Horizon, februari 2012 - GGZ Oost Brabant

Februari 2012
Magzine voor en door cliënten van GGZ Oost Brabant

Kaft “Tartarin— van Edward Hopper” gemaakt met aquarelpotlood door
Lennart van den Elsen
C De Horizon wil cliënten aan het woord laten. De Horizon informeert elke 2 maanden over
OLOFON
onderwerpen uit het dagelijks leven van cliënten, over ontwikkelingen binnen de Geestelijke
gezondheidszorg en over de locaties van de GGZ Oost Brabant. Uw bijdrage is welkom. De re-
dactie bepaalt wat geplaatst wordt. Artikelen kunnen ingekort worden. De Horizon is ook te
vinden op intranet onder Cliëntenraad. Onder pseudoniem schrijven mag, als de naam bekend
is bij de redactie.
Levert u uw kopij voor 5 maart 2012 in ?
Redactie Redactie Redactie Redactie
Lennart van den Elsen, Jan-Anton van der Mooren, Ger van Lankvelt, Ine van Wijk,
Fred Fassaert en Twan Aarts.
Redactieadres
Redactieadres
Redactieadres
Redactieadres
horizon@ggzoostbrabant.nl
- Horizon, Cliëntenraad, Kluisstraat 2 5427 EM Boekel.
- secretariaat en opmaak (maandag en donderdag 0492-846366) Bea van Leuken.
Wilt Wilt Wilt Wilt u u u u de de de de Horizon Horizon Horizon Horizon thuis thuis thuis thuis ontvangen? ontvangen? ontvangen? ontvangen?
Dat kan! Neem daarvoor contact met ons op.
Drukwerk Drukwerk Drukwerk Drukwerk
Verspreiding
Verspreiding
Verspreiding
Verspreiding
Drukkerij Vos Inloop Oss

V OORWOORD
Storm
Nu ik binnen, behaaglijk warm, achter mijn
computer zit om dit voorwoord te schrijven,
raast er een echte storm over Nederland. Het
waait zo hard dat ik net op de radio hoor dat
de Efteling maar uit voorzorg het sprookjes-
bos en de pagode gesloten hebben. Weg dus
met de sprookjes. Ook weg met het weidse
uitzicht op de oneindig lijkende verte. Regen
en wind geselen de bomen en wegen en
iedereen die zich daarop bevind. Ik zie men-
sen die moeite hebben om overeind te
blijven, fietsers die hangend in de wind pro-
beren op het rechte spoor te blijven,
paraplu’s die dubbel klappen en mensen dus
niet langer droog kunnen houden.
Onwillekeurig komt de parallel met de gees-
telijke gezondheidszorg me voor de ogen.
Ondanks de protesten die we met elkaar
hebben laten horen in Den Haag, gaat ons
kabinet onverdroten door met het volharden
van de maatregelen die ze aangekondigd
hebben.
En dat betekent dat de storm die we op ons
af zagen komen nu ook daadwerkelijk
merkbaar is.
De eigen bijdrage die aangekondigd is, is
vanaf 1 januari de harde werkelijkheid waar
cliënten mee te maken hebben. Vanmorgen
hierover ook een groot artikel in het Brabants
Dagblad met de kop: “Psychiatrische patiënt
bezorgd over eigen bijdrage”.
Sommige patiënten weten niet hoe ze al het
geld bijeen moeten harken. Steeds meer kos-
ten stapelen zich op, eigen bijdrage voor be-
handeling, eigen bijdrage voor verblijfskos-
ten, verhoging premies, en ga zo maar
door. Daarnaast worden ook de instellingen
3
zelf hard getroffen door de bezuinigingen die
ook daar plaatsvinden. Hierdoor moeten
moeilijke keuzes gemaakt worden. Het eerst
is dit hard merkbaar in het Land van Cuijk
waar in Boxmeer de klinische opname afde-
ling gesloten zal gaan worden dit jaar.
Enerzijds frustrerend om zo midden in storm
en regen te zitten, anderzijds een uitdaging
om ons niet ‘op de kop te laten zitten’ en be-
zig te blijven met innovatie – vernieuwing en
misschien wel met verbetering van zorg.
Vandaag veel meldingen van afgewaaide
takken en dakpannen door heel het land.
Zelfs een melding van een voorgevel die uit
een woning gewaaid is. Hulpdiensten zijn
overal onderweg om wegen weer vrij te
maken en om de rotzooi op te ruimen.
Morgen zal alles weer anders zijn.
Nooit meer hetzelfde. Wel nieuwe kansen en
mogelijkheden.
Oude takken worden vervangen door nieuwe
in het voorjaar. De natuur is in staat zichzelf
te herstellen en te vernieuwen. Het moet
toch mogelijk zijn om een voorbeeld aan de
natuur te nemen. Ik zie het als een uitdaging
daar dit jaar mee bezig te zijn. Het glas blijft
half vol voor mij, niet half leeg.
Zoals die fietsers die ik langs zie komen zich
niet van de weg af laten waaien maar stug
door te gaan wil ik in 2012 steeds naar nieu-
we kansen zoeken. En…. ik zal ze vinden.
Jan-Anton van der Mooren, eindredacteur

I
NHOUD
Voorwoord 3
Inhoud 4
Voornemens 5
Tranen van verdriet 5
Ogen die teveel hebben gezien 5
Misverstand 5
Interview met Ronnie van Diemen 6
Nieuws van de Cliëntenraad 8
Interview met een Horizon lezer 9
Koken met Ine 10
Januari en februari 11
Brabantsche sagen 12
Naar mijn mening 13
Kerkstoespraak 14
Roddelwereld 14
In reactie op 14
Liefde 14
Carnaval goed voor het brein 15
Cliëntenatlas 16
Humor 16
Kerstpakketten 17
Humor 17
Stil verlangen 17
Markante figuren 18
Wat een wonderschone ochtend 21
Raad van Bestuur informeert 22
Heel sportief 23
Toverrecept uit de middeleeuwen 24
Kwaadaardige elfen 26
Dichter des GGZ’s 26
Strip Bonaventura 25
Mythe van de psychiatrische afwijking 27
Platform Ervaringsdeskundigheid 30
HOP 32
Het land is van ons 34
Op reis 35
Weer op reis 35
Grijze haren worden wit 36
Kunst 37
4
Herfst en winter 38
Pannenkoek 38
Nieuwsbrief Door en Voor 38
Activiteiten 39
Kreet van de maand 40

VOORNEMENS
door Fred Fassaert
Net als ieder ander heb ik ook de nodige voor-
nemens gemaakt voor het komende jaar.
Maar net als iedereen besef ik heel goed dat
daar meestal weinig van terecht komt.
Maar is dat wel zo erg ?
Het feit dat je bereid bent om voornemens te
maken betekent dat je zelf toegeeft dat je
sommige dingen anders moet doen en dat je
stil staat bij je tekortkomingen. Je bent dan
immers op de goede weg.
Ik zeg dan ook meestal dat ik het komend jaar
niet zal roken. Veel mensen die mij niet zo
goed kennen vinden dat knap. Ik zelf niet, ik
heb immers nooit gerookt.
Tranen van verdriet
Inloop Boxmeer
Ik zit maar te zitten
helemaal alleen
Ik luister naar de stilte
de stilte om mij heen
Ik voel mij ongelukkig
eenzaam koud en bang
Ik kan mijn tranen niet bedwingen
en ze rollen over mijn wangen
Snel veeg ik ze weg
bang dat iemand het ziet
Ze zouden mij uitlachen
om mijn tranen van verdriet
5
Ogen die teveel
hebben gezien
Ogen die teveel hebben gezien
heel veel gedachten die veel moeten
verwerken
De oplossing is altijd lachen en sterk te zijn
Wat je hebt meegemaakt neemt een plek in
je gedachten
maar het litteken zal er altijd blijven be-
staan
Soms gebeuren er dingen die je nooit had
verwacht
die je hart door breken en je vergeet hoe
dat je lacht
en toch zijn er dingen die mij sterker maken
dan ik ooit was
Inloop Boxmeer
Misverstand
door Fred Fassaert
Een tijdje geleden vertelde een vriend van
Martijn me het volgende.
Ik had hem een jaar of 12 geleden ten
onrechte op zijn donder gegeven. Hij zat tv
te kijken en ik vroeg hem wat hij aan het
bekijken was.
O, had hij gezegd, naar Jean Claude van
Damme (toen nog nooit van gehoord). Maar
ik was er met mijn gedachte niet bij en
verstond klootzak.
Ik vertelde hem dat ik dat soort taal niet
wilde horen.
Pas na een tijdje begreep ik het misver-
stand. Mijn reactie was dus even te snel.

Ronnie heeft ondanks haar drukke agenda een
gaatje kunnen vinden voor dit interview.
Samen met Jan-Anton hebben we een leuk
gesprek gehad van een uur op basis van een
aantal vragen die ik voorbereid had.
De allereerste vraag was wie Ronnie van
Diemen is. Ronnie is 54 jaar, moeder van 3
kinderen, partner, opgeleid als arts en in
Noordwijk geboren. Binnen GGZ Oost Brabant
is zij de voorzitter van de Raad van Bestuur.
De logische vervolgvraag was dan ook: Wat
doet dan een voorzitter van een Raad van
Bestuur en welke ambities had je en heb je?
Ronnie haar antwoord was, dat zij vooral
bezig wil zijn met het bieden van goede zorg
en waar mogelijk deze nog verder te verbete-
ren. Dit is eigenlijk altijd al zo geweest en is
nog steeds de motivatie waarmee ze in deze
baan bezig is.
Van origine is zij opgeleid als kinderarts. Zij
vond daarbij het werken met de patiënten
heel fijn, maar was ook altijd wel geïnteres-
seerd in het verbeteren van zorg en manage-
ment. Uiteindelijk heeft zij ervoor gekozen
om bestuurder te worden om zo invloed te
kunnen uitoefenen op processen, zorginhoud
en verbetertrajecten. Zij werkt nu 3 jaar
binnen de psychiatrie en wil vooral voor de
meest kwetsbaren in de samenleving goede
zorg bieden en de zorg verbeteren. Zoals ze
zelf zegt is ze eigenlijk wel een beetje
verliefd op dit werk. Maar waarom dan
verliefd? Omdat inmiddels toch in deze 3 jaar
veel bereikt is waarbij de aandacht voor de
cliënten steeds meer centraal is komen te
INTERVIEW MET
door Twan Aarts
6
staan. Toch zijn er ook nog wel steeds grote
zorgen. Hierbij denken we dan o.a. aan de
ontwikkelingen rond WMO. Cliënten dreigen
in een gat te vallen. De kunst is om zo te
onderhandelen om toch goede zorg te behou-
den, eventueel in samenwerking met
ketenpartners ((andere zorgverleners of
instellingen waarmee een samenwerking is,
waarbij iedere instelling of zorgverlener de
zorg op elkaar afstemt en aanvult).
Dit kan zij natuurlijk niet alleen. Het is een
continue samenwerking en afstemming hier-
over met medewerkers en cliënten over wat
nodig is en wat kan.
Op de vraag of zij ook wel eens besluiten
moet nemen die ze eigenlijk liever niet zou
nemen antwoord Ronnie: Ja, helaas komt dat
ook voor, maar je ontkomt er soms niet aan.
Actueel is het besluit om in Boxmeer de
opname kliniek te moeten gaan sluiten.
Zelf noemt ze dat een “rot-besluit” wat heel
veel mensen raakt. Zowel medewerkers als
cliënten. Het is ook heel moeilijk uit te
leggen waarom een dergelijk besluit genomen
wordt terwijl dit zoveel mensen pijn en
verdriet zal doen. Ontwikkelingen van
buitenaf, financiering, enz. maken dat je als
bestuurder soms tot dergelijke ingrijpende
beslissingen moet komen met als doel in de
toekomst de zorg veilig te kunnen stellen.
In dergelijke processen is het van groot
belang als bestuurder goed met iedereen te
kunnen afstemmen. Alle ideeën en gedachten
die iedereen heeft zijn belangrijk voor haar
om tot nieuwe zorgproducten te komen.

