Wijzigingsplan - Gemeente Oss

Wijzigingsplan
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied
toelichting

Wijziging 10
bestemmingsplan
Buitengebied
vaststelling
Gemeente Oss,
18 december 2012
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 1 van 28
vaststelling 18 december 2012

INHOUDSOPGAVE
TOELICHTING
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 2 van 28
vaststelling 18 december 2012
Hoofdstuk 1 Inleiding ............................................................................................................................. 5
1.1 Aanleiding........................................................................................................................................ 5
1.2 Begrenzing plangebied.................................................................................................................... 5
1.3 Geldend bestemmingsplan.............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 2 Beleidskader...................................................................................................................... 7
2.1 Rijksbeleid ....................................................................................................................................... 7
2.2 Provinciaal beleid .......................................................................................................................... 10
2.3 Gemeentelijk beleid....................................................................................................................... 12
Hoofdstuk 3 Bestaande situatie........................................................................................................... 14
3.1 Ontstaansgeschiedenis ................................................................................................................. 14
3.2 Bestaande situatie......................................................................................................................... 14
Hoofdstuk 4 Doelstellingen en programma ......................................................................................... 15
4.1 Aanpassingen om te voldoen aan het Besluit huisvesting............................................................ 15
4.2 Ruimtelijke kwaliteit ....................................................................................................................... 15
Hoofdstuk 5 Randvoorwaarden en beperkingen ................................................................................. 16
5.1 Milieuaspecten............................................................................................................................... 16
5.2 Gezondheidsaspecten................................................................................................................... 18
5.3 Waterhuishouding.......................................................................................................................... 18
5.4 Waarden ........................................................................................................................................ 19
5.5 Duurzame locatie........................................................................................................................... 21
Hoofdstuk 6 Toelichting op het plan .................................................................................................... 24
6.1 Ruimtelijk uitgangspunt ................................................................................................................. 24
Hoofdstuk 7 Toelichting op de regels .................................................................................................. 26
7.1 Toelichting op de regels ................................................................................................................ 26
7.2 Toelichting op de verbeelding ....................................................................................................... 26
Hoofdstuk 8 Economische uitvoerbaarheid ......................................................................................... 26
8.1 Economische uitvoerbaarheid ....................................................................................................... 27
8.2 Kostenverhaal................................................................................................................................ 27
Hoofdstuk 9 Overleg en maatschappelijke uitvoerbaarheid ................................................................ 28
9.1 Inspraak......................................................................................................................................... 28
9.2 Vooroverleg ................................................................................................................................... 28
9.3 Zienswijzenprocedure.................................................................................................................... 28

REGELS
VERBEELDING
BIJLAGEN
Bijlage 1 Historisch bodemonderzoek
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 3 van 28
vaststelling 18 december 2012
Bijlage 2 Archeologisch verkennend booronderzoek inclusief selectiebesluit en archeologisch
karterend booronderzoek inclusief selectiebesluit
Bijlage 3 Watertoets
Bijlage 4 Quickscan flora en fauna

TOELICHTING
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 4 van 28
vaststelling 18 december 2012

Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Aanleiding
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 5 van 28
vaststelling 18 december 2012
Dit wijzigingsplan beoogt een wijziging van het bestemmingsplan Buitengebied.
Voor het intensieve veehouderijbedrijf aan de Lutterstraat 8 in Lithoijen is het noodzakelijk om de
bedrijfsvoering aan te passen zodat voldaan kan worden aan het Besluit ammoniakemissie huisvesting
veehouderij. Dit betekent dat het bouwblok vergroot dient te worden. Dit wijzigingsplan maakt een
vormverandering en vergroting van het bouwblok planologisch-juridisch mogelijk .
1.2 Begrenzing plangebied
Het plangebied ligt in de gemeente Oss (voormalige gemeente Lith) ten zuiden van de kernen Lithoijen
en Teeffelen.
Begrenzing plangebied
1.3 Geldend bestemmingsplan
Tot de inwerkingtreding van voorliggend wijzigingsplan ‘Wijziging 9 bestemmingsplan Buitengebied’ geldt
binnen het plangebied het bestemmingsplan ‘Buitengebied’. Het geldende bestemmingsplan is
opgenomen in onderstaande lijst.
naam bestemmingsplan datum vaststelling
Buitengebied 31 januari 2002

In onderstaande figuur is het huidige bouwblok aangegeven.
Uitsnede plankaart huidig bestemmingsplan
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 6 van 28
vaststelling 18 december 2012

Hoofdstuk 2 Beleidskader
2.1 Rijksbeleid
2.1.1 Ontwerp Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 7 van 28
vaststelling 18 december 2012
In de ontwerp Structuurvisie is het de insteek om de gebruiker de ruimte te geven. Het Rijk gaat zo min
mogelijk op de stoel van provincies en gemeenten zitten en richt zich alleen op een beperkt aantal
verantwoordelijkheden. Een rijksverantwoordelijkheid kan aan de orde zijn indien:
- Een onderwerp nationale baten en/of lasten heeft en de doorzettingsmacht van provincies en
gemeenten overstijgt;
- Over een onderwerp internationale verplichtingen of afspraken zijn aangegaan;
- Een onderwerp provincie- of landsgrensoverschrijdend is en ofwel een hoog afwentelingsrisico kent
ofwel in beheer bij het Rijk is.
2.1.2 Besluit algemene regels ruimtelijke ordening
Het kabinet heeft in de hiervoor genoemde SVIR vastgesteld dat voor een beperkt aantal onderwerpen
de bevoegdheid om algemene regels te stellen zou moeten worden ingezet. Het gaat dan onder andere
om het nationale belang ‘Grote rivieren’.
De SVIR bepaalt welke kaderstellende uitspraken zodanig zijn geformuleerd dat deze bedoeld zijn om
beperkingen te stellen aan de ruimtelijke besluitvormingsmogelijkheden op lokaal niveau. Ten aanzien
daarvan is een borging door middel van normstelling, gebaseerd op de Wet ruimtelijke ordening,
gewenst. Die uitspraken onderscheiden zich in die zin dat van de provincies en de gemeenten wordt
gevraagd om de inhoud daarvan te laten doorwerken in de ruimtelijke besluitvorming. Zij zijn dus
concreet normstellend bedoeld en worden geacht direct of indirect, d.w.z. door tussenkomst van de
provincie, door te werken tot op het niveau van de lokale besluitvorming, zoals de vaststelling van
bestemmingsplannen. Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) bevestigt in juridische zin
die kaderstellende uitspraken.
2.1.3 Nota Ruimte
In 2004 heeft de ministerraad de Nota Ruimte vastgesteld. Deze nota is gebaseerd op de Vijfde
Nota over de Ruimtelijke ordening en het structuurschema Groene Ruimte. Het beleid in de Nota Ruimte
streeft naar bundeling van niet-grondgebonden landbouw en vitalisering van de concentratiegebieden
voor intensieve veehouderij. Daarmee sluit de nota aan op het reconstructiebeleid voor de intensieve
veehouderij die een uitplaatsing vanuit extensiveringsgebieden naar landbouwontwikkelingsgebieden
voorziet.
2.1.4 Algemene Maatregel van Bestuur Ruimte
In de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) Ruimte is bepaald dat de provincies algemene regels
stellen voor een aantal aspecten. Het gaat dan bijvoorbeeld om zorgvuldig ruimtegebruik buiten het
bestaande bebouwde gebied. In de Provinciale Verordening ruimte heeft de provincie Noord-Brabant
hieraan gevolg gegeven.
2.1.5 Wet ruimtelijke ordening
Het plan om verandering en vergroting van het bouwblok ten behoeve van de intensieve veehouderij
mogelijk te maken is strijdig met het geldende bestemmingsplan. De Wet ruimtelijke ordening (Wro) biedt
de mogelijkheid om toch planologische medewerking te verlenen aan de gewenste ontwikkeling. Bij een
bestemmingsplan kan worden bepaald dat met inachtneming van de bij het plan te geven regels
burgemeester en wethouders binnen bij het plan te bepalen grenzen het plan kunnen wijzigen conform
artikel 3.6 van de Wro.

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 8 van 28
vaststelling 18 december 2012
Belanghebbenden worden conform de Wro in de gelegenheid gesteld hun zienswijzen naar voren te
brengen.
In artikel 3.9a van de Wro staat de te volgen procedure voor een wijzigingsplan aangegeven.
2.1.6 Grondexploitatiewet
Als onderdeel van de Wro is een hoofdstuk over grondexploitatie opgenomen. Doelstelling is een goede
regeling voor kostenverhaal, binnenplanse verevening en enkele locatie-eisen bij particuliere
grondexploitatie.
Onder de Wro is kostenverhaal mogelijk via het privaatrechtelijke spoor (door een vrijwillige
samenwerkingsovereenkomst) en door het publiekrechtelijke spoor. Dit publiekrechtelijke kostenverhaal
gaat door middel van een exploitatieplan waarvan de totstandkoming gelijk op moet lopen met een
bestemmings- of wijzigingsplan. De verplichting tot een publiekrechtelijke regeling is gekoppeld aan twee
voorwaarden. In de eerste plaats is een ruimtelijk besluit op grond van de Wro nodig. Het
publiekrechtelijke instrumentarium is ook van toepassing bij de vaststelling van een wijzigingsplan. De
tweede voorwaarde is dat het ruimtelijke besluit voorziet in nieuwbouw of in belangrijke en omvangrijke
verbouwplannen met functiewijzigingen. De bouwplannen waar het om gaat zijn in het Besluit ruimtelijke
ordening (Bro) aangewezen in artikel 6.2.1.
Dit wijzigingsplan biedt de mogelijkheid om na inwerkingtreding een omgevingsvergunning te verlenen
welke valt onder de criteria voor een bouwplan zoals bedoeld in artikel 6.2.1 van het Bro.
De gemeenteraad dient daarom eigenlijk een exploitatieplan vast te stellen voor gronden waarop een
bouwplan is voorgenomen. Conform artikel 6.12 van de Wro kan de gemeenteraad bij een besluit tot
vaststelling van een wijzigingsplan echter besluiten geen exploitatieplan vast te stellen indien het verhaal
van kosten van de grondexploitatie over de in het plan of de vergunning begrepen gronden op een
andere manier verzekerd is. Deze bevoegdheid is per besluit van de gemeenteraad van 25 september
2008 gedelegeerd aan het college van burgemeester en wethouders.
2.1.7 Besluit ruimtelijke ordening
Het Bro stelt een aantal eisen aan de toelichting van een wijzigingsplan:
a. een verantwoording van de in het plan gemaakte keuze van bestemmingen;
b. een beschrijving van de wijze waarop in het plan rekening is gehouden met de gevolgen voor de
waterhuishouding;
c. de uitkomsten van het overleg met de besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en met
die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn
met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn;
d. de uitkomsten van het verrichte onderzoek waarbij de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de
af te wegen belangen is vergaard;
e. een beschrijving van de wijze waarop burgers en maatschappelijke organisaties bij de voorbereiding
van het wijzigingsplan zijn betrokken;
f. de inzichten over de uitvoerbaarheid van het plan.
Bij dit wijzigingsplan wordt geen milieueffectrapport opgesteld. Het Bro verplicht daarom om de volgende
onderdelen in de toelichting neer te leggen:
a. een beschrijving van de wijze waarop met de in de grond aanwezige of te verwachten monumenten
rekening is gehouden;
b. voor zover nodig een beschrijving van de wijze waarop rekening is gehouden met overige waarden van
de in het plan begrepen gronden en de verhouding tot het aangrenzende gebied;
c. een beschrijving van de wijze waarop krachtens hoofdstuk 5 van de Wet milieubeheer vastgestelde
milieukwaliteitseisen bij het plan zijn betrokken.
Op al deze onderwerpen wordt in deze toelichting ingegaan.

2.1.8 Wet milieubeheer en milieueffectrapportage
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 9 van 28
vaststelling 18 december 2012
De Wet milieubeheer (Wm) is de belangrijkste milieuwet. Daarin staat hoe overheden het milieu moeten
beschermen. Belangrijkste hulpmiddelen om te zorgen voor een schoon milieu zijn bijvoorbeeld
vergunningen en milieueffectrapportages.
De milieueffectrapportage (m.e.r.) levert de overheid informatie die nodig is om het belang van het milieu
volwaardig mee te wegen bij besluiten over plannen en projecten met grote milieugevolgen. Naast de
m.e.r. bestaat het milieueffectrapport (MER). De m.e.r. staat voor de procedure van de
milieueffectrapportage, het MER is het milieueffectrapport. Het opstellen van een MER is onderdeel van
de m.e.r.-procedure. Het MER vermeldt de milieugevolgen van een plan of project en de mogelijke
(milieuvriendelijkere) alternatieven.
Een milieueffectrapportage is verplicht voor bepaalde besluiten van de overheid over initiatieven van
particulieren of marktpartijen. Een milieueffectrapportage is ook verplicht voor plannen van de overheid,
zoals een wijzigingsplan.
Een compleet overzicht van activiteiten waarvoor een m.e.r. verplicht is staat in het Besluit MER. Voor dit
wijzigingsplan en de activiteiten die daardoor worden mogelijk gemaakt is geen m.e.r. noodzakelijk.
2.1.9 Besluit ammoniakemissie huisvesting veehouderij en Actieplan Ammoniak Veehouderij
Het Besluit ammoniakemissie huisvesting veehouderij (hierna: Besluit huisvesting) is op 1 april 2008 in
werking getreden. Met dit besluit wordt invulling gegeven aan het algemene emissiebeleid voor heel
Nederland. Het besluit bepaalt dat dierenverblijven, waar emissie-arme huisvestingssystemen voor
beschikbaar zijn, op den duur emissie-arm moeten zijn uitgevoerd. Hiertoe bevat het besluit zogenaamde
maximale emissiewaarden. Op grond van het besluit mogen alleen nog huisvestingssystemen met een
emissiefactor die lager is dan of gelijk is aan de maximale emissiewaarde, toegepast worden.
De ministeries van VROM en LNV, de provincies en de VNG hebben een "Actieplan Ammoniak
Veehouderij " opgesteld. Dit Actieplan moet er toe leiden dat de middelgrote veehouderijbedrijven
emissiearm worden en gaan voldoen aan het Besluit huisvesting.
Veehouderijen zouden oorspronkelijk al per 1 januari 2010 moeten voldoen aan het Besluit huisvesting.
Gebleken is dat veel veehouders voor die datum de noodzakelijke stalaanpassingen niet kunnen
realiseren. In overleg met de Tweede Kamer heeft de minister (onder voorwaarden) uitstel van de
verplichting verleend tot uiterlijk 1 januari 2013. Aan het Actieplan ligt een gedoogbeleid ten grondslag.
Dit betekent dat gedoogd wordt dat veehouderijen in overtreding zijn van het Besluit huisvesting. Om mee
te doen met het gedoogbeleid moeten veehouders voor 1 april 2010 een bedrijfsontwikkelingsplan
ingediend (BOP) hebben.
Het Actieplan geldt voor bestaande stallen op alle middelgrote pluimvee- en varkensbedrijven waarvoor
een maximale emissiewaarde is opgenomen in het Besluit huisvesting. Het Actieplan geldt ook als
nieuwe stallen worden gebruikt voor intern salderen.
2.1.10 Waterwet
Op 22 december 2009 is de Waterwet in werking getreden. De Waterwet stelt de
watersysteembenadering centraal en integreert acht bestaande wetten voor waterbeheer. De wet regelt
het beheer van oppervlaktewater en grondwater en regelt de juridische verwerking van Europese
richtlijnen. De Waterwet kent één watervergunning. Op basis van deze vergunning worden eisen gesteld
aan de kwaliteit en de inrichting van het water. De instrumenten vanuit de Waterwet zijn Waterplannen
(rijk en provincie), waterbeheerplannen (waterbeheerder) en vergunningen. Sinds november 2003 is de
watertoets wettelijk van toepassing, een procedure waarbij de initiatiefnemer in een vroeg stadium
overleg voert met de waterbeheerder over het planvoornemen. De watertoets is verbonden aan
ruimtelijke planvormingprocedures, dus niet direct aan de waterplannen. Wel gelden de ruimtelijke
aspecten van waterplannen als sectorale structuurvisie, in het kader van de Wro.
Tijdens het vooroverleg kunnen betrokken partijen afspraken maken over inbreng van wateraspecten.
De watertoets is erop gericht dat ruimtelijke ontwikkelingen in elk geval niet leiden tot nadelige effecten
op het watersysteem. In de waterparagraaf wordt een beschrijving van het huidige watersysteem
gegeven en de vertaling van het beleid naar het wijzigingsplan in relatie tot de ruimtelijke ontwikkelingen.

