De ijlbode van Rechteren - Atlantis

ijvoorbeeld een verkeerde ligging
kostte ƒ 4,- à ƒ 5,-. Als de geboorte
halverwege stokte doordat het achterstel
te groot was om de geboorteweg
te passeren (kruis op kruisverlossing)
vroeg hij ƒ 8,- tot ƒ 12,-. De
verlossing van een kalf dat in zijn geheel
te groot was kostte ± ƒ 20,-. Het
gewone werk, in dit geval het veehouderijbedrijf,
moest ook doorgaan.
En daarvoor kwam dan de familie,
vrouw en kinderen, in touw.
De oorlogstijd bracht nog een speciale
moeilijkheid met zich mee. Op een
gegeven ogenblik werd de spertijd ingesteld.
Dat betekende, dat mensen
na 8 uur ’s avonds tot de volgende
morgen niet meer op straat mochten
verschijnen. Wienen was één van de
mensen die ontheffing van deze regel
kon krijgen. De Duitser die hem deze
vergunning bracht liet merken dat hij
een tegenprestatie verwachtte en had
het daarbij over Schnaps. Wienen begreep
wel het gebaar, niet het woord.
Toen de familie met een pot inge-
maakte pruimen aankwam,
bleek ook dat
voldoende te zijn.
Als een kalf niet op normale
wijze geboren kon
worden, werd het opgeofferd
en in gedeelten
naar buiten gehaald.
Dat vereiste een
grote zorgvuldigheid,
omdat bij deze handeling
de baarmoeder gemakkelijk
beschadigd
kon worden met vaak
de dood van het moederdier
als gevolg.
Daarvoor was een methode
ontwikkeld,
waarbij de lichaamsdelen
van het kalf onder
de huid werden losgemaakt.
Om de vereiste
vaardigheid te krijgen
werd deze methode
nog tot ver na de
tweede wereldoorlog
aan de faculteit voor diergeneeskunde
beoefend. Zoiets ziet men ook
op de afgedrukte foto, waar een dood
kalf in een fantoom, een kunstbaarmoeder
ligt. Wienen heeft één van de
daarbij gebruikte instrumenten in de
hand: een spatel, waarmee de huid
los werd gemaakt van het onderliggende
weefsel. Daarna werden de lichaamsdelen
met vingermesjes losgesneden.
Gait Wienen was hier zeer
bedreven in.
De keizersnede, waarbij een naar verhouding
te groot kalf operatief levend
ter wereld wordt gebracht, was in
deze tijd reeds lang bekend. De eerste
beschrijvingen dateren uit het Romeinse
tijdperk, maar toen werd de
ingreep vermoedelijk alleen toegepast
bij een pas gestorven moederdier.
De keizersnede bij een levend
rund is voor het eerst beschreven in
1813. De koe stierf echter aan de gevolgen
van de operatie. Toen men in
de loop van de negentiende eeuw
kennis kreeg van verdoving en voor-
882 RONDOM DALFSEN 42
koming van besmettingen kreeg de
keizersnede meer bekendheid. Maar
door het hoge sterftepercentage bij
het rund werd het in de praktijk zelden
toegepast. Dit veranderde toen
het gebruik van antibiotica algemeen
werd. In de jaren tussen 1950 en 1970
werd de verlossing door middel van
de keizersnede bij het rund een veel
toegepaste ingreep. In dezelfde periode
stegen de prijzen van kalveren,
met name van stierkalveren, enorm.
Een goed stierkalf kon meer dan
ƒ 500,- opbrengen. Deze hoge prijzen
hingen weer samen met het feit, dat in
deze jaren de opkomst van de kalvermesterijen
een hoge vlucht nam. Voor
de boeren was het daarom belangrijk
dat een kalf levend geboren werd en
zij hadden er een naar verhouding
dure ingreep als een keizersnede voor
over. Voor Wienen betekende dat een
duidelijke vermindering van het aantal
verlossingen. Het was hem welkom,
want de verloskunde begon
hem zwaar te vallen. De jaren gingen
tellen. In 1982 verliet hij de boerderij,
waar toen zijn jongste zoon kwam te
wonen.
Behalve boer was Wienen in de eerste
plaats veeverloskundige, maar ook
als huisslachter trad hij op. Het slachten
van een dier kon op de boerderij,
bij een slager of, sinds het einde van
de negentiende eeuw, in een slachthuis
gebeuren. In 1922 verscheen de
vleeskeuringswet, waarin bepaald
werd dat in al deze gevallen een keuring
verplicht was. Na de tweede wereldoorlog
werd hiervoor in de gemeente
Dalfsen als keurmeester de
heer S. Wijmenga aangesteld, die
werkte onder verantwoordelijkheid
van het hoofd van de vleeskeuringsdienst
alhier, in die periode dierenarts
S. de Haan.
Ook het slachten was seizoenwerk.
Meestal gebeurde dat in november,
de slachtmaand. Gezien de verschillende
werkpieken was het een goede
combinatie met de veeverloskundige
arbeid.