Bekijk hier een overzicht van de projecten en onderzoeken die dit ...

Inzet Arbeidsmarktmiddelen voor de Sector Primair onderwijs
Schooljaar 2011-2012
Inleiding
De sociale partners in het primair onderwijs beslissen jaarlijks over de inzet van
arbeidsmarktmiddelen voor de sector. Dit jaar is door hen besloten dat 'Krimp en
overschotten' en 'Passend onderwijs' de leidende vraagstukken zijn voor de inzet van
arbeidsmarktmiddelen. Onderliggend thema is professionalisering op alle niveau’s. De
richting en specifieke aandachtspunten hiervoor is door de sociale partners in een
professionaliseringsagenda vastgelegd.
In alle regio’s hebben schoolbesturen te maken met krimpende budgetten door landelijke
bezuinigingen, krimp in leerlingaantal en/of financiële problemen. Dit heeft grote gevolgen
voor het personeelsbeleid (mogelijke ontslagen, minder instroom van nieuw personeel,
vergrijzend personeelsbestand, geringere kansen voor meer diversiteit in het
personeelsbestand) en voor de kwaliteit van het onderwijs (grotere klassen, geringe
mobiliteit). Om deze situatie het hoofd te bieden is het voor schoolbesturen van belang om -
naast gezonde 'concurrentie' - vooral aansluiting en samenwerking te zoeken met
collegabesturen in de regio met vergelijkbare problemen. In de regio is de kans op het vinden
van oplossingen groter dan binnen het beperkte kader van een school of bestuur.
Besturen, schoolleiding en leraren in het po staan voor de taak om op korte termijn passend
onderwijs op hun scholen in te voeren. Zij zullen daarvoor een goede visie en beleid moeten
ontwikkelen en investeren in professionalisering. Er is een oplossing nodig voor medewerkers
in het speciaal onderwijs die boventallig worden en wier ervaring en deskundigheid goed
benut kan worden voor invoering van passend onderwijs. Afstemming met regionale
opleidingen is nodig met het oog op (na)scholingstrajecten. Ook bij dit vraagstuk geldt dat
samenwerking in de regio de kans op het vinden van oplossingen vergroot.
De opgave voor onderwijsinstellingen in het po is om in deze situatie een antwoord te vinden
dat het onderwijs professioneler, meer toekomstbestendig en beter maakt. Dat gaat
betrokkenen op alle niveaus aan: bestuur, management, schoolleiding en medewerkers. De
inzet van arbeidsmarktmiddelen is erop gericht om hen hierbij behulpzaam te zijn.
Uitgangspunt is dat:
- de ingezette middelen aantoonbaar meerwaarde opleveren voor het onderwijsveld
(inhoudelijk, kwantitatief en/of kwalitatief);
Ook kan een uitgangspunt zijn dat de ingezette middelen de sociale partners aan de
sectortafel ondersteunen bij de totstandkoming van beleid.
Inzet arbeidsmarktmiddelen
Hieronder staan de projecten en onderzoeken die goedgekeurd zijn door de sociale partners in
het primair onderwijs en in het schooljaar 2011-12 zullen worden uitgevoerd. De projecten
zijn gegroepeerd rond de hiervoor genoemde speerpunten krimp, passend onderwijs en
professionalisering en de bijbehorende terreinen van personeelsbeleid. Uitkomsten van
onderzoeksvoorstellen zullen in veel gevallen gevolgd worden door concrete acties als
publicaties, pilots, informatiebijeenkomsten e.d. In de meeste projecten ligt de focus op de
regionale insteek.
1