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 10 van 28
vaststelling 18 december 2012
Het doel van de watertoets is dat wateraspecten vroegtijdig in de planontwikkeling worden meegenomen.
Het gaat hierbij om de thema's: veiligheid, waterkwantiteit, waterkwaliteit, afvalwaterketen en onderhoud.
Het gaat dus niet om een toets achteraf, maar om vroegtijdige en actieve inbreng van het waterschap bij
de planvorming. Hiervoor wordt in een zo vroeg mogelijk stadium overleg gevoerd met het waterschap.
2.1.11 De Wet luchtkwaliteit
Op 15 november 2007 is de Wet luchtkwaliteit van kracht geworden. De hoofdlijnen van de nieuwe
regelgeving zijn ondergebracht in hoofdstuk 5, titel 5.2 van de Wet milieubeheer. De regelgeving is
uitgewerkt in onderliggende Algemene Maatregelen van Bestuur en Ministeriële Regelingen. Daarmee
zijn het Besluit luchtkwaliteit 2005 (Blk 2005), de Regeling saldering luchtkwaliteit, het Meet- en
rekenvoorschrift bevoegdheden luchtkwaliteit 2005 en de Meetregeling luchtkwaliteit vervallen.
De aanleiding daartoe is de maatschappelijke discussie die ontstond als gevolg van de directe koppeling
tussen ruimtelijke ordeningsprojecten en luchtkwaliteit. De directe koppeling had tot gevolg dat veel
geplande (en als noodzakelijk of gewenst ervaren) projecten geen doorgang konden vinden in
overschrijdingsgebieden. Bovendien moest voor ieder klein project met betrekking tot luchtkwaliteit een
uitgebreide toets gedaan worden. Met de Wet luchtkwaliteit en bijbehorende bepalingen en hulpmiddelen
wil de overheid zowel de verbetering van de luchtkwaliteit bewerkstelligen als ook de gewenste
ontwikkelingen in ruimtelijke ordening doorgang laten vinden.
De grenswaarden voor verschillende stoffen zoals voorgeschreven in de richtlijn 1999/30 EG van de
Raad van de Europese Unie zijn niet gewijzigd ten opzichte van het Blk 2005. Maar de wet maakt nu wel
onderscheid tussen grote en kleine ruimtelijke projecten. In het nieuwe Besluit NIBM (Niet in betekenende
mate) met onderliggende regelingen is vastgelegd onder welke omstandigheden ruimtelijke
ontwikkelingen niet in betekenende mate bijdragen aan de verslechtering van de luchtkwaliteit en als
zodanig niet getoetst hoeven te worden aan de vigerende normen voor NO2 en PM10.
Een project is klein als het slechts in geringe mate (ofwel niet in betekenende mate) leidt tot een
verslechtering van de luchtkwaliteit. De grens ligt bij een verslechtering van maximaal 3% van de
jaargemiddelde concentratie PM10 of NO2 (maximaal 1% tot inwerkingtreding NSL). Dit komt neer op
een maximale bijdrage van 0,4 μg/m3. van de grenswaarden voor de luchtkwaliteit.
Grotere projecten kunnen worden opgenomen in het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit
(NSL) mits ook overtuigend wordt aangetoond dat de effecten van dat project worden weggenomen door
de maatregelen van het NSL.
2.2 Provinciaal beleid
2.2.1 Structuurvisie ruimtelijke ordening
Conform de provinciale structuurvisie die op 1 oktober 2010 is vastgesteld en die per 1 januari 2011 in
werking treedt kan intensieve veehouderij zich ontwikkelen zoals aangegeven in de reconstructieplannen
uit 2005.
Het agrarische gebied kent op grond van deze plannen een driedeling, de integrale zonering, die speciaal
is toegesneden op de ontwikkelingsmogelijkheden voor de intensieve veehouderij. Dit principeverzoek ligt
binnen een verwevingsgebied. Daarbinnen is de ontwikkeling van intensieve veehouderijbedrijven op een
duurzame locatie tot 1,5 hectare altijd mogelijk.
Als een duurzame locatie voor intensieve veehouderij wordt een bestaand agrarisch bouwblok in een
verwevingsgebied met een zodanige ligging gezien dat het zowel vanuit milieuoogpunt (ammoniak, geur
en dergelijke) als vanuit ruimtelijk oogpunt (natuur, landschap en dergelijke) verantwoord is om het te
laten groeien tot een bouwblok van maximaal 2,5 hectaren voor een intensieve veehouderij.
2.2.2 Verordening ruimte
Op 17 december 2010 heeft de provincie Noord-Brabant de tweede fase van de Verordening ruimte
vastgesteld. Deze Verordening is per 8 maart 2011 in werking getreden.
Het bedrijf ligt in een gebied met de aanduiding verwevingsgebied.

Uitsnede kaart Verordening ruimte ontwikkeling intensieve veehouderij
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 11 van 28
vaststelling 18 december 2012
Voor een bedrijf waar intensieve veehouderij plaatsvindt dat ligt in een verwevingsgebied gelden een
aantal regels.
In hoofdstuk 2 staat dat een wijzigingsplan dat voorziet in een ruimtelijke ontwikkeling buiten bestaand
stedelijk gebied bij dient te dragen aan het behoud en de bevordering van de ruimtelijke kwaliteit van het
betrokken gebied en de omgeving, in het bijzonder aan zorgvuldig ruimtegebruik. Dit dient in de
toelichting bij het plan verantwoord te worden.
Zorgvuldig ruimtegebruik houdt in elk geval in dat uitbreiding van het op grond van het geldende
bestemmingsplan toegestane ruimtebeslag slechts is toegestaan mits de financiële, juridische of feitelijke
mogelijkheden ontbreken om de beoogde ruimtelijke ontwikkeling binnen dat toegestane ruimtebeslag te
realiseren.
Voor behoud en bevordering van de ruimtelijke kwaliteit bevat deze toelichting daarom een
verantwoording waaruit blijkt dat rekening is gehouden met de gevolgen voor wat betreft bodemkwaliteit,
waterhuishouding, in de grond aanwezige of te verwachten monumenten, cultuurhistorische waarden,
ecologische waarden, aardkundige waarden en landschappelijke waarden en de op grond van de
Verordening ruimte toegelaten ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden.
Ook dient te worden toegelicht dat de omvang van de beoogde ruimtelijke ontwikkeling past in de
omgeving en dat er verkeerstechnisch geen nadelige gevolgen ontstaan.
Verder wordt gevraagd om een financiële, juridische en feitelijke verzekering dat de realisering van de
beoogde ruimtelijke ontwikkeling gepaard gaat met een aantoonbare en uitvoerbare fysieke verbetering
van de aanwezige of potentiële kwaliteiten van bodem, water, natuur, landschap of cultuurhistorie van het
gebied waarop de ontwikkeling haar werking heeft.
De verbetering kan bijvoorbeeld de landschappelijke inpassing van bebouwing ten behoeve van
intensieve veehouderij zijn voor zover vereist op grond van de Verordening ruimte of het toevoegen,
versterken of herstellen van landschapselementen die een bijdrage leveren aan de versterking van de
landschapsstructuur. De kwaliteitsverbetering dient verzekerd te zijn.
Hoofdstuk 9 van de Verordening ruimte geeft regels voor intensieve veehouderij. In paragraaf 9.3 worden
de regels gegeven voor intensieve veehouderijbedrijven die in verwevingsgebieden liggen.
Er is bepaald dat bouwblokken voor intensieve veehouderij die kleiner zijn dan 1,5 hectare tot een
omvang van ten hoogste 1,5 hectare mogen uitbreiden op een duurzame locatie indien minimaal 10 %
van het bouwblok wordt aangewend voor een goede landschappelijke inpassing. Uit de toelichting moet
blijken dat ten aanzien van een duurzame locatie er aantoonbare ruimtelijk-economische belangen voor
de lange termijn aanwezig zijn die hervestiging noodzakelijk maken, omschakeling of uitbreiding ter
plaatse. Ook wordt weer benadrukt dat sprake moet zijn van zuinig ruimtegebruik of van optimaal gebruik

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 12 van 28
vaststelling 18 december 2012
van de beschikbare ruimte. De beoogde ontwikkeling dient verder zowel vanuit milieuoogpunt als vanuit
ruimtelijk oogpunt aanvaardbaar te zijn.
In deze ruimtelijke onderbouwing wordt in de paragrafen 6.1 en 6.5 en de hoofdstukken 5 en 8 ingegaan
op de bovengenoemde aspecten.
2.3 Gemeentelijk beleid
2.3.1 Structuurvisie buitengebied Lith
De gemeenteraad van de voormalige gemeente Lith heeft een structuurvisie voor het buitengebied van
Lith vastgesteld.
Dit verzoek ligt in het gebied dat in de structuurvisie is aangegeven als de Lithse Polder. In het
grootschalige agrarische gebied, het gebied met het primaat landbouw, staat een verdere ontwikkeling
van de landbouw voorop, met inachtneming van algemeen geldende milieubepalingen en met behoud en
waar mogelijk verbetering van het landschap en de natuur.
De grenzen die in de visie voor de schaalvergroting worden gedefinieerd, komen voort uit milieu-,
landschappelijke en stedenbouwkundige randvoorwaarden, zoals inpassing, vormgeving en verbetering
van dierwelzijn.
2.3.2 Huidig bestemmingsplan
Het plangebied ligt in het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ en heeft hierin de bestemming “Agrarisch
gebied” met een “agrarisch bouwblok”. De uitbreidingen komen buiten het bouwblok te liggen. Het
principeverzoek is daarmee strijdig met het geldende bestemmingsplan. Er kan medewerking verleend
worden aan het principeverzoek door het toepassen van een wijzigingsbevoegdheid.
2.3.2.1 Wijzigingsbevoegdheid
In het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ is in artikel 27.1.1 een wijzigingsbevoegdheid opgenomen
waardoor burgemeester en wethouders het plan kunnen wijzigen ten behoeve van de vormverandering of
vormvergroting van een agrarisch bouwblok. Deze wijzigingsbevoegdheid kan alleen worden toegepast
indien aan een aantal voorwaarden zoals vermeld in het bestemmingsplan voldaan wordt.
Eén van de voorwaarden is dat het verzoek moet voldoen aan de algemene beschrijving in hoofdlijnen.
Deze beschrijving in hoofdlijnen geeft aan dat het verzoek in een agrarisch verwevingsgebied dient te
liggen waar landbouw de hoofdfunctie is. Verder moeten de gunstige omstandigheden voor de
ecologische waarden zoveel mogelijk behouden blijven.
De landbouwfunctie wordt door het principeverzoek versterkt. Het nieuwe gebouw komt op intensief
gebruikte landbouwgrond te staan. Het is daarom niet aannemelijk dat door de plaatsing van het gebouw
ecologische waarden verloren gaan. Zo bezien voldoet het principeverzoek aan de algemene beschrijving
in hoofdlijnen.
Verder worden de volgende voorwaarden gesteld in het bestemmingsplan om de wijzigingsbevoegdheid
te kunnen toepassen:
a. het agrarisch bouwblok (niet zijnde glastuinbouw) mag worden vergroot tot maximaal 1,5 hectare;
b. de vergroting van het agrarisch bouwblok is uitsluitend toegestaan indien deze vergroting noodzakelijk
is uit oogpunt van doelmatige bedrijfsvoering en/of ontwikkeling van het agrarisch bedrijf; hieromtrent
vragen burgemeester en wethouders advies van de Adviescommissie Agrarische Bouwaanvragen (AAB)
of een andere onafhankelijke terzake deskundige;
c. er is aangetoond, door middel van een erfbeplantingsplan, dat een goede landschappelijke inpassing
plaatsvindt;
d. de bebouwingsvrije zone van 15 meter aan weerszijde van de "ecologische verbindingszone" dient in
acht te worden genomen;
e. de uitbreiding van het bouwblok is binnen de op de plankaart aangeduide "kooicirkels" slechts
toegestaan indien daardoor, gehoord de beheerder van de eendenkooi, de aanwezige natuurlijke en/of
landschappelijke waarden niet worden aangetast;

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 13 van 28
vaststelling 18 december 2012
f. De uitbreiding van een bouwblok binnen, of binnen een afstand van 50 meter van, de op plankaart 3
van het bestemmingsplan aangegeven “agrarische natuurkerngebieden” is niet toegestaan tenzij:
1. Uitbreiding noodzakelijk is voor de continuïteit van het bedrijf;
2. De karakteristiek van het bedrijf gehandhaafd blijft, of het bedrijf ontwikkelt zich tot een op de
aanwezige natuurwaarden afgestemd grondgebonden bedrijf;
3. er vindt geen aantasting van lokale natuur-, landschaps- en/of ecologische waarden plaats.
g. De uitbreiding van een niet-grondgebonden bedrijf in het op plankaart 3 van het bestemmingsplan
aangegeven “agrarisch verwevingsgebied” is slechts toegestaan mits dit noodzakelijk is voor de
continuïteit van het bedrijf en het open karakter van het gebied gerespecteerd wordt door aan te sluiten
bij bestaande massa-elementen.
Hierna wordt uiteengezet waarom het plan voldoet aan de voorwaarden die gelden voor het toepassen
van de wijzigingsbevoegdheid.
a. het agrarische bouwblok wordt vergoot tot 1,4 hectare;
b. Het advies van de AAB is op 3 november 2011 aangevraagd.
Op 23 november 2011 heeft de AAB geconcludeerd dat de huidige bedrijfsomvang in bedrijfseconomisch
opzicht enigszins beperkt is en naar de toekomst toe, gelet op de schaalgrootte ontwikkelingen in de
sector en de marge erosie, een steeds smallere basis zal vormen.
c. op landschappelijke gronden zijn voorwaarden geformuleerd waaraan het door de aanvrager op te
(laten) stellen erfbeplantingsplan moet voldoen. De aanvrager heeft vervolgens het erfbeplantingsplan op
laten stellen en de voorwaarden zijn overgenomen. Het erfbeplantingsplan is akkoord bevonden en
draagt zorg voor een goede landschappelijke inpassing. Het erfbeplantingsplan wordt door middel van de
anterieure overeenkomst gewaarborgd. Het erfbeplantingsplan wordt bijgevoegd;
d. het plangebied en daarmee de latere bouwactiviteiten bevinden zich op een grotere afstand dan 15
meter van de ecologische verbindingszone;
e. het verzoek is buiten de op de plankaart aangeduide kooicirkels gelegen;
f. het verzoek is op een afstand gelegen van meer dan 50 meter buiten een agrarisch natuurkerngebied;
g. De AAB heeft geconcludeerd dat uitbreiding van het agrarische bedrijf noodzakelijk is voor de
continuïteit van het bedrijf. Daarbij is er een inrichtingsplan opgesteld waaruit blijkt dat aangesloten wordt
bij bestaande massa-elementen zodat de openheid van het gebied gewaarborgd is.
Daarbij is door het erfbeplantingsplan verzekerd dat het open karakter van het gebied gerespecteerd
wordt en ook dat nieuwe massa-elementen aansluiten bij de bestaande.
Gezien het bovenstaande wordt aan alle voorwaarden voor het kunnen toepassen van de
wijzigingsbevoegdheid conform artikel 27.1.1 van het geldende bestemmingsplan ‘Buitengebied’ voldaan.
2.3.3 Waterplan
De gemeente heeft in overleg met de provincie en het waterschap het waterplan ‘Water in Oss’
opgesteld. Het plan is in februari 2005 door de gemeenteraad vastgesteld. Uitgangspunt van het beleid is
dat er in Oss naar een duurzaam watersysteem wordt gestreefd, waarbij voorkomen wordt dat de
problemen worden afgewenteld naar een andere plek of later. Aan de hand van thema’s wordt het
waterbeleid verder uitgewerkt.
2.3.4 Bestemmingsplan ‘Buitengebied Lith - 2013’
Voor het gehele buitengebied van de voormalige gemeente Lith wordt op dit moment gewerkt aan het
opstellen van een nieuw bestemmingsplan. Het is de bedoeling dat het bestemmingsplan voor het gehele
buitengebied net voor 1 juli 2013 wordt vastgesteld en dat de ontwikkeling die met dit wijzigingsplan wordt
mogelijk gemaakt wordt overgenomen in het bestemmingsplan voor het gehele buitengebied van de
voormalige gemeente Lith.

Hoofdstuk 3 Bestaande situatie
3.1 Ontstaansgeschiedenis
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 14 van 28
vaststelling 18 december 2012
De locatie ligt aan de Lutterstraat. Deze straat vormt van oudsher een verbinding tussen het Fort
Luttereind ten westen van Lithoijen en Geffen.
3.1.1 Dwarsdijk
De verbinding was tevens een zogenaamde dwarsdijk (of kade) die eind 13 e eeuw is aangelegd. Deze
zorgde ervoor dat de kern Lithoijen niet overstroomde. Door deze dijkaanleg werd het ook interessant om
de lage broekgronden ten westen van de kade te ontginnen. De polders werden vooral gebruikt als
hooiland en niet voor beweiding.
3.1.2 Beerse Overlaet
In de loop van de 18 de eeuw vormde zich achter de oeverwal in de kom een tweede Maasloop die
gedurende enkele dagen tot enkele maanden per jaar watervoerend was, de Beerse Maas. De laagte
waar deze Beerse Maas liep heet Beerse Overlaet. In de gemeente Lith werd hiervoor relatief een klein
gedeelde van het komgebied benut. Alleen het gebied rond Teeffelen vormde onderdeel van de Beerse
Overlaet. Dat wat nu de Lutterstraat is, vormde de westgrens van de Overlaet. De Beerse Maas stroomde
verder ten zuiden van de bedijkte Hertogswetering.De Beerse Overlaet heeft tot 1942 gefunctioneerd. Na
de afsluiting van de Beerse Overlaet werd het gebied intensiever in gebruik genomen door de landbouw.
Op de topografische kaart van rond 1900 is goed te zien dat het komgebied voornamelijk bestaat uit
weidegronden. De verkaveling is overwegend noordzuid gericht. Ten westen van de Lutterstraat is dit ook
het geval. Ten oosten van de Lutterstraat wordt dit principe doorbroken en is de verkaveling juist
oostwest.
3.2 Bestaande situatie
De Lutterstraat maakt onderdeel uit van de Lithse Polder, op de overgang met de Oijense Polder. Beiden
zijn onderdeel van het komgrondengebied welke kleiig en relatief laaggelegen is. Het landschap is
grootschalig, open tot zeer open en wordt gekenmerkt door een zeer regelmatig, rationeel, rechtlijnig
verkavelingspatroon. Dit verkavelingspatroon bestaat over het algemeen uit noordzuid gerichte smalle
slagenverkaveling. De oostwest verkaveling aan de oostzijde van de Lutterstraat is nog steeds duidelijk
zichtbaar. De kavels hier zijn lang en smal. De openheid van het gebied is zeer kenmerkend en uniek en
maakt dit gebied landschappelijk waardevol. De Lutterstraat is gedeeltelijk nog iets verhoogd gelegen in
het landschap. Deze verhoogde ligging stamt nog uit de tijd dat er een dwarsdijk lag. Deze dwarsdijk is
landschappelijk waardevol.