RONNIE VAN DIEMEN
De bezuinigingen die op de GGZ zorg afkomen
zullen veel banen gaan kosten. Daarmee ook
het risico dat de zorg minder bereikbaar
wordt voor cliënten. De eigen bijdrage die
eraan zitten te komen wordt ook voor veel
mensen een probleem. Sommigen zullen het
misschien wel helemaal niet kunnen betalen
en zorg die dan nodig of gewenst is zal dan
door deze mensen mogelijk gemist worden.
Maar Ronnie wil zich vooral niet
uit het veld laten slaan door al
deze ontwikkelingen. Ze ziet ook
weer nieuwe kansen. Haar taak
als bestuur is om dit zo met ieder-
een af te stemmen dat er nieuwe
kansen ontstaan voor juist die
meest kwetsbaren, zoals Ronnie
dit noemt.
Als we vragen wat haar visie op
alles is zegt zij als eerste: Als
bestuurder alleen kun je niks, je
moet het samen met anderen doen, ook
samen met onze cliënten. Dan pas kun je iets
moois ervan
maken met elkaar. Uiteindelijk gaat het er
steeds over om aan de vraag van de
cliënt als organisatie een goed hulpverlening
antwoord te kunnen
geven. Als bestuurder heb je hierin een
centrale rol om deze dingen bij elkaar te
brengen en uiteindelijk een besluit hierover
te nemen.
Op de vraag wat haar hier vooral bij kan
helpen, antwoordt zij: Vooral mensen om
haar heen die kritische vragen stellen. Dit
houdt haar scherp en houdt haar op het juiste
spoor.
7
Samenwerken met anderen is dus heel
belangrijk.
Daarnaast is het belangrijk dat je jezelf als
bestuurder in anderen kunt verplaatsen.
Vooral ook in wat de consequenties van je
beslissingen als bestuurder zijn, zegt Ronnie.
Om daarmee ook zelf te ervaren of zij als
bestuurder nog op het goede spoor zit.
Voor de toekomst ziet Ronnie
de noodzaak om steeds meer in
ketenzorg te investeren. Dit
betekent goede contacten naar
extern te onderhouden en als
bestuurder ook helder maken
wat de kwaliteiten van je
organisatie zijn en wat deze te
bieden heeft.
Centraal in alles is de Herstel-
visie voor Ronnie. De cliënt aan
het roer van zijn eigen proces,
als regisseur van zijn eigen her-
stelplan of behandelplan. En een organisatie
die de cliënt volgt en ondersteunt voor wat
hij of zij nodig heeft.
We hebben Ronnie in dit gesprek leren
kennen als iemand voor wie het glas altijd
halfvol is. Als iemand die steeds denkt vanuit
mogelijkheden en kansen. Iedereen heeft zijn
eigen rol. Een bestuurder is daar een
onderdeel van.
Ik denk dat ik me wel goed kan voelen bij dit
optimisme en ondanks de donkere vooruit-
zichten kijk ik met een zeker vertrouwen naar
de toekomst.

Protocollen
Binnen GGZ Oost Brabant zijn diverse proto-
collen rond separeren en dwangmaatregelen
opnieuw bekeken en beschreven naar aanlei-
ding van nieuwe inzichten en regelgeving.
Deze zijn aan de Cliëntenraad ter advisering
aangeboden. Als Cliëntenraad hebben we
deze inmiddels besproken en een positieve
reactie hierop gegeven. Het betreft in deze
een beschrijving van de wettelijke kaders en
hoe hiermee binnen onze organisatie
omgegaan wordt.
Er is in voldoende mate de rechten en
bescherming van cliënten beschreven als ook
de rol voor naastbetrokkenen.
Afbouw separatie ruimtes
In het kader van wet en regelgeving moeten
separatieruimtes aan bepaalde normen
voldoen. En daarnaast is het beleid erop
gericht om separaties zoveel mogelijk te
voorkomen.
Voor wat betreft het laatste wordt al enige
tijd actief door GGZ erop gestuurd separaties
waar mogelijk te vermijden. Hierin wordt ook
deelgenomen aan het landelijke project van
Drang naar minder Dwang. Dit heeft er inmid-
dels toe geleid dat het aantal separaties flink
is gedaald. Gevolg hiervan is dat nu het aan-
tal separatie ruimtes hierop kan worden
aangepast. Tegelijk ook zullen bestaande en
nieuwe ruimtes aangepast worden aan de
huidige normen voor dergelijk ruimtes.
Als Cliëntenraad zijn we zeer tevreden op het
gevoerde beleid en meer nog over de resulta-
ten van dit beleid. We zijn nauw betrokken
bij de ontwikkelingen m.b.t. de afbouw van
het aantal ruimtes en de aanpassing van
bestaande ruimtes.
Nieuws van de
Cliëntenraad
8
Inzet ervaringsdeskundigheid
Als Cliëntenraad zijn we geïnformeerd over
het project inzet ervaringsdeskundigheid.
Wat we constateren is dat er steeds meer
ervaringsdeskundigen actief betrokken
worden door de organisatie op verschillende
onderdelen. Zowel in dienstverband binnen
FACT-teams als ook bij verbetertrajecten en
tevredenheidmetingen. Dat inzet van
ervaringsdeskundigen een meerwaarde heeft,
heeft zich inmiddels (inter-)nationaal bewe-
zen, ook binnen GGZ Oost Brabant waar het
nu plaatsvindt. We constateren dat het
merendeel van de ervaringsdeskundigen nu
ingezet worden binnen FACT-teams en binnen
de Langdurende GGZ.
We zien ook in jaarplannen de ambitie om dit
verder te ontwikkelen binnen de rest van de
organisatie. We zijn als Cliëntenraad heel
tevreden met wat er tot op heden gebeurd en
zullen de organisatie blijven stimuleren en
adviseren hier vooral mee verder te blijven
gaan.
Begroting 2012
In onze laatste vergadering van 2011 met de
bestuurder hebben wij nadrukkelijk
stilgestaan bij de begroting en van waaruit
deze tot stand is gekomen.
Wat we zien is dat de bezuinigingen steeds
meer druk op de organisatie zetten.
Er moeten keuzes gemaakt worden voor de
toekomst wat wel en wat niet meer kan.
Er moeten bedden afgebouwd worden.
Er moet met minder geld toch goede zorg
geleverd worden. Cliënten zullen geconfron-
teerd worden met een eigen bijdrage te
moeten betalen of bijdrages die hoger
worden. De premies ziektekosten verzekering

worden hoger. De keuzes die gemaakt moeten
worden zullen ingrijpend worden zowel voor
medewerkers, maar zeker ook voor cliënten.
Op dit moment is in ieder geval al helder dat
de opname kliniek in Boxmeer dit jaar
gesloten zal worden. Er zal in de komende
maanden helder worden wat de koers zal zijn
die GGZ voor de komende jaren in zal nemen.
Als Cliëntenraad zijn wij met dit alles niet
gelukkig omdat we zien dat dit veel druk zal
zetten om goede zorg te kunnen blijven
bieden. Tegelijkertijd weten we ook dat dit
alles wel de realiteit is waarin we ons bevin-
den. We zijn ons ervan bewust dat het maken
van ingrijpende keuzes samen met de organi-
satie onvermijdelijk zijn. Maar als Cliënten-
raad zullen we ons dan ook sterk blijven
maken om de belangen van onze achterban zo
goed mogelijk te blijven behartigen en te
borgen.
Ondanks alles zien we als Cliëntenraad nog
steeds nieuwe kansen om door middel van
zorginnovatie, zorgvernieuwing, verantwoor-
de goede zorg te blijven bieden.
9
Beheer medische dossiers
Als Cliëntenraad hebben wij een positief
advies gegeven over het beheer van de
medische dossiers. Door het gebruik van
elektronische dossiers was de noodzaak
ontstaan om dit onderwerp aan de huidige
tijd aan te passen. Als Cliëntenraad zijn wij
van mening dat binnen GGZ Oost Brabant op
een goede wijze omgegaan wordt met
cliëntendossiers, het beheer, de borging van
privacy van cliënten en alles dat daar bij
hoort.
Tot slot willen wij iedereen erop attenderen
dat wij in december als Cliëntenraad/cliënten
medezeggenschap onze eerste nieuwsbrief
hebben uitgegeven.
Interview met een Horizon lezer
Naam: Wim van Linden
Wat vindt jij van de Horizon ?
Leuk om te lezen en er staat goede informatie in
Wat lees jij het eerst ?
Het voorwoord en de stukjes van Twan Aarts.
Vindt jij dat er goede informatie in staat ?
Ja
Vindt jij dat er voldoende stukjes van cliënten in staan ?
Ik vind het zo prima.
Wil je nog iets vertellen tegen de redactie ?
Ga zo door.
Tot op heden lagen op verschillende locaties
de notulen van Cliëntenraad en cliëntencom-
missies, maar deze vonden we onvoldoende
helder over wat er allemaal gebeurd en hoe
we als medezeggenschap onze rol invullen.
Vandaar dat we nu een tweemaandelijkse
nieuwsbrief rondsturen naar alle locaties
waarin we u als achterban informeren over
actuele zaken en onderwerpen.

WINTERKOST VAN INE
Snelle ui-preisoep met kaas
Voorgerecht voor 4 personen
Bereidingstijd: Bereidingstijd: 20 20 minuten
minuten
Ingrediënten:
50 g boter - 250 g gesneden uien - 250 g ge-
sneden prei - 2 tenen knoflook
- 3 eetl. bloem - 3/4 l vlees-
bouillon (van tabletten)- 1
klein stokbrood of 4 sneetjes
brood -
100 g geraspte belegen kaas
Bereiden:
Verhit de boter in een soeppan. Bak hierin de
gesneden ui in ongeveer 5 minuten zacht en
glazig. Roer de gesneden en gewassen prei en
de knoflook uit de knijper door de gebakken
ui. Voeg de bloem toe en roer door de groen-
ten. Roer bij beetjes tegelijk de bouillon door
de groenten. Breng de iets gebonden soep aan
de kook. Schep de soep in grote vuurvaste
kommen. Leg op de soep een schuin afgesne-
den plak stokbrood. Bestrooi het brood met
geraspte kaas. Zet de kommen even onder de
ovengrill. Dien op zodra de kaas is gesmolten.
Eet de rest van het stokbrood bij de soep.
Bruine bonensoep
Voorgerecht Voorgerecht voor voor 4
4
personen
personen
Bereidingstijd Bereidingstijd ca. ca. ca. 35
35
minuten
minuten
Ingrediënten:
250 g gehakt (half om)- 1 ei - 2 eetl. paneer-
meel - 1 eetl. fijngehakte peterselie - 2 tenen
knoflook - snufje nootmuskaat - zout - 1 prei -
500 g gekookte bruine bonen (uit pot of blik)-
40 g boter - 2 eetl. bloem - 3/4 l vleesbouil-
lon (van tabletten) - 1 l gezeefde tomaten
(pak of blik)
Voorbereiden:
Doe het gehakt in een kom. Voeg het ei, het
paneermeel, de peterselie, knoflook uit de
knijper, nootmuskaat en zout naar smaak toe.
Meng alles goed door elkaar. Maak met voch-
tig gemaakte handen kleine balletjes van het
gehakt. Snijd de schoongemaakte prei in dun-
ne ringen. Spoel de preiringen en bruine bo-
nen af en laat uitlekken.
Bereiden:
Smelt de boter in een soeppan en fruit hierin
de preiringen gedurende een minuut of vijf.
Schep de preiringen tijdens het bakken af en
toe om. Roer de bloem door de preiringen en
giet bij beetjes tegelijk en steeds roerend de
bouillon in de pan. De bouillon is nu iets ge-
bonden. Giet de gezeefde tomaten in de pan
en breng aan de kook. Doe de balletjes ge-
hakt in de pan en kook ze in ongeveer 8 minu-
ten gaar. Roer de bruine bonen door de soep.
Dien de soep op zodra de bonen warm zijn.
Stamppot prei, wortel en ham
Hoofdgerecht Hoofdgerecht voor voor 4 4 personen
personen
Bereidingstijd Bereidingstijd 25 25 minuten
minuten
Ingrediënten:
750 g aardappels (afkokers) - 500 g prei—1
winterwortel—75 ml melk—zout—versgemalen
peper—1 eetl Dijon mosterd—250 g blokjes
gekookte ham

