3 - Vereniging tot behoud van Anna's Hoeve

Van de redactie
De redactie is blij met de enthousiaste
reacties die zij kreeg op het veranderde
uiterlijk van de Koerier. We brengen
daarom de Koerier ook in 2013 uit in
dit handzame formaat met omslag in
kleurendruk. De Koerier heeft voortaan
vier keer per jaar eenzelfde uiterlijk; in de
rechterbovenhoek zult u kunnen zien om
welke editie het gaat. Door deze werkwijze
bezuinigen we op de kosten.
In deze Koerier praten wij u bij over alle
acties die de afgelopen maanden zijn
ondernomen om onze mening over de
bouwplannen van de gemeente kenbaar
te maken. Wat was er veel steun!
Inhoud
Blz. 2 De algemene ledenvergadering, 9 mei 2012
Blz. 4 Terugblik op de actie “nieuwe woonwijk”
Blz. 6 Mijmeringen
Blz. 7 Terugblik op de Vrijetijdsmarkt
Jaargang 29 - najaar
nummer
Het overzicht van de grondwater- en
waterstanden wordt voortaan nog éénmaal
per jaar geplaatst, evenals het verslag
van het nuttige werk van de bosploeg en
de zwerfvuilacties.
Kijkt u ook op de website, zodat u bijblijft
met alle ontwikkelingen in dit kwetsbare
gebied? De Koerier kan slechts vier keer
per jaar een momentopname bieden, de
website wordt zeer regelmatig bijgewerkt
met actualiteiten.
De redactie wenst u leesplezier en een gezellige
decembermaand toe. De volgende
Koerier verschijnt in februari 2013.
Blz. 8 Bosploeg in actie | Met kinderen van de Nassauschool
Blz. 10 Wandelingen in het gebied van Anna’s Hoeve
Blz. 14 Opruimactie groot succes
Blz. 15 Liebergerweg fraai gerenoveerd
Blz. 16 De waterstanden
1
2012 3

De redactie van de Koerier stelt zich met deze foto aan u voor.
Van links naar rechts Martina Evers, Carolien Jansson, Elze Mulder en Martin Triebels.
De algemene Ledenvergadering, 9 mei 2012
een beknopt verslag
Om acht uur opent de voorzitter, Ruud
Bochardt, de vergadering. De 23 aanwezigen
houden een voorstelronde. De notulen
van de ledenvergadering van vorig jaar
worden zonder wijzigingen goedgekeurd.
Algehele tevredenheid wordt uitgesproken
over het resultaat van de sanering
van de Laarder Wasmeren. Ook met het
nieuwe fietspad langs de Wasmeren is de
vergadering tevreden.
De voorzitter neemt afscheid van Sander
Koopman als eindredacteur van de Koerier.
Sander dankt in zijn afscheidswoord
het team vrijwilligers van de Koerier.
Webmaster Roel Luijer meldt dat de
aanloopproblemen van de site verdwenen
zijn. Het aantal bezoekers van de website
is op het niveau van 2010.
2
Het Financieel Jaarverslag wordt goedgekeurd
en een kascommissie voor 2013
benoemd. De voorgestelde begroting voor
2012 wordt goedgekeurd.
In de samenstelling van het bestuur
treden veranderingen op. Voorzitter
Ruud Bochardt treedt af. Zijn huidige
werkzaamheden, zoals de organisatie van
de Gooise Bedrijvendag, vallen steeds
moeilijker te combineren met zijn inzet
voor de VBAH. Penningmeester Hans de
Ridder dankt Ruud voor zijn inspanningen
voor de vereniging.
Vervolgens wordt Martin Triebels door de
vergadering benoemd als voorzitter.
Carolien Jansson treedt toe tot het bestuur
als algemeen bestuurslid. Beiden
stellen zich voor aan de vergadering.