Hoofdstuk 4 Doelstellingen en programma
4.1 Aanpassingen om te voldoen aan het Besluit huisvesting
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 15 van 28
vaststelling 18 december 2012
Binnen het plangebied wordt het bouwblok van een agrarisch bedrijf vergroot Dit is onder meer
noodzakelijk om te kunnen voldoen aan de eisen die gesteld zijn in het Besluit huisvesting. Het besluit
bepaalt dat dierenverblijven, waar emissiearme huisvestingssystemen voor beschikbaar zijn, op den duur
emissiearm moeten zijn uitgevoerd.
4.2 Ruimtelijke kwaliteit
Om te zorgen voor een goede landschappelijke inpassing van de bedrijfsuitbreiding zijn landschappelijke
voorwaarden geformuleerd op basis waarvan een erfbeplantingsplan is opgesteld. De uiteindelijke versie
van het erfbeplantingsplan is akkoord bevonden door de gemeente en opgenomen in deze toelichting.
Met dit erfbeplantingsplan wordt de ruimtelijke kwaliteit gegarandeerd.

Hoofdstuk 5 Randvoorwaarden en beperkingen
5.1 Milieuaspecten
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 16 van 28
vaststelling 18 december 2012
Voor dit wijzigingsplan zijn de relevante milieuaspecten onderzocht. Hiertoe heeft de gemeente een
verkennend onderzoek uitgevoerd. Als daaruit naar voren kwam dat er extra onderzoek noodzakelijk is
dan is dat uitgevoerd.
5.1.1 Plan-m.e.r.
Een plan is plan-m.e.r.-plichtig als het kaderstellend is voor een m.e.r.-plichtige activiteit maar ook voor
een m.e.r.-beoordelingsplichtige activiteit.
Dit wijzigingsplan wordt doorlopen om vergroting van het bouwblok mogelijk te maken. Gelet op het
initiatief kan vastgesteld worden dat er geen sprake is van (belangrijke) nadelige gevolgen voor het
milieu. Niet is gebleken van andere selectiecriteria als bedoeld in bijlage III van de EEG-richtlijn milieueffectbeoordeling.
Op basis van het Besluit-mer zal het bevoegde gezag op grond van artikel 3:46 van de
Algemene wet bestuursrecht besluiten om geen m.e.r-beoordeling te maken.
5.1.2 Natura 2000
Natura 2000 is het grootste initiatief op het gebied van natuurbescherming in Europa. Het is een
samenhangend, Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Het netwerk wordt gerealiseerd
door bijdragen van alle lidstaten van de Europese Unie. Behoud en herstel van de biodiversiteit in de
Europese Unie is het doel. De Natura 2000-gebieden worden aangewezen op basis van de Europese
Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn.
De verplichting voor bescherming van natuurgebieden is opgenomen in de Natuurbeschermingswet,
terwijl de Flora- en faunawet zich richt op de bescherming van planten en dieren. De
Natuurbeschermingswet regelt de aanwijzing en de bescherming van natuurgebieden die van nationaal of
internationaal belang zijn. De Natuurbeschermingswet bepaalt vervolgens wat er wel en niet mag in deze
beschermde natuurgebieden. Activiteiten die negatieve gevolgen voor de natuurwaarden kunnen hebben,
mogen bijvoorbeeld niet plaatsvinden zonder vergunning.
Het gebied ‘Uiterwaarden Waal’ is het Natura 2000 gebied dat het dichtst bij het plangebied ligt.
Dit gebied bevat relatief hooggelegen uiterwaarden van de Rijswaard en de Kil van Hurwenen. Het gaat
hier om oude meanders en hun oeverlanden waar de rivier dwars doorheen is gegraven. De uiterwaarden
Waal zijn een belangrijk broedgebied voor diverse vogelsoorten.
Gelet op de geformuleerde instandhoudingdoelen van het bovenstaande Natura 2000 gebied, de
knelpunten en voorgestane maatregelen is het niet te verwachten dat de voorgenomen ontwikkeling zal
leiden tot mogelijke significante negatieve effecten.
De Natura 2000 gebieden die daarna het dichtst bij het plangebied liggen zijn het gebied ‘Uiterwaarden
Neder-Rijn’ en het gebied 'Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek'. Gelet op de grote afstand van
het plangebied tot deze gebieden, het gestelde in de ‘Knelpunten- en kansenanalyses’ van deze
gebieden en de omvang van het initiatief dat met dit bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt is het niet
te verwachten dat er voor deze Natura 2000 gebieden significante negatieve effecten zullen ontstaan.
5.1.3 Bodem
Door de Animal Sciences Group van de universiteit van Wageningen is een notitie gemaakt waaruit voor
de vee- en pluimveebedrijven kunnen worden afgeleid waarbij op basis van omvang en/of bedrijfsvoering
de verblijftijd van de mens wel meer dan 2 uur per dag zal zijn en waarbij, gelet op het bovenstaande dus
wel een bodemonderzoek noodzakelijk is.
Dit bodemonderzoek komt eigenlijk pas aan de orde op het moment dat er daadwerkelijk sprake is van
een aanvraag van een omgevingsvergunning. Op dit moment kan worden volstaan met een historisch
bodemonderzoek. Dit onderzoek is uitgevoerd en in het bijlagenboek opgenomen.

5.1.4 Geluid
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 17 van 28
vaststelling 18 december 2012
Gezien de vrij grote afstand van het bedrijf tot omliggende woningen zal het aspect geluidhinder de
gevraagde bouwblokvergroting niet in de weg staan.
Het gaat om aanpassing en toevoeging van stallen. Dit zijn geen geluidgevoelige ruimten waardoor de
Wet geluidhinder (Wgh) niet van toepassing is t.a.v. het aspect wegverkeerslawaai. Daarom zijn er geen
belemmeringen voor de plannen t.a.v. wegverkeerslawaai.
In geval van een uitbreiding van het agrarische bouwblok is er ook geen "industrielawaai" te verwachten.
5.1.5 Geur
Voor dit bedrijf is in het kader van het Aktieplan ammoniak op 1 april 2010 een bedrijfsontwikkelingsplan
ingediend waarin door middel van het plaatsen van een chemische luchtwasser op een bestaande stal
middels interne saldering aan het Besluit huisvesting wordt voldaan. Uit dit plan blijkt dat na realisatie
daarvan de totale geuremissie van het bedrijf 46.368,6 Ou/sec zal bedragen. Op grond van een aanvraag
wabovergunning, welke uiterlijk vóór 1 juli 2011 ingediend moet zijn, zal moeten blijken of het bedrijf
daarmee qua geurhinder niet overbelastend is op de omliggende woningen.
Echter, zoals tevens uit het bedrijfsontwikkelingsplan blijkt is op het bedrijf staluitbreiding noodzakelijk om
op 1 januari 2013 aan dierenwelzijn te kunnen voldoen. De thans gevraagde uitbreiding van het bouwblok
is blijkbaar daarvoor bedoeld. Uit de ingediende stukken, waaronder de berekening met V-stacks
vergunning, blijkt dat het aspect geurhinder geen belemmering vormt voor het plan om het bouwblok te
vergroten. Ter plaatse van de omliggende woningen wordt namelijk ruimschoots aan de geldende
geurnorm voldaan.
5.1.6 Luchtkwaliteit
De bouwblokvergroting zal geen verkeersaantrekkende ontwikkeling hebben en ook geen gevolgen
hebben voor wat betreft de luchtkwaliteit.
5.1.7 Externe veiligheid
Externe veiligheid beschrijft de risico’s die ontstaan als gevolg van opslag of handelingen met gevaarlijke
stoffen. Het kan betrekking hebben op inrichtingen (bedrijven) of transportroutes. Op beide categorieën is
verschillende wet- en regelgeving van toepassing. Bij het normeren van de risico’s wordt onderscheid
gemaakt in twee grootheden: het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR).
Het PR is de kans per jaar op het overlijden van een onbeschermd individu naar aanleidingen van een
bepaalde activiteit. Het PR wordt weergegeven met contouren rondom de risicobron. Binnen deze
zogenaamde PR 10-6 contour mogen zich geen kwetsbare objecten bevinden, zoals woningen.
Het Groepsrisico (GR) is de cumulatieve kans per jaar dat minimaal een aantal personen het slachtoffer
wordt van een ongeval. Het gebied waarbinnen het groepsrisico speelt, wordt aangeduid als het
invloedsgebied. Voor het GR geldt (in tegenstelling tot het PR) geen harde norm maar een
oriëntatiewaarde. Voor iedere toename van het groepsrisico geldt een verantwoordingsplicht.
De Lutterstraat 8 ligt ruim buiten het invloedsgebied van vervoer van gevaarlijke stoffen over de J. F.
Kennedy baan zoals te zien is op de ‘Signaleringskaart Oss 2010’. Externe veiligheid speelt daarom geen
rol in dit plan.
5.2 Gezondheidsaspecten
Stoffen zoals ammoniak, fijn stof en biologische agentia in de intensieve veehouderij spelen een
belangrijke rol bij het optreden van gezondheidseffecten in de omgeving.
Er zijn binnen een afstand van 250 meter van intensieve veehouderijen hogere concentraties fijn stof,
endotoxinen en veespecifieke MRSA-bacterie gemeten met mogelijk negatieve gezondheidseffecten.
Op basis van de op dit moment bekende publicaties en onderzoeken adviseert GGD Nederland dat
binnen een straal van 250 meter het voorzorgsprincipe leidend zou moeten zijn. Dit betekent dat de GGD
adviseert dat bij nieuwbouw en planontwikkeling geen intensieve veehouderij in een straal van 250 meter

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 18 van 28
vaststelling 18 december 2012
van gevoelige bestemmingen moeten worden opgericht en geen gevoelige bestemmingen binnen 250
meter van intensieve veehouderijen moeten worden gebouwd.
Dit algemene advies is verwoord in het Informatieblad Intensieve Veehouderij en Gezondheid, Update
2011 (oktober 2011).
Binnen een afstand van 250 meter rond de intensieve varkenshouderij Lutterstraat 8 liggen geen
gevoelige bestemmingen. Op ruim 850 meter afstand ten noorden van het bedrijf ligt de Batterijstraat. De
kern Lithoijen ligt op circa 1,4 kilometer ten noorden van het bedrijf en de kern Teeffelen op circa 1.3 km.
Dit betekent dat ruim wordt voldaan aan de aan te houden afstand van 250 meter.
Ten aanzien van de voorgenomen uitbreiding van de bestaande intensieve varkenshouderij aan de
Lutterstraat 8 concluderen wij op grond van het advies, dat er vanuit het perspectief van gezondheid
geen problemen te verwachten zijn.
5.3 Waterhuishouding
5.3.1 Inleiding
Voor dit initiatief is een waterparagraaf opgesteld. Deze is als bijlage bij dit wijzigingsplan opgenomen. De
belangrijkste bevindingen zijn hieronder genoemd.
5.3.2 Bodem en (grond)water
De hoogte van het maaiveld ligt gemiddeld op circa 4,4 meter + NAP. De bodem bestaat voornamelijk uit
kalkloze poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei. De Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand (GHG)
is hier lager dan 0,7 meter beneden maaiveld, waardoor er weinig eisen worden gesteld met betrekking
tot het hydrologisch neutraal bouwen. De locatie is niet binnen een voorlopig reserveringsgebied 2008 of
2050, een grondwaterbescherming- of een waterwingebied gelegen. Verder wordt bij de toetsing op
hydrologisch neutraal ontwikkelen aandacht besteed aan het voldoen aan extreme situaties.
5.3.3 Scheiding afval- en hemelwater
Het afvalwater neemt door de ontwikkelingen toe. Dit afvalwater zal gescheiden afgevoerd worden via de
riolering. Het hemelwater, wat valt op de nieuwe verharding, wordt niet afgevoerd via het riool. Dit wordt
afgevoerd naar een aparte voorziening (een infiltratiegreppel aan de zuidzijde van het perceel). Dat heeft
als voordeel dat de rioolwaterzuiveringsinstallatie niet wordt overbelast en dat er minder of geen
overstorten van het riool zullen plaatsvinden bij hevige buien. Doordat het schone hemelwater niet in
contact komt met bedrijfsprocessen, raakt het niet vervuild en kan het rechtstreeks afgevoerd worden
naar het oppervlaktewater. Het erf wordt bovendien regelmatig drooggereinigd om te voorkomen dat
hemelwater in contact komt met vervuilende stoffen als mest.
5.3.4 Infiltratie
Bij de nieuwe bebouwing wordt infiltratie toegepast door het opvangen van het hemelwater in een
infiltratiegreppel. Deze opvang wordt zodanig gedimensioneerd dat er sprake is van voldoende
waterberging. Op de situatietekening is de plaats van de greppel weergegeven.
5.3.5 Hydrologisch neutraal ontwikkelen
Nieuwe ontwikkelingen dienen te voldoen aan het principe van hydrologisch neutraal ontwikkelen, waarbij
de hydrologische situatie minimaal gelijk moet blijven aan de uitgangssituatie. Hierbij mag de natuurlijke

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 19 van 28
vaststelling 18 december 2012
GHG (Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand) niet verlaagd worden en mag bijvoorbeeld bij transformatie
van landelijk naar bebouwd gebied de oorspronkelijke landelijke afvoer in de normale situatie niet
overschreden worden. Het waterpeil sluit aan bij optimale grondwaterstanden en in poldergebieden
worden seizoensfluctuaties toegestaan.
Het hemelwater wat op de bestaande stallen en de bijbehorende verharding valt, wordt deels afgevoerd
naar de bestaande sloot aan de noordzijde van het perceel en deels direct in de bodem geïnfiltreerd. Op
de locatie hebben zich tot op heden geen calamiteiten voorgedaan met betrekking tot een eventuele
beperkte infiltratiecapaciteit of het blank staan van perceelsdelen als gevolg van hevige neerslag. De
realisatie van de nieuwbouw leidt echter tot een toename aan verharding. Er wordt een verhard oppervlak
aangelegd van circa 2.340 m², bestaande uit circa 2.240 m² bebouwing en circa 100 m² erfverharding.
Gelet op de Waterkansenkaart wordt bij het onderhavige initiatief gekozen voor het aanleggen van een
infiltratiegreppel. Voor het bergen van het hemelwater wat op de nieuwe stallen terecht komt, wordt in het
onderhavige plan directe infiltratie toegepast. Ten zuiden van de planlocatie aan de Lutterstraat 8 wordt,
ter plaatse van de erfbeplanting, een infiltratiegreppel aangelegd. Het hemelwater wat op de
erfverharding valt, wordt direct naar de bodem geïnfiltreerd. Uit een berekening met het
toetsinstrumentarium Hydrologisch Neutraal Ontwikkelen blijkt dat een minimale waterbergingscapaciteit
van 114 m³ (bui T = 10 + 10%) nodig is. Voor de GHG en de k-waarde is, in overleg met het waterschap
Aa en Maas, uitgegaan van de waarden van 0,7 meter onder maaiveld (GHG) en 1,0 m/dag (k-waarde).
Tevens is rekening gehouden met een landbouwkundige afvoer van 0,33 l/s/ha op het oppervlaktewater.
Voor een hoeveelheid neerslag van 155 m³ (bui T = 100 + 10%) geldt dat dit geen schade mag
veroorzaken op het eigen perceel of bij derden.
Door de initiatiefnemer is de keuze gemaakt om het hemelwater af te voeren naar een infiltratiegreppel,
die ten zuiden van het perceel, nabij de erfbeplanting, wordt gerealiseerd. Aangezien het aan te bevelen
is om wat afstand te houden tussen de waterschijf en het maaiveld/GHG, wordt de waterberging zodanig
gedimensioneerd dat er bij een T = 10 + 10% bui 0,5 meter water in staat. In dit geval is een oppervlakte
van circa 114 m³ / 0,5 m = 228 m² voldoende om het water te kunnen bergen. Deze infiltratiegreppel
wordt niet dieper dan 0,7 meter ten opzichte van maaiveld (GHG), waardoor er niet permanent water in
komt te staan. Indien deze greppel droog staat, kan deze onderhouden worden. De lengte van de
infiltratiegreppel wordt circa 152 meter en de gemiddelde breedte circa 1,5 meter. De breedte van de
infiltratiegreppel wordt op de bodem ongeveer 1,0 meter en ter hoogte van het maaiveld circa 2,4 meter.
Daarmee wordt ruimschoots voldaan aan de vereiste bergingsruimte bij een bui met een kans op
herhaling van 1 x per 10 jaar. De ligging van de greppel is opgenomen op de bijgevoegde
situatietekening. Omdat de bodem de eerste 2 – 3 meter uit klei bestaat, raadt het waterschap aan om te
zorgen voor een voldoende waterdoorlatende bodem. Dit kan bijvoorbeeld door het toepassen van
grondverbetering.
Bij een bui met een herhalingskans van 1 x per 100 jaar mag de infiltratiegreppel wel geheel vol komen te
staan. Aangezien de GHG 0,7 m-mv bedraagt, is een oppervlakte van circa 155 m³ / 0,7 m = 222 m²
voldoende om het water te kunnen bergen. De capaciteit van de infiltratiegreppel is dus voldoende om
een bui met een herhalingskans van 1 x per 100 jaar te bergen.
5.4 Waarden
5.4.1 Natuurwaarden
Er is een quickscan voor flora en fauna uitgevoerd. Hiertoe is er een veld- en bronnenonderzoek
uitgevoerd. De quickscan is als bijlage bij dit wijzigingsplan gevoegd.
De conclusie is dat indien gehandeld wordt overeenkomstig de onderstaande aanbevelingen de Flora- en
faunawet de geplande werkzaamheden niet in de weg staan.
5.4.1.1 Aanbevelingen
Als mitigerende maatregel dient een periode van uitvoering van verwijderen van opgaande beplanting en
het bouwrijp maken van de akker aangehouden te worden die valt buiten de voortplantingsperiode van