A. Krimp: behoud, mobiliteit en herplaatsing personeel
Het vraagstuk van 'Krimp en overschotten' vraagt om een goed doordacht en creatief beleid
om medewerkers te behouden, mobiliteit te stimuleren of te herplaatsen, zodat hun
capaciteiten niet verloren gaan voor het onderwijs.
Er wordt daarom onderzocht hoe regionale samenwerkingsverbanden en individuele
schoolbesturen in het po omgaan met (potentiële) overschotten aan personeel en welke
oplossingen zijn en worden bedacht. Dit moet een overzicht van goede praktijkvoorbeelden
opleveren waar andere schoolbesturen ook voordeel aan kunnen hebben. Daarnaast kan dit
leiden tot beleidsaanbevelingen en (financiële) ondersteuning.
Ook wordt in dit kader onderzocht (mede in opdracht van de sociale partners in het vo) hoe de
overstap van docenten en net afgestudeerde pabo-studenten naar het v(mb)o versoepeld kan
worden.
B. Passend onderwijs
In overleg met de sociale partners, vertegenwoordigers uit het scholenveld en de relevante
opleidingen wordt een concreet, praktijkgericht en zoveel mogelijk regionaal in te zetten
nascholingsaanbod voor zittende docenten in het po ontwikkeld.
Daarnaast wordt in overleg met (deels) dezelfde partijen gepoogd tot een aanpassing van het
curriculum van de pabo’s te komen m.b.t. passend onderwijs. Doelstelling is dat alle pabo’s
een zelfde (minimum)programma gaan aanbieden in dit kader.
C. Strategisch personeelsbeleid: professionele ontwikkeling, duurzame
inzetbaarheid en strategische personeelsplanning
In de afgelopen anderhalf jaar hebben de leden van de sectortafel toegewerkt naar een
gedeelde visie op professionalisering in het po 1 . Met die visie wordt een antwoord gegeven op
een aantal uitdagingen voor de professionalisering van de sector, zoals sociale partners die
zien:
- Het doorbreken van het denken in vaste rollen en posities van leraren, schoolleiders en
schoolbestuurders, het bevorderen van meer begrip voor en kennis van elkaars rollen en
posities en het tot stand brengen van verbindingen, samenwerking en interactie tussen
leraren, schoolleiders en schoolbestuurders.
- Het doorbreken van de egalitaire cultuur en het ontwikkelen van een professionele
leergemeenschap met erkenning en benutting van diversiteit in kennis en kunde.
- Het stimuleren van een professionele cultuur op scholen.
- Het versterken van HRM-beleid op alle niveaus.
Voor leden van de sectortafel is daarbij het uitgangspunt dat professionals subject, geen
object, van professionalisering zijn: zij werken zelf aan hun professionele ontwikkeling. Met
de inzet van arbeidsmarktmiddelen willen sociale partners vanuit hun verantwoordelijkheid
die ontwikkeling stimuleren en ondersteunen.
De volgende projecten en onderzoeken zullen in dit kader worden uitgevoerd:
De dialoog over professionele ruimte en een professioneel statuut wordt op gang gebracht in
de sector door bij een aantal schoolbesturen discussiebijeenkomsten met het personeel te
organiseren over dit onderwerp. Op basis van de evaluatie wordt beslist over mogelijkheden
voor verdere uitrol in de sector en worden handvatten geboden voor het veld.
1 Professionalisering in het primair onderwijs, Naar een strategische professionaliseringsagenda voor de sector,
11 april 2011
2

Het succesvolle pilotproject onderwijspioniers krijgt een vervolg op 20 scholen: Het
programma is bedoeld om leraren die een goed idee hebben om hun school en werkproces te
verbeteren, ruimte, geld en begeleiding te geven bij uitvoering van dit idee.
In het kader van professionalisering worden ook onderzoeken uitgevoerd over hoe
medewerkers in het po het best en effectiefst kunnen blijven leren en groeien. Dit moet
resulteren in een praktische handreiking voor schoolteams.
Een onderzoek over de samenhang tussen functiemix, professionalisering en loopbaanbeleid?
moet inzicht bieden in de beleidskeuzes die scholen maken op dit vlak en de effecten die dit
heeft op professionele ontwikkeling en loopbaanbeleid.
Het succesvolle pilotproject “coaching startende schoolleiders” krijgt een vervolg voor 60
ervaren schoolleiders die coach willen worden van startende collega’s.
Naast de professionaliseringsbehoefte van docenten is er ook een grote
professionaliseringsbehoefte onder schoolleiders en bestuurders. Op welke vlakken dit is en
of er onderscheid is tussen bijv. grote en kleine schoolbesturen zal onderzocht worden.
Om het HRM beleid te versterken worden regionaal samenwerkende schoolbesturen door
middel van startsubsidies gestimuleerd regionale netwerken van P&Oérs op te zetten, die
elkaar kunnen ondersteunen en ervaringen kunnen uitwisselen.
Strategische personeelsplanning is essentieel om alle uitdagingen van krimp,
professionalisering, passend onderwijs e.d. het hoofd te bieden. De onlangs ontwikkelde
methodiek wordt door middel van regionale bijeenkomsten en workshops voor het veld
inzichtelijk gemaakt.
Een toenemend aantal scholen wordt brede school en/of heeft te maken met VVE. Wat
betekent dit voor de professionalisering van het personeel, welke carrièreperspectieven biedt
dit en welke blokkades zijn er? Hier wordt een onderzoek naar gedaan, dat mogelijk leidt tot
concrete aanbevelingen voor scholen en de sector als geheel.
D Nieuwe instroom en kwaliteit
Ondanks het toenemend probleem van overschotten bij diverse besturen en in verscheidene
regio’s blijft het ook voor de toekomst van belang dat gestimuleerd wordt dat er meer mannen
in het basisonderwijs gaan werken.
Daarom wordt een onderzoek gestart onder mannelijke eindexamenkandidaten Havo naar het
imago van de Pabo. Dit kan aanbevelingen opleveren voor de Pabo’s om op specifieke
manieren onder deze (gewilde) doelgroep te werven.
Daarnaast wordt een uiterst succesvol project van een schoolbestuur in Rotterdam om “hijinstromers”
te werven (zij- instromende mannen met HBO of WO opleiding) als pilot met
stimuleringssubsidie aangeboden aan schoolbesturen in m.n. de Randstad.
Het nog steeds bestaande tekort aan schoolleiders blijft een probleem voor de sector. Er wordt
daarom onderzoek gedaan naar succesvolle methoden om schoolleiders te werven en
behouden. Dit levert de sector concrete handvatten op.
3