Tijdens de rondvraag worden enkele vragen
gesteld en beantwoord:
Kan een bestuurslid de rol van secretaris
vervullen? Dit zal besproken worden. Tot
nu toe vervult Hans een dubbelrol van
secretaris/penningmeester.
Heeft het nieuwe bestuur plannen om
kennis te maken met andere organisaties?
Op korte termijn zal met de Vrienden van
het Gooi, de relevante wethouder en GNR
kennisgemaakt worden.
Wat is het standpunt van de vereniging
betreffende het “huisje Anna’s Hoeve”?
Veel aanwezigen zijn voor opknappen,
maar een formeel standpunt wordt niet
ingenomen.
Is extra communicatie met de leden nodig
over de bouwplannen? Indien de bouwplannen
daar aanleiding toe geven, volgt
in het najaar nog een extra ALV.
Er wordt voorgesteld om het filmpje dat
Ron Haanschoten maakte op de website
te plaatsen.
Na de koffie geeft de nieuwe voorzitter,
Martin Triebels, een presentatie over het
masterplan Anna’s Hoeve, het bouwplan
van de gemeente. De leden zijn blij met
de participatie van de vereniging in een
klankbordgroep van belanghebbenden.
De ledenvergadering is het eens over de
volgende standpunten:
1) Vanuit Anna’s Hoeve geen zicht op de
bebouwing
2) De Liebergerweg handhaven als fietspad
met noordelijk daarvan een bosrand
3) De kavels daarachter met ruime zone
laagbouw
Het volledige verslag is te vinden op de website.
Wilt u een schriftelijk exemplaar ontvangen dan
kunt u dit opvragen bij de secretaris, Hans de
Ridder.
Ook het bestuur stelt zich graag aan u voor. Met het plaatsen van deze foto hopen zij meer een gezicht
voor u te worden.
Op de foto van links naar rechts: Martin Triebels, Carolien Jansson, Hans de Ridder, Kees van Vliet.
3

Terugblik op de actie “nieuwe woonwijk”
Beste lezers,
het themanummer van de Koerier in
augustus was een mooie aftrap van onze
acties om het bouwplan veranderd te krijgen,
om de negatieve effecten op Anna’s
Hoeve weg te krijgen. Het is niet alleen
bij het uitbrengen van een thema-Koerier
gebleven. Als ik er op terugkijk duizelt het
me gewoon. Hier rechts op een rijtje gezet
de activiteiten die we hebben ontwikkeld.
Bij elk punt is wel een verhaal te vertellen!
De mooiste momenten waren dat
we elkaar inspireerden, ideeën werden
opgepikt, actieve leden die hun schouders
er onder zetten. Bijvoorbeeld hoe
vanuit de rondleiding met een fractie Jelle
Harder geïnspireerd werd de bomen in
de omstreden bosrand te gaan tellen en
kapitaliseren. Hoe we dat verder hebben
ingebracht richting media en politiek.
Een ander voorbeeld is hoe ik, nog als
aspirant-voorzitter, een IVN-rondleiding
kreeg van Martina Evers die onder andere
over de vleermuizen op Anna’s Hoeve ver-
door Martin Triebels, voorzitter
telde. Hoe dat balletje door is gaan rollen
in een artikel in de thema-Koerier en in
onze inspraakreactie.
Ook hoe – wanneer in een cursus bij de
Milieufederatie verteld wordt uit een
‘Handboek actievoeren’ wat je kunt ondernemen
als er een bouwproject… –
we elkaar aankijken; met een blik van
“dat hebben we allemaal gedaan, zonder
handboek, uit ons creatieve hoofd”.
De cruciale vraag is natuurlijk “wat levert
het op”. Dat is nu afwachten. De bal ligt
bij de gemeente met het verwerken van
de inspraakreacties, hopelijk naar de gewenste
aanpassingen op het masterplan.
Op 29 november horen we er meer van.
Onze boodschap is in ieder geval goed
overgekomen en heeft ook begrip gekregen.
Hoe we de aanpassingen beoordelen
en wat we daar eventueel verder in willen
ondernemen zullen we zo snel mogelijk
in een digitale nieuwsbrief en op de website
laten weten.
de animatiefoto die zo’n beetje het beeldmerk is geworden van onze actie
4