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 20 van 28
vaststelling 18 december 2012
eventueel te verwachten vogelsoorten. Hierbij moet de periode buiten de periode half maart tot en met
augustus aangehouden worden.
Indien binnen deze periode verwijderen van struiken toch en/of het bouwrijp maken van de akker
nodig is, kan dit doorgang vinden, als zich er op dat ogenblik geen functionele rust- en verblijfplaatsen
('nesten') bevinden. Dit kan kort tevoren ter plekke door een ter zake deskundige beoordeeld worden.
In iedere situatie dient “zorgvuldig gehandeld” te worden zoals bedoeld wordt in de Flora- en
faunawet onder artikel 2, eerste en tweede lid.
Zorgvuldig handelen tijdens de geplande werkzaamheden in het plangebied betekent hier tenminste dat
indien tijdens de uitvoering van de werkzaamheden tegen beter weten in onverhoopt toch beschermde
dieren tegengekomen worden, de werkzaamheden direct gestopt worden en het verdient dan
aanbeveling een ter zake kundige oftewel een ecologisch adviseur te betrekken bij de beoordeling of er
effecten optreden.
Onder bovengenoemde voorwaarden blijven de initiatiefnemers zo goed als zeker binnen de door
de Flora- en faunawet gestelde grenzen en is geen ontheffing nodig.
5.4.2 Archeologie en cultuurhistorie
Het perceel aan de Lutterstraat 8 ligt voor een groot deel in een gebied met een hoge archeologische
verwachtingswaarde. De verwachtingswaarden zijn aangegeven in de Archeologische
beleidsadvieskaart.
Archeologische beleidsadvieskaart met legenda
In eerste instantie is een booronderzoek nodig. Dit wordt ingezet om de archeologische verwachting te
toetsen. Een booronderzoek kan aanleiding geven tot een vervolgonderzoek in de vorm van
proefsleuven. Een bureauonderzoek is niet noodzakelijk aangezien deze gegevens al bij de gemeente
Oss bekend zijn.
Bureau Econsultancy heeft op de betreffende locatie een archeologisch verkennend booronderzoek (IVO-
O) uitgevoerd. De vraagstellingen zijn gericht op bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen die de
archeologische verwachting kunnen beïnvloeden.
Op basis van vier 7 cm Edelmanboringen is vastgesteld dat de bodemopbouw lokaal is verstoord
(boringen 1en 4). De oorspronkelijke (en bewoonbare) oeverafzettingen behorende tot een fossiele

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 21 van 28
vaststelling 18 december 2012
Maasgeul zijn echter nauwelijks vergraven omdat deze worden afgedekt door latere komklei-afzettingen
en ophogingsediment (boringen 1 en 4). De archeologische verwachtingswaarde blijft dus gehandhaafd.
Op grond hiervan wordt in het selectieadvies aangegeven dat in drie delen uiteenvalt:
1. In het noordelijk deel van het plangebied waar de luchtwasser zal worden aangelegd wordt
vanwege de geringe verwachte bodemverstoring geadviseerd om geen vervolgonderzoek te
laten uitvoeren.
2. In het zuidoostelijk deel van het plangebied waar een stal met onderkeldering tot 1,80 m zal
worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om een inventariserend veldonderzoek uit te voeren
door middel van een karterend booronderzoek. Het doel van het karterend booronderzoek is
om de onderzoekslocatie systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische
vondsten en/of sporen.
3. Voor het noordoostelijke deel van het plangebied waar in de toekomst mogelijk sleufsilo’s of
kuilplaten worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om bij bodemverstoringen van meer dan 50
cm –mv een vervolgonderzoek uit te voeren door middel van een karterend booronderzoek.
Indien de toekomstige verstoring boven de 50 cm –mv blijft wordt ook hier geadviseerd om geen
vervolgonderzoek te laten uitvoeren.
Dit selectieadvies is door de gemeente Oss overgenomen middels een selectiebesluit. Op basis van de
resultaten van het inventariserend veldonderzoek en de toelichting op de wijze van bouwen is verder
archeologisch onderzoek niet noodzakelijk voor adviezen 1 en 3.
Op basis van advies 2 is wel een vervolgonderzoek noodzakelijk voor de locatie van de nieuw te bouwen
stal. De stal zal worden onderkelderd tot een diepte van ca. 1 ,80 m, wat inhoudt tot ‘in’ de onverstoorde
oeverafzettingen, waarvoor de hoge archeologische verwachting geldt.
Daarnaast blijft de plicht gelden dat eventuele archeologische vondsten gemeld moeten worden bij de
bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet.
Naar aanleiding van advies 2 heeft Bureau Econsultancy een archeologisch karterend booronderzoek
uitgevoerd. Het archeologisch onderzoek is noodzakelijk om te bepalen wat de verwachtingswaarde is
voor de aanwezigheid van archeologische waarden binnen het plangebied en of deze door de
voorgenomen bodemingrepen kunnen worden aangetast.
Op basis van het ontbreken van archeologische indicatoren en lagen, kan worden geconcludeerd dat
archeologische waarden niet worden verwacht. De gespecificeerde archeologische verwachting, zoals
die is weergegeven tijdens het bureauonderzoek, is door het karterend booronderzoek bijgesteld naar
laag voor alle perioden.
Op grond daarvan adviseert Econsultancy om het plangebied vrij te geven. Dit selectieadvies is door de
gemeente Oss overgenomen middels een selectiebesluit. Verder archeologisch onderzoek is dus niet
noodzakelijk.
5.4.3 Verkeer en parkeren
De vergroting van het bouwblok leidt niet tot een relevante toename van het aantal verkeersbewegingen.
In de verkeersafwikkeling treden geen relevante wijzigingen op door de bouwblokvergroting.
Het bovenstaande zorgt ervoor dat voldaan wordt aan het gestelde in hoofdstuk 2 van de Verordening
ruimte van de provincie Noord-Brabant. Verkeerstechnisch ontstaan er namelijk geen nadelige gevolgen.
5.5 Duurzame locatie
5.5.1 Inleiding
Zowel in de structuurvisie als de Verordening ruimte van de provincie Noord-Brabant wordt gesproken
over duurzame locaties. Het begrip duurzame locatie is overgenomen uit eerdere plannen zoals het
streekplan Noord-Brabant 2002. Er is destijds ook een handleiding opgesteld die nadere invulling en
verduidelijking geeft aan geformuleerde provinciaal beleid met betrekking tot duurzame locaties en
duurzame projectlocaties voor de intensieve veehouderij. Het betreft de “Handleiding duurzame locatie en
duurzame projectlocaties voor de intensieve veehouderij”. Op basis van de structuurvisie van de
provincie zijn (nog) geen concrete toetsingscriteria aangewezen om te toetsten of het om een duurzame

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 22 van 28
vaststelling 18 december 2012
locatie gaat. Daarom wordt door grotendeels de criteria van de eerder genoemde handleiding te vertalen
naar actueel beleid een beoordeling gemaakt of de gronden behorende bij dit plan een duurzame locatie
betreffen.
De beoordeling of de Lutterstraat 8 wel of geen duurzame locatie is wordt gedaan aan de hand van 12
aspecten. Deze aspecten zijn voornamelijk geselecteerd op basis van de “Handleiding duurzame locaties
en duurzame projectlocaties voor de intensieve veehouderij”.
5.5.2 Beoordeling duurzame locatie
a. Structuurvisie
In de structuurvisie van de provincie Noord-Brabant is het plangebied aangewezen als een “accentgebied
agrarische ontwikkeling”. Deze gebieden worden gekenmerkt door mogelijkheden voor een meer
dominante positie van de hier aanwezige landbouwsectoren.
b. Verordening ruimte
In de Verordening ruimte is het plangebied aangemerkt als een “verwevingsgebied”. In dit gebied is een
beperkte ontwikkeling van intensieve veehouderij mogelijk mits het een duurzame locatie betreft.
c. Stankgevoeligheid
Wat stankgevoelige objecten zijn is bepaald in de Wet Geurhinder en Veehouderijen en bijbehorende
regeling. De uitbreiding van het bouwblok zorgt er voor dat nog steeds aan de minimale afstand van
gevel tot gevel van 25 meter en de minimale afstand van 50 meter tot het dichtstbijzijnde
veehouderijbedrijf wordt voldaan.
d. Verzuring gevoelig gebied
Met de inwerkingtreding van de Wet ammoniak en veehouderij (Wav) zijn de voor verzuring gevoelige
gebieden vervangen door kwetsbare en zeer kwetsbare gebieden (zkg). Alleen in de zkg en een zone
van 250 meter hieromheen gelden beperkingen voor veehouderijen.
Op de provinciale Wet ammoniak en veehouderijkaart is te zien dat het plangebied ver verwijderd ligt van
zeer kwetsbare gebieden en ook ruim buiten de 250 meter zone rondom Wav-gebieden ligt.
e. Ecologische verbindingszone
In de Verordening ruimte staat de ecologische hoofdstructuur aangegeven. Het plangebied doorkruist
deze hoofdstructuur niet.
f. Cultuurhistorische waarden
In de Verordening ruimte staan de cultuurhistorisch waardevolle gebieden aangegeven. Hier ligt het
plangebied binnen.
Conform de Cultuurhistorische Waardenkaart 2010 (CHW) van de provincie Noord-Brabant ligt het
verzoek binnen het cultuurhistorische vlak ‘Beerse Overlaat’. Strategie daarvoor is om de waarden en
kenmerken planologisch te beschermen. Het gaat dan om de Hertogswetering, de Roode Wetering, de
eendenkooien, de huizen op terpen, de Peeldam bij Velp, de Groene Dijk bij Haren, de Erfdijk bij Herpen,

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 23 van 28
vaststelling 18 december 2012
de dijken en kades aan de noordkant van de Beerse Maas, aangelegd ter bescherming van de dorpen
aan de Maas en de sluis bij Treurenburg.
Realisatie van dit verzoek heeft geen (negatieve) invloed op de waarden van dit cultuurhistorische vlak.
g. Openheid
Het plangebied maakt slechts extra bebouwing mogelijk die dicht tegen de bestaande bebouwing aan
komt te liggen. Het toekomstige bouwblok zal niet veel verder het open gebied insteken. Het plangebied
is hierdoor nauwelijks van invloed op de zichtlijnen in de omgeving. Door het inrichtingsplan dat is
opgesteld wordt voldaan aan een goede landschappelijke inpassing.
h. Archeologische hoge verwachtingswaarde
De locatie ligt conform de Archeologische beleidsadvieskaart deels in een gebied met een hoge
archeologische verwachtingswaarde.
Uit een verkennend bodemonderzoek blijkt dat de bodemopbouw niet verstoord is en dat deze met name
bestaat uit oeverafzettingen. In het zuidoostelijke deel van het plangebied, waar de stal met
onderkeldering zal worden gerealiseerd, is een karterend booronderzoek met als doel de
onderzoekslocatie systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of
sporen.
Op basis van het ontbreken van archeologische indicatoren en lagen wordt geconcludeerd dat er geen
archeologische waarden aanwezig zijn. De archeologische verwachting wordt op basis van het karterend
booronderzoek bijgesteld naar laag voor alle perioden.
De gemeente Oss heeft een selectiebesluit genomen voor wat betreft het vrijgeven van het plangebied.
Verder archeologisch onderzoek is dus niet noodzakelijk.
i. Aardkundig waardevol gebied
In de Verordening ruimte staan de aardkundig waardevolle gebieden aangegeven. Hier ligt het
plangebied niet binnen.
j. Grondwaterbeschermingsgebieden
In de Verordening ruimte staat dat het plangebied niet valt binnen een waterwingebied, 25-jaarszone
kwetsbaar of één van de andere belangrijke gebieden met betrekking tot waterbescherming.
k. Regionale waterberging
In de Verordening ruimte zijn de regionale waterbergingsgebieden aangewezen. Het plangebied ligt daar
buiten. Ook ligt het plangebied niet in een reserveringsgebied voor waterberging.
l. Beperken directe hinder
Gelet op de voorgestane ontwikkeling is het aannemelijk dat dit niet zorgt voor directe hinder.
Gezien het bovenstaande is de locatie van het plangebied aan te merken als een duurzame locatie.

Hoofdstuk 6 Toelichting op het plan
6.1 Ruimtelijk uitgangspunt
6.1.1 Inrichtingsplan en beplantingslijst
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 24 van 28
vaststelling 18 december 2012
Ter compensatie van de vergroting van het bouwblok is er overleg geweest over de vorm van het te
vergroten bouwblok en er is overeenstemming bereikt over een inrichtingsplan. Dit inrichtingsplan komt
tegemoet aan het gestelde in de Verordening ruimte van de provincie Noord-Brabant voor wat betreft
aantoonbare en uitvoerbare fysieke verbetering van de aanwezige of potentiële kwaliteiten van bodem,
water, natuur, landschap of cultuurhistorie van het gebied waarop de ontwikkeling haar werking heeft.
Het landschappelijke inrichtingsplan maakt onderdeel uit van de overeenkomst die afgesloten wordt met
de aanvrager waardoor realisatie van het inrichtingsplan is verzekerd binnen de termijn zoals genoemd in
de overeenkomst. Het inrichtingsplan is als bijlage bij dit wijzigingsplan gevoegd.
Landschappelijk inrichtingsplan
Op verzoek van de gemeente Oss is gewerkt met gebiedseigen beplanting en gezien de ligging in het
open komgebied kan er niet teveel nieuwe dichte opgaande beplanting toegevoegd worden. Door het
inrichtingsplan treedt een landschappelijke verbetering op.
Aan de noordzijde zal de onderbeplanting verwijderd worden. De bestaande essen zullen hier geknot
worden.
Aan de zuidzijde van het bouwvlak is recentelijk een smalle, gemengde houtsingel gerealiseerd
(struweelhaag). Deze singel past tevens de bestaande bebouwing ten oosten van de bedrijfswoning
in. Deze singel wordt ten behoeve van de eenheid, doorgetrokken tot de nieuwe stal. De volgende
beplanting wordt gebruikt;
- gelderse roos 19% - hazelaar 19%
- hulst 12,5% - rode kornoelje 12,5%
- krent 19% - liguster 15%

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 25 van 28
vaststelling 18 december 2012
Om verder het zicht vanaf de straatzijde te verfraaien wordt de breedte van de meest noordelijke loods en
de stal die daar ten oosten van ligt zoveel mogelijk op elkaar afgestemd.
Zowel ten noorden als ten zuiden van het bouwvlak is een sloot/ greppel aanwezig.
Op basis van het bovenstaande zal er 1.400m2 (ofwel 10% van het bouwblok) benut worden voor een
goede landschappelijke inpassing zoals gesteld in hoofdstuk 9 van de Verordening ruimte.
6.1.2 Passendheid in de omgeving
Lutterstraat 8 krijgt een lang en smal bouwkavel, welk past in de oostwest strokenverkaveling.
De lengte van de bouwkavel is ruimtelijk acceptabel. Door de bouwblokvorm zijn de zichtlijnen vanaf de
Lutterstraat op het omringende landschap behouden gebleven.
In de Lithse Polder hoeven erven geen gesloten karakter te hebben. Een transparante inheemse
erfbeplanting in stroken is passend. Aan de noordzijde zal daarom de onderbeplanting verwijderd
worden. De bestaande essen zullen hier geknot worden.
De beplanting die toegepast wordt past in het gebied (gebiedseigen soorten); zowel de geknotte essen
als de soorten die in de smalle singel worden toegepast voldoen hieraan.
6.1.3 Zorgvuldig ruimtegebruik
Uitbreiding van het bouwblok is noodzakelijk om het agrarische bedrijf te kunnen laten voldoen aan de
eisen vanuit het Besluit huisvesting. De bebouwing wordt zoveel mogelijk tegen de bestaande bebouwing
aan gerealiseerd waardoor de openheid van het landschap zoveel mogelijk in tact blijft. Hiermee wordt
voldaan aan de Verordening ruimte van de provincie Noord-Brabant voor wat betreft zorgvuldig
ruimtegebruik.

Hoofdstuk 7 Toelichting op de regels
7.1 Toelichting op de regels
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 26 van 28
vaststelling 18 december 2012
Een bestemmings- of wijzigingsplan bevat regels die het juridische instrumentarium geven voor het
regelen van het gebruik van de gronden en opstallen én bepalingen over de toelaatbaarheid van
bebouwing.
Het wijzigingsplan wordt digitaal en analoog verbeeld, en gaat vergezeld van deze toelichting. De
toelichting heeft geen bindende werking en maakt juridisch geen deel uit van het wijzigingsplan. Wel heeft
zij een belangrijke functie bij de onderbouwing van het plan.
Aangezien het hier gaat om een wijzigingsplan zal aangesloten worden bij de regels van het
bestemmingsplan ‘Buitengebied’. In dit wijzigingsplan is geoordeeld dat het plan voldoet aan de
voorwaarden die gesteld worden aan een wijzigingsbevoegdheid conform artikel 27.1.1 van het
bestemmingsplan ‘Buitengebied’. Verder zijn de regels van de bestemming “Agrarisch gebied” met een
“agrarisch bouwblok” van toepassing.
Gezien het bovenstaande worden er voor dit wijzigingsplan geen nieuwe regels gemaakt. Wel zijn er
regels opgenomen waarin wordt verwezen naar de regels van het bestemmingsplan ‘Buitengebied’ van
de voormalige gemeente Lith. Het gaat om het bestemmingsplan dat door de gemeenteraad van Lith op
31 januari 2002 is vastgesteld en vervolgens op 17 september 2002 goedgekeurd door Gedeputeerde
Staten van de provincie Noord-Brabant.
7.2 Toelichting op de verbeelding
Onderdeel van dit wijzigingsplan zijn een analoge en digitale verbeelding. Op deze verbeeldingen is de
Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2008 niet van toepassing op grond van artikel 8.1.2. van het
Bro. Daarin staat namelijk dat niet aan de digitaliseringsverplichting hoeft te worden voldaan als het
moederplan op papier is vormgegeven.
De digitale verbeelding wordt daarom als een digitaal pdf-bestand ter beschikking gesteld.

Hoofdstuk 8 Economische uitvoerbaarheid
8.1 Economische uitvoerbaarheid
Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 27 van 28
vaststelling 18 december 2012
De aanleg van de voorgestane ontwikkeling, de plankosten en andere bijkomende kosten komen voor
rekening van de aanvrager. De afspraken hieromtrent zijn vastgelegd in een anterieure overeenkomst.
Om het agrarische bedrijf te kunnen laten voldoen aan landelijke wetgeving is de bouwblokvergroting
noodzakelijk. Door de aanpassing kan het agrarische bedrijf optimaal functioneren.
8.2 Kostenverhaal
Doordat er een anterieure overeenkomst is opgesteld is het kostenverhaal op een andere manier
verzekerd. Daarom is het niet nodig om een exploitatieplan op te stellen. Hierover zal het bevoegde
gezag wel een expliciet besluit nemen.

