LESMAP Indios no Brasil - KMKG

5.2. ecologie en economie: welkom in
het wilde westen!
Dit is geen verhaal dat begint met ‘er was
eens’. Het begint met ‘er is’, of beter nog
‘er zijn’. Er zijn immers maar liefst om en
bij de 215 inheemse groepen in Brazilië,
samen zo’n 350 000 indianen! Nu is dat
geen cijfer om lyrisch over te worden.
Sinds de komst van de Europeanen in het
begin van de 16de eeuw zijn er honderden
groepen verdwenen en het is pas sinds
de tweede helft van de vorige eeuw dat
hun aantal zich herstelt dankzij een
doorgedreven beschermingspolitiek van
de Braziliaanse overheid. Dat was ooit
wel anders. Ongeveer 45 jaar geleden
greep het Braziliaanse militaire bewind
de macht en schafte alle politieke
partijen af. Het was het startschot voor
een grootschalige ‘interne kolonisatie’.
Onder het motto ‘Brazilië, land van de
toekomst’ werden duizenden aangezet
om zich in het noorden van het land te
vestigen en er de enorme rijkdommen
aan te boren. Deze mensen waren de
pioniers die ervoor gezorgd hebben
dat Brazilië vandaag een van de
belangrijkste economieën ter wereld is.
Maar tegen welke prijs? Bitter weinig
ondernemers hielden vol en keerden
al gauw terug naar de steden. De
mensen die over de nieuwe wegen het
binnenland introkken, brachten allerlei
ziekten mee waartegen de indianen niet
bestand waren, net zoals hun Europese
voorgangers al die eeuwen voordien.
Ondertussen probeerde de overheid
het gebied te ontsluiten door middel
van de aanleg van een grote snelweg
dwars door het gebied. Grote stukken
bos werden gerooid zonder rekening te
houden met de beschermde status van
het land. De Transamazônica is tot op
de dag van vandaag de voornaamste
(auto)route in het noorden en trekt
een lijn van oost naar west door 1770
km woud. Ontbossing en de uitstoot
van vrachtwagens die op diesel rijden,
maken dat Brazilië op een plaatsje kan
rekenen in de top tien van landen met de
grootste uitstoot van broeikasgassen ter
wereld.
ontbossing
Sinds de jaren 1960 is 20% van het
Amazonewoud verdwenen, m.a.w. op 50
jaar tijd verdween er meer bos dan in de
450 jaar voordien.
> ontbossing
Bron: http://www.flickr.com/photos/
saarmaart/368653311/
Via satellietbeelden is heel goed te zien
hoe zo’n slordige 80% van de ontbossing
in de onmiddellijke nabijheid van de
grotere wegen gebeurt omdat dat areaal
heel bereikbaar is. De meeste kleine
wegen door het woud zijn eigenlijk
illegaal aangelegd om zo tot diep in
het woud door te dringen. Eens het
hout gekapt is, blijven de wegen in
gebruik door allerlei onfrisse types: van
speculanten tot gewapende bandieten.
40
Om de ordediensten op een dwaalspoor
te brengen, tracht men alle sporen uit
te wissen en de wegen te verleggen. Zo
laten ze uitschijnen dat ze altijd op die
plaats gewerkt en gewoond hebben.
wie zijn de grilagem?
Deze mensen worden grilagem
genoemd omdat ze krekels
(grilo) gebruiken bij het
kunstmatig verouderen van
eigendomsdocumenten. De
documenten worden in een schuif
bewaard samen met een paar
uitgehongerde krekels. De schade
die de beestjes toebrengen aan de
papieren maken dat ze er ouder
uitzien zodat de overheid moet
geloven dat de gronden al jaren in
handen van deze mensen zijn.
De overheid vecht tegen deze fraude
met behulp van een systeem van
elektronische certificaten voor de
exploitatie van het woud en surveilleert
het gebied met satellieten. Niet dat het
wat uitmaakt, want er is niet genoeg