Hans de Ridder
draagt de petitie
met 3300 handtekeningen
over aan
Maud Naaijkens,
projectleider van
de gemeente
Actielijst
- Brandbrief naar fracties Gemeenteraad sturen
- Media-aandacht organiseren, persberichten en artikelen in Gooi&Eemlander
- Thema(actie)Koerier uitbrengen
- Petitie opstarten
- Met de Vrienden van het Gooi (VVG) verbinding leggen
- Voor fracties rondleiding en uiteenzetting op Anna’s Hoeve organiseren
- Met VVG naar B&W brief “verzoek om natuureffectstudie” sturen
- Presentatie op Vrijetijdsmarkt houden
- Bomen tellen en kapitaliseren
- Media-aandacht organiseren, in uitzending RTV-NH interview geven
- Bij Raadscommissie Ruimte inspreken
- Meer handtekeningen verzamelen; markt, wijk, verenigingen
- Digitale nieuwsbrief rondsturen
- Verwante verenigingen mobiliseren op handtekeningenactie
- Met wethouder rondleiding en uiteenzetting op Anna’s Hoeve houden
- Facebookpagina maken
- Gemeentelijke informatiebijeenkomsten met VBAH-inbreng bijwonen
- Inspraakflyer in Oost verspreiden
- Vervolgcontacten met fracties leggen
- Klankbordgroep gebruikers GNR om uitspraak vragen
- Oriëntatie op juridische aspecten doen
- Inspraakreactie namens VBAH opstellen
- Presentatieavond voor de overhandiging van de inspraakreactie organiseren
- Petitie met 3300 handtekeningen overhandigen
- VBAH-inspraakreactie Presenteren en overhandigen
5

Mijmeringen
Eldertje van Loenen
Met veel plezier, maar ook met groeiende
bezorgdheid heb ik de laatste Anna’s
Hoeve koerier gelezen. Immers: Anna’s
Hoeve is mijn favoriete plekje in Hilversum.
Het is voor mij een plek om me één
te voelen met de natuur. Aan de rand van
Hilversum, op nog geen tien minuten
rijden van mijn huis. Als rolstoeler kan ik
er op de mooie paden prima rijden.
Mijn bezorgdheid werd gewekt door de
plannen voor de nieuwe woonwijk Anna’s
Hoeve – in ons Anna’s Hoeve, de ‘groene
long’ van Hilversum – met zijn grote
variatie aan bomen en struiken, die vele
soorten dieren en insecten herbergen, en
met zijn prachtige vijverpartijen.
In alle jaargetijden is er wel iets om van te
genieten: zoals ‘s winters het schaatsen,
in de zomer de kinderen op de speelweide,
of de jongens die plezier hebben
bij het vissen. In de lente al het frisse
jonge groen, in de herfst de schitterende
kleuren.
Ik geniet er van het zonlicht dat zo mooi
tussen de toppen van de bomen door valt.
Van de stilte, de rust, de steeds wisselende
wolkenluchten. De sierlijke landing van
6
een zwaan. Het zoeken naar tamme kastanjes,
beukennootjes of eikels. Je vindt
het allemaal in Anna’s Hoeve.
Of je ziet de mooie grote karpers langs
de oevers paaien – en de vele kleine visjes
later hun weg zoeken in de vijvers… De
rondspringende kikkertjes, met vele
tegelijk. Je hoort het kloppen van de
specht, het gekwetter van de koolmeesjes,
kwakend vliegt er een eend weg. Je ziet
een klein ringslangetje slingerend door
de bergvijver zwemmen, en bij de tweede
vijver ligt een schildpad te zonnen.
En o ja, de uitgegraven poelen, het
wemelt er van de kikkers en salamanders,
een jong konijntje springt verschrikt weg,
boven je zie je een roofvogel in de lucht
rondcirkelen.
Geen enkel bezoekje aan Anna’s Hoeve is
hetzelfde, altijd beleef je weer wat anders.
En zo komt je hoofd tot rust, je gaat onder
de indruk weer huiswaarts van deze
prachtige natuur onder handbereik.
Hopelijk zullen de toekomstplannen ons
dit niet afnemen en kunnen we nog lang
genieten van wat Anna’s Hoeve heeft te
bieden. Dit kostbare stukje natuur mag
niet verloren gaan!
pentekeningen van Aukje Huisman

