LESMAP Indios no Brasil - KMKG

2. de ontdekking van brazilië
2.1 de eerste portugese zeevaarders
Na het succes van de expeditie van
Vasco da Gama naar Indië (1497-1499)
beslist Emanuel I van Portugal (1495-
1521) een nieuwe vloot in te leggen
naar het Oosten, één die nóg groter en
sterker is om zoveel mogelijk specerijen
van de Aziatische markt te kunnen
meebrengen. De nieuwe zeevloot wordt
onder het commando van Pedro Alvares
Cabral geplaatst, een edelman van in de
dertig, en bestaat uit dertien schepen
bemand door zo’n duizendtweehonderd
zielen waaronder ook een kleine groep
franciscanen. Dit maakte hem tot een
van de meest indrukwekkende vloten
van zijn tijd. Onder de kapiteins vinden
we twee doorwinterde zeemannen:
Bartolomeu Dias, die de eerste was om
in 1488 Kaap de Goede Hoop te ronden
(het puntje van Zuid-Afrika), en Nicolau
Coelho, die deelgenomen had aan de reis
van Vasco da Gama.
De armada vertrekt van de rivier de
Taag op 9 maart 1500 en vaart langs de
Canarische en Kaapverdische eilanden
waar men al een van de schepen
kwijtspeelt. Vervolgens zet de vloot koers
richting zuidoosten met als doel het
ronden van Kaap de Goede Hoop, maar
op 22 april 1500 zien de opvarenden
een land dat Cabral het ‘Land van het
Ware Kruis’ zal dopen. Hiermee is de
ontdekking van Brazilië een feit!
De volgende dag zet Nicolau Coelho
een sloep uit op zoek naar een betere
ankerplaats. Die vindt hij iets ten
noorden van Porto Seguro: de Baia
Cabraia, of Baai van Cabraia, vlakbij Rio
Mutati in het zuiden van de staat Bahia.
Ondertussen keert een van de schepen
terug naar Lissabon om het nieuws van
de ontdekking te melden. Aan boord
bevindt zich ook de brief die geschreven
werd door de schrijver van de vloot, Pêro
Vaz de Caminha.
Na een tiental dagen kiest de vloot
opnieuw het ruime sop richting Indië
waar hij in augustus 1500 aanmeert.
wie was pêro vaz de Caminha?
Pêro Vaz de Caminha is de kroniekschrijver
van Cabrals expeditie.
Op 19 mei 1500 stelt hij een lange brief
op die bestemd is voor de koning van
Portugal, Emanuel I. Hierin beschrijft
hij de ontdekking van het ‘Land van
het Ware Kruis’ en zijn bewoners.
De brief werd in de 19de eeuw teruggevonden
en is erg belangrijk. Hij
beschrijft immers tot in de details
de ontmoeting met de inheemse
bevolking en de eerste mis die op de
Braziliaanse kust werd gevierd.
Na de tocht van Cabral verkent een
kleine Portugese vloot onder leiding van
de Florentijn Amerigo Vespucci van mei
1501 tot september 1502 een stuk van de
Braziliaanse kust. Vespucci begrijpt al
gauw dat Brazilië geen eiland is, maar
een continent. De volgende drie jaar
verkennen Portugese handelaars de
kust verder en zetten er een bloeiende
houthandel op. Een van de belangrijkste
exportproducten is brazielhout (paubrasil)
dat een rode kleurstof oplevert
die sterk gewaardeerd wordt in de
6
Europese textielnijverheid, een industrie
in volle ontwikkeling. De handelaars
geven de indianen bijlen om de stammen
om te hakken en verzamelen het hout in
handelsposten (feitoria) in afwachting
van de schepen die de kostbare waren
naar Europa brengen.
Pas in 1530 beslissen de Portugezen om
permanente vestigingen op te zetten
in de nieuwe kolonie. De eerste is die
van Sao Vicente in 1532 waar adellijke
families zich installeren. Ze brengen
slaven mee die de suikermolens moeten
doen draaien. Door de intensieve
suikerrietteelt groeit het land in
enkele decennia tijd uit tot een heus
suikerimperium.
In 1549 benoemt koning Johan III van
Portugal Tomé de Sousa tot gouverneurgeneraal.
Zijn voornaamste taak is het
stichten van een hoofdstad voorzien
van een haven en beschermd door een
vesting. Als locatie voor de nieuwe
stad kiest hij de Allerheiligenbaai en
sticht er Salvador de Bahia. De nieuwe
gouverneur brengt meer dan duizend
mensen mee, onder meer talrijke