiebron voor zijn vrije prenten.
Pol de Mont werd in Wambeek in het Pajottenland geboren op 15 april 1857. In
1882 werd hij benoemd tot leraar Nederlands aan het Koninklijk Atheneum te
Antwerpen en enkele jaren later (in 1886) werd hij lesgever aan de Koninklijke
Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. In 1892 werd hij lid van de
Antwerpse provincieraad als Vlaamse liberaal. Tijdens zijn leven ontwikkelde hij
zich als strijdend flamingant, volkskundige, letterkundige en kunstcriticus. In augustus
1904 werd hij benoemd tot conservator van het Antwerpse Museum voor
Schone Kunsten. Na de Eerste Wereldoorlog week hij na heftige lastercampagnes
in de Franstalige pers even naar Nederland uit (voor de oorlog had hij blijk gegeven
van sympathie voor het pan-Germanisme, tijdens de oorlog evenwel had hij zich
afzijdig gehouden). Opnieuw in Antwerpen werd hij van 1919 tot 1923 hoofdredacteur
van De Schelde op vraag van uitgever Gust Janssens. Hij publiceerde artikels
over kunst, literatuur, muziek en volkskunde voor dit ongebonden, radicaal
Vlaamsgezinde dagblad. O.a. Paul van Ostaijen, Gaston Burssens en Alice Nahon
waren zijn medewerkers. De Mont stichtte ook het wekelijks Letterkundig bijblad
van De Schelde. Nadien was hij vaak in het buitenland, maar hij bleef tot zijn dood
in 1931 aan het blad meewerken. Hij overleed in Berlijn. Zijn as werd bijgezet op het
Schoonselhof te Antwerpen.
Zijn biograaf Raymond Vervliet schetst hem als ‘een leider, een volkstribuun met
aristocratische zwier, die zijn geestdrift op anderen wist over te dragen’ (Nieuwe
Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, p. 2088). Reeds tijdens zijn studiejaren
aan het Klein Seminarie van Mechelen en later als Leuvense student was hij een
verwoed taalijveraar en flamingant en had hij contacten met Hendrik Conscience,
Guido Gezelle, Albrecht Rodenbach en August Snieders. Als dichter was hij een
‘overgangsfiguur, een schakel tussen twee tijdperken in de Vlaamse literatuur,
waarvan hij de opbloei mogelijk maakte door zijn vernieuwende en verruimende
blik’ (Vervliet, p. 2091). Zijn dichterschap was eerst Vlaams-romantisch, later kwam
hij onder de invloed van de impressionisten en de symbolisten. Hoewel hij reeds op
23-jarige leeftijd met de Vijfjaarlijkse Staatsprijs voor Vlaamse Letterkunde voor zijn
bundel Gedichten (1880) werd bekroond, zou men hem later in het Brusselse weigeren
als medewerker aan Van Nu en Straks, dit terwijl hij de vernieuwingsbeweging
in Vlaanderen eigenlijk had helpen voorbereiden. Ook op theatervlak was hij
verdienstelijk. De Mont wilde ook (en vooral) bij het ‘volk’ belangstelling voor de letterkunde
opwekken met de uitgave van Onze nationale letterkunde, een reeks
bloemlezingen tussen 1888 en 1891. Hij heeft een belangrijke rol gespeeld in het
opbouwen en tot bloei brengen van de volkskunde in Vlaanderen. Het doel was het
‘ontwakend bewustzijn van het Vlaamse volk’ tonen en het rijke Vlaamse erfgoed op
de voorgrond brengen. Samen met Alfons de Cock gaf hij de eerste grote verzamelingen
Vlaamse volkssprookjes uit: Vlaamsche wondersprookjes (1896) en Dit
zijn Vlaamsche Vertelsels (1898).
Tiecelijn, 20, 2007