Terugblik op de Vrijetijdsmarkt
De Vereniging tot Behoud van Anna’s
Hoeve wilde dit jaar tijdens de Vrijetijdsmarkt
extra de aandacht op zich vestigen.
Het leek ons namelijk een uitgelezen kans
om een groot publiek te laten zien wat de
gevolgen van de nieuwe woonwijk voor
het natuurgebied Anna’s Hoeve kunnen
zijn, én natuurlijk om mensen te vragen
onze petitie te steunen! In de weken voordat
het zover was is de inrichting van de
kraam daarom vernieuwd, er zijn mooie
grote foto’s en situatieschetsen aangeleverd
en er is een fris groen kleed genaaid.
Toen ik om half tien kwam aanrijden op
de Groest met een auto vol spullen, zaten
Carolien en John al heerlijk in het zonnetje
te keuvelen. Met z’n drieën hebben
we de stand aangekleed zodat alles goed
in het oog viel. We stonden voor het Hilvertshof
(vlakbij de ingang), wat op zich
een aardige stek was. Heerlijk weertje en
het liep goed met de handtekeningen.
Ook Gerard, Meindert, Jelle, Roel, Martin
en Hans bemanden de stand in wisselende
samenstellingen. Gelukkig zijn er elk
jaar voldoende trouwe leden die de kraam
willen bemensen, dat is fijn.
Het vragen om steun en het actief
aanspreken van passanten was een extra
uitdaging! Het speerpunt van die dag
was handtekeningen verzamelen voor de
petitie, en wel zo veel mogelijk! Die handtekeningen
waren nodig om de gemeente
ervan te overtuigen om de bosrand langs
de Liebergerweg intact te laten en daar
net achter laagbouw te situeren.
We wilden het publiek graag duidelijk
maken dat we niet tegen de woningbouw
7
door Kees van Vliet
op zich zijn, maar dat wij groot belang
hechten aan het in stand houden van het
rustgevende karakter van ons natuurgebied.
Het werven van leden kwam dit jaar
op de tweede plaats, evenals het werven
van leden voor de bosploeg.
Er kwam een tv-ploeg langs van TV
Noord Holland. John werd door hen geïnterviewd
en hij heeft onze doelstellingen
goed verwoord. Om een uur of drie zijn
we op gaan ruimen, wat later gingen we
doodmoe maar voldaan weer naar huis.
Onze inspanningen hadden toch maar
even 520 handtekeningen én een nieuw
lid voor de bosploeg opgeleverd!
Nogmaals alle dank voor alle bereidwillige
hulp op die dag.

Bosploeg in actie Met kinderen van de
Nassauschool
door Gerard Peet
De Bosploeg van de Vereniging tot Behoud
van Anna’s Hoeve is tegenwoordig
bijna iedere woensdagmiddag twee uur
in touw. Hoofdtaak is het kort houden en
uitgraven van de Amerikaanse Vogelkers,
een woekerende en ongewenste exoot
(een plant die hier van nature niet thuishoort).
Eind augustus werd in het hart van
Anna’s Hoeve de Japanse Duizendknoop
ontdekt: in de groenstrook die het Goois
Natuurreservaat (GNR) tien jaar geleden
heeft aangeplant als afscheiding tussen
de twee delen van het parkeerterrein. Die
Duizendknoop is een woekeraar waarmee
de Amerikaanse Vogelkers vergelijkenderwijs
een lieve jongen is. Waar
de plant zich eenmaal heeft gevestigd,
vermeerdert hij zich razendsnel en is hij
alleen met grote moeite uit te roeien. Direct
na de ontdekking van deze “horrorplant”
is de Bosploeg aan de slag gegaan
om hem uit de groenstrook te verwijderen.
Op drie woensdagmiddagen zijn de
planten afgeknipt en via 13 grote plastic
zakken afgevoerd naar de stort. Want uit
ieder klein stukje plant waar een knoop
in zit, kan weer een nieuwe plant groeien
als het stukje ergens op de grond terechtkomt.
Waarschijnlijk zal de Bosploeg
nog jarenlang in het groeiseizoen de
groenstrook regelmatig moeten blijven
inspecteren om alle nieuwe uitlopers
direct te verwijderen. Net zolang tot de
wortels uitgeput raken en afsterven... als
dat ooit gebeurt.
8
Op donderdag 18 oktober was er een
geslaagde heideactie met een klas (groep
6) van de Nassauschool.
Om twaalf uur kwamen 20 kinderen, de
leerkracht (juf Deborah) en vier moeders
naar Anna’s Hoeve fietsen. Een vrijwilliger
van onze Bosploeg gaf uitleg wat
er op Het Heitje moest gebeuren om er
voor te zorgen dat de heide niet in een
paar jaar verandert in een bos met vooral
Amerikaanse Vogelkersbomen.
Daarna werden er takkenscharen uitgedeeld
en werd begonnen met wegknippen
van de takken van de vogelkers. Na
een klein half uur werden de afgeknipte
takken zo veel mogelijk naar de kant
gesleept. Toen kon er even worden
uitgerust met iets te drinken, waarna de
fietstocht terug naar school werd ondernomen.
Foto’s van Het Heitje, van voor en na de
actie, tonen het resultaat van het werk.
Niet alle vogelkers kon worden weggeknipt,
maar wel een flinke hoeveelheid.
Iedereen was erg enthousiast over de
actie. Ondanks de grote dode vogel die
midden op het Heitje werd gevonden,
wat een naar gezicht was.
Eind jaren negentig waren de acties met
de Nassauschool een jaarlijkse traditie,
maar die was na 2002 versloft. In 2009
en 2011 was er weer een actie en nu dus
in 2012 weer een. En hopelijk volgend
jaar weer!
voor meer foto’s en verslag zie op
www.annashoeve.eu in de rubriek natuur

