De ijlbode van Rechteren - Atlantis

More documents

Recommendations

Info

Gerrit Wienen – veeverloskundige en huisslachter W.J. Smidt Gerrit (roepnaam Gait) Wienen werd geboren op 27 september 1908 op een boerderij in de buurt van Zalk, in de gemeente Oldebroek. In 1909 verhuisde het gezin Wienen naar Rechteren, naar een boerderij die behoorde tot het kasteel Rechteren. De omschakeling van het boeren op de klei naar het werken op zandgrond leverde nogal wat problemen op. Dat was één van de redenen waarom vader Wienen besloot om als paardenknecht op het kasteel te gaan werken. Later werd het boerenwerk toch weer opgepakt en zo kwam de familie na verschillende verhuizingen binnen het landgoed uiteindelijk terecht op de boerderij Dalmsholterweg 1. Vanaf het kasteel is het de eerste boerderij links over het spoor. Daar is Gait Wienen, eerst met zijn vader, later zelfstandig, boer geweest. Op 3 juli 1994 is hij overleden. Als jongeman werd Gait opgeroepen voor militaire dienst en werd gelegerd in Kampen. Vermoedelijk is hij gedurende deze periode in contact gekomen met een veeverloskundige in Kampen en is zo de interesse voor het vak gewekt. Misschien was deze leermeester ook huisslachter en heeft hij op deze wijze ook dat werk onder de knie gekregen. In elk geval heeft hij in die tijd veel in de Mastenbroekerpolder, vanouds een veerijk ge- bied, rondgezworven. In 1932 heeft Gait Wienen een cursus verloskunde gevolgd in Genemuiden bij de heer Fr. Bosman, veeverloskundige aldaar. Het was in deze streken de gewoonte, dat een leerling gedurende ongeveer 2 maanden bij een ervaren verloskundige in de kost kwam en met hem meeging om zo praktisch onderwijs te krijgen. Bij voorkomende gelegenheden werd ook wel eens een (dood) kalf gekocht, dat gebruikt werd voor ▼ Gerrit Wienen (links) met zijn vader Willem en de cursusleider Fr. Bosman bij een dood kalf in een fantoom; april 1932 880 RONDOM DALFSEN 42 ontleding. Zo werd voldoende theoretische en praktische kennis opgedaan onder leiding van de ervaren leermeester. Deze werd gestaafd met een door de leermeester verstrekt diploma, dat bij Wienen ook nog getekend is door de plaatselijke dierenarts. Van een dergelijke samenwerking zijn meer voorbeelden bekend. Waarschijnlijk had de dierenarts een toezichthoudende functie.
De veeartsenijkunde werd vroeger door mensen met een heel verschillende achtergrond uitgeoefend. Meestal werd de kennis door overlevering verkregen. Er waren ook handboeken die vaak stoelden op oude Griekse, Romeinse of Arabische verhandelingen. Bovendien beïnvloedden de kennis van geneeskunde van de mens en die van het dier elkaar. Sommige artsen bekwaamden zich ook in de diergeneeskunde. Zo was de eerste directeur van de in 1821 opgerichte Veeartsenijschool, professor Alexander Numan, een arts uit Hoogezand. De aanduiding veeartsenijkunde is in de eerste helft van de negentiende eeuw veranderd in diergeneeskunde, mede onder invloed van de duidelijker plaats die de zorg voor de kleine gezelschapsdieren zoals honden en katten kreeg. Het spreekt vanzelf dat beide groepen, gestudeerde- en niet gestudeerde beoefenaars van de veeartsenijkunde nog lange tijd naast elkaar werkten. Voor beide groepen gold, dat de verloskunde een belangrijk onderdeel van de beroepsuitoefening was. Toen in 1874 de wet op de uitoefening van de veeartsenijkunde verscheen, werd daarin het dierge- neeskundig handelen aan de dierenarts toevertrouwd met uitzondering van de verloskunde en heelkundige operaties op gezond vee. Inenten daarentegen mocht weer alleen de dierenarts doen. In de praktijk betekende dit dat naast de dierenarts de veeverloskundige als zelfstandig beroep bleef bestaan. De concurrentie tussen beide groepen leidde soms tot gespannen verhoudingen. In Dalfsen was dat niet het geval. Zo leerde de Dalfser dierenarts S. de Haan aan Wienen bij verlossingen als glijmiddel in plaats van lijnzaadmeel een handzamer fabrieksmiddel, een gel, te gebruiken en zorgde ervoor dat hij dit kreeg. En als Wienen van zijn kant tot de conclusie kwam dat een kalfnaar verhouding te groot was om normaal ter wereld te komen, schoor hij ten behoeve van de dierenarts alvast bij de koe de aangewezen plaats voor de keizersnede. Maar toen waren we reeds aangeland in de periode waarin voor de opleiding tot veeverloskundige en castreur een speciaal diploma werd voorbereid. In 1956 werd die wettelijke regeling van kracht. De werktijden van de veeverloskundige zijn uiteraard zeer onregelmatig. Bij nacht en ontij kan zijn hulp worden ingeroepen. En dat gebeurde heel persoonlijk. Weinig mensen hadden in die tijd een telefoon. Meestal kwam men dus op de fiets de boodschap brengen en op de fiets ging ook Gait Wienen naar de betreffende boerderij. Zijn werkgebied strekte zich bezuiden de Vecht uit van Vilsteren tot en met de Marshoek en omvatte de omgeving van Dalfsen (Ankum en Oosterdalfsen). De onregelmatigheid van het werk uitte zich ook in het seizoengebonden zijn. Vroeger werden de kalveren hoofdzakelijk gedurende de eerste maanden van het jaar geboren. Dan was het hoogseizoen voor de verloskundige. Voor Wienen was het een bijverdienste, zij het een belangrijke bijverdienste. Na de oorlog 1940- 1945 waren de prijzen als volgt: De verlossing van een levend kalf met RONDOM DALFSEN 42 881
Page 1 and 2: Rondom Dalfsen Een uitgave van de H
Page 3 and 4: De ijlbode van Rechteren C. van Wel
Page 5: Een oud Dalfser geslacht G.J. Wijnb
Page 9: In de genoemde periode, waarin dier
Page 12 and 13: Openbare Lagere School Ankum ± 195
Page 14 and 15: Vooral de volksdansgroep trad regel
Page 16 and 17: had. De kap over de wreef werd verv
Page 18 and 19: Opnieuw in beeld ▼ Openbare Lager

De ijlbode van Rechteren - Atlantis

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?