Voorbereiding:
Snijd de geschilde aardappels in stukken.
Snijd de schoongemaakte prei in ringen. Was
de preiringen en laat ze uitlekken. Snijd de
geschilde winterwortel in dunne plakjes.
Bereiding:
Kook de aardappels in een ruime hoeveelheid
iets gezouten water in circa 15-20 minuten
gaar. Doe na 10 minuten de plakjes wortel en
de preiringen in de pan en
roer ze door de aardap-
pels. Verwarm de melk in
een steelpannetje. Giet de
gare aardappels en groen-
ten af. Stamp alle groen-
ten door elkaar en giet
tijdens het stampen bij
beetjes tegelijk de hete melk in de pan.
Breng de stamppot op smaak met zout en
peper. Schep ten slotte de mosterd en de
blokjes ham door de stamppot.
Witte bonen stamppot met
chorizo en ui
Hoofdgerecht, Hoofdgerecht, 4 4 personen
personen
Bereidingstijd Bereidingstijd 30 30 minuten
minuten
Ingrediënten:
750 gr aardappels kruimig - 4 st uien - 500 gr
witte bonen - 250 gr chorizo in blokjes - 4 el
olijfolie - 4 el fijngehakte bladselderij - zout
en peper
Bereiden:
Kook de aardappels gaar. Bak de in dunne rin-
gen gesneden ui in de olie zacht en voeg hal-
verwege de chorizo toe en bak mee. Stamp
de aardappels fijn. Schep de gebakken ui en
chorizo door de aardappels. Verwarm de wit-
te bonen en voeg de bonen bij de aardappels
met de selderij. Breng op smaak met peper
en zout en paprika.
11
JANUARI : DE LOUWMAAND
1 Januari is een bijzondere maandag, het
begin van het nieuwe jaar. Je stapt van het
oude in het nieuwe. Iedereen heeft goede
voornemens om dingen anders te doen. Ja-
nuari heeft zelfs een eigen God. De God
Janus hoort bij deze maand. Hij heeft twee
gezichten.
Met het ene kijkt hij naar het oude, met zijn
andere naar het nieuwe jaar .
Het is een symbool voor het oude en het nieu-
we, voor de overgang van het ene jaar naar
het andere.
FEBRUARI : DE SPROKKELMAAND
De term sprokkelmaand komt van sprokkelen,
dat betekend springen. Februari is de schrik-
kelmaand die om de vier jaar een dag ver-
springt.
Februari is eigenlijk een rare maand. Hebben
alle andere maanden 30 of 31 dagen, februari
heeft er 28 één keer in de vier jaar 29. Dit
komt omdat er eigenlijk meer uren in een
jaar zitten dan er dagen zijn. Die uren wor-
den opgespaard en om de vier jaar samen in
een dag opgeteld. Zo loopt onze kalender
altijd gelijk met de jaargetijden.
In Februari zie je vooral veel gezelligheid en
plezie . Plezier vanwege het schaatsen op de
meren. Gezelligheid vanwege de feesten die
er plaats vinden, zoals het carnaval .
Als je goed om je heen kijkt zie je dat we
met de maand Februari het hele jaar zijn
rond gegaan. Aan het einde van de maand
zijn we weer in Maart aanbeland, de eerste
maand van de lente. De bloemen gaan weer
bloeien en de lammetjes dartelen weer in de
wei.
Alles kan weer opnieuw beginnen.
Tot de volgende Horizon !
Gerry van der Rijt-van Sinten

Voor vele honderden jaren vonden enige be-
woners van Ommel, op een vroege morgen in
de Goede Week, een ivoren Mariabeeldje op
het draaihek van een akker.
Geen van hen wist hoe
het daar gekomen was,
maar vol eerbied
namen ze het op,
brachten het naar hun
parochiekerk te Asten,
en plaatsten ’t daar op
het Maria-altaar.
De volgende morgen
was het beeldje uit de
kerk verdwenen en
stond weer op het hek.
Dat geschiedde zo vele malen totdat de
pastoor ’t op Paasmiddag zelf naar de kerk
brengt, de deuren sluit, de zware sleutel
meeneemt en ’s nachts onder zijn hoofd-
kussen legt.
En zie- op de morgen van de tweede Paasdag
is er geen beeldje meer in de kerk. Alles
stroomt naar Ommel, en ja het beeldje staat
weer op zijn oude plek.
Bij het zien van dit wonder begreep de
pastoor dat Maria op die plaats wilde blijven
en hij liet het beeld daar in een houten kastje
plaatsen.
Voortaan kwamen er dagelijks velen Maria
aanroepen en menige genezing vond er
plaats.
BRABANTSE SAGEN
Ongeveer halfweg tussen Asten en Ommel
langs den grintweg, is een kleine heuvel,
waarop eertijds linden stonden.
Onder die linden zou Onze Lieve Vrouw gerust
door Ger van Lankvelt
12
hebben, als ze ’s nachts naar Ommel terug
ging. Later zijn de drie linden geveld. Nu is
er, tot aandenken, één linde geplaatst, de
„Keskensboom” genoemd.
Omtrent het jaar 1400 geraakte het schip van
een rijke koopman, Jan van der Haven, in de
Leverzee vast(Een zee, niet van water, maar
van een dikke substantie, waarin de schepen
vast bleven zitten. In de Middeleeuwen is er
vaak sprake van). Weldra begonnen de levens-
middelen zienderogen te verminderen. In die
nood riep de koopman Maria aan, en in slaap
gevallen, hoorde hij een stem, die sprak:
„Jan van der Haven, zo ge aan land komt, ga
dan naar Ommel. Daar is een Mariabeeldje,
dat door u verheven moet worden. Beloof dit
en ge zult gered worden.” Toen de koopman
ontwaakte herinnerde hij zich alles, en, of-
schoon hij nooit van Ommel gehoord had,
deed hij die gelofte. Dadelijk verhief zich een
hevige wind, het schip zette alle zeilen bij en
geraakte uit de vreselijke Leverzee.
Daar vond hij het beeldje, zoals hem gezegd
was.
Hij nam het mede om het rijk te laten vergul-
den, maar zijn moeite was vergeefs; het
beeldje duldde geen kleuren of verguldsel.
Daarop liet hij te Ommel een kapel bouwen
voor het Mariabeeld, en hing er een schilderij
in, waarop zijn schip in nood stond afgebeeld.
Zo’n schilderij is nog in de kerk te zien.
Deze kapel werd druk bezocht.
„Van die mirakelen die daer geschien, ghe-
ven ghethuuch al die dynghen, die daer
hanghen van yzer cleeren, van was soe me-
nygherley.”

Een tijdperk van bloei voor de bedevaart-
plaats brak aan, na de oprichting van een
Franciscaner-vrouwenklooster in 1539.
Toen de zusters hun klooster moesten
verlaten (in 1731) namen zij het beeld mee.
Toen de kar, die het miraculeuze beeld
droeg, aan het laatste huis van het
Ommelseindje was gekomen, bleef ze plotse-
ling staan. Tevergeefs slaat de voerman zijn
paard, en rukt en sjort om de kar vooruit te
krijgen.
ONZE LIEVE VROUW VAN OMMEL
Pas toen de zusters plechtig beloofden, het
beeld naar Ommel terug te voeren, begon het
paard van zelf aan te trekken, en de logge
karren vervolgden hun tocht naar het kasteel
Ghoor, bij Neer in Limburg.
13
En waarschijnlijk, na een omzwerving van
meer dan honderd jaar, keerde Onze Lieve
Vrouw te Ommel terug.
Toen het wonderbeeld in het nieuwgebouwde
klooster te Nunhem in Limburg stond, kregen
eens enige zusters in een prieeltje van de
kloostertuin zulk een verschil van mening, dat
het van woorden tot daden zou komen. Toen
verscheen Onze Lieve Vrouw zelf en maakte
een einde aan de twist.
In mei 1813 verlieten de nonnen Nunhem om
naar Asten te trekken. Zij namen het miracu-
leuze beeldje natuurlijk mee.
De legende verhaalt dat het beeld tot
tweemaal toe vanzelf naar Nunhem
terugkeerde en ‘morgens weer „vochtig van
de dauw der weide” werd gevonden in een
haag, die om het klooster groeide.
De derde maal werd het beeldje in processie
afgehaald en naar Asten gebracht en toen is
het daar ook gebleven, tot het kapelletje te
Ommel herbouwd was.
Naar mijn mening
door Twan Aarts
Aan bezuinigen is niet te ontkomen.
Het kan echter wel socialer.
Zo krijg je zomaar een aanslag van het CAK in de brievenbus,
zonder enige voorkennis van zaken. Dit drukt zwaar op mijn uitkering.
Je staat zo in de min. Ik wil best mijn steentje bijdragen, maar niet zo.

Kerktoespraak voor
nabestaanden,
plot gelovige mensjes
door Leon
Als flexibel en accuraat gevormd persoon
ben ik destijds na een bijna dodelijk
verkeersongeval met schokkende en motori-
sche schokkende tred door het leven gegaan.
Deze kruistocht heeft heel wat goed
bedoelende revalidanten en personeelsleden
mogen treffen.
In de detentiesfeer van vroegere jaren is dit
wel eens van streek gegaan. Het medisch
geheim van toen is nog steeds van kracht.
Daarom ben ik deze personen na 1988, het
jaartal waarin ik bijna dodelijke verongeluk-
te, nog steeds enorm dankbaar. Dankbaar
omtrent de soms brute, maar ook vaak
lachwekkende uitspraken waarmee deze
geconfronteerd werden. Deze waren vaak zo
doeltreffend dat huwelijken daarmee gered
zijn. Dankbaar voor al die gêne die ik door
oa. de medicatie vergeten ben en voor de
vaak platonische begeleiding en stimulatie.
Roddelwereld
Inloop Boxmeer
Soms haat ik mezelf en de wereld
om wat ze mij hebben aangedaan
Geen mens verdient wat ik heb meegemaakt
Zoveel missers, ellende en pijn
Terwijl ik probeer het goed te doen word ik
onderuit gehaald, vernederd en behandeld
als een crimineel, afgesloten van de maat-
schappij omdat ik psychisch gestoord ben
Zoveel vragen voor mij onbeantwoord
Soms haat ik deze rotwereld, het is heel
vervelend
14
IN REACTIE OP…
Wat betekent liefde voor mij
van Bonaventura
door Fred Fassaert
Liefde ontvangen en aanvaarden is inder-
daad vaak heel erg moeilijk. Het is vaak
mijns inziens makkelijker liefde of vriend-
schap te geven dan te ontvangen. Ik zelf
voel me altijd een beetje onwennig en ben
dan bang dat die liefde of vriendschap niet
helemaal oprecht is en dat er wat van me
verlangd wordt.
Ik weet me dan vaak ook geen houding te
geven en besef dan tevens dat ik ook
Hiermee mensen kan kwetsen.
Ik denk dan aan mijn eigen opname ruim 8
jaar geleden in Wijchen. Toen kwam naar
voren tijdens een groepstherapie dat ik
moeilijk met waardering kan omgaan. Toen
werd mij gevraagd of ik zelf wel eens andere
mensen een complimentje gaf en het dan
ook meende. Een beetje verontwaardigd zei
ik "natuurlijk".
Het weerwoord was: waarom geloof je het
dan niet van andere mensen, als die je een
complimentje geven ?
Iets om over na te denken.
LIEFDE
door Riny
Jou te zien, en te betasten
oorlogsoverwinnend
Elkaar koesteren
Blij maken van elkaar
Dichtbij zijn en genegen

Carnaval goed voor het geestelijke brein
Feestvierders beseffen vaak niet dat ze
heilzaam bezig zijn. Toch zijn er veel niet
vermoede voordelen aan het carnavalsfeest.
Carnaval of vastenavond is een sociaal,
cultureel en psychologisch fenomeen.
Of was het tot na de tweede wereldoorlog
voorbehouden aan plaatsen met een sterke
traditie, in de tweede helft van de twintigste
eeuw maakte het een enorme opmars.
De mensen raakte letterlijk en figuurlijk van
God los. De kerken liepen leeg, de stadions
vol. Ook cultuur en wetenschap werden
belangrijker met het wegvallen van de
religie. En dus ook aan de inheemse cultuur
verbonden met het volksfeest dat carnaval
heet. Het heeft zich in de afgelopen decennia
als een olievlek verspreid over het zuiden.
Tegelijk met deze maatschappelijke ontwik-
kelingen namen psychiatrie en daarbinnen de
psychoanalyse in ons land een grote vlucht.
Dat was geen toeval, want waar vroeger het
geloof voor veel mensen verdieping en troost
bood, viel een groot gat in de geseculariseer-
de maatschappij. Dat gat is door de geestelij-
ke gezondheidszorg opgevuld.
Positief
Hoewel het niet met keiharde cijfers te
onderbouwen is, ben ik de stellige mening
toegedaan dat carnaval positief is voor het
geestelijk welzijn van de feestvierders, en
dus van de samenleving.
Het is een soort klinische psychotherapie voor
de grote massa, met tal van aspecten die we
ook terugvinden in de psychiatrie. Net als in
de therapieën die artsen wereldwijd toepas-
sen, kent carnaval individuele activiteiten.
door Gerry van der Rijt-van Sinten
15
De man die zichzelf schminkt, de vrouw die
oefent voor een act in de optocht, het kind
dat een liedje instudeert.
Er zijn activiteiten in groepen, klein of groot.
De dweilband of de vriendengroep die aan de
rol gaan, waarbij de markt vol staat met luis-
terende, zingende en kijkende mensen. Er
zijn veel creatie-
ve momenten en
er is psychodrama
(met prinsen en
narren en meer
karikatuur figu-
ren)
Al die onbewust
ondergane thera-
piemomenten dragen bij aan het welbevinden
van de carnavalsvierder. Eén keer per jaar
kan hij alles relativeren en de dagelijkse sleur
en sores vergeten. Voor al die mensen die al
maanden van te voren bezig zijn met het
bouwen van wagens, het uitdenken van
ideeën of het verzamelen van teksten voor
een voordracht geldt dat nog in sterkere
mate: dankzij carnaval ontspannen zij vele
weekenden aan de waan van alle dag.
Als het feest uiteindelijk losbarst, ontstaat
ook nog eens massale verbroedering, die
onderlinge verschillen als sneeuw voor de zon
doet verdwijnen (Dit is het aspect van
carnaval waar ik zelf wel moeite mee heb, ik
ervaar dit als huichelachtig).
Men zegt dat het helpt om dingen in je leven
weer even in goed evenwicht te brengen.
(Vervolg op pagina 16)