Wandelingen in het gebied van Anna’s Hoeve.
Een aantal wandelingen historisch uitgediept.
door Kees van Aggelen
Door Anna’s Hoeve en omgeving lopen
verschillende wandelroutes. Enkele
daarvan zijn heel bekend en worden door
veel mensen gelopen. Andere zijn minder
bekend of zelfs verdwenen. Dit artikel is
een eerste deel in een overzicht van wandelingen
in het gebied van Anna’s Hoeve.
Historische context
Wandelen zien we tegenwoordig als een
recreatieve bezigheid. Dat is nog niet zo
heel lang het geval: ging men vroeger op
stap dan was dat meestal met een nuttig
of hoger doel. Vooral handelslieden en
pelgrims maakten lange wandeltochten.
Tot halverwege de 19e eeuw gingen
slechts enkelingen er zomaar uit nieuwsgierigheid
of voor hun ontspanning te
voet op uit. Pas aan het eind van de 19e
eeuw zien we technische ontwikkelingen
die de recreatie bevorderen, denk aan de
trein en de fiets. Nog belangrijker waren
de veranderingen op sociaal-maatschappelijk
gebied. Vanaf 1920 kregen werknemers
enige dagen vakantie, de eerste
groep die dat voor elkaar kreeg was die
van de diamantbewerkers. Reizen was
echter, zeker in de crisistijd, vrij kostbaar
zodat men over het algemeen de recreatie
dicht bij huis zocht.
De eerste recreatieve wandelaars
Eén van de eersten die een wandeltocht
in de omgeving van Anna’s Hoeve op
papier zette, was de 19e-eeuwse dominee
Jacobus Craandijk. In zijn ‘Wandelingen
door Nederland met pen en potlood,
deel 4’ (1879) beschrijft hij een wandeling
10
waarbij hij, terugkerend van Laren, langs
de grafheuvels komt:
’t Zijn grafheuvels uit den voorchristelijken tijd.
Eer nog de gewijde aarde van die kleine hoogte
de lichamen der ontslapenen ontving, was de
heide hier reeds een doodenveld, waar de terp
boven de urn met de asch der gestorvenen werd
opgeworpen.
Uiteindelijk liep dominee Craandijk
via de Liebergerweg (lieberg=liekberg=
grafheuvel) naar de toen nieuwe wijk
Over ’t Spoor. Verderop schrijft hij:
Onze togt is ten einde. Het laatste deel van
den weg brengt ons weêr te midden van den
tegenwoordigen tijd. Wij vinden weêr nieuwe
villa’s, burgerhuizen, arbeiderswoningen aan
deze zijde van de spoorbaan, een nieuwe wijk
van Hilversum vormend.
Craandijk kwam dus uiteindelijk uit bij de
nieuwe wijk Over ’t Spoor. Hij wandelde
vervolgens door naar het station, om met
de trein verder te reizen.
In 1905 verscheen ‘Wandelingen door
Gooi en Eemland en Omstreken’ van
Prof. J.A. de Rijk. Het is een zeer interessant
boek met vele wandelingen, kaartjes
en foto’s. Bovendien is het gevuld met
veel advertenties van winkels en bedrijven
uit die tijd. De professor loopt vanaf de
Liebergerstraat, Liebergerweg langs de
Oosterengweg.
Maar stel u gerust; ziet gij ginds die donkere
silhouetten der dennenbosschen afsteken tegen
den blauwen hemel, als een aangename belofte
van natuurschoon, dat u daar wacht ? En ziet
gij daar het blinkende zand niet, als een brok