Wijziging 10 bestemmingsplan Buitengebied, pag. 28 van 28
vaststelling 18 december 2012
Hoofdstuk 9 Overleg en maatschappelijke uitvoerbaarheid
9.1 Inspraak
In de Inspraakverordening gemeente Oss 2007 staat dat het bestuursorgaan besluit ten aanzien van zijn
eigen bevoegdheden of inspraak wordt verleend bij de voorbereiding van gemeentelijk beleid. Het is
noodzakelijk om inspraak te verlenen indien de wet daartoe verplicht. De Wro en de Algemene wet
bestuursrecht (Awb) verplichten het verlenen van inspraak bij het opstellen van een wijzigings- of
bestemmingsplan niet.
Aangezien het een kleinschalige ontwikkeling betreft wordt het college van burgemeester en wethouders
van de gemeente Oss voorgesteld te besluiten om het voorontwerp ten behoeve van inspraakreacties
niet apart ter inzage te leggen.
9.2 Vooroverleg
Artikel 3.1.1 van het Bro bepaalt dat “het bestuursorgaan dat belast is met de voorbereiding van een
wijzigingsplan daarbij overleg pleegt met de besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en
met die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast
zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn”. Ter uitvoering daarvan zijn de
volgende instanties in de gelegenheid gesteld om te reageren op het voorontwerpwijzigingsplan:
1. VROM-inspectie, Regio Zuid, Postbus 850, 5600 AW Eindhoven
2. Provincie Noord-Brabant, Postbus 90151, 5200 MC ’s-Hertogenbosch
3. Waterschap Aa en Maas, Postbus 5049, 5201 GA ’s-Hertogenbosch
4. Brandweer Brabant Noord, Postbus 218, 5201 AE ‘s-Hertogenbosch
Dit wijzigingsplan wordt op het Internet gepubliceerd. De werking van de Wet bescherming
persoonsgegevens strekt zich niet uit tot gegevens over ondernemingen die behoren tot een
rechtspersoon. Deze namen zijn daarom ook niet geanonimiseerd. Dit geldt ook voor personen die
beroepsmatig betrokken zijn bij de procedure (namen van advocaten, gemachtigden e.d.).
Bovengenoemde instanties hebben positief geadviseerd.
9.3 Zienswijzenprocedure
Het ontwerp van het wijzigingsplan heeft op grond van artikel 3.9a van de Wet ruimtelijke ordening en
afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht gedurende zes weken voor iedereen ter inzage gelegen
en is tegelijkertijd elektronisch beschikbaar gesteld via de gemeentelijke website. Voorafgaand hieraan is
hiervan mededeling gedaan in het plaatselijke blad Regio Oss, katern Oss Actueel en op de
gemeentelijke website. Gedurende deze periode kon iedereen zijn zienswijze over het ontwerp van het
wijzigingsplan bij het college naar voren brengen. Er zijn geen zienswijzen ontvangen.

Bijlage 1 – Bodeminformatie

Bodeminformatie
De volgende informatiebronnen zijn voor de locatie en de aangrenzende percelen (binnen een straal
van maximaal 50 meter vanaf de locatie) doorzocht:
– het Bodem Informatie Systeem (BIS). Het BIS van de gemeente Oss is gevuld met de, bij de
gemeente bekend zijnde, onderzoeken die uitgevoerd zijn, o.a. verkennend bodemonderzoeken,
nadere onderzoeken en evaluaties van uitgevoerde saneringen.
– het gemeentelijke tankenbestand. Dit bestand bevat alle bij de gemeente bekend zijnde
tanksaneringen. Dit bestand is onder andere tot stand gekomen op basis van vrijwilligheid en
mogelijk daardoor niet volledig.
– het Historische Bodem Bestand (HBB). Het HBB is een samenwerkingsproject van ReGister
Historisch Onderzoeksbureau en Arcadis en bevat op basis van historische (bedrijfs-) activiteiten
gegevens van potentieel verontreinigde locaties. De gegevens zijn verwerkt in een Access
database. Voor een deel van alle potentieel verontreinigde locaties is nader historisch onderzoek
uitgevoerd. De rapporten hiervan zijn in pdf beschikbaar.
– het Bodemloket. De gegevens uit bodemloket zijn afkomstig van de website
www.bodemloket.nl, Deze site wordt door de provincie Noord-Brabant onderhouden. Het
bodemloket bevat informatie over toekomstige en uitgevoerde bodemonderzoeken en
bodemsaneringen en tevens informatie over mogelijk bodembelastende (bedrijfs-) activiteiten
in het verleden.
Hieronder vindt u per thema de gevonden informatie. Indien voor een thema geen informatie wordt
vermeld, dan betekend dit dat de geraadpleegde bron op dit moment geen informatie bevat voor de
doorzochte locatie.
Locatie: Lutterstraat 8, Lithoijen
Kadastrale gegevens: gem. Oss LIT sectie H nr. 00266 (13120 ca.)
Bodem informatiesysteem: geen info
Tankenbestand: geen info
Historisch bodem bestand: geen info
Bodemloket: geen info
Aan de verstrekte gegevens kunnen geen rechten worden ontleend.

Bijlage 2a – Archeologisch karterend booronderzoek

ARCHEOLOGISCH KARTEREND
BOORONDERZOEK
LUTTERSTRAAT 8
TE LITHOIJEN
GEMEENTE OSS

Archeologisch karterend booronderzoek
Lutterstraat 8 te Lithoijen
in de gemeente Oss
Opdrachtgever Agra-Matic bv
Postbus 396
6710 BJ Ede
Project OSS.AGR.ARC
Rapportnummer 12061534
Status conceptrapportage
Datum 3 augustus 2012
Vestiging Swalmen
Auteur Drs. M. Stiekema (Senior Prospector)
Paraaf
Autorisatie Drs. A.H. Schutte (Senior KNA-Archeoloog)
Paraaf
© Econsultancy bv, Swalmen
Foto’s en tekeningen: Econsultancy bv, tenzij anders vermeld
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk,
fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers.
Econsultancy bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van
de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek.
ISSN: 2210-8777 (Analoog rapport)
ISSN: 2210-8785 (Digitaal rapport E-depot)
Econsultancy Archeologisch Rapport

Administratieve gegevens plangebied
Projectcode en nummer 12061534 OSS.AGR.ARC
Toponiem Lutterstraat 8
Opdrachtgever Agra-Matic bv
Gemeente Oss
Plaats Lithoijen
Provincie Noord-Brabant
Kadastrale gegevens Gemeente Lith, sectie H, nummer 266
Omvang plangebied circa 2.000 m 2
Kaartblad 45 E
Coördinaten centrum plangebied X: 161.221 / Y: 422.111
Bevoegde overheid Gemeente Oss
Postbus 5
5340 BA Oss
ARCHIS2
Onderzoeksmeldingsnummer (OM-nr.)
Vondstmeldingsnummer
Onderzoeksnummer
52.997
nvt
Archeoregio NOaA Utrechts-Gelders rivierengebied
T.: 0412 - 629792
E: r.jansen@oss.nl
Contactpersoon : dhr. R.Jansen
Beheer en plaats documentatie Econsultancy, Swalmen/ Provinciaal Archeologisch Depot Noord-Brabant
Uitvoerders Econsultancy, Drs. M. Stiekema
Kwaliteitszorg
Econsultancy beschikt over een eigen opgravingsvergunning, afgegeven door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(RCE). De opgravingsvergunning geeft opdrachtgevers de zekerheid dat het uitvoerend bureau werkt conform de eisen die
de RCE stelt op het gebied van competenties en integriteit van medewerkers en het toepassen van vigerende normen en
onderzoeksprotocollen. Verder is Econsultancy lid van de Nederlandse Vereniging van Archeologische Opgravingsbedrijven
(NVAO). De leden van de NVAO bieden kwalitatief hoogstaand archeologisch onderzoek. Het lidmaatschap is een waarborg
voor kwaliteit en betrouwbaarheid. Tevens is Econsultancy aangesloten bij de Vereniging van Ondernemers in Archeologie
(VOiA). De VOiA behartigt de belangen van meer dan 100 bedrijven in alle takken van de archeologie.
Betrouwbaarheid
Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd, conform de toepasselijke en van kracht zijnde regelgeving. Een
booronderzoek wordt in het algemeen uitgevoerd door het steekproefsgewijs onderzoeken van de bodem, waardoor het, op
basis van de resultaten van een booronderzoek, onmogelijk is garanties af te geven ten aanzien van de aan- of afwezigheid
van archeologische waarden. In dit kader dient ook opgemerkt te worden dat geraadpleegde bronnen niet altijd zonder
fouten en volledig zijn. Daar Econsultancy voor het verkrijgen van historische informatie afhankelijk is van deze bronnen, kan
Econsultancy niet instaan voor de juistheid en volledigheid van deze informatie.
Econsultancy Archeologisch Rapport

SAMENVATTING
Econsultancy heeft in opdracht van Agra-Matic bv een archeologisch karterend booronderzoek uitgevoerd.
Het onderzoek is uitgevoerd in verband met de geplande nieuwbouw van een stal. Het plangebied
is gelegen aan de Lutterstraat 8 te Lithoijen in de gemeente Oss. Het archeologisch onderzoek is
noodzakelijk om te bepalen wat de verwachtingswaarde is voor de aanwezigheid van archeologische
waarden binnen het plangebied en of deze door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden
aangetast. Daarom is het binnen het kader van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg uit
2007 (WAMZ), voortvloeiend uit het Verdrag van Malta uit 1992, verplicht voorafgaand archeologisch
onderzoek uit te voeren.
Het inventariserend veldonderzoek (IVO-overig, karterende fase) heeft tot doel het opsporen van
eventueel aanwezige archeologische vondsten en/of sporen en om een eerste indruk te verkrijgen
van de kwaliteit (gaafheid en conservering), aard, datering, omvang en diepteligging hiervan. Met de
resultaten van het archeologisch onderzoek kan worden vastgesteld of binnen het plangebied archeologische
waarden aanwezig (kunnen) zijn en of vervolgonderzoek en/of planaanpassing noodzakelijk
is.
Resultaten inventariserend veldonderzoek
Het archeologisch verkennend booronderzoek toonde aan dat er zich mogelijk archeologische waarden
in het plangebied zouden kunnen bevinden. Daarom is er een inventariserend veldonderzoek in
de vorm van een karterend booronderzoek uitgevoerd.
Op basis van het ontbreken van archeologische indicatoren en lagen, kan worden geconcludeerd dat
archeologische waarden niet worden verwacht. De gespecificeerde archeologische verwachting, zoals
die is weergegeven tijdens het bureauonderzoek, is door het karterend booronderzoek bijgesteld
naar laag voor alle perioden.
Selectieadvies
Op grond van de resultaten van het karterend booronderzoek adviseert Econsultancy om het plangebied
vrij te geven. Bovenstaand advies vormt een selectieadvies. De resultaten van dit onderzoek
zullen eerst moeten worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Oss), die vervolgens een
selectiebesluit neemt.
Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode.
De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan nooit
volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten
tijdens de geplande werkzaamheden daar toch archeologische waarden worden aangetroffen, er
conform artikel 53 van de Monumentenwet uit 1988 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: ARCHIS-meldpunt,
telefoon 033-4227682), de gemeente Oss of de Provincie Noord-Brabant.
12061534 OSS.AGR.ARC

INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING .................................................................................................................................. 1
1.1 Aanleiding tot het onderzoek en leeswijzer ...................................................................... 1
1.2 Resultaten vooronderzoek ................................................................................................ 1
2 DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN ......................................................................... 1
3 INVENTARISEREND VELDONDERZOEK ................................................................................ 2
3.1 Methoden .......................................................................................................................... 2
3.2 Resultaten ......................................................................................................................... 2
3.3 Beantwoording onderzoeksvragen veldonderzoek .......................................................... 3
4 CONCLUSIE EN SELECTIEADVIES ......................................................................................... 3
4.1 Conclusie .......................................................................................................................... 3
4.2 Selectieadvies ................................................................................................................... 3
LIJST VAN AFBEELDINGEN
Figuur 1. Situering van het plangebied binnen Nederland
Figuur 2. Boorpuntenkaart
BIJLAGEN
Bijlage 1 Literatuur
Bijlage 2 Overzicht geologische en archeologische tijdvakken
Bijlage 3 AMZ-cyclus
Bijlage 4 Boorprofielen
12061534 OSS.AGR.ARC

1 INLEIDING
1.1 Aanleiding tot het onderzoek en leeswijzer
Econsultancy heeft in opdracht van Agra-Matic bv een archeologisch karterend booronderzoek uitgevoerd
voor het plangebied gelegen aan de Lutterstraat 8 te Lithoijen in de gemeente Oss (zie figuur 1
en figuur 2). In het plangebied zal een nieuwe stal worden gerealiseerd. Het archeologisch onderzoek
is noodzakelijk om te bepalen wat de verwachtingswaarde is voor de aanwezigheid van archeologische
waarden binnen het plangebied en of deze door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden
aangetast. Daarom is het binnen het kader van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg
uit 2007 (WAMZ), voortvloeiend uit het Verdrag van Malta uit 1992, verplicht voorafgaand archeologisch
onderzoek uit te voeren (zie bijlage 3).
In de rapportage zal na een samenvatting van het vooronderzoek (§ 1.2) eerst de doelstelling van het
huidige onderzoek en de te beantwoorden onderzoeksvragen beschreven worden (hoofdstuk 2). Vervolgens
zullen de methodiek en resultaten van het inventariserend veldonderzoek (IVO-overig, karterende
fase) door middel van boringen worden behandeld (hoofdstuk 3). Op basis van het onderzoek
wordt een advies gegeven of vervolgstappen nodig zijn en zo ja, in welke vorm (hoofdstuk 4). Dit advies
dient te worden getoetst door het bevoegd gezag, de gemeente Oss, waarna een besluit zal
worden genomen of het plangebied kan worden vrijgegeven of dat vervolgstappen nodig zijn.
1.2 Resultaten vooronderzoek
In december 2011 is door Econsultancy een archeologisch verkennend booronderzoek uitgevoerd. 1
Uit de bij dit onderzoek aangetroffen bodemopbouw blijkt dat de oorspronkelijke oeverafzettingen in
het plangebied niet of nauwelijks zijn vergraven. De archeologische verwachtingswaarde, zoals opgesteld
in de gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart blijft daarom staan. Voor het niet opgehoogde
akkerland geldt deze verwachting vanaf een diepte van 60 cm –mv, voor het opgehoogde
deel van het plangebied vanaf een diepte van 140 cm –mv. Voor het zuidoostelijk deel van het plangebied
waar een stal met onderkeldering zal worden gerealiseerd, adviseerde Econsultancy om een
inventariserend veldonderzoek uit te voeren door middel van een karterend booronderzoek. Het doel
van het karterend booronderzoek is om de onderzoekslocatie systematisch te onderzoeken op de
aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen.
2 DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
Het inventariserend veldonderzoek (IVO-overig, karterende fase) heeft tot doel het inventariseren van
eventueel aanwezige archeologische vondsten en/of sporen om een eerste indruk te verkrijgen van
de kwaliteit (gaafheid en conservering), aard, datering, omvang en diepteligging hiervan.
Het veldonderzoek dient antwoord te geven op de volgende vragen:
Zijn er binnen het plangebied archeologische indicatoren aangetroffen die kunnen wijzen op
de aanwezigheid van een vindplaats? Zo ja, wat is de aard, diepteligging en minimale en
maximale dikte ervan?
Zijn er archeologische lagen aangetroffen (cultuur- en afvallagen cq. ophogingslagen)? Zo ja,
wat is de aard, diepteligging en minimale en maximale dikte ervan?
In welke mate stemmen de resultaten overeen met de verwachtingen?
1 Stiekema, 2011
12061534 OSS.AGR.ARC Pagina 1 van 4