(Vervolg van pagina 15)
Net zo goed als de onderlinge betrokkenheid
leidt tot een goed gevoel.
Therapeutisch
In bepaalde vormen van intensieve psychothe-
rapie wordt in een micromaatschappij
geleefd, waarbij de samenleving als het ware
wordt nagebootst, in een therapeutische
setting. Ik durf te stellen 4 dagen van een
dergelijke therapie, want vastenavond is de
extrapolatie naar de samenleving van die
nagebootste situatie.
Dweilers (dweilorkesten) ervaren parallellen
van wat in de therapeutische setting wordt
beleeft. Betekent dat nou dat de zuiderling
dankzij carnaval minder risico loopt op een
geestelijke dip dan een noorderling ?
Lang leve de carnaval, laat je eens gaan.
Ik wens elke zuiderling veel plezier met
carnaval.
Alaaaaaaaf
HUMOR
door Fred Fassaert
Een man ligt zwaar ziek op bed en de arts
zegt tegen hem dat het er niet goed uitziet
en dat hij weinig hoop heeft op genezing.
De man antwoordt: "Maar dokter, ik ga nog
lang niet dood"
Antwoord van zijn vrouw:
"Wees toch niet zo
eigenwijs, de dokter zal
het toch wel beter weten".
16
Stichting Door en
Voor: Cliëntenatlas
Wat Wat is is de de de Cliëntenatlas?
Cliëntenatlas?
Cliëntenatlas?
Op www.ervaringswijzer.nl is het onderdeel
“cliëntenatlas” te vinden.
Per regio is daar in kaart gebracht wat er te
doen is op het gebied van hulp, wonen, wer-
ken en vrije tijd. Elk jaar komen er een paar
regio’s bij en vanaf januari 2012 is Noord-
oost Brabant aan de beurt. De invulling van
de cliëntenatlas wordt helemaal gedaan
door vrijwilligers die de plekken kennen of
bezoeken en daar vervolgens dan een stukje
over schrijven. Het wordt dus de de plek om te
kijken als je iets zoekt in onze regio!
Wij Wij Wij zoeken..
zoeken..
mensen die het leuk vinden om af en toe
een stukje te schrijven en met elkaar onge-
veer eens per maand samen te komen. In
samenwerking gaan we bekijken waarover
we gaan schrijven. Wij maken zo een groep
redacteuren, die ook kunnen gaan leren hoe
ze het systeem kunnen gebruiken om direct
een stukje in te dienen. Mensen die het leuk
vinden om foto’s en filmpjes te maken zijn
ook van harte welkom. Zo geeft tekst en
beeld een goed beeld van de plek waar een
recensie over is geschreven.
Ben jij degene die samen met ons de Atlas
gaat vullen? Of weet je het nog niet, maar
ben je wel nieuwsgierig?
Neem dan contact op!
mariken@doorenvoor.nl
Of bel eens op woensdagmiddag.
Ook kun je ons bereiken op maandag t/m
donderdag tijdens kantooruren.
Stichting door en Voor
Sint Teunislaan 3
5231 BS ’s-Hertogenbosch
073-6401752

KERSTPAKKETTEN
door Fred en Lilian
Op dinsdag 13 december hebben we kerst-
pakketten rondgebracht.
Om 16.00 uur verzamelden we met het koor
in de Carrousel.
De Cliëntenraad, de sligro, de verwenzorg
en de ontspanning waren er ook.
Het was een drukte van jewelste daar. Er
werden mensen verkleed als engel en als
kerstman.
Om 16.30 uur vertrokken we naar de afdelin-
gen met een brandend kaarsje in onze han-
den dat steeds uitwaaide door de wind. De
cliënten waren blij en verrast dat we kwa-
men met dit onverwachte kerstpakket. Met
het koor hebben we heel enthousiast een
aantal kerstliederen gezonden.
Om 19.00 uur was het afgelopen en zijn we
met zijn allen naar de Carrousel gegaan.
Daar kregen we soep en broodjes, zoveel als
je wilde.
Wij vonden het heel leuk en waren verrast
dat iedereen een kerstpakket kreeg van de
verwenzorg. Er zaten
allerlei lekkere dingen
in zoals spekjes, chips,
koekjes, engelse drop
en een beker.
Namens alle cliënten
hartstikke bedankt
voor deze attentie.
17
HUMOR
aangeleverd door Agnes Blok
De pastoor in Schagen had erg veel last van
muizen in de kerk. Die beesten renden zelfs
tijdens de mis door het godshuis.
De pastoor strooide gif, zette klemmen, liet
een paar katten los, maar het hielp niets.
Altijd liepen er wel weer muizen.
Op een zondag, voordat hij met de preek
zou beginnen, vroeg hij hulp van de beminde
gelovigen. Wie van hen had een oplossing
tegen de muizenplaag. Een wat oudere
vrouw stond op en zei: "Pastoor, u moet die
muizen dopen".
“Dopen mijn dochter? Hoe
zo helpt dat dan? “
“Jawel, meneer pastoor. Ik
heb 3 kinderen, allemaal
gedoopt en er komt er geen
een meer in de kerk.”
STIL VERLANGEN
door Willemien,
Inloop Boxmeer
Voorzichtig hopen
tegen eerder weten in
geest van kersttijd
Vertrouwde verhalen
reikend naar een teer begin
Deel in kansen,
vrij van eisen
liefde zonder scherpe rand
Aanvaard dit wezen en zijn kleuren
in zachtheid als met kinderhand

De spits legt de bal nog
eens goed op de penal-
tystip. Gelukkig aan de
kant van de F-side, de
trouwste tribune. Het is
duidelijk dat hij zelf de
strafschop gaat nemen.
Er hangt een gespannen
stilte in het stadion De
Meer. Het is geen be-
JOHAN CRUIJF 1947 -
langrijke wedstrijd -tegen Helmond Sport, en
Ajax staat al voor- maar een penalty is altijd
spannend. Wat terzijde schijnt de kleine
Jesper Olsen afwachtend toe te kijken hoe de
bal als een streep tussen de palen door zal
flitsen. En dan gebeurt het. Een korte
aanloop, en dan een klein, beheerst tikje.
Breed naar Olsen! Het publiek ziet verbijsterd
hoe Olsen, vrij op links, de bal netjes
terugspeelt. Alle tegenstanders staan op het
verkeerde been als de meester alsnog koel-
tjes scoort. Het blijft doodstil in de Meer. Dan
komt het gemompel los. ‘Mag dat eigenlijk?’,
gonst het. Het mag. De scheidsrechter draaft
naar de middenstip. Gejuicht wordt er niet:
het stadion buldert van het lachen.
Dat is onze Cruijff?
Johan Cruijff was pas het seizoen daarvoor,
eind 1981, teruggekomen bij zijn oude club.
Toen hij negen jaar eerder naar Barcelona
vertrok, de eerste speler die om de poen bij
een buitenlandse club ging spelen, werd er
schande van gesproken. Een geldwolf, dat
was hij, die Cruijff! Had hij nog nooit van
clubtrouw gehoord?! Ajax had hem groot
gemaakt, Ajax had hem opgevoed tot de
beste voetballer van de wereld- na de legen-
door Ger van Lankvelt
18
darische Pele misschien. Zijn slimme spel en
frisse kijk werden over de hele wereld
geroemd. Overal wisten ze wie hij was: Kroef,
Krojf, Kruu-ief. En nu liet hij Ajax in de steek
en vertrok naar Spanje!
Als kleuter had ‘Jopie’ al in de Meer rondge-
hobbeld, want hij kende de terreinknecht en
één van de spelers was in de kost bij zijn
ouders in Betondorp.
Op zijn tiende verjaardag, 25 april 1957 werd
hij eindelijk lid, een verjaarscadeau van zijn
ouders. Andere jongens moesten daarvoor
proefwedstrijden spelen, maar iedereen bij
Ajax had Jopie wel eens met een bal zien
klooien. Dat magere scharminkel had talent!
Hij was amper zeventien toen hij al in het
eerste mee mocht spelen. Hij was pas
achttien toen hij voor het eerst scoorde voor
Oranje. Op zijn negentiende won hij zijn
eerste Europa-Cup-wedstrijd. In de tweede
ronde scoorde hij tegen Liverpool, in een mist
die zó dicht was dat het publiek het doel aan
de andere kant niet kon zien.
"Het Fenomeen" veroverde de wereld- en de
harten van vele fans en toeschouwers. De
spannendste wedstrijd aller tijden werd
gespeeld tegen Benfica in de halve finale om
de Europa Cup. Thuis had Ajax tot zijn eigen
verbazing met 1-3 verloren. In de uitwedstrijd
waren het een voorzet, een doelpunt en nog
een doelpunt van Cruijff die de stand op 1-3
brachten. Er kwam een beslissingswedstrijd,
en ook die won Ajax glansrijk. Een finale-
plaats! Maar daar bleef het in 1969 bij. Pas
twee jaar later won Ajax zijn eerste Europa
Cup - met Cruijff natuurlijk. En de tweede in
1972. En de derde het jaar daarna.

MARKANTE FIGUREN
Is het gek dat er een film uitkwam over die
gouden aanvoerder van het gouden team?
Heel Nederland wist wie ‘Nummer Veertien
’was: die wendbare spits met zijn rare inval-
len. Cruijffie.
Voetballen ging in die tijd nog vooral om de
eer. Op de shirtjes stond nog geen reclame en
de topspelers verdienden niet zo veel meer
dan een postbode en verzorger in de GGZ.
Voetballers waren ware helden, geen vedet-
ten. En Cruijff was de grootste held van
allemaal, die Sjaak Swart en Piet Keizer
achter zich liet. Dat hij in 1973 Ajax verliet,
was dus verraad!
Ajax was
Cruijff te klein
geworden, hij
was er uitge-
groeid. Hij had
een haarscherp
spelinzicht,
maar bij Ajax luisterden ze niet genoeg naar
hem, vond hij. Zijn medespelers waren zijn
eigenwijsheid spuugzat. Ze hadden hem als
aanvoerder gewipt en dat pikte hij niet. Bij
Barcelona kon Cruijff pas goed laten zien wat
hij kon. Daar zat zijn oude trainer, de barse
Michels, die ze de Generaal noemden.
Wat Johan in huis had, dat wist de Generaal
nog uit zijn Ajax-tijd. De supporters in Camp
Nou haalden Cruijff juichend in. In El Salvador
noemden ze hem, de redder, de verlosser-
zoals Jezus Cristus. En inderdaad: Cruijff
hielp Barcelona winnen van aartsrivaal Real
Madrid. Alsof Heerenveen eindelijk het
kampioenschap van Ajax afsnoepte, zo voelde
dat. Ook voor het Nederlands elftal kreeg
19
Cruijff een reddersrol. Bij het Wereldkampi-
oenschap van 1974 in Duitsland stond hij niet
als brave midvoor te wachten tot er een bal
zijn kant opdwarrelde, maar rende het hele
veld over, onder leiding van alweer - bonds-
coach Rinus Michels. Toen de finaleronde
gehaald was, scoorde hij maar liefst twee
doelpunten tegen Argentinië. Oost- Duitsland
sneuvelde, Brazilië ging voor de bijl…
Het legioen begon in een overwinning te
geloven! Nederland struikelde in de finale
over Duitsland, maar de hele wereld riep het
team van Michels uit tot morele overwinnaar,
en Johan Cruijff tot de beste speler van het
toernooi. Wát een voetbal had Oranje laten
zien! Nu nog vertellen de mensen elkaar de
spannendste momenten na.
Hij speelde voor de laatste keer in Oranje in
1977. Naar het wereldkampioenschap in
Argentinië weigerde hij mee te gaan. Sommi-
gen zeiden omdat de kledingsponsor hem niet
beviel. Maar eigenlijk had Cruijff al in 1974
aangekondigd dat hij het haatte om zo lang
van huis te zijn. Het allerbelangrijkste voor
Johan waren zijn eerste liefde Danny en hun
drie kinderen. Nederland wilde het niet
geloven: er kwam een landelijke actie om
hem over de streep te trekken, maar het
hielp niks. Als Cruijff iets zei, meende hij
dat.
Als Johan iets zei, dan luisterde je, ook al
praatte hij zo krom als een banaan. Hij was
de eerste die ‘je' ging zeggen als hij zichzelf
bedoelde. Nu doet elke voetballer dat. Ook in
het veld was hij een pratertje. ‘Ik was de
jongste en toch degene die alle aanwijzingen
(Vervolg op pagina 20)

