fileopen - Zicht op Maastricht

zien, welke rol de relieken zouden moeten spelen in het geheel, wordt de zorg
uitgesproken of de bedoeling nog wel aankomt bij het grote publiek en wordt regelmatig
de vraag gesteld of het hele gegeven eenvoudigweg niet achterhaald is. Deze discussie
kan leerzaam zijn voor hoe men nu, anno 2006, hierover een discussie wil opzetten.
Waarom kiest men ervoor de Heiligdomsvaart te populariseren? Is het een van de
instrumenten van de Katholieke Kerk in Nederland om de mensen de kerk in te lokken?
Wil men laten zien dat godsdienst niet iets saais is? Maar werkt dit wel? Of is dit nog een
van de weinige gelegenheden in Nederland voor de bisschoppen waarop zij openlijk met
veel goud en purper naar de massa kunnen zwaaien? Tegenwoordig lopen ook wereldse
hoogwaardigheidsbekleders mee in de optochten. Bestuurders uit Gemeente en Provincie
voegen zich bij de scharen engelen, Karels en religieuzen. Vroeger was de
Heiligdomsvaart misschien een demonstratie van het katholicisme, is het tegenwoordig
niet vooral een manier geworden om Maastricht nationaal en Euregionaal te profileren?
Zouden we ´terug` moeten naar meer soberheid in de Heiligdomsvaart? Maar over
welk ´terug` hebben we het dan precies, want is het feest niet altijd al een spektakel
geweest? In de Middeleeuwen werd er na de toningen al een kermis en festiviteiten
gehouden en vond het spel ´de bestorming van de burcht` plaats, waarbij men de Maas in
moest om een soort burcht te veroveren. 71 Het populaire karakter van de Heiligdomsvaart
past juist heel goed bij het doel ervan. Het feit dat de Heiligdommen met zoveel pracht en
praal, omgeven door zoveel religieuze hoogwaardigheidsbekleders aan zo´n enorme
massa worden getoond, versterkt juist het dramatische, emotionele effect van de
Heiligdommen. Dit is geenszins in tegenspraak met de katholieke geloofsbeleving. Zijn
uitbundigheid en pathos daar niet belangrijke kenmerken van?
Maar de reliekenprocessies bestonden noch niet in de Middeleeuwen! Ze werden
getoond vanaf de Sint Servaas en ´pas` vanaf de vijftiende eeuw werden ze in optocht
rondgedragen. Het woord ´Heiligdomsvaart` slaat niet op de ´vaart` van de
Heiligdommen door de Maastrichtse straten, maar verwijst naar de ´vaart` van de
pelgrims naar de Maastrichtse Heiligdommen! 72 Iemand vraagt zich in de
krantendiscussie af waarom de Heiligdomsvaart niet weer een echte bedevaart kan
71 Boeren, 1962
72 Ibid
27