Indien er binnen het plangebied een vindplaats aanwezig is, wat zijn dan de gevolgen voor de
voorgenomen bodemingrepen voor de vindplaats?
Het inventariserend veldonderzoek is uitgevoerd op 1 augustus 2012. Meegewerkt hebben: drs. M.
Stiekema (senior prospector) en ing. G.J. Boots BA (archeoloog). Het rapport is gecontroleerd door
drs. A.H. Schutte (senior KNA-archeoloog/kwaliteitscontroleur).
3 INVENTARISEREND VELDONDERZOEK
3.1 Methoden
Het inventariserend veldonderzoek is uitgevoerd in de vorm van een karterend booronderzoek, conform
de eisen van de KNA, versie 3.2, specificatie VS03. Voor het inventariserend veldonderzoek is
op 31 juli 2012 door drs. M. Stiekema (senior prospector) een Plan van aanpak (PvA) opgesteld.
In totaal zijn er 6 boringen gezet (zie figuur 2). Er is geboord tot een diepte van maximaal 1,8 m -mv
met een Edelmanboor met een diameter van 12 cm. Er is in raaien geboord met een afstand van 17
m tussen de raaien en een afstand van 20 m tussen de boringen. De raaien zijn verspringend ten
opzichte van elkaar gezet, waardoor een systeem bestaande uit gelijkbenige driehoeken ontstaat. De
boringen zijn lithologisch conform de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode beschreven.
2 De boringen zijn met meetlinten ingemeten (x- en y-waarden). Van alle boringen is de maaiveldhoogte
afgeleid van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN).
Het opgeboorde materiaal is in het veld bodemkundig beschreven en de archeologisch relevante bodemlagen
zijn gesneden en verbrokkeld. Het sediment is geïnspecteerd op het voorkomen van archeologische
indicatoren, zoals fragmenten vuursteen, aardewerk, houtskool, verbrande leem, bot
etc.
3.2 Resultaten
Geologie en bodem
De resultaten van de boringen zijn opgenomen in de vorm van boorprofielen en worden in bijlage 4
weergegeven. Op basis van deze boorprofielen kan de bodemopbouw als volgt worden beschreven.
De hoofdlijnen van de opbouw van de bodem kunnen als volgt worden weergegeven:
Bij de boringen zijn matig tot uiterst siltige klei-afzettingen en matig fijne, zwak tot sterk siltige zandafzettingen
aangetroffen. De basis van het bodemprofiel in alle boringen is een pakket uiterst siltige
klei-afzettingen waarvan de top op circa 4,40 m –NAP ligt. Deze afzettingen zijn in alle boringen aangetroffen
en zijn oeverafzettingen, vermoedelijk vanaf de Bronstijd gevormd door de Macharen
stroomgordel. Van nature zijn deze oeverafzettingen afgedekt met een 60 cm dik pakket zwak siltige
komkleiafzettingen. Op basis van het booronderzoek is niet te achterhalen van waaruit, en wanneer
de komafzettingen zijn gevormd. Op basis van de ouderdom van de onderliggende oeverafzettingen
kan worden aangenomen dat dit vanaf het begin van de jaartelling is gebeurd. De komafzettingen zijn
alleen bij boring 4, 5 en 6 aangetroffen aan het maaiveld. Bij boring 1, 2 en 3 is de bovenste 60 - 110
cm van het boorprofiel verstoord. Een groot deel hiervan bestaat uit bij de bouw van de boerderij opgebracht
sediment. Onder het verstoorde pakket zijn de oorspronkelijke komafzettingen en de (ook
hier onverstoorde) oeverafzettingen aangetroffen. Het aangetroffen bodemprofiel komt overeen met
de bodemprofielen die zijn aangetroffen in het verkennend booronderzoek.
2 Bosch, 2005.
12061534 OSS.AGR.ARC Pagina 2 van 4

Archeologie
In geen van de boringen zijn bij het verbrokkelen en versnijden van het sediment archeologische indicatoren
waargenomen.
3.3 Beantwoording onderzoeksvragen veldonderzoek
Voor het veldonderzoek is een aantal onderzoeksvragen opgesteld. Hieronder worden deze vragen
beantwoord voor zover het veldonderzoek de daarvoor benodigde gegevens heeft opgeleverd;
Zijn er binnen het plangebied archeologische indicatoren aangetroffen die kunnen wijzen op
de aanwezigheid van een vindplaats? Zo ja, wat is de aard, diepteligging en minimale en
maximale dikte ervan?
In geen van de boringen zijn bij het verbrokkelen en versnijden van het sediment archeologische
indicatoren waargenomen.
Zijn er archeologische lagen aangetroffen (cultuur- en afvallagen cq. ophogingslagen)? Zo ja,
wat is de aard, diepteligging en minimale en maximale dikte ervan?
In geen van de boringen zijn archeologische lagen waargenomen.
In welke mate stemmen de resultaten overeen met de verwachtingen?
De hoge archeologische verwachtingswaarde kan op basis van het ontbreken van archeologische
indicatoren en lagen naar laag worden bijgesteld.
Indien er binnen het plangebied een vindplaats aanwezig is, wat zijn dan de gevolgen van de
voorgenomen bodemingrepen voor de vindplaats?
Niet van toepassing.
4 CONCLUSIE EN SELECTIEADVIES
4.1 Conclusie
Het archeologisch verkennend booronderzoek toonde aan dat er zich mogelijk archeologische waarden
in het plangebied zouden kunnen bevinden. Daarom is er een inventariserend veldonderzoek in
de vorm van een karterend booronderzoek uitgevoerd.
Op basis van het ontbreken van archeologische indicatoren en lagen, kan worden geconcludeerd dat
archeologische waarden niet worden verwacht. De gespecificeerde archeologische verwachting, zoals
die is weergegeven tijdens het bureauonderzoek, is door het booronderzoek bijgesteld naar laag
voor alle perioden.
4.2 Selectieadvies
Op grond van de resultaten van het karterend booronderzoek adviseert Econsultancy om het plangebied
vrij te geven. Bovenstaand advies vormt een selectieadvies. De resultaten van dit onderzoek
zullen eerst moeten worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Oss), die vervolgens een
selectiebesluit neemt.
Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode.
De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan nooit
volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten
tijdens de geplande werkzaamheden daar toch archeologische waarden worden aangetroffen, er
12061534 OSS.AGR.ARC Pagina 3 van 4

conform artikel 53 van de Monumentenwet uit 1988 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: ARCHIS-meldpunt,
telefoon 033-4227682), de gemeente Oss of de Provincie Noord-Brabant).
12061534 OSS.AGR.ARC Pagina 4 van 4

Figuur 1. Situering van het plangebied binnen Nederland
415000 420000 425000 430000
HEESSELT
HEESSELT
ALEM
ALEM
KERKDRIEL
KERKDRIEL
N
ROSMALEN
ROSMALEN
12061534 OSS.AGR.ARC
000
VARIK
VARIK
OPHEMERT
OPHEMERT
ZENNEWIJNEN
ZENNEWIJNEN
HEEREWAARDEN
HEEREWAARDEN
MAREN MAREN KESSEL
KESSEL
Lithoyen - Lutterstraat 8
Locatie van het plangebied
bron: Geodan
DREUMEL
DREUMEL
LITH
LITH
NULAND
NULAND
5000m
5000m
ALPHEN ALPHEN GLD
GLD
LITHOIJEN
LITHOIJEN
GEFFEN
GEFFEN
OIJEN
OIJEN
TEEFFELEN
TEEFFELEN
Oss
Oss
MAASBOMMEL
MAASBOMMEL
HEESCH
HEESCH
MACHAREN
MACHAREN
ALTFORST
ALTFORST
MEGEN
MEGEN
BERGHEM
BERGHEM
APPELTERN
APPELTERN
HAREN HAREN NB
NB
155000 160000 165000 170000
HORSSEN
HORSSEN

Figuur 2. Boorpuntenkaart
422050 422100
N
0
Lithoijen - Lutterstraat 8
Karterende boorpuntenkaart
Legenda
Plangebied
12061534 OSS.AGR.ARC
Huidige bebouwing
Boorpunt
25m
1
2
3
4
161250 161300
6
5

Bijlage 1 Literatuur
Bosch, J.H.A., 2005: Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode, Versie 5.2. Utrecht (TNOrapport,
NITG 05-043-A).
Stiekema, M., 2011: Lutterstraat 8 te Lithoijen, gemeente Oss. Archeologisch verkennend booronderzoek,
Econsultancy Archeologisch rapport,
12061534 OSS.AGR.ARC

Bijlage 2 Overzicht geologische en archeologische tijdvakken
Ouderdom
in jaren
11.755
12.745
13.675
14.025
15.700
29.000
50.000
75.000
115.000
130.000
370.000
410.000
475.000
850.000
2.600.000
12061534 OSS.AGR.ARC
Chronostratigrafie
Holoceen 1
Formaties: Naaldwijk
(marien), Nieuwkoop
(veen), Echteld (fluviatiel)
Laat-
Late Dryas
(koud)
Allerød
Weichselien (warm)
(Laat-
Glaciaal)
Vroege Dryas
(koud)
Bølling
(warm)
2
Midden-
Weichselien
(Pleniglaciaal)
Vroeg-
W eichselien
(Vroeg-
Glaciaal)
Eemien
(warme periode)
Saalien (ijstijd)
Holsteinien
(warme periode)
Elsterien (ijstijd)
Cromerien
(warme periode)
Pre-Cromerien
Laat-
Pleniglaciaal
Midden-
Pleniglaciaal
Vroeg-
Pleniglaciaal
MIS
3
4
5a
5b
5c
5d
5e
6
Formatie
van
Kreftenheye
Formatie
van
Urk
Formatie
van
Sterksel
Lithostratigrafie
Eem
Formatie
Formatie
van Drente
Formatie
van Peelo
Formatie
van
Boxtel
Formatie
van
Beegden

Cal. jaren
v/n Chr.
1500
450
0
12
800
2000
4900
5300
8800
35.000
300.000
815
12061534 OSS.AGR.ARC
2650
3755 5000
7020 8000
8240 9000
11.755
10.150
12.745 10.800
13.675 11.800
14.025 12.000
15.700
14 C jaren
Chronostratigrafie
Pollen
zones
Vegetatie
den overheerst
hazelaar, eik, iep,
linde, es
eerst berk en later
den overheersend
perioden met een
poolwoestijn en
perioden met een
toendra
Archeologische
perioden
1950 0
Vb2 Loofbos
Nieuwe tijd
Subatlanticum
eik en hazelaar
overheersen
Middeleeuwen
koeler
vochtiger
Vb1 haagbeuk
veel cultuurplanten
Romeinse tijd
Va
rogge, boekweit,
korenbloem
IJzertijd
75.000
115.000
130.000
13.000
Laat-
Weichselien
(Laat-
Glaciaal)
Midden-
Weichselien
(Pleniglaciaal)
Vroeg-
Weichselien
(Vroeg-
Glaciaal)
Subboreaal
koeler
droger
Atlanticum
warm
vochtig
Boreaal
warmer
Preboreaal
warmer
Bronstijd
Chronostratigrafie voor Noordwest-Europa volgens Zagwijn (1974), Vandenberghe (1985) en De Mulder et al. (2003). Lithostratigrafie
volgens De Mulder et al. (2003). Mariene isotoop stadium (MIS) volgens Bassinot et al. (1994). Atmosferische data volgens Stuiver et al. (1998).
Zuurstofisotoop calibratie (OxCal) versie 3.9 Bronk Ramsey (2003), toegepast op het Laat-Weichselien en het Holoceen.
Archeologische periode-indeling en ouderdom volgens de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB).
Vegetatie bewerkt volgens Berendsen (2000). Pollenzones volgens P. Vos & P. Kiden (2005).
IVb
IVa
III
II
Late Dryas LW III
Allerød
Vroege Dryas
Bølling
Eemien
(warme periode)
Saalien (ijstijd)
I
LW II
LW I
Loofbos
eik en hazelaar
overheersen
beuk>1% invloed
landbouw
(granen)
Loofbos
eik, els en hazelaar
overheersen
in zuiden speelt
linde een grote rol
parklandschap
dennen- en
berkenbossen
open
parklandschap
open vegetatie met
kruiden en
berkenbomen
perioden met bos
en perioden met
een subarctisch
open landschap
loofbos
Neolithicum
Mesolithicum
Laat-Paleolithicum
Midden-Paleolithicum
Vroeg-Paleolithicum

Bijlage 3 AMZ-cyclus
Het AMZ-proces
Archeologisch onderzoek in Nederland wordt in het algemeen uitgevoerd binnen het kader van de
Archeologische Monumentenzorg (AMZ). Het gehele traject van de AMZ omvat een aantal stappen
die elkaar kunnen opvolgen, afhankelijk van het resultaat van de voorgaande stappen. Om
inhoudelijke, prijs- en planningstechnische redenen kan er soms voor gekozen worden om bepaalde
stappen gelijktijdig uit te voeren. Bovendien kan, indien reeds voldoende gegevens bekend zijn, een
stap worden overgeslagen. Elke stap eindigt met een rapport met daarin een advies voor de
vervolgstappen. Na elke stap wordt er een selectiebesluit genomen door de bevoegde overheid,
gemeente, provincie of de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, op basis van de resultaten van het
archeologisch onderzoek. Indien na een bepaalde stap blijkt dat geen nader vervolgonderzoek nodig
is, wordt het archeologisch onderzoek afgesloten. Ook kan het bevoegd gezag besluiten dat een
vindplaats van zo groot belang is, dat deze in situ behouden moet worden. Dan dienen de
archeologische resten in de grond beschermd te worden door planaanpassing of planinpassing.
Het begint met het bepalen van de onderzoeksplicht. Gemeentelijke, provinciale en landelijke
archeologische waardenkaarten geven aan of het plangebied in een gebied ligt met een
archeologische verwachting. Indien dit het geval is, dan zal er in het kader van de planprocedure
onderzoek verricht moeten worden om te bepalen of er archeologische waarden binnen het
plangebied aanwezig zijn. Hiermee start de zogenaamde AMZ-cyclus (zie schema).
De eerste fase: Bureauonderzoek
Elk archeologisch onderzoek begint met een bureauonderzoek. Dit heeft tot doel het verwerven van
informatie, aan de hand van bestaande bronnen, over bekende of verwachte archeologische
waarden, binnen het plangebied om tot een gespecificeerd verwachtingsmodel te komen, op basis
waarvan een beslissing genomen kan worden ten aanzien van een eventuele vervolgstap.
De tweede fase: Inventariserend VeldOnderzoek (IVO)
Het doel van een IVO is het aanvullen en toetsen van het gespecificeerde verwachtingsmodel. Het
IVO moet informatie geven over de aan- of afwezigheid, de aard, het karakter, de omvang, de
datering, de gaafheid, de conservering en de inhoudelijke kwaliteit van de archeologische waarden.
Inventariserend Veldonderzoek; Booronderzoek en Veldkartering
Door een booronderzoek kan er een goede inschatting gemaakt worden van de kans op
archeologische waarden (grondsporen en daarmee samenhangende voorwerpen). Bij het
booronderzoek is een onderscheid aangebracht in een verkennende, karterende en waarderende
fase. De verkennende fase heeft tot doel inzicht te krijgen in de vormeenheden van het landschap,
voor zover deze van invloed zijn op de locatiekeuze. Op deze manier worden kansarme zones
uitgesloten en kansrijke zones geselecteerd voor de volgende fasen. Tijdens de karterende fase
wordt het onderzoeksgebied systematisch onderzocht op de aanwezigheid van archeologische
vondsten of sporen. De waarderende fase sluit aan op de karterende fase. Het waarnemingsnet kan
verdicht worden om de horizontale begrenzing, ligging en omvang van archeologische vindplaatsen
vast te stellen.
Een veldkartering wordt uitgevoerd wanneer vondsten of sporen aan de oppervlakte worden verwacht
en zichtbaar zijn op het moment dat het onderzoek uitgevoerd wordt. Dit type onderzoek bestaat uit
het systematisch belopen van het maaiveld van het plangebied.
12061534 OSS.AGR.ARC

Inventariserend Veldonderzoek; Proefsleuven
Als uit vooronderzoek blijkt dat binnen het plangebied archeologische resten aangetroffen kunnen
worden kan het bevoegd gezag beslissen tot een proefsleuvenonderzoek. Proefsleuven zijn lange
sleuven van minimaal twee tot vijf meter breed die worden aangelegd in de zones waar in de
voorgaande onderzoeksfase aanwijzingen voor vindplaatsen zijn aangetroffen. De KNA schrijft voor
dat bij een dergelijk onderzoek minimaal 5% van het te verstoren gebied onderzocht dient te worden.
De Derde fase: Archeologische Begeleiding (AB) of Opgraven (AAO)
Archeologische Begeleiding
Als het vooronderzoek niet voldoende informatie heeft opgeleverd om de archeologische waarde van
de archeologische resten te bepalen, kan besloten worden tot archeologische begeleiding van de
sloop- of graafwerkzaamheden. Dit betekent dat archeologen bij het graafwerk aanwezig zijn om het
werk te volgen en eventuele resten te documenteren. Wanneer tijdens de werkzaamheden vondsten
(van hoge archeologische waarde) naar boven komen, die aanleiding geven tot nader onderzoek, kan
alsnog besloten worden om tot een opgraving over te gaan.
Opgraven
Indien de archeologische resten niet in situ bewaard kunnen blijven, maar wel van belang zijn voor de
wetenschap, kan het bevoegd gezag besluiten over te gaan tot een Algehele Archeologische
Opgraving (AAO). Het doel hiervan is volgens de KNA het documenteren van gegevens en het
veiligstellen van materiaal van vindplaatsen om daarmee informatie te behouden, die van belang is
voor kennisvorming over het verleden.
12061534 OSS.AGR.ARC

12061534 OSS.AGR.ARC
Schema van de Archeologische Monumenten Zorg
Vergunningaanvraag/ruimtelijke ontwikkeling
▼
Toetsing aan archeologisch beleid
(Gemeente, Provincie, Rijk)
▼
Bureauonderzoek*
(verzamelen gegevens en opstellen verwachtingsmodel)
▼
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼
Inventariserend veldonderzoek*
▼ ▼
Verkennend veldonderzoek ►**** Karterend veldonderzoek
Door middel van: Door middel van:
- terreininspectie - oppervlaktekartering
- booronderzoek** - booronderzoek**
- proefsleuven***
▼ ▼*****
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼
Bewezen of hoge kans op de aanwezigheid van archeologie
▼******
Waarderend veldonderzoek door middel van proefsleuven***
▼
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼ ▼ ▼
Opgraven*** Begeleiding*** Beschermen
Verwijderen Begeleiding Bescherming
van de van de van de
archeologie werkzaamheden archeologie
door door door
archeologen archeologen planaanpassing
►
►
►
►
Vergunningverlening indien geen onderzoek noodzakelijk
wordt geacht.
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel
met bouwkundige voorwaarden). Ook kan besloten worden
over te gaan op het begeleiden van de graafwerkzaamheden
door archeologen.***
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel
met bouwkundige voorwaarden). Ook kan besloten worden
over te gaan op het begeleiden van de graafwerkzaamheden
door archeologen.***
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie,
wel archeologische waarden aanwezig maar geen
vervolgonderzoek noodzakelijk op grond van waardering.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel met
bouwkundige voorwaarden).
* Combinatie bureauonderzoek en IVO verkennende of karterende fase mogelijk, indien een PvA aanwezig is.
** Voorafgaand aan het booronderzoek dient een PvA worden opgesteld, toetsing door bevoegd gezag
*** Voorafgaand aan het onderzoek dient een PvE en PvA te worden opgesteld, toetsing door bevoegd gezag.
**** Na een verkennend booronderzoek kan het bevoegd gezag besluiten dat een aanvullend karterend booronderzoek
moet worden uitgevoerd.
***** Een combinatie van bureauonderzoek en IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven is
mogelijk, indien een PvA en een goedgekeurd PvE aanwezig is en met instemming van het bevoegd gezag.
****** Een combinatie van bureauonderzoek en IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven of een
IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven is mogelijk, indien een PvA en een goedgekeurd
PvE aanwezig is en met instemming van het bevoegd gezag.