(Vervolg van pagina 19)
gaf, in het veld
keek hij tegen
niemand op.
‘Johan Cruijff
had altijd ge-
lijk: ‘Elk na-
deel heb z’n
voordeel’ en ‘je moet schieten, anders ken je
niet scoren’. Geen speld tussen te krijgen!
Meteen na zijn komst bij ‘Barca’ leerde
Cruijff Spaans, tenminste… al gauw kon de
televisiekijker het scheldwoord hijo de puta
van zijn lippen lezen. De scheidsrechter kon
daar niet om lachen; ‘hoerenzoon’ is in het
Spaans een vreselijke belediging. De redder
blééf, tot hij officieel afscheid nam. Eenmaal
gestopt, bleek hij het geld niet te kunnen
missen. Hij voetbalde nog even in Amerika,
bij Valencia, bij Ajax dus, én bij erfvijand
Feijenoord. De Rotterdammers haalden alles
uit het ‘Cruijff-effect’: ze werden prompt
kampioen. Maar daarna keerde Cruijff
opnieuw terug in de Meer, nu in de dug-out.
Onder zijn leiding werden de beker en de
Europa-Cup II binnengehaald.
Maar hij was nog altijd eigenwijs… Halverwe-
ge zijn derde seizoen vertrok hij met ruzie.
Drie maal raden waarheen! Het jaar erna was
het Barcelona die de Europa Cup II pakte…
Ook als trainer bleef Cruijff een verlosser.
Hij haalde meteen Nederlanders naar zijn
nieuwe , oude club - en sindsdien is Barcelona
voor Nederlands talent de poort naar Europa
gebleven.
Vijf keer Nederlands voetballer van het jaar,
drie keer Europees voetballer van het jaar, en
uiteindelijk, uitgeroepen tot voetballer van
de eeuw. Wie Johan Cruijff nooit heeft zien
spelen, heeft eigenlijk niet geleefd. Gelukkig
houd hij nog steeds zijn mond niet.
Als voetbalcommentator weet hij het nog
altijd beter. Door miljoenen bewonderd, door
niemand begrepen, door velen gehaat.
‘Je gaat het pas zien als je het door heb.’
20
De meeste mensen nemen zich aan het einde
van het oude jaar voor, dingen in het nieuwe
jaar te verbeteren of anders te gaan doen, of
om juist door te gaan zoals ze bezig zijn.
Mijn voornemen is om er samen met iedereen
een goed jaar van te maken, speciaal voor
onze cliënten van GGZ Oost Brabant en
medewerkers, en voor sommige in het
bijzonder, ondanks al de bezuinigingen die er
voor dit jaar aangekondigd zijn.
Deze wonderschone ochtend vertrok ik naar
een van onze cliënten van de GGZ.
10 maanden trubbelt zij al met haar gezond-
heid en valt van het somatische naar het
psychische. Om haar een steuntje te geven
had ik mezelf opdracht gegeven om haar een
goed 2012 te gaan wensen want in al die
jaren dat ik haar heb leren kennen is ze
speciaal voor mij geworden en wens haar de
gezondheid die ik ook heb mogen terugkrijgen
na hard knokken. Na wat heen en weer
gepraat en enkele koppen koffie gedronken te
hebben nam ik afscheid van haar.
Ik neuriede voor haar een lied bij het afscheid
om haar wat op te vrolijken. De toevallige
voorbijganger had helemaal geen vermoeden
dat mijn vriendin telkens als in een achtbaan
op en neer rolt. Zwart, Zwart, Zwart, noemt
ze haar buien.
Tijdens deze uitzichtloze zwarte momenten
sluit ze zich af voor de wereld, neemt geen
telefoon op en pakt meer medicatie dan goed
voor haar is en ligt dan bijna de hele dag in
bed.
WAT EEN
door Gerry van der Rijt-van Sinten
Soms belt ze me op, zonder een echt besef
van uur en tijd om te zeggen dat ze zich weer

WONDERSCHONE OCHTEND
beter voelt en plannen maakt om zich weer
op haar werk te storten. Ik kan niet meer
voor haar doen als er voor haar zijn en naar
haar luisteren, haar te vertrouwen, net als zij
de arts vertrouwt met zijn pilletjes.
Meestal kruipt ze na een tijdje weer uit het
zwarte gat, en als het haar niet lukt vraag ik
of ik zal komen. Soms is dit oké, soms hoeft
het niet want dan kan ze het alleen (maar
wel op haar manier).
Ik kan niet veel voor haar doen, alleen maar
even bij haar zijn tot het weer wat lichter
voelt om haar heen. Af en toe lijkt haar
toestand een beetje besmettelijk naar mij
toe, ik krijg dan het gevoel of ik een beetje
krom ga lopen en het plafond een beetje laag
wordt. "Je hebt geduld met me", zei ze toen
ik naar mijn auto liep.
We moesten allebei lachten toen ze dat zei.
Want geduld is niet mijn sterkste kant, ik voel
me vaak onmachtig en daar word ik ongedul-
dig van. Geduld is ook niet haar beste kant,
want het duurt haar allemaal te lang, dat
donkere en sombere in haar zelf. Zeker in de
voorbije feestdagen leek het nog heftiger te
zijn, maar ja in vriendschap mag best wat
ongeduld zitten.
Eerlijk gezegd was ik wel blij dat ik weer
terug kon gaan naar mijn eigen huis waar
minder spanning is. Ik ben niet dol op die
woeste achtbaan waar ik zelf genoeg in heb
gezeten, maar gelukkig heb ik die attractie
achter me kunnen laten.
Maar vooruit, deze bocht heeft mijn vriendin
ook weer gehaald en daarom voel ik me rede-
21
lijk gerust gesteld. Bij het uitzwaaien heeft
ze me zelfs even toegelachen. Ter bemoedi-
ging trok ik nog even een rare postzegel om
de lach op haar gezicht vast te houden. "Houd
je taai", riep ik door het open raam "ik bel je
weer".
Met haar armen gevouwen voor haar borst
verwarmde ze haar koude lijf midden in de
deuropening en ze bleef maar lachen. Dat gaf
me een blij gevoel op weg naar huis. Dan zie
ik opeens de natuurlijke schoonheid om me
heen, alsof die speciaal voor mij wordt uitge-
straald. Er hangt nog een fijne mist die de
bomen een geheimzinnig uiterlijk geeft. Dit is
schitterend zeg ik tegen mezelf en neurie een
lied. Tot mijn grote verbazing merk ik dat dit
hetzelfde melodietje is dat ik neuriede bij
het afscheid nemen van mijn vriendin. Ik
glimlach naar de wolken en steek mijn hand
uit naar het heelal, naar de hemel. God ik
heb je gezien, laat je ook zien aan mijn
vriendin, dat het zwart voor haar licht mag
worden in 2012. Niet deze mens alleen maar
voor alle cliënten en medewerkers van de
GGZ. Deze ochtend was uniek, zo mooi en
werkelijk, wat een wonderschone ochtend.
Gelukkig nieuwjaar.

DE RVB INFORMEERT
Eerste afstudeerders Natural
Recovery
Natural Recovery is de titel van een uniek
opleidingstraject dat is gestart in 2010 en
wordt aangeboden door GGZ Oost Brabant en
Helicon Opleidingen. Cliënten van GGZ Oost
Brabant krijgen de kans om in één jaar kennis
te maken met de verschillende facetten van
het groendomein en een groenopleiding te
volgen die is afgestemd op de herstelfase
waarin zij zich bevinden. De allereerste
lichting afstudeerders namen donderdag 8
december 2011 trots hun diploma's in
ontvangst tijdens een minisymposium dat ge-
heel gewijd was aan Natural Recovery.
Kliniek Boxmeer sluit in 2012;
continuïteit polikliniek en
deeltijdzorg gewaarborgd
Bezuinigingsmaatregelen in de GGZ en een
visie op zorg, passend in landelijke ontwikke-
lingen, hebben GGZ Oost Brabant doen beslui-
ten de geplande nieuwbouw op de Health
Campus Boxmeer niet te realiseren.
Daarnaast is besloten de klinische voorziening
aan de Loerangelsestraat in Boxmeer in de
loop van 2012 te sluiten. De polikliniek, de
zorg in de wijk en deeltijdzorg blijven in de
22
regio Boxmeer beschikbaar; de klinische zorg
wordt geconcentreerd in de bestaande
klinieken van GGZ Oost Brabant in Helmond
en Oss.
De overheidsmaatregelen om met ingang van
2012 de tarieven voor verblijf in de Zorgver-
zekeringswet (ZvW) te reduceren met onge-
veer 16% maakt de exploitatie van een klini-
sche afdeling in de regio Boxmeer financieel
niet langer haalbaar. Daarnaast is een belang-
rijke overweging om binnen het totale werk-
gebied van GGZ Oost Brabant de klinische
zorg bovenregionaal te concentreren in de
bestaande klinieken in Oss en Helmond.
Dag van de zorg èn Week van
de Psychiatrie 2012 rond thema
‘contact’
In de tweede helft van maart staat dit jaar
wederom onze geestelijke gezondheidszorg in
de publiciteit. Allereerst tijdens de Dag van
de zorg op 17 maart a.s. Dan kunnen cliënten
en hun naastbetrokkenen, medewerkers van
de GGZ Oost Brabant, omwonenden en andere
geïnteresseerden kennismaken met de
locaties Huize Padua en Coudewater via
verrassende ontmoetingen met de zorg,
natuur en gebouwen. Tijdens de Week van de
Psychiatrie van 26 tot en met 31 maart a.s.
organiseert de Cliëntenraad activiteiten
rondom het thema ‘Contact gewenst?!’. Houd
onze website en andere informatiekanalen in
de gaten voor nadere informatie!

Vragen over de verandering in
de GGZ?
Sinds 2012 zijn er veranderingen binnen de
geestelijke gezondheidszorg (ggz). Er wordt
een eigen bijdrage gevraagd voor de GGZ-zorg
in de Zorgverzekeringswet. Deze eigen bijdra-
ge geldt voor mensen van 18 jaar en ouder.
Meer informatie vindt u in onze flyer 'Wat be-
tekent de eigen bijdrage in de GGZ voor u?' of
de Gripnieuwsbrief van december 2011. Deze
vindt u op een speciale pagina op
www.ggzoostbrabant.nl Daar publiceren we
ook regelmatig updates van de veelgestelde
vragen- en antwoordenlijst.
Met vragen kunt u terecht bij een van onze
Grip infocentra in Uden (Violierstraat) en Hel-
mond (Claraklooster en 't Warant) of bij de
infodesk in Oss (Arsis). Dat kan persoonlijk,
telefonisch en digitaal. Ook worden er op ver-
zoek informatiegesprekken georganiseerd.
Oproep uitbreiding
redactie Horizon
Bent u degene die graag artikelen schrijft ?
Vindt u het leuk om mee te werken aan de
totstandkoming van de Horizon ?
Wij zoeken nog een mederedacteur.
Heb je interesse ?
Neem dan contact op met Jan-Anton van der
Mooren via 06-12946525
23
HEEL
SPORTIEF
door Fred Fassaert
Vorig jaar liep ik met mijn hond Luna in de
buurt toen ik op de dag voor Nieuwjaar werd
aangesproken door een jongen tussen 12 en
14 jaar.
Hij vroeg wat ik zou doen als hij vuurwerk
naar de hond zou gooien.
Ik vroeg hem of hij een mobieltje bij zich
had en antwoordde hem dat als hij dat deed
hij 2 minuten kreeg om 112 of zijn vader te
bellen alvorens ik hem in elkaar zou slaan.
Bij toeval of juist niet kwam ik hem
afgelopen nieuwjaarsdag weer tegen.
Ik herkende hem niet, maar hij mij wel.
Hij vroeg me of ik die man was die vorig jaar
zo boos op hem was geweest in verband met
het vuurwerk.
Hij vertelde me dat ik toen heel erg gelijk
had gehad. Hij had het zijn vader verteld die
hem gezegd had dat ik groot gelijk had
gehad.
Toch geweldig sportief van die knul, het gaf
me een heel goed nieuwjaarsgevoel.
Ik heb hem dat ook verteld.
Die eerlijkheid kan ik wel waarderen.

TOVERRECEPT UIT DE MIDDELEEUWEN:
Hoe je een mens zijn spraak ontneemt, zodat
hij nooit meer kan spreken, tenzij je dat wilt.
Neem zaad van senie en zevenboom, meng
het door elkaar, maak er poeder van en geef
het te eten aan wie je
wilt. Hij zal zijn spraak
verliezen wanneer hij
erop geslapen heeft. En
hij vindt hem nooit meer
terug, tenzij hij negen
ochtenden op een nuch-
tere maag verbena
(ijzerhard) eet. Want het
is op die manier dat de
elfen de mensen beletten
te spreken.
Uit het recept blijkt duidelijk dat men in de
Middeleeuwen geloofde in het bestaan van
kwaadaardige elfen. Dat geloof in elfen was
een erfenis uit voor-christelijke tijden, maar
het beeld dat men van hen had, is niet altijd
negatief geweest. Hoewel het niet helemaal
duidelijk is wat hun precieze plaats was in de
Germaanse mythologie, is wel zeker dat ze
over magische krachten beschikten en dat ze
als goedaardig en behulpzaam werden gezien.
Dat laatste blijkt ook uit hun naam die “wit”
of “schitterend” betekent. In de Joeltijd, het
feest van de winterzonnewende, herdacht
men de doden en bracht men offers aan de
elfen voor vrede en vruchtbaarheid. Het feest
heette dan ook álfablót: “offers aan de
elfen”.
Ook kwam het in vroegere Middeleeuwen
egelmatig voor dat iemand zijn kind een
door Ger van Lankvelt
24
naam gaf die naar elfen verwees, bijvoor-
beeld Aelfwine: “Elfenvriend”.
In de loop van de Middeleeuwen veranderde
dit positieve beeld echter aanzienlijk, waar-
schijnlijk onder invloed van
de kerk die alle geesten op
een grote hoop gooide en
tot demonen bestempelde.
Het woord “elf” werd
steeds meer een verzamel-
naam voor allerlei soorten
slechte geesten.
Het gebruik werd een syno-
niem voor “dwerg”,
oorspronkelijk een onbe-
trouwbaar wezen, en ook
voor “mare”, de geest van
een overledene die ’s nachts bovenop het
lichaam van een slapende ging zitten en diens
benen verlamde.
Het is in die late, negatieve betekenis van het
woord, dat elfen voorkomen in de middeleeu-
wen magische teksten. In de zestiende eeuw
beschrijft een Cornelius Bryntius twee
verschillende manieren om een “alfcappe” te
bemachtigen, een mantel met kap, gedragen
door de elfen. Een van de methoden gaat als
volgt: de magiër gaat op Kerstavond naar de
kerk, leest daar enkele psalmen en een hym-
ne terwijl hij wijwater sprenkelt. Vervolgens
spreekt hij een bezwering.
Door dit te herhalen bij alle deuren van de
kerk worden alle niet-gedoopte zielen die
zich in de kerk bevinden, inclusief de elfen,
daar binnengesloten. Op dit punt ontbreken
er enkele woorden in de tekst, waardoor het
niet geheel duidelijk is wat er dan gebeurt.

KWAADAARDIGE ELFEN ?
De magiër gaat nu met de lengtemaat van
Christus (een amulet, de afmetingen van
Christus werden geacht de krachten van
Christus zelf te bezitten) naar
een deur. Op één of andere
manier verkrijgt hij daarmee
de kap van een “elvinne”. In
de hoop de kap weer terug te
krijgen, zal de vrouwelijke
elf nu alles doen wat hij van
haar vraagt. (Als de magiër
haar erg bang weet te ma-
ken, nu ze buitengesloten is
uit haar eigen wereld, dan
zullen er zelfs nog veel meer
elfen naar zijn woning komen om hem te
smeken haar los te laten.) De magiër moet
daar vooral goed gebruik van maken en de
elfenvrouw naar haar geheime kunsten
vragen, inclusief de kunst van onzichtbaar-
heid. Maar alvorens hij haar man, de
“dwergcom”(dwerg), zijn kap teruggeeft,
moet hij hem wel eerst laten beloven dat hij
hem nooit meer kwaad zal
doen. Dat mag hij vooral
niet vergeten!
Tegenwoordig kan men ook
mensen het zwijgen opleg-
gen, door middel van
dwang en beloftes te laten
doen, door op een verkeer-
de politieke partij te laten
stemmen en hen zo mond-
dood te maken. Zo’n partij
is waarschijnlijk het CDA
en de VVD. Velen geloven dat als men hun
stem daar op uitbrengt, zij beloond zullen
worden, maar komen later vaak bedrogen uit.
Ook hierin zitten kwaadaardige elfen die de
kluit willen besodemieteren.
GEDICHT
door Johan Hijzelaar, Dichter des GGZ’s
Het gaat er
toch niet om
wie het laatst lacht
maar om geluk te vinden
in kleine dingen

STRIP VAN BONAVENTURA
26

De Mythe van de psychiatrische afwijking
“Onze tegenstanders zijn niet de demonen,
de heksen, het lot of de psychiatrische
afwijking. Wij hebben geen vijanden die wij
kunnen bestrijden of verjagen door te
“genezen”. Wat we hebben zijn levensproble-
men -of dat nu biologische, economische,
politieke of socio-psychologische zijn”.
In de zestiger jaren van de vorige eeuw had
dit nog vertaald mogen worden als “De Mythe
van de Geestesziekte”. Maar dat mag niet
meer. Tijden veranderen en daarmee de
etiketten, die dezelfde lading dekken. Gek,
krankzinnig en geestesziek, zijn vervangen
door prachtige eufemismen in de DSM-IV (het
diagnostisch handboek voor de psychiatrie).
De keuze hier was tussen psychische of psy-
chiatrische stoornis, afwijking of aandoening,
maar in wezen komen die allemaal op het
zelfde neer en zijn onderling verwisselbaar.
Er zullen mensen zijn die zeggen dat het
achterhaald is, dat het niet meer van deze
tijd is, dat de wetenschap vooruitgang
geboekt heeft en dat we nu wel beter weten.
Niets is minder waar. Nog steeds gaat de
wetenschap uit van het concept dat psychia-
trische aandoeningen hersenziekten zijn,
genetische afwijkingen, mutaties, biochemi-
sche verstoringen en op zijn best een
combinatie van die factoren, zonder zich te
bekommeren om de vraag waar die
veranderingen vandaan komen.
Wie durft de arrogante pretentie te koesteren
dat hij iemand anders gestoord acht?
Wie durft het in zijn hoofd te halen dat hij
anderen kan begrijpen als hij zichzelf niet
begrijpt? “Wat ziet gij de splinter in het oog
door Ger van Lankvelt
27
van uw broeder en zuster, maar de balk in uw
eigen oog bemerkt gij niet?”
De bemodderde spiegels die de therapeuten
hun patiënten voorhouden, de vooroordelen
en oneigenlijke en bedrieglijke hypothesen
waarop het hele bouwwerk gefundeerd is.
De illusie dat wij in de best denkbare wereld
leven, mag niet verstoord worden. Wij zijn
ondankbaar als wij twijfelen aan de zegenin-
gen van deze gedrochtelijke maatschappij.
Wie de wereld heeft begrepen heeft een lijk
gevonden. (En wie een lijk gevonden heeft,
de Wereld is hem niet waardig”), die door
generaties met bloed, zweet en tranen is
geconstrueerd. Wij leren ons af te sluiten
voor de keerzijde van de medaille, wij
moeten hard worden, doen alsof er niets aan
de hand is, wij moeten eelt op onze ziel
kweken, de schone schijn handhaven en leren
blind en doof te zijn. En als we dat niet meer
kunnen worden we krankzinnig verklaard, zijn
we ondankbaar, overtreden we de spelregels
en worden we door de belangenbehartigers
van de gevestigde orde gedrogeerd, geëlek-
troshocked en opgesloten.
Vanuit het ideaalbeeld van de mens is ieder-
een gestoord, heeft iedereen een balk in zijn
oog en de grootst gemene balk
heet”normaal” en de “normalen” noemen de
anderen gestoord. De “normalen” bepalen de
grens waarbij angst, jaloezie, haat, eerzucht,
ijdelheid, verdriet overgaat in “abnormaal”.
Zij zijn de norm en hun wereldbeeld deugt.
De psychiatrische afwijking als
een teken van hersenziekte
Het begrip psychiatrische afwijking ontleend

zijn belangrijkste steun aan verschijnselen
zoals hersensyphilis of delirante toestanden -
bijvoorbeeld vergiftigingsverschijnselen -
waarbij bekend is dat personen een aantal
eigenaardigheden of verstoringen in denken
en gedrag vertonen. Om precies te zeggen
zijn dit echter ziekten van de hersenen en
niet de geest. Volgens een bepaalde school
zijn alle zogenaamde psychiatrische afwijkin-
gen van dit type. Men neemt aan dat er
uiteindelijk een of ander neurologisch defect,
misschien heel subtiel, voor alle aandoenin-
gen in denken en gedrag gevonden zal
worden. Veel hedendaagse psychiaters,
artsen en andere wetenschappers delen deze
mening. Dit standpunt houdt in dat mensen
geen problemen – uitgedrukt wat nu
“psychiatrische afwijking” heet – tengevolge
van verschillen in persoonlijke behoeften,
meningen, maatschappelijke ambities kunnen
hebben.
Alle levensproblemen worden toegeschreven
aan biochemische processen, die te zijner tijd
door medisch onderzoek ontdekt zullen wor-
den.
“Psychiatrische afwijkingen” worden op die
manier wezenlijk niet anders beschouwd dan
als alle andere ziekten (dat wil zeggen licha-
melijke). Vanuit dit oogpunt is het enige ver-
schil tussen geestelijke en lichamelijke ziek-
ten, dat de eerste, door de hersenen aan te
tasten, zich uiten door middel van psychische
symptomen, terwijl de laatste, door andere
orgaansystemen aan te tasten (bijvoorbeeld
de huid, de lever enz.) zich uiten door middel
van symptomen, die verwijzen naar die be-
paalde lichaamsdelen. Dit standpunt berust
op en geeft naar mijn mening, uitdrukking
28
aan twee fundamentele vergissingen.
De term “psychiatrische afwijking” wordt
alom gebruikt om iets, dat heel iets anders
dan een hersenziekte is, te beschrijven. Veel
mensen nemen tegenwoordig vanzelfsprekend
aan dat het leven niet eenvoudig is. De last
van het leven voor de moderne mens hangt
bovendien niet zozeer af van een strijd om
biologisch te overleven, als wel door spanning
en inspanningen, die onlosmakelijk verbonden
zijn met de maatschappelijke omgang van
ingewikkelde menselijke persoonlijkheden.
In dit verband wordt het begrip psychiatrische
afwijking gebruikt om allerlei eigenschappen
van de zogenaamde persoonlijkheid van het
individu te identificeren of te beschrijven.
De psychiatrische afwijking – om zo te zeg-
gen, als een deformatie van de persoonlijk-
heid – wordt daarmee beschouwd als de
oorzaak van de menselijke disharmonie. Deze
opvatting impliceert, dat de maatschappelij-
ke omgang tussen mensen als iets inherents
harmonieus beschouwd wordt, en dat versto-
ring daarvan alleen maar te wijten is aan de
aanwezigheid van een “psychiatrische
afwijking” bij veel mensen.

Kort samengevat:
in het tegenwoordige maatschappelijk gebruik
wordt het vinden van een psychiatrische
afwijking bewerkstelligd, door een afwijking
in het gedrag van bepaalde psychosociale,
ethische of wettelijke normen vast te stellen.
Die beoordeling kan, net als in de geneeskun-
de, door de patiënt, de dokter (psychiater),
of anderen gemaakt worden. Men is uiteinde-
lijk geneigd de behandeling binnen een
therapeutisch – of ogenschijnlijk medisch –
raamwerk te zoeken, waarbij een situatie
gecreëerd wordt waarin men beweert, dat
psychosociale, ethische en/of wettelijke
afwijking door (zogenaamd) medisch hande-
len gecorrigeerd kunnen worden. Aangezien
medisch handelen bedoeld is om alleen
medische afwijkingen te corrigeren, lijkt het
logischerwijs absurd te verwachten dat het
zal helpen problemen op te lossen, waarvan
juist het bestaan op niet-medische gronden
gedefinieerd en gebaseerd is. Ik denk dat
deze overwegingen vruchtbaar toegepast
kunnen worden bij het hedendaagse gebruik
van tranquillizers en meer in het algemeen,
bij wat men mag verwachten van medicijnen
voor verbetering of oplossing van problemen
in het menselijk leven, van wat voor soort
ook.
29
Conclusie:
De mythe van de psychiatrische afwijking zet
ons bovendien aan om te geloven in de
logische gevolgtrekking ervan: dat maat-
schappelijke betrekkingen harmonieus, bevre-
digd en de zekere basis voor een “goed le-
ven” zijn, als die maar niet ontwricht zouden
worden door invloeden van psychiatrische af-
wijkingen of “psychopathologie”.
De mogelijkheid voor een universeel mense-
lijk geluk lijkt mij, tenminste in de vorm,
slechts weer een voorbeeld van het soort
ik-wou-dat-het-waar-was luchtkasteel.
Ik geloof dat menselijk geluk of welbevinden
tot een tot nu toe onvoorspelbaar grote
schaal, en niet alleen voor een uitverkoren
minderheid, mogelijk is. Dit doel kan echter
alleen bereikt worden met behulp van veel
mensen en niet slechts door een minderheid,
die bereid en in staat zijn persoonlijke,
maatschappelijke en ethische conflicten aan
te pakken. Dit betekent dat ze de moed en
eerlijkheid moeten hebben eerst het gevecht
met valse façades, van het oplossingen te
vinden voor surrogaatproblemen, aan te
gaan- bijvoorbeeld het gevecht aangaan
tegen brandend maagzuur en chronische
vermoeidheid in plaats van een huwelijkscon-
flict onder ogen zien.