duin, dat van de kust naar hier verdwaald
is? Juist, daarheen leidt onze weg.
En even verder:
Kijk iets verder ligt nòg een meertje, maar niet
zoo groot als het eerste . In deze plassen werden
eeuwen achtereen de schapen gewasschen,
voordat zij geschoren werden, en zoo ontvingen
deze meertjes den naam Waschmeer.
Rechts van den weg ligt, als een nestje in het
groen verscholen, de aardige Anna’s hoeve.
Woester en wilder, maar ook schooner wordt
de natuur om ons, en het kost u geen moeite, u
hier in een onbewoond land te wanen.
De Rijk vervolgt zijn wandeling richting
provinciegrens, Groeneveld en Eemnes.
‘Recreatief ’ wandelen
De periode 1880-1940 was erg belangrijk
voor de toeristische en recreatieve
ontwikkeling van Hilversum en omgeving.
Zo kwam er een spoorlijn (1874),
en in 1920 werd in Hilversum de VVV
opgericht, die in het Verkeershuis van
architect W.M. Dudok zetelde.
In de periode 1920-1940 ontstonden er
11
wandelclubs, er werden fiets- en wandelpaden
aangelegd, en er kwamen theehuizen
en kiosken in bos en hei, zoals De
Heidebloem, Het Bluk, Anna’s Hoeve,
Onder de Dennen en Kievitsdal.
Naarmate men ook hier in het Gooi meer
vrije tijd kreeg, trok men er wandelend
of fietsend op uit, de natuur in, bezocht
een speeltuin of ging iets nuttigen bij een
theehuis zoals Anna’s Hoeve.
Het Voetstappenpad
In 1938 richtte de Stichting het Gooisch
Hotelplan zich tot de gemeenteraad. Men
wilde de streek aantrekkelijker maken
voor toeristen, bijvoorbeeld door het aantal
wandel- en fietspaden uit te breiden.
De toenmalige directeur van publieke
werken vond dat er genoeg fietspaden
waren en richtte zich op een nieuw
wandelpad. Met de rentmeester van het
Gooisch Natuurreservaat, de heer W.
Burdet, kwam hij tot de conclusie ‘…dat
vele wandelaars aan een wandeling langs
ongebaande wegen de voorkeur geven.

Op grond van deze overwegingen zijn
de gedachten bepaald op een wandelweg
rond de bebouwde kom dezer gemeente.’
De wandelweg werd een route rond de
gehele bebouwde kom van Hilversum. De
gemeente liet de aanleg van dit Voetstappenpad
uitvoeren in het kader van
de ‘werkverschaffing’. Twaalf jeugdige
werklozen gingen onder leiding van een
voorman van de gemeente aan de slag.
Niet alleen de wandelpaden werden aangelegd,
ook de zitbanken en de beroemde
betonnen paaltjes met voetafdruk werden
door werklozen vervaardigd.
Rond Anna’s Hoeve was de route van dit
Voetstappenpad in 1939 oorspronkelijk
anders dan tegenwoordig. Op de Westerheide
liep men langs de (nu verdwenen)
schaapskooi bij de Aardjesberg naar de
Zuiderheide. Vervolgens liep men pal
langs het Laarder Waschmeer en ging
men langs theehuis De Heidebloem,
door Anna’s Hoeve naar de onbewaakte
spoorwegovergang. Daar ging het via de
Huydecopersweg naar het Hilversumse
Waschmeer. De totale aanlegkosten
werden beraamd op fl. 15.000,- Van dat
bedrag was fl. 3000,- direct ten laste van
de gemeente, de rest was subsidie.
De feestelijke opening van de wandelroute
op tweede pinksterdag 1941 ging niet
door. De organisatie verbood deelnemers
in uniform te komen, en de Nationaal
Socialistische Jeugdstorm (een afdeling
van de N.S.B.) wilde dat juist wel. Het
organisatiecomité wilde geen heibel – en
dus ging het feest niet door! Na de oorlog
raakte het Voetstappenpad snel in verval
en tegen de negentiger jaren was het zelfs
grotendeels overwoekerd. De routepaaltjes
waren door de mosaangroei vrijwel
12
niet meer te zien.
Bij het 65-jarig bestaan van het GNR in
1997 werd besloten om het Voetstappenpad
in ere te herstellen. De route werd
wat aangepast. Via de Westerheide en de
Zuiderheide loopt de route nu naar uitspanning
’t Bluk. Daarna gaat het onder
het viaduct met de faunapassage door
en langs de oude grenspaal nr. 8, met
daarop de wapens van Utrecht en Holland.
Deze paal dateert van 1719 maar is
in 1923 gerestaureerd. Vanwege de leeuw
in het wapen wordt dit soort palen ook
wel leeuwenpalen genoemd. Langs de
Dr. Albert Schweitzerweg komt men dan,
ongeveer een kilometer na de onbewaakte
spoorwegovergang, uit bij Kievitsdal.
Bij de parkeerplaats bij het huisje Anna’s
Hoeve is een zg. ‘opstappunt’ voor het
Voetstappenpad.
Het gidsje ‘Voetstappenpad,
een Hilversums wandelpad
met geschiedenis’ (samengesteld
door Helene Heckman
e.a.) is verkrijgbaar bij het kantoor
Goois Natuurreservaat
en ANWB/VVV te Hilversum.
(€ 5,-)
Kees van Aggelen is bestuurslid van
de Hilversumse Historische Kring
‘Albertus Perk’.
Hij deed o.a. onderzoek naar de
geschiedenis van Anna’s Hoeve en
publiceerde daar ook over.
Leeuwenpaal nr. 8

Bosmeertje Het voetstappenpad loopt door het oostelijke deel van Anna’s Hoeve,
brengt de wandelaar o.a. langs het idyllische bosmeertje.
13

Zwerfvuilacties groot succes
In het in prachtige kleuren getooide
herfstbos van Anna’s Hoeve waren op een
mooie zaterdagochtend in oktober 22
vrijwilligers aan het werk om zwerfvuil te
jutten. Na twee uurtjes werken lagen er
op drie plekken weer bergen rommel om
af te voeren.
De totale ‘vangst’ van deze actie was 23
volle vuilniszakken, een oud bouwhek,
een fietswiel, een jerrycan, een scooterbody
en twee kofferdeksels. Verder twee
kapotte vouwstoelen en een paraplu, een
krantendump, een complete keukenverbouwing
met zeil, tegels en restanten
verf/verfrollers, maar ook brokken hout
met dakbedekking erop. Verder haalden
we met een kruiwagen op diverse plekken
puin en kapotte stoeptegels weg. En
– er werd een potje met een ‘weesboekje’
gevonden, een soort flessenpost om als
cadeautje gevonden te worden.
Bij de eerdere acties dit jaar, op 17 maart
en 30 juni, waren we met respectievelijk
31 en 14 mensen aan de slag en werd
gemiddeld dezelfde hoeveelheid
en soort vuil opgeruimd.
14
door Martina Evers
Een aantal mensen ging dit keer eerst
aan de slag langs de Anthony Fokkerweg.
Met afzetlint werden bomen gemarkeerd
die op de nominatie staan om gekapt te
worden voor de bouw van de toekomstige
wijk. De bedreiging van kap is nu zichtbaar
voor iedereen die daar langskomt.
Na afloop smaakte ons in Grand Café Sint
Joseph de koffie/thee met appeltaart zeer
goed: met dank aan Versa Welzijn.
Anna’s Hoeve ligt er weer netjes bij. Ook
in 2013 gaan we weer drie keer zwerfvuilruimen.
Wie mee wil doen met zwerfvuiljutten
in Anna’s Hoeve is weer van
harte welkom. Schrijf deze data vast in
uw agenda: zaterdag 16 maart, 15 juni en
12 oktober, altijd van 10 tot 12 uur. Misschien
kunt u niet alle keren, of niet de
volle twee uur, maar dat is geen probleem,
meedoen is geheel vrijblijvend.
Vele handen maken licht werk en hoe
meer mensen, hoe gezelliger het is en hoe
groter het gebied dat we kunnen onderhouden.

Liebergerweg fraai gerenoveerd
Het met een slagboom afgesloten stuk
Liebergerweg voorbij de Anthony Fokkerweg
is fraai door de gemeente Hilversum
gerenoveerd. Toen in 1993 Anna’s Hoeve
in bezit kwam van het Goois Natuurreservaat,
was de ondergrond van deze
weg daar ook bij, maar de Gemeente
bleef verantwoordelijk voor het wegonderhoud.
Dat beperkte zich tot het af en
toe dichtstoppen van opdooigaten en het
verwijderen van opdringend groen langs
de wegranden. De kwaliteit van het asfalt
werd steeds slechter. Vanaf 16 juli dit jaar
werd er op het oude asfalt een nieuwe
(iets smallere) asfaltlaag aangebracht, die
(op 8 augustus) werd voorzien van witte
belijning, waardoor het er nu echt uitziet
als een fietspad in twee richtingen. In
feite is het dat ook, want gemotoriseerd
verkeer is hier al meer dan 50 jaar verboden,
behoudens toegestaan dienstverkeer.
Ook de aansluitingen op de bestaande
bestrating aan de Hilversumse kant
15
door Gerard Peet
zijn vernieuwd: op 9 augustus werd aan
de voet van het talud een stuk terrein
geëgaliseerd waardoor er een parkeerterreintje
ontstond. Er bleef echter nog een
probleem met de regenwaterafvoer. Op
de paadjes langs de slagboom bleven na
regenval langdurig plassen staan. Er was
wel een putje ( “straatkolk”) maar dat
lag te hoog. Op 20 en 21 augustus werd
het putje een stuk richting de slagboom
verplaatst en was het probleem aan de
zuidkant verholpen. Op 16 en 17 oktober
kwam er tenslotte ook zo’n putje aan de
noordkant. De voornaamste toegang tot
Natuurgebied Anna’s Hoeve ligt er nu
keurig bij, na een regenbui zijn het parkeerterrein
en de paadjes weer snel droog.
Berichten over deze werkzaamheden (met foto’s)
staan op onze website www.annashoeve.eu in de
rubriek Diversen, Overig (berichten van 16 juli, 9
en 24 augustus).

DE WATERSTANDEN een toelichting bij de peilgrafiek
cm boven NAP
peildatum
door Gerard Peet
De bovenste lijn toont het verloop van het Dat was altijd in regenloze periodes met
waterpeil van de vijvers van Anna’s Hoeve; weinig of geen toevoer van interceptiewa-
de onderste lijn het verloop van de Educater naar Anna’s Hoeve.
tieve Grondwatermeter op de Speelweide. Alle pieken in het vijverpeil corresponde-
Wanneer er een tijdlang helemaal geen ren met grote regenval. Bijvoorbeeld de
nieuw water in de vijvers zou komen, zou- eerste dagen van augustus. In 6 dagen viel
den beide lijnen met elkaar gaan samen- er toen ongeveer 67 mm. (Dat is weinig
vallen. Hoe groter het verschil is tussen minder dan wat er gemiddeld in een hele
beide lijnen, hoe sneller het waterpeil bij maand valt.) De vijvers stegen daardoor
droogte zakt. De vijvers worden (behalve 40 centimeter. Maar in de regenarme
door invallend regenwater) gevoed door weken daarna zakte het peil weer blik-
water uit het hemelwaterriool van de semsnel. Dat patroon is op veel plekken
wijken in Hilversum Oost en Hilversum in de grafiek te zien.
Zuidoost waar een gescheiden rioolstel- Het aangegeven “streefpeil” (220 tot 240
sel is aangelegd. Verder is er nog een vrij cm) wordt sinds de waterbodemsane-
constante stroom “interceptiewater” uit ringen bijna nooit meer gehaald. In 2012
het voormalige drinkwaterpompstation alleen in januari, na ca. 74 mm regen van
Westerveld aan de Larenseweg. Dit wordt 29 december tot 4 januari, bij een hoge
tegenwoordig echter eerst gebruikt om grondwaterstand. Bij dit streefpeil zien
de Lorentzvijver, Van Riebeeckvijver en alle vijvers er mooi gevuld uit, wat land-
Laapersvijver op peil te houden; alleen schappelijk het mooiste beeld oplevert.
wat overblijft is voor Anna’s Hoeve. Sinds Vroeger was dit het streefpeil voor de
half april is het diverse keren gebeurd dat Speelweidevijver, die toen nog kunstma-
het vijverpeil nog slechts enkele centitig hoog werd gehouden door een “dammeters
hoger stond dan het grondwater.
16
metje”.