LESMAP Indios no Brasil - KMKG

3.2. métissage en de braziliaanse
identiteit
Brazilië bleek een levende schatkist aan
grondstoffen: exotische dieren, tropisch
hout, goud, uitgestrekte gronden voor
koffie- en suikerteelt, noem maar op.
Algauw werd duidelijk dat de inheemse
bevolking alleen niet voldoende was
om de koloniale machine draaiende
te houden zodat er Afrikaanse slaven
moesten worden ingevoerd om het
vuile werk te doen. De eeuwenlange
vermenging van Afrikaans, indiaans
en westers bloed creëerde een bonte
mengeling van mensen. Tot in de 20ste eeuw werden immigranten uit de hele
wereld aangetrokken met de belofte van
werk en een beter leven. Onder andere
Zwitsers, Italianen, Duitsers, Japanners
en Arabieren gooiden zich in de
Braziliaanse smeltkroes. Vandaag is deze
vermenging, of métissage, onderwerp
van verwondering en studie.
Bandeirantes en afrikanen. alle kleuren
van de regenboog
In de 15de en 16de eeuw vormde zich onder
de kolonisten een nieuwe groep: de
bandeirantes. Voornamelijk afkomstig
uit São Paulo, de zgn. Paulistas, en
meestal van gemengd bloed, joegen ze
op de zogenaamde ‘zwarten van het
land’, indianen die ingezet werden als
slaven. Daarnaast ontsloten ze door
hun ‘ontdekkingstochten’ door het
binnenland van Brazilië ook een groot
stuk van het land.
Door roof, ziekte en vlucht slonk de
voorraad indianen zienderogen, dus
werd een aantal koninklijke besluiten
verordend die stelden dat de inheemse
bevolking geen slaven konden zijn. De
Europeanen moesten dus op zoek naar
een alternatief dat werd gevonden in
Afrika, eerst in de Golf van Guinea, en
vanaf 1575 in Angola. De beestachtige
behandeling van de slaven en het
zware werk dat ze moesten verrichten,
beperkte hun productieve periode tot
zo’n 5 à 8 jaar. Na verloop van tijd werd
de houding van de bazen menselijker,
maar het principe van de slavernij (van
Afrikanen, niet van indianen!) werd nooit
in vraag gesteld. De Afrikanen leerden
Portugees en namen de religie van hun
meesters over. Uiteindelijk gingen de
slaven en hun kinderen zich met Brazilië
identificeren. Slechts een enkeling eiste
de terugkeer naar het moederland, de
overgrote meerderheid wou vrij zijn in
Brazilië als Braziliaan.
wie was Jean-baptiste debret?
Jean-Baptiste Debret (1768-1848)
was een Franse schilder die woonde
en werkte in Brazilië. Hij schilderde
het leven en de mensen van zijn tijd
zoals hier waar hij verschillende
zwarte vrouwen in westerse kledij
afbeeldt.
> Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/File:E70_
p22.jpg
16
Naast te weinig geschikt inheems
werkvolk was er in de groeiende
kolonie van bij het begin een tekort
aan vrouwen. De Portugese kroon
probeerde wel vrouwen naar de kolonie
te sturen, o.a. als straf voor prostitutie.
In afwachting daarvan knoopten de
kolonisten relaties aan met inheemse
vrouwen. De kinderen die daaruit
voortkwamen werden caboclos, of
‘koperkleurigen’ genoemd en waren
het startsein voor de opbouw van een
veelkleurige samenleving.
Ook al definieert de Braziliaanse
bevolking zich vandaag nog steeds als
blank, zwart of indiaan, er zijn talloze
schakeringen mogelijk. Naargelang
de mix die door je aderen stroomt,
krijg je een andere naam. Zo zijn er
naast caboclos of mamelucos (blank
en indiaan) ook nog brancos, pardos,
mulatos of murenos (blank en Afrikaan)
en cafuzos (indiaan en Afrikaan). En
alle kleuren daar tussenin, dat spreekt
vanzelf.