ERVARINGSDESKUNDIGHEID EN P.E.D.=
Ervaringsdeskundigheid is een relatief nieuwe
deskundigheid in het netwerk van hulpverle-
ning aan cliënten. Aangezien het hier een
relatief jonge discipline binnen de hulpverle-
ning betreft zijn de rol, de taken, de
bevoegdheden en definiëring van ervarings-
deskundige, ervaringskundige, en ervarings-
werker nog (lang) niet uitgekristalliseerd.
Inmiddels zijn er al wel verschillende
ervaringsdeskundigen werkzaam binnen GGZ
Oost Brabant. Doordat er (nog) geen duidelijk
beleid over het werken met ervaringsdeskun-
digen is wordt hier, door ieder naar eer en
geweten, toch op verschillende manieren
vorm aan gegeven. Dat dit tot verwarring en
onduidelijkheid leidt mag duidelijk zijn zowel
voor de ervaringsdeskundigen als ook voor
andere disciplines.
Om een en ander vanuit het perspectief van
de ervaringsdeskundigen te duiden en een
plaats te geven is er het platform ervarings-
deskundigheid per eind augustus 2011 gestart.
In een platform zitten deelnemers met een
zelfde specifieke achtergrond. Hiermee is het
platform een plek waar gelijkgestemden
elkaar ontmoeten en met elkaar van gedach-
ten wisselen over specifieke zaken in het
eigen vakgebied. Het doel is om mede een
draagvlak te creëren voor beleid en
implementatie van ervaringsdeskundigheid
vanuit de eigen specifieke deskundigheid van
de deelnemers.
Het platform ervaringsdeskundigen zal een
bijdrage leveren aan de door ontwikkeling van
de rol, de taken, de bevoegdheden en defini-
ering van ervaringsdeskundigen en dienen
door Jan-Anton van der Mooren
deze te verbinden met de reeds bestaande
disciplines. Dit zal gebeuren door voorstellen/
adviezen te formuleren die gevraagd en
ongevraagd aangeboden zullen worden aan de
Raad van Bestuur van GGZ Oost Brabant over
relevante zaken die met ervaringsdeskundig-
heid en inzet van ervaringsdeskundigen te
maken heeft.
Daarnaast is het Platform Ervaringsdeskundig-
heid een plek waar ervaringsdeskundigen
elkaar kunnen ontmoeten en reflecteren op
hun werk/activiteiten binnen de organisatie.
Het platform werkt vanuit de kaders die
omschreven zijn in de kerntaken voor erva-
ringsdeskundigen.
Dit zijn er een vijftal, te weten:
- Het leiden en begeleiden van herstelgerich-
te (groeps)activiteiten
-Het individueel coachen van cliënten die aan
hun herstel werken
-FACT
-Het bieden van consultatie, advies en
coaching aan professionals en teams inzake
het cliëntperspectief
-Het adviseren inzake beleid en het participe-
ren in (verbeter)projecten
Ervaringsdeskundigheid heeft zich inmiddels
bewezen als meerwaarde binnen de hulpver-
lening. Zowel nationaal als ook internationaal
worden ervaringsdeskundigen op verschillen-
de gebieden ingezet als aanvulling op andere
reguliere disciplines.
Tegelijkertijd is het ook nog een gezamenlij-
ke ontdekkingsreis waarin deze meerwaarde
verder ontwikkeld en uitgebouwd kan wor-
den. Zo ook binnen GGZ Oost Brabant.

PLATFORM ERVARINGSDESKUNDIGHEID
Een nieuwe naam binnen
GGZ Oost Brabant is het PED, oftewel het
Platform Ervaringsdeskundigheid.
Sinds enkele jaren zijn er op verschillende
plaatsen in de organisatie al ervaringsdeskun-
digen werkzaam en nu gaat er dan ook
structuur in komen.
Het platform bestaat uit de volgende zes per-
sonen: Rika Hop, Henriëtte aan de Stegge-
secretaris , , Anita van Dijk, Simone Haasnoot,
Gert Jongetjes en Hetty van Antwerpen -
voorzitter
Deze mensen zijn een afspiegeling van erva-
ringsdeskundigen binnen de organisatie en
zijn in loondienst, vrijwillig of freelance
actief binnen verschillende onderdelen van de
GGZ.
Het PED heeft onder meer als doelen:
• Bevorderen van de inzet van ervarings-
deskundigheid binnen de gehele GGZ.
Het PED kan adviseren om en hoe erva-
ringsdeskundigen te betrekken bij pro-
jecten. De inzet van ervaringsdeskun-
digheid is n.l. een meerwaarde voor de
kwaliteit van zorg.
• Belangenbehartiging en versterken van
de positie, rollen, taken en arbeidsvoor-
waarden van ervaringsdeskundigen
• Bevorderen van onderlinge contacten en
uitwisseling van ervaringen. Hiervoor is
een werkgroep die ontmoetingsactivitei-
ten organiseert voor alle binnen de GGZ
werkzame ervaringsdeskundigen.
De eerste bijeenkomst is inmiddels
gepland.
• Bevorderen van beroepsontwikkeling en
vergroten van de kwaliteit van erva-
ringsdeskundigen. Nieuw aan te stellen
door Hetty van Antwerpen
31
ervaringsdeskundigen moeten dan ook in
ieder geval een opleiding gevolgd heb-
ben of bereid zijn deze te volgen.
Het Platform kan gevraagd en ongevraagd
advies geven aan Raad van Bestuur, het
management en de rest van de organisatie.
Het is de bedoeling dat het PED minstens 6x
per jaar bij elkaar komt, daarbij ondersteund
door Spencer Zeegers van Bureau Kwaliteits-
zorg en Jan-Anton van der Mooren van de
Cliëntenraad.
Het PED heeft zich op de Andersdag gepresen-
teerd en verschillende afdelingen hebben
toen aangegeven wat meer te willen weten.
Op korte termijn zal contact met hen opgeno-
men worden om ook op deze manier het
Platform en ervaringsdeskundigheid meer
bekend te maken binnen de organisatie.
De ervaringsdeskundige
kan de rol van herstelon-
dersteuner vervullen
door coachen van cliën-
ten, door bieden van
consultatie aan hulpver-
leners en beleidsmakers om de kwaliteit van
zorg te verbeteren, door begeleiden van her-
stelgerichte activiteiten, en ook door in FACT
deel uit te maken van het team.
Bij opmerkingen en/of vragen kan contact
opgenomen worden met de ondersteuners of
met Hetty van Antwerpen, tel. 06-53239744.
Wanneer er bij het PED nieuwe ontwikkelin-
gen zijn en er een eigen postvaknummer en
e-mailadres gaat komen, zullen we dat in een
volgende Horizon zeker vermelden.
Hetty van Antwerpen, voorzitter

Mijn HOP geeft mij meer overzicht en duidelijkheid
Cliënt Cliënt Peter Peter vertelt vertelt over over zijn zijn HOP
HOP
In september 2011 heeft GGZ Oost
door Wil Coopmans en Peter van de Hoeve
Brabant het Herstelondersteuningsplan, het
HOP, geïntroduceerd.
Het HOP is uw individuele zorgplan dat
bedoeld is om u te ondersteunen bij uw
persoonlijke herstelproces.
Uw wensen en doelen, ingedeeld naar zoge-
naamde 'levensgebieden', staan hierin
beschreven. Het HOP is een plan dat samen
met een begeleider/hulpverlener wordt
ingevuld. Het geeft zowel de cliënt als
begeleiders houvast. Begeleiders kunnen in
het HOP precies lezen hoe ze een cliënt het
beste kunnen ondersteunen. In de vorige
Horizon (uitgave december 2011) vertelde
verpleegkundige Karien de Groot hoe zij het
invullen van de eerste HOP's met haar
cliënten had ervaren. Nu vertelt Peter van de
Hoeve, cliënt uit Rosmalen, hoe het invullen
van zijn eigen HOP is gegaan.
Impact Impact van van HOP HOP
HOP
Dat het HOP de nodige impact heeft op de rol
van de hulpverlener was al duidelijk.
Een hulpverlener moet zich dienstbaar opstel-
len in het herstelproces van de cliënt.
Daarnaast verandert er voor de cliënt ook
veel. Als cliënt bent u zelf verantwoordelijk
voor uw eigen herstelproces, dus ook voor uw
HOP. Het kan best moeilijk zijn om antwoor-
den te vinden op vragen als: wat wil ik nu
echt in het leven, wat zijn mijn wensen en
wat wil ik bereiken? Zulke vragen kunnen
verhelderend zijn, maar ook heel confronte-
rend. Het werken aan een HOP is een leerpro-
ces voor zowel de cliënt als de hulpverlener.
Dit bevestigt ook Peter van de Hoeve. In de
vorige Horizon beschreef een verpleegkundi-
ge over haar ervaringen met het HOP, nu is
het woord aan Peter.
Peter Peter Peter van van de de Hoeve Hoeve en en zijn zijn HOP
HOP
"Hallo, Ik wil me graag even voorstellen: ik
ben Peter van de Hoeve en aan mij is ge-
vraagd om mijn ervaringen met het HOP te
beschrijven, dus bij deze. Ik ben in de intro-
ductiefase van het HOP binnen LZW
(Langdurende Zorg en Wonen) door mijn
begeleiding gevraagd om als één van de
eerste cliënten een HOP in te vullen. Ik had
dus de primeur! Mijn begeleidster heeft mij
eerst globaal uitgelegd wat het HOP is en wat
het in de toekomst voor mij kan betekenen.
Wij zijn er toen samen zeer uitgebreid voor
gaan zitten. Bij elk van de negen verschillen-
de levensgebieden die in het HOP aan bod
komen, bijvoorbeeld de levensgebieden
'sociale contacten' en 'vrijetijdsbesteding',
heb ik opgeschreven wat ikzelf zou willen/
kunnen bereiken. Over elk levensgebied heb
ik goed na moeten denken. Bij de verschillen-
de wensen die ik op papier heb gezet hebben
we een lange- én een korte termijn doel

gezocht. Bij deze doelen hebben we concrete
acties omschreven en genoteerd wie wat
doet. Zo weet ik, maar ook de mensen die mij
begeleiden, wat er precies moet gebeuren.
Een HOP wordt dus voor iedereen een zeer
persoonlijk plan. Het is de bedoeling dat het
HOP zo zal werken dat het stimuleert, moti-
veert en activeert daar waar nodig, met een
mooi en haalbaar resultaat!
Ik was het 'HOP-proefkonijn' dat al eind 2011
een HOP had. Het invullen en het herlezen
van mijn HOP heeft mij veel energie gekost.
Ik vond het moeilijk te merken dat het zo
veel impact op mij had. Ik werd namelijk
geconfronteerd met allerlei gevoelens. Soms
leek mijn HOP wel een ingewikkelde film
waarbij het moeilijk was om het geheel te
zien en te begrijpen. Toch snap ik wel dat het
belangrijk is om een HOP voor jezelf op te
stellen. Het geeft mij overzicht en duidelijk-
heid, maar ook aan de betrokkenen om mij
heen. Ik vind het goed dat het HOP de wensen
van de cliënten toetst en het leidt naar meer
dynamiek, betere sociale contacten, meer
familiecontacten, ondersteuning daar waar
nodig, en vooral het uitbouwen van eigen
capaciteiten. Ik wens iedereen succes
met het invullen van je eigen HOP!"
Groet, Peter
Meer Meer Meer informatie
informatie
Voor meer informatie over uw HOP gaat u
naar uw teamleider of kijk op
www.ggzoostbrabant.nl/HOP.
33
SUDOKU
“Chinese vrouw”
Paletmes: olieverf op paneel.
geschilderd door Agnes Blok

HET LAND IS VAN ONS
In de traditie van de Indianen wereldwijd, is
land niet te koop, want het land is heilig en is
er voor iedereen. Als je je als Indiaan op een
voor jou heilige plaats
wilde vestigen, werd
de grond ingewijd met
een ceremonie en
werd er een Wigwam
of Tipi neergezet en
het land was van jou.
Deze traditie heeft
zich bij de Indianen
gehandhaafd door de
jaren heen en wordt nu met ceremonie op
huizen toegepast. Volgens de Indianen kunnen
wij alleen respect en dankbaarheid tonen
voor de aarde. Maar met de komst van de
pioniers, had het kapitaal zijn entree gedaan.
Men ging zich deze heilige grond toe eigenen
en verkopen. Met het bekende resultaat van
vernietiging voor de oorspronkelijke bewoners
van Amerika.
De macht van geld dat nu
een crisis heeft veroor-
zaakt, is vanuit Amerika
overgewaaid, en is niet
meer à la minuut terug te draaien.
De kans dat het bankensysteem wereldwijd
niet overeind blijft is klein, zoals de vooruit-
zichten laten zien. Komt er een ruilhandel of
een nieuwe munt? Komt er meer saamhorig-
heid en hulpvaardigheid voor elkaar? Wij zijn
extreem verwend door het kapitaal en zullen
ons extreem moeten gaan matigen.
Het begon allemaal in Amerika en eist nu zijn
tol. Een onduidelijke aanleiding voor een
door Agnes Blok
34
oorlog in Irak, waar biljarden dollars aan zijn
besteed en in deze vage regeringsperiode ook
nog eens de verlaging van belastingen en dit
alleen voor de rijken.
Gevolg? Biljarden
tekorten en een veel
te hoge staatsschuld
per inwoner van
Amerika, dat er gene-
raties lang over moet
gaan doen om deze schuld terug te betalen.
Met de nodige invloeden voor (nu nog?)
49 miljoen Amerikaanse burgers, die onder de
armoedegrens moeten leven en dat staats-
schulden en armoede nu ook vormen in
Europa aan gaat nemen. Nederland niet
uitgesloten.
Veel te lang hebben de regeringsleiders van
Europa geaarzeld om maatregelen te nemen
om wereldwijd de economie draaiend te
blijven houden.
Hopelijk zijn de voorspellende rampen-
verhalen over het jaar 2012 zo gezegde
Indianenverhalen. Want niets is zeker wat het
komende jaar ons gaat brengen, maar dat
2012 een bijzonder jaar gaat worden neemt
wel al vormen aan.
Een troost: we staan er niet alleen voor, maar
ondergaan deze crisis met zijn allen.
Ik wens u allen liefde
en respect, voor elkaar
en onze aarde. Saam-
horigheid en hulpvaar-
digheid in onze samen-
leving, nu en voor onze
volgende generaties.

Op reis
Uit verhalenbundel Geert van Erp
Tweeëndertig jaar geleden ontvingen we de
uitnodiging van Jean en John om de Kerstda-
gen en Oud en Nieuw bij hen door te bren-
gen. Ze waren verhuisd van Leeds naar een
plaatsje bij Dorchester in Noord Engeland,
naar bij aankomst bleek een grote villa, veel
grond en paarden.
In Leeds was John als hoofdingenieur van
een staalgieterij wegens opvolgingsmogelijk-
heden ontslagen en had veel succes van de
streek ! (Later bleek, zolang het duurde.)
We reden paard, gingen naar de nachtmis in
Dorchester Cathedral en de volgende dag
was er open huis voor het hele dorp. Met
open haarden, dus warme kont en kouwe
buik. U kunt er zich wel wat bij voorstellen.
Wel erg verzorgd en gezellig.
Na de kerst trokken we, zoals afgesproken,
Schotland in. We zouden op Oudjaarsdag
weer terug zijn. Er zijn in die paar dagen
dingen gebeurd, die me altijd zijn bijgeble-
ven, maar die ik bijna nooit kwijt kan: ze
lenen zich niet als onderwerp voor een tafel-
gesprek. Maar op papier is het wat anders.
We klommen naar de toren van Edinborough
Castle toen ik plotseling meer dan verschrik-
kelijk moest. Een wc was nergens te beken-
nen. In hoge nood meldde ik me bij de kapi-
tein van de wacht. Ik kreeg een sleutel mee
en toen was het een fluitje van een cent.
Opvallend was de opdruk om de 10 centime-
ter: her majesty’s property: (=Eigendom van
de koningin) Uit dankbaarheid heb ik een
meter meegenomen. Door de Highlands
terug naar Dorchester verbaasde ik me over
de doordringende stank tussen de heuvels.
Bij een verrijdbare theekraam vroeg ik in
mijn beste Engels, overmatig beleefd, wat
die stank toch was. Ze monsterden me van
kop tot teen en een van hen zei toen, zuinig
Schots: “Shit …”, en draaiden zich om.
Waarschijnlijk hebben ze me toen al voor
gek verklaard.
Weer op reis
Uit verhalenbundel Geert van Erp
Naar Ierland ditmaal, met ’t autootje. Van
Oostende richting krijtrotsen van Dover.
Fraai. Toen door naar Frenchman’s Corner,
vanwaar oversteek naar Dublin. 2e Paasdag,
alle ambulante Ieren straalbezopen. 7 Uur ’s
morgens, alle hotels dicht. Toen het land in,
bed and breakfast: toast, boter, jam,
cornflakes, room, worstjes, saus, koffie,
thee. All in: Hfl. 10,00 p.p.
Groot, roodharig, sproeten, struis, ontving
de dame in haar huisje.
Snurken, snurken, snurken. Tot een paar
harde knokkels op de deur. Ik draaide me
om en schrok me wezenloos: een politieman
van het formaat van de dame bracht het
ontbijt. Genoeg voor de hele dag (zie bo-
ven).
In een plaatsje legde ik aan. MG-tje langs de
kant. Sjaal omgebonden. Binnen begonnen
alle Ieren het Wilhelmus (nou ja) te brullen
en werd het een na het andere drankje aan-
geboden. Toen ik vroeg waarom kreeg ik als
antwoord dat dat was, omdat ik rugby-speler
was. Niet dus, alleen die sjaal. Heftig gepro-
fiteerd dus. Gaat u naar Ierland? Vergeet uw
sjaal niet!
“Boom met zonnebloemen”
geschilderd door Bonaventura

Grijze haren worden wit …
Met de komst van grijze haren is het tijd voor
een pas op de plaats. Overdenkingen en nieu-
we mogelijkheden doen zich voor en er
komen steeds meer veranderingen.
Veranderingen in levensstijl en motivatie. Bij
mij zijn dat voortekenen van uitputtingsver-
schijnselen. Dat zijn de naweeën van de che-
mokuur en een veel te hoog tempo de laatste
jaren met een enorme geestelijke last. En
maar doorgaan. Geen tijd vinden om te rou-
wen of om verdriet toe te laten. Dit in tegen-
stelling tot de energie. Soms een oase om in
te vertoeven. En 's nachts...... Tijden goed
en niet goed geslapen, maar nu met een
enorme hoofdpijn wakker worden en niet
weten waar het lichtknopje zit. Mijn bril niet
kunnen vinden en uiteindelijk valt dat kreng
op de grond en trap ik er ook nog op. Roepen
naar de kat, dat hij zich rustig moet houden
en dat ik hem rotte vis zal geven, als hij zijn
kwek niet houdt. Zo iets. Mijn toch al blauwe
tenen nog een keer stoten tegen de bedden-
poot en tastend een weg zien te vinden naar
de gang. Trappend in de braakbal van de kat
en met natte voeten naar het toilet.
Eindelijk, licht. Ik zie de kat naar mij kijken.
Hij knippert vertrouwd zijn ogen.
Met keukenpapier raap ik de braakbal uit de
gang en mikt naast de prullenbak. Mijn voet
zwelt op en morgen kan ik weer geen schoen
aan. Mijn hoofd. Ik geef mij over aan
overmacht en ga weer naar bed. Morgen raap
ik mijn zootje bij elkaar. Morgen. Nu even
niet. Mijn benen worden gestrekt, moe of
niet en mijn hoofd beweegt op het kussen van
de ene naar de andere kant. Mijn wijsvinger
gaat als vanzelf omhoog en mijn elleboog
door Agnes Blok
36
prikt. Zo ook mijn wond aan mijn geampu-
teerde borst. Ik ben het zat.
Kinderliedjes schieten door mijn hoofd en het
UHM-geluid helpt alles wegebben. Vanuit de
verte zie ik in alle stilte een man in een lang
wit gewaad met lange witte haren en baard.
Mijn hoofd klaart. Ik kan rustig gaan slapen.
Morgen vroeg weer op.
“Indianencampus”
Geschilderd door Agnes Blok

K
UNST
“Fantasy”
geschilderd door Bonaventura
37

Herfst en winter
Het is koud
door Ger van Lankvelt
een koude wind, die snijd in m’n gezicht
Regen
die stromend over me heen loopt
Na de kou
na de regen,
komt er dan, als toetje er nog bovenop
een sneeuwbui langs zeilen.
Ik loop,
voorzichtig en wel,
Terwijl ik witte bomen, witte daken, witte
wegen zie
De sneeuw dwarrelt zachtjes naar beneden,
Het is nat,
koud
En toch
voel ik me een gelukkig iemand in een
sneeuwbui.
De eerste herfstbui
Ik voel me blij
fris en wakker
terwijl een voorbijganger al mopperend
doorfietst
geniet ik van de eerste herfstbui
alsof het een koele waterval is.
Ik weet het wordt herfst
Ik weet het wordt later winter
Ik weet
dat ik nat op het werk
en nat thuis zal komen
Ik weet
dat ik verkleumd zal zijn
wit zal zijn van de sneeuw
maar toch…
38
Pannenkoek
door Fred Fassaert
Dat scheldwoord gebruikte Martijn voor mij
na de laatste redactievergadering van de
Horizon.
Wat was er gebeurd ?
Ik kwam thuis en had snel iets te eten
gemaakt. Ik had daarna het vuur wel
uitgemaakt maar het gas stond nog aan.
Martijn kwam binnen en vroeg waar de asbak
was. Ik zei in de keuken. Hij naar de keuken
toe en kwam kwaad de kamer in.
Pannenkoek, idioot, zei hij tegen mij, het
gas is nog aan. Als jij het gas nog aangezet
had was de hele boel misschien in de fik
gevlogen en dan?
Dan zei ik, had je een erfenis gehad. Toen
werd hij nog bozer, waarop ik hem vertelde
dat een van mijn voornemens was om beter
op te letten.
Zijn reactie, ik weet nog meer goede
voornemens: mij nog wat meer toestoppen.
Ik vertelde hem dat hij door kon gaan met
dromen, maar in ieder geval was het ijs
weer gebroken. Maar zijn boosheid was
terecht.
Nieuwsbrief Door en Voor
Geïnteresseerden voor de nieuwsbrief
van Door en Voor zich kunnen inschrijven
via de website:
https://www.doorenvoor.nl/
nieuwsbrief/abonnement/
Daarnaast zijn de nieuwsbrieven te lezen
via de website www.doorenvoor.nl.

A CTIVITEITEN
Huize Padua
Donderdag 9 februari Country en westernavond om 19.00 uur in Brouwershof
Donderdag 16 februari Rondgang langs de afdelingen door de prins(es) vanaf 13.00 uur
Donderdag 16 februari Openingsbal carnaval 19.00 uur in Brouwershof
Zondag 19 februari Carnavalsmis om 10.00 uur in het Stiltecentrum
Dinsdag 21 februari Afsluitingsbal met boerenkoolbuffet, opgeven t/m 10 febr.
Aanvang 14.00 uur in Brouwershof
Donderdag 8 maart Bingo om 19.00 uur in Brouwershof
Donderdag 22 maart Discoavond om 19.00 uur in Brouwershof
Donderdag 5 april Paasconcert om 19.00 uur in Brouwershof
Coudewater
Donderdag 2 februari Fotopresentatie 2011 van 14.00 tot 16.00 uur in Veldzicht
Zaterdag 18 februari Carnaval eetactiviteit met verkleedwedstrijd van 16.00 tot
19.00 uur in Veldzicht, vooraf opgeven hiervoor
Maandag 20 februari Uistapje naar de optocht van Oeteldonk, vooraf opgeven
hiervoor, bus aanwezig om 11.00 uur bij de Vonder
Dinsdag 21 februari Afsluiting carnaval met muzikale ondersteuning door Nico
Weijns van 14.00 tot 16.00 uur in Veldzicht
Donderdag 22 maart Voorjaarsbingo van 14.00 tot 16.00 uur in Veldzicht.
Kosten 2 euro.
39

K
REET VAN
I NFO
Cliëntenraad: Postbus 3, 5427 ZG Boekel
Intern postvak 01.034 clientenraad@ggzoostbrabant.nl 0492-846366
of via de ondersteuners; 06-12946525 Jan-Anton van der Mooren of 06-12709361 Karin Smits
Familieraad:
Familieraad:
Familieraad:
Familieraad:
familieraad@ggzoostbrabant.nl
Ondersteuner Hans Weijmans 06-53352732
Stichting Stichting Stichting Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon:
Patiëntenvertrouwenspersoon:
Patiëntenvertrouwenspersoon:
Patiëntenvertrouwenspersoon:
Ton Nijhof atm.Nijhof@ggzoostbrabant.nl
Marc Frankevyle m.frankevyle@pvp.nl
DE MAAND
“Het is beter spijt te hebben van de dingen
die je verkeerd hebt gedaan,
dan naast je schoenen te lopen van de dingen
die je denkt goed te hebben gedaan”
Fred Fassaert
De Helpdesk Patiëntenvertrouwenspersoon is er voor cliënten van instellingen voor geestelijke
gezondheidszorg. 0900 444 8888 (10 eurocent per minuut)