Bijlage 4 Boorprofielen
12061534 OSS.AGR.ARC

12061534 OSS.AGR.ARC

Bijlage 2b – Archeologisch verkennend booronderzoek

ARCHEOLOGISCH VERKENNEND
BOORONDERZOEK
LUTTERSTRAAT 8
TE LITHOIJEN
GEMEENTE OSS

Archeologisch verkennend booronderzoek
Lutterstraat 8 te Lithoijen
in de gemeente Oss
Opdrachtgever Agra-Matic bv
Postbus 396
6710 BJ Ede
Project OSS.AGR.ARC
Rapportnummer 11073530
Status Definitieve rapportage
Datum 16 januari 2012
Vestiging Swalmen
Auteur Drs. M. Stiekema
Paraaf
Autorisatie Drs. A.H. Schutte (Senior KNA-Archeoloog)
Paraaf
© Econsultancy bv, Swalmen
Foto’s en tekeningen: Econsultancy bv, tenzij anders vermeld
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk,
fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgevers.
Econsultancy bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit de toepassing van
de adviezen of het gebruik van de resultaten van dit onderzoek.
ISSN: 2210-8777 (Analoog rapport)
ISSN: 2210-8785 (Digitaal rapport E-depot)
Econsultancy Archeologisch Rapport

Administratieve gegevens plangebied
Projectcode en nummer 11073530 OSS.AGR.ARC
Toponiem Lutterstraat 8
Opdrachtgever Agra-Matic bv
Gemeente Oss
Plaats Lithoijen
Provincie Noord-Brabant
Kadastrale gegevens Gemeente Lith, sectie H, nummer 266
Omvang plangebied circa 5.000 m 2
Kaartblad 45 E
Coördinaten centrum plangebied X: 161.221 / Y: 422.111
Bevoegde overheid Gemeente Oss
Postbus 5
5340 BA Oss
ARCHIS2
Onderzoeksmeldingsnummer (OM-nr.)
Vondstmeldingsnummer
Onderzoeksnummer
49.698
nvt
40.346
Archeoregio NOaA Utrechts-Gelders rivierengebied
T.: 0412 - 629792
E: r.jansen@oss.nl
Contactpersoon : dhr. R.Jansen
Beheer en plaats documentatie Econsultancy, Swalmen/ Provinciaal Archeologisch Depot Noord-Brabant
Uitvoerders Econsultancy, Drs. M. Stiekema
Kwaliteitszorg
Econsultancy beschikt over een eigen opgravingsvergunning, afgegeven door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(RCE). De opgravingsvergunning geeft opdrachtgevers de zekerheid dat het uitvoerend bureau werkt conform de eisen die
de RCE stelt op het gebied van competenties en integriteit van medewerkers en het toepassen van vigerende normen en
onderzoeksprotocollen.
Betrouwbaarheid
Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd, conform de toepasselijke en van kracht zijnde regelgeving. Een
booronderzoek wordt in het algemeen uitgevoerd door het steekproefsgewijs onderzoeken van de bodem, waardoor het, op
basis van de resultaten van een booronderzoek, onmogelijk is garanties af te geven ten aanzien van de aan- of afwezigheid
van archeologische waarden. In dit kader dient ook opgemerkt te worden dat geraadpleegde bronnen niet altijd zonder
fouten en volledig zijn. Daar Econsultancy voor het verkrijgen van historische informatie afhankelijk is van deze bronnen, kan
Econsultancy niet instaan voor de juistheid en volledigheid van deze informatie.
Econsultancy Archeologisch Rapport

SAMENVATTING
Econsultancy heeft in opdracht van Agra-Matic bv een inventariserend veldonderzoek (IVO, verkennende
fase) door middel van boringen uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd in verband met de
geplande uitbreiding van een agrarisch bedrijf. Het plangebied is gelegen aan de Lutterstraat 8 te
Lithoijen in de gemeente Oss. Het archeologisch onderzoek wordt noodzakelijk geacht om te bepalen
of er een gerede kans is dat archeologische waarden wel of niet aanwezig (kunnen) zijn in de ondergrond,
die door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden aangetast/verloren kunnen gaan.
Daarom is het binnen het kader van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg uit 2007
(WAMZ), voortvloeiend uit het Verdrag van Malta uit 1992, verplicht voorafgaand archeologisch onderzoek
uit te voeren (zie bijlage 3).
Het inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek heeft tot doel de
in de archeologische beleidsadvieskaart opgestelde gespecificeerde archeologische verwachting aan
te vullen en te toetsen, en is er op gericht om inzicht te krijgen in de geologische en bodemkundige
opbouw binnen het plangebied. Tevens is het bedoeld om kansrijke zones te selecteren voor vervolgonderzoek
en kansarme zones ervan uit te sluiten. Ook wordt gelet op het voorkomen van (diepe)
verstoringen van het bodemprofiel. Indien de ondergrond tot grote diepte verstoord is, zullen eventueel
aanwezige archeologische resten mogelijk verdwenen zijn.
Met de resultaten van het archeologisch onderzoek kan worden vastgesteld of binnen het plangebied
archeologische waarden aanwezig (kunnen) zijn en of vervolgonderzoek en/of planaanpassing noodzakelijk
is.
Resultaten inventariserend veldonderzoek
Uit de aangetroffen bodemopbouw blijkt dat de oorspronkelijke oeverafzettingen in het plangebied
niet of nauwelijks zijn vergraven. De archeologische verwachtingswaarde, zoals opgesteld in de gemeentelijke
archeologische beleidsadvieskaart blijft daarom staan. Voor het niet opgehoogde akkerland
geldt deze verwachting vanaf een diepte van 60 cm –mv, voor het opgehoogde deel van het
plangebied vanaf een diepte van 140 cm –mv.
Selectieadvies
Voor het noordelijk deel van het plangebied waar de luchtwasser zal worden aangelegd wordt vanwege
de geringe verwachte bodemverstoring geadviseerd om geen vervolgonderzoek te laten uitvoeren.
Voor het zuidoostelijk deel van het plangebied waar een stal met onderkeldering zal worden gerealiseerd,
adviseert Econsultancy om een inventariserend veldonderzoek uit te voeren door middel van
een karterend booronderzoek. Het doel van het karterend booronderzoek is om de onderzoekslocatie
systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen.
Voor het noordoostelijke deel van het plangebied waar in de toekomst mogelijk sleufsilo’s of kuilplaten
worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om bij bodemverstoringen van meer dan 50 cm –mv een
vervolgonderzoek uit te voeren door middel van een karterend booronderzoek. Indien de toekomstige
verstoring onder de 50 cm –mv blijft wordt ook hier geadviseerd om geen vervolgonderzoek te laten
uitvoeren.
Bovenstaand advies vormt een selectieadvies. De resultaten van dit onderzoek zullen eerst moeten
worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Oss), die vervolgens een selectiebesluit
neemt.
11073530 OSS.AGR.ARC

INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING .................................................................................................................................. 1
1.1 Aanleiding tot het onderzoek en leeswijzer ...................................................................... 1
1.2 Huidige situatie ................................................................................................................. 1
1.3 Toekomstige situatie ......................................................................................................... 1
1.4 Resultaten vooronderzoek ................................................................................................ 2
2 DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN ......................................................................... 2
3 INVENTARISEREND VELDONDERZOEK ................................................................................ 3
3.1 Methoden .......................................................................................................................... 3
3.2 Resultaten ......................................................................................................................... 3
3.3 Beantwoording onderzoeksvragen veldonderzoek .......................................................... 4
4 CONCLUSIE EN SELECTIEADVIES ......................................................................................... 4
4.1 Conclusie .......................................................................................................................... 4
4.2 Selectieadvies ................................................................................................................... 5
LITERATUUR ........................................................................................................................................ 5
BRONNEN ............................................................................................................................................ 6
LIJST VAN TABELLEN
Tabel I. Aardwetenschappelijke gegevens plangebied
LIJST VAN AFBEELDINGEN
Figuur 1. Situering van het plangebied binnen Nederland
Figuur 2. Luchtfoto van het plangebied
Figuur 3. Situering van het plangebied binnen de Archeologische Beleidsadvieskaart
Figuur 4. Boorpuntenkaart
BIJLAGEN
Bijlage 1 Overzicht geologische en archeologische tijdvakken
Bijlage 2 Bewoningsgeschiedenis van Nederland
Bijlage 3 AMZ-cyclus
Bijlage 4 Planontwerp
Bijlage 5 Boorprofielen
11073530 OSS.AGR.ARC

1 INLEIDING
1.1 Aanleiding tot het onderzoek en leeswijzer
Econsultancy heeft in opdracht van Agra-Matic bv een inventariserend veldonderzoek (IVO-overig,
verkennende fase) uitgevoerd voor het plangebied gelegen aan de Lutterstraat 8 te Lithoijen in de
gemeente Oss (zie figuur 1 en figuur 2). In het plangebied zal het bestaande agrarische bedrijf worden
uitgebreid. Het archeologisch onderzoek wordt noodzakelijk geacht om te bepalen of er een gerede
kans is dat archeologische waarden wel of niet aanwezig (kunnen) zijn in de ondergrond, die
door de voorgenomen bodemingrepen kunnen worden aangetast/verloren kunnen gaan. Daarom is
het binnen het kader van de Wet op de Archeologische Monumentenzorg uit 2007 (WAMZ), voortvloeiend
uit het Verdrag van Malta uit 1992, verplicht voorafgaand archeologisch onderzoek uit te
voeren (zie bijlage 3).
In de rapportage zal na een samenvatting van het vooronderzoek (§ 1.4) eerst de doelstelling van het
huidige onderzoek en de te beantwoorden onderzoeksvragen beschreven worden (hoofdstuk 2). Vervolgens
zullen de methodiek en resultaten van het inventariserend veldonderzoek) door middel van
boringen worden behandeld (hoofdstuk 3). Op basis van het onderzoek wordt een advies gegeven of
vervolgstappen nodig zijn en zo ja, in welke vorm (hoofdstuk 4). Dit advies dient te worden getoetst
door het bevoegd gezag, de gemeente Oss, waarna een besluit zal worden genomen of het plangebied
kan worden vrijgegeven of dat vervolgstappen nodig zijn.
1.2 Huidige situatie
Het plangebied heeft oppervlakte van circa 5.000 m² en ligt aan de Lutterstraat 8, circa 1,5 km ten
zuidoosten van Lithoijen in de gemeente Oss (zie figuur 1 en figuur 2). Op het Algemeen Hoogtebestand
Nederland (AHN) heeft het maaiveld een hoogte van circa 5 m +NAP.
Het bodemgebruik van de omliggende percelen is als volgt:
aan de noordzijde bevindt zich akkerland;
aan de oostzijde bevindt zich akkerland;
aan de zuidzijde bevindt zich akkerland;
aan de westzijde bevindt zich het huidige agrarisch bedrijf aan de Lutterstraat 8.
Het westelijke deel van het plangebied is momenteel deels in gebruik als agrarisch bedrijf. Het oostelijke
deel van het plangebied is in gebruik als (braakliggende) akker (zie figuur 2). Voor de aanleg van
het huidige agrarische bedrijf is het terrein met circa 1 meter opgehoogd. Het deel van het plangebied
dat niet als akkerland in gebruik is, valt binnen deze ophoging. Volgens de huidige bewoner is voor de
ophoging van het terrein de voormalige bouwvoor verwijderd.
1.3 Toekomstige situatie
Het toekomstige gebruik van het plangebied kan bepalend zijn voor het vervolgtraject (behoud in-situ
of behoud ex-situ van archeologische waarden). De manier waarop het plangebied wordt ingericht
kan tot gevolg hebben dat eventueel aanwezige archeologische waarden (deels of geheel) onverstoord
(kunnen) blijven. Ook kan besloten worden de inrichting zo aan te passen dat archeologische
waarden alsnog onverstoord kunnen blijven liggen. De nieuwbouwplannen zijn afgebeeld in Bijlage 4.
In het plangebied zal een nieuwe stal ten zuidoosten van het huidige agrarisch bedrijf gebouwd. De
stal zal een oppervlakte van 2.040 m 2 krijgen. Verder wordt de stal onderkelderd tot een diepte van
circa 1,80 meter. De westelijke helft van de toekomstige stal is momenteel deels bebouwd met een
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 1 van 6

loods en deels in gebruik als verhard erf. De oostelijke helft van de toekomstige stal is momenteel in
gebruik als (onverharde, maar wel opgehoogde) stalplaats voor landbouwmachines.
In het noorden van het plangebied zal er voor een reeds bestaande stal een luchtwasser worden
aangelegd. De funderingsdiepte voor deze luchtwasser zal maximaal 40 cm –mv bedragen. Deze zal
ten westen van de huidige stal worden gerealiseerd.
Het noordoostelijke deel van het plangebied dat momenteel in gebruik is als akkerland zal mogelijk in
de toekomst worden ingericht als sleufsilo of kuilplaat. Eventuele toekomstige verstoringsdiepten zijn
voor dit deel van het plangebied nog niet bekend.
1.4 Resultaten vooronderzoek
Van de voormalige gemeente Lith waarbinnen het plangebied valt is een (concept) archeologische
beleidsadvieskaart opgesteld. 1 Volgens deze kaart valt het plangebied binnen een gebied met een
hoge archeologische verwachtingswaarde (zie figuur 3). Op basis van de resultaten van de beleidsadvieskaart
heeft de gemeente Oss geadviseerd om een verkennend booronderzoek voor het plangebied
uit te laten voeren.
De volgende aardwetenschappelijke gegevens zijn bekend voor het plangebied:
Tabel I. Aardwetenschappelijke gegevens plangebied
Type gegevens Gegevensomschrijving
Geologie 2 Formatie van Echteld/Formatie van Nieuwkoop op Formatie van Boxtel: rivierklei- en
zand met inschakelingen van veen op dekzand (Ec4).
Geomorfologie 3 Rivierkom en oeverwalachtige vlakte (2M22)
Bodemkunde 4 Kalkloze poldervaaggronden, zware klei, profielverloop 4, GWT III
Paleogeografie 5 Ligging op een oeverwal in de buitenbocht van de Macharen stroomgordel. Gevormd
tussen 1.000 v. Chr. (Bronstijd) en 0 (Romeinse tijd)
2 DOELSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
Het inventariserend veldonderzoek in de vorm van een verkennend booronderzoek heeft tot doel de
in de archeologische beleidsadvieskaart opgestelde gespecificeerde archeologische verwachting aan
te vullen en te toetsen, en is er op gericht om inzicht te krijgen in de geologische en bodemkundige
opbouw binnen het plangebied. Tevens is het bedoeld om kansrijke zones te selecteren voor vervolgonderzoek
en kansarme zones ervan uit te sluiten. Ook wordt gelet op het voorkomen van (diepe)
verstoringen van het bodemprofiel. Indien de ondergrond tot grote diepte verstoord is, zullen eventueel
aanwezige archeologische resten mogelijk verdwenen zijn.
Het veldonderzoek dient antwoord te geven op de volgende vragen:
Wat is de bodemopbouw binnen het plangebied?
1 ADC Heritage, 2010
2 De Mulder et al., 2003.
3 Alterra, 2003.
4 Stichting voor Bodemkartering, 1976.
5 Berendsen & Stouthamer, 2001.
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 2 van 6

Is het bodemprofiel binnen het plangebied intact of (geheel of gedeeltelijk) verstoord en indien
verstoord, tot welke diepte gaat deze verstoring?
Wat zijn de gevolgen van het in het plangebied aangetroffen bodemprofiel voor de gespecificeerde
archeologische verwachting van het plangebied.
Het inventariserend veldonderzoek is uitgevoerd op 7 december 2011. Meegewerkt hebben: drs. M.
Stiekema (senior prospector) en ing. G.J. Boots BA (archeoloog). Het rapport is gecontroleerd door
drs. A.H. Schutte (senior KNA-archeoloog/kwaliteitscontroleur).
3 INVENTARISEREND VELDONDERZOEK
3.1 Methoden
Het inventariserend veldonderzoek is uitgevoerd in de vorm van een verkennend booronderzoek,
conform de eisen van de KNA, versie 3.2, specificatie VS03. Voor het inventariserend veldonderzoek
is op 30 november 2011 door drs. M. Stiekema (senior prospector) een Plan van aanpak (PvA) opgesteld.
In totaal zijn er vier boringen gezet (zie figuur 4). Er is geboord tot een diepte van maximaal 2,2 m -
mv met een Edelmanboor met een diameter van 7 cm. De boringen zijn verspreid binnen het plangebied
gezet. Bij het zetten van de boringen is rekening gehouden met de aanwezige verhardingen en
gebouwen. De boringen zijn lithologisch conform de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode
beschreven. 6 De boringen zijn met meetlinten ingemeten (x- en y-waarden). Van alle boringen
is de maaiveldhoogte afgeleid van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN).
Aan de hand van het opgeboorde materiaal is beoordeeld of er wel, niet of deels sprake is van een
gaaf bodemprofiel. Tevens is gekeken naar de aanwezigheid van mogelijke vegetatie- en/of cultuurlagen,
die zichtbaar zijn als bodemverkleuringen. Het opgeboorde materiaal is in het veld door middel
van versnijden/verkruimelen geïnspecteerd op het voorkomen van archeologische indicatoren, zoals
fragmenten vuursteen, aardewerk, houtskool, verbrande leem en bot.
3.2 Resultaten
Geologie en bodem
De resultaten van de boringen zijn opgenomen in de vorm van boorprofielen en worden in bijlage 5
weergegeven. Op basis van deze boorprofielen kan de bodemopbouw als volgt worden beschreven.
De hoofdlijnen van de opbouw van de bodem kunnen als volgt worden weergegeven:
Bij de boringen zijn matig tot uiterst siltige klei-afzettingen en matig fijne, zwak tot sterk siltige zandafzettingen
aangetroffen. In de diepst doorgezette boring, boring 1, is vanaf 200 cm –mv een pakket
met matig fijne dekzandafzettingen aangetroffen. Deze zandafzettingen zijn afgedekt met een pakket
sterk tot uiterst siltige klei-afzettingen met een dikte van circa 60 cm. Deze afzettingen zijn in alle boringen
aangetroffen en zijn oeverafzettingen, vermoedelijk vanaf de Bronstijd gevormd door de
Macharen stroomgordel. Van nature zijn deze oeverafzettingen afgedekt met een 60 cm dik pakket
zwak siltige komkleiafzettingen. Op basis van het verkennend booronderzoek is niet te achterhalen
van waaruit, en wanneer de komafzettingen zijn gevormd. Op basis van de ouderdom van de onderliggende
oeverafzettingen kan worden aangenomen dat dit vanaf het begin van de jaartelling is gebeurd.
De komafzettingen zijn alleen bij boring 2 en 3 aangetroffen aan het maaiveld. Bij boring 1 is
de bovenste 140 cm van het boorprofiel verstoord. Een groot deel hiervan bestaat uit bij de bouw van
6 Bosch, 2005.
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 3 van 6

de boerderij opgebracht sediment. Bij boring 4 was het profiel tot in ieder geval een meter diep verstoord,
maar mogelijk ook nog dieper. Op basis van de hoogteverschillen en de boorprofielen van
boring 2 en 3 kan worden geconcludeerd dat in boring 4 de oorspronkelijk komafzettingen en de bovenste
circa 10 cm van de oeverafzettingen zijn verstoord.
Het aangetroffen bodemprofiel komt bij de onverstoorde bodemprofielen op de akker (boring 2 en 3)
overeen met het bodemtype zoals weergegeven op de Bodemkaart van Nederland.
Archeologie
In geen van de boringen zijn archeologische indicatoren waargenomen. Het gaat hier echter om een
verkennend bodemonderzoek, dat zich richt op de bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen
die de archeologische trefkans kunnen beïnvloeden en niet zo zeer op het onderzoeken op de aanwezigheid
van archeologische vondsten en/of sporen.
3.3 Beantwoording onderzoeksvragen veldonderzoek
Voor het veldonderzoek is een aantal onderzoeksvragen opgesteld. Hieronder worden deze vragen
beantwoord voor zover het veldonderzoek de daarvoor benodigde gegevens heeft opgeleverd;
Wat is de bodemopbouw binnen het plangebied?
Het aangetroffen bodemprofiel komt bij de onverstoorde bodemprofielen op de akker (boring
2 en 3) overeen met het verwachte bodemtype van kom- op oeverafzettingen, waarin zich
een vaaggrond heeft ontwikkeld.
Is het bodemprofiel binnen het plangebied intact of (geheel of gedeeltelijk) verstoord en indien
verstoord, tot welke diepte gaat deze verstoring?
Bij de boringen 1 en 4, die in de opgehoogde delen van het plangebied zijn gezet, is een afgedekt
en in de top verstoord oorspronkelijk profiel aangetroffen. Op basis van de hoogteverschillen
reikt deze verstoring tot circa 70 cm in de oorspronkelijke afzettingen. Met behulp van
de boorprofielen van boring 2 en 3 kan worden geconcludeerd dat de oorspronkelijk komafzettingen
en de bovenste circa 10 cm van de oeverafzettingen zijn verstoord. De bodemprofielen
van boring 2 en 3 zijn onverstoord.
Wat zijn de gevolgen van het in het plangebied aangetroffen bodemprofiel voor de gespecificeerde
archeologische verwachting van het plangebied.
Omdat de oorspronkelijke oeverafzettingen in het plangebied niet of nauwelijks zijn vergraven,
blijft de archeologische verwachtingswaarde voor het plangebied staan. Voor het akkerland
geldt deze verwachting vanaf een diepte van circa 60 cm –mv, voor het opgehoogde
deel van het plangebied vanaf een diepte van circa 140 cm –mv.
4 CONCLUSIE EN SELECTIEADVIES
4.1 Conclusie
Het archeologische beleidsadvieskaart toonde aan dat er zich mogelijk archeologische waarden in het
plangebied zouden kunnen bevinden Daarom is er een inventariserend veldonderzoek in de vorm van
een verkennend booronderzoek uitgevoerd.
Uit de aangetroffen bodemopbouw blijkt dat de oorspronkelijke oeverafzettingen in het plangebied
niet of nauwelijks zijn vergraven. De archeologische verwachtingswaarde, zoals opgesteld in de ge-
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 4 van 6

meentelijke archeologische beleidsadvieskaart blijft daarom staan. Voor het niet opgehoogde akkerland
geldt deze verwachting vanaf een diepte van 60 cm –mv (direct onder de komafzettingen), voor
het opgehoogde deel van het plangebied vanaf een diepte van 140 cm –mv (direct onder de komafzettingen
onder het ophogingspakket).
4.2 Selectieadvies
Voor het noordelijk deel van het plangebied waar de luchtwasser zal worden aangelegd wordt vanwege
de geringe verwachte bodemverstoring geadviseerd om geen vervolgonderzoek te laten uitvoeren.
Voor het zuidoostelijk deel van het plangebied waar een stal met onderkeldering zal worden gerealiseerd,
adviseert Econsultancy om een inventariserend veldonderzoek uit te voeren door middel van
een karterend booronderzoek. Hier zijn in boring 4 de oeverafzettingen intact aangetroffen onder het
ophogingspakket en de komafzettingen. Het doel van het karterend booronderzoek is om de onderzoekslocatie
systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of
sporen. Een karterend booronderzoek is een minder arbeidsintensieve manier van karteren dan een
onderzoek door middel van proefsleuven, en voor kleigronden een geschikte onderzoeksmethode.
Voor het noordoostelijke deel van het plangebied waar in de toekomst mogelijk sleufsilo’s of kuilplaten
worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om bij bodemverstoringen van meer dan 50 cm –mv een
vervolgonderzoek uit te voeren door middel van een karterend booronderzoek. Indien de toekomstige
verstoring onder de 50 cm –mv blijft wordt ook hier geadviseerd om geen vervolgonderzoek te laten
uitvoeren.
Bovenstaand advies vormt een selectieadvies. De resultaten van dit onderzoek zullen eerst moeten
worden beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Oss), die vervolgens een selectiebesluit
neemt.
Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onderzoeksmethode.
De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het het plangebied kan nooit
volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom ook op wijzen dat, mochten
tijdens de geplande werkzaamheden daar toch archeologische waarden worden aangetroffen, er
conform artikel 53 van de Monumentenwet uit 1988 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: ARCHIS-meldpunt,
telefoon 033-4227682), de gemeente Oss of de Provincie Noord-Brabant.
LITERATUUR
Alterra, 2003: Digitale Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1:25.000.
Berendsen, H.J.A. & E. Stouthamer, 2001: Palaeogeographic development of the Rhine-Meuse delta,
The Netherlands. Van Gorcum, Assen.
Bosch, J.H.A., 2005: Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode, Versie 5.2. Utrecht (TNOrapport,
NITG 05-043-A).
Mulder, E.F.J. de, Geluk, M.C., Ritsema, I.L., Westerhoff, W.E., Wong, T.E., 2003: De ondergrond
van Nederland. Wolters-Noordhoff, Groningen.
Stichting voor Bodemkartering, 1976: Bodemkaart van Nederland, 1:50.000, blad 45 Oost.
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 5 van 6

BRONNEN
AHN; internetsite, december 2011.
http://www.ahn.nl
Archeologisch informatiesysteem Archis2, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), Amersfoort,
december 2011.
http://archis2.archis.nl/archisii/html/index.html
Bodemloket, internetsite, december 2011.
www.bodemloket.nl
SIKB; internetsite, december 2011.
http://www.sikb.nl
11073530 OSS.AGR.ARC Pagina 6 van 6

Figuur 1. Situering van het plangebied binnen Nederland
415000 420000 425000 430000
HEESSELT
HEESSELT
ALEM
ALEM
KERKDRIEL
KERKDRIEL
N
ROSMALEN
ROSMALEN
11073530 OSS.AGR.ARC
000
VARIK
VARIK
OPHEMERT
OPHEMERT
ZENNEWIJNEN
ZENNEWIJNEN
HEEREWAARDEN
HEEREWAARDEN
MAREN MAREN KESSEL
KESSEL
Lithoyen - Lutterstraat 8
Locatie van het plangebied
bron: Geodan
DREUMEL
DREUMEL
LITH
LITH
NULAND
NULAND
5000m
5000m
ALPHEN ALPHEN GLD
GLD
LITHOIJEN
LITHOIJEN
GEFFEN
GEFFEN
OIJEN
OIJEN
TEEFFELEN
TEEFFELEN
Oss
Oss
MAASBOMMEL
MAASBOMMEL
HEESCH
HEESCH
MACHAREN
MACHAREN
ALTFORST
ALTFORST
MEGEN
MEGEN
BERGHEM
BERGHEM
APPELTERN
APPELTERN
HAREN HAREN NB
NB
155000 160000 165000 170000
HORSSEN
HORSSEN

Figuur 2. Luchtfoto van het plangebied
Lutterstraat 8 te Lithoijen
Luchtfoto van het plangebied
Legenda
Plangebied
11073530 OSS.AGR.ARC

Figuur 3. Situering van het plangebied binnen de Archeologische Beleidsadvieskaart
Lutterstraat 8 te Lithoijen
Situering van het plangebied binnen de Archeologische Beleidsadvieskaart gemeente Oss
Legenda
Plangebied
11073530 OSS.AGR.ARC

Figuur 4. Boorpuntenkaart
422050 422100 422150
N
0
Lithoyen - Lutterstraat 8
Boorpuntenkaart
Legenda
Plangebied
11073530 OSS.AGR.ARC
Huidige bebouwing
Boorpunt
4
50m
161150 161200 161250 161300 161350
1
2
3

Bijlage 1 Overzicht geologische en archeologische tijdvakken
Ouderdom
in jaren
11.755
12.745
13.675
14.025
15.700
29.000
50.000
75.000
115.000
130.000
370.000
410.000
475.000
850.000
2.600.000
11073530 OSS.AGR.ARC
Chronostratigrafie
Holoceen 1
Formaties: Naaldwijk
(marien), Nieuwkoop
(veen), Echteld (fluviatiel)
Laat-
Late Dryas
(koud)
Allerød
Weichselien (warm)
(Laat-
Glaciaal)
Vroege Dryas
(koud)
Bølling
(warm)
2
Midden-
Weichselien
(Pleniglaciaal)
Vroeg-
W eichselien
(Vroeg-
Glaciaal)
Eemien
(warme periode)
Saalien (ijstijd)
Holsteinien
(warme periode)
Elsterien (ijstijd)
Cromerien
(warme periode)
Pre-Cromerien
Laat-
Pleniglaciaal
Midden-
Pleniglaciaal
Vroeg-
Pleniglaciaal
MIS
3
4
5a
5b
5c
5d
5e
6
Formatie
van
Kreftenheye
Formatie
van
Urk
Formatie
van
Sterksel
Lithostratigrafie
Eem
Formatie
Formatie
van Drente
Formatie
van Peelo
Formatie
van
Boxtel
Formatie
van
Beegden

Cal. jaren
v/n Chr.
1500
450
0
12
800
2000
4900
5300
8800
35.000
300.000
815
11073530 OSS.AGR.ARC
2650
3755 5000
7020 8000
8240 9000
11.755
10.150
12.745 10.800
13.675 11.800
14.025 12.000
15.700
14 C jaren
Chronostratigrafie
Pollen
zones
Vegetatie
den overheerst
hazelaar, eik, iep,
linde, es
eerst berk en later
den overheersend
perioden met een
poolwoestijn en
perioden met een
toendra
Archeologische
perioden
1950 0
Vb2 Loofbos
Nieuwe tijd
Subatlanticum
eik en hazelaar
overheersen
Middeleeuwen
koeler
vochtiger
Vb1 haagbeuk
veel cultuurplanten
Romeinse tijd
Va
rogge, boekweit,
korenbloem
IJzertijd
75.000
115.000
130.000
13.000
Laat-
Weichselien
(Laat-
Glaciaal)
Midden-
Weichselien
(Pleniglaciaal)
Vroeg-
Weichselien
(Vroeg-
Glaciaal)
Subboreaal
koeler
droger
Atlanticum
warm
vochtig
Boreaal
warmer
Preboreaal
warmer
Bronstijd
Chronostratigrafie voor Noordwest-Europa volgens Zagwijn (1974), Vandenberghe (1985) en De Mulder et al. (2003). Lithostratigrafie
volgens De Mulder et al. (2003). Mariene isotoop stadium (MIS) volgens Bassinot et al. (1994). Atmosferische data volgens Stuiver et al. (1998).
Zuurstofisotoop calibratie (OxCal) versie 3.9 Bronk Ramsey (2003), toegepast op het Laat-Weichselien en het Holoceen.
Archeologische periode-indeling en ouderdom volgens de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB).
Vegetatie bewerkt volgens Berendsen (2000). Pollenzones volgens P. Vos & P. Kiden (2005).
IVb
IVa
III
II
Late Dryas LW III
Allerød
Vroege Dryas
Bølling
Eemien
(warme periode)
Saalien (ijstijd)
I
LW II
LW I
Loofbos
eik en hazelaar
overheersen
beuk>1% invloed
landbouw
(granen)
Loofbos
eik, els en hazelaar
overheersen
in zuiden speelt
linde een grote rol
parklandschap
dennen- en
berkenbossen
open
parklandschap
open vegetatie met
kruiden en
berkenbomen
perioden met bos
en perioden met
een subarctisch
open landschap
loofbos
Neolithicum
Mesolithicum
Laat-Paleolithicum
Midden-Paleolithicum
Vroeg-Paleolithicum

Bijlage 2 Bewoningsgeschiedenis van Nederland
Als aanvullende informatie wordt hieronder een algemene ontwikkeling van de bewoningsgeschiedenis
van Nederland weergegeven.
Paleolithicum (tot ca. 8800 voor Chr.)
De vroegste bewoningssporen in Nederland uit deze periode dateren uit de voorlaatste ijstijd, ca.
300.000-130.000 jaar geleden. Waarschijnlijk hebben in de koudste fasen van de ijstijden in
Nederland geen mensen geleefd. Daarentegen was bewoning in de warmere perioden wel mogelijk.
De mensen die hier toen leefden trokken als jagers/vissers/verzamelaars rond in kleine groepen en
maakten gebruik van tijdelijke kampementen. Veranderingen in het klimaat zorgden voor een
veranderende flora en fauna. Tijdens de koude perioden bestond het groot wild onder meer uit
rendieren, mammoeten, paarden en steppewisenten. Vooral op paarden en rendieren werd in het
Laat-Paleolithicum intensief jacht gemaakt. Tijdens de warmere perioden werd er onder andere op
herten, wilde zwijnen en oerossen gejaagd.
Mesolithicum (ca. 8800-4900 voor Chr.)
Rond de overgang van het Pleistoceen naar het Holoceen (ca. 9000 voor Chr.) verbeterde het klimaat
voor een langdurige periode. De gemiddelde temperatuur steeg, waardoor de variatie in flora en
fauna (o.a. bosontwikkeling) toenam. De mens kreeg nu de mogelijkheid om meer gevarieerd te eten:
vruchten en andere eetbare gewassen stonden nu vaker op het menu. Doordat de temperatuur steeg,
trok het groot wild (met name rendieren) naar het noorden, en maakte plaats voor meer
territoriumgebonden klein wild, vogels en vissen. Door deze veranderende leefomstandigheden werd
de jachttechniek aangepast. De vuursteen bewerkingstechniek hield met deze ontwikkeling gelijke
tred. Er werden kleine vuursteenspitsen vervaardigd die als pijl- en harpoenpunt werden gebruikt. Met
de stijging van de temperatuur begon het landijs te smelten en de zeespiegel te stijgen. Het tot dan
toe droge Noordzee-Bekken kwam onder water te staan. De groepen jagers/vissers/verzamelaars
wisselden nog wel van locatie maar exploiteerden kleinere gebieden. In het voorjaar viste men in de
rivieren, tijdens de zomer leefde men voornamelijk langs de kust, waar naast vis en schaaldieren ook
zeehonden als voedselbron dienden. In de herfst verzamelde men noten en vruchten, terwijl in de
winter op onder meer pelsdieren werd gejaagd.
Neolithicum (ca. 5300-2000 voor Chr.)
Aan het begin van deze periode gingen het jagen, vissen en verzamelen een steeds minder
belangrijke rol spelen. Men ging nu zelf cultuurgewassen telen en dieren houden bij het kamp. Uit
vondsten valt af te leiden dat het om twee groepen mensen gaat, enerzijds kolonisten met een vrijwel
agrarische levenswijze, anderzijds om de autochtone mesolitische bevolking die een halfagrarische
levensstijl erop na gaat houden. Deze verandering ging gepaard met enkele technologische en
sociale vernieuwingen zoals: het wonen op een vaste plek in een huis, het gebruik van vaatwerk van
(gebakken) klei en de introductie van geslepen stenen dissels en bijlen. De bevolking groeide nu
gestaag, mede door de productie van overschotten. Uit het Neolithicum zijn verschillende nu nog
zichtbare grafmonumenten bekend, te weten grafkelders, hunebedden en grafheuvels.
11073530 OSS.AGR.ARC

Bronstijd (ca. 2000-800 voor Chr.)
Het begin van dit tijdvak valt samen met het eerste gebruik van bronzen voorwerpen zoals bijlen.
Vuurstenen werktuigen bleven, zij het minder, in gebruik. Het aardewerk uit deze periode is over het
algemeen tamelijk zeldzaam. Vuursteenmateriaal uit de Bronstijd is meestal niet goed te
onderscheiden van dat uit andere perioden. Lange tijd bleven bronzen voorwerpen zeer schaars
binnen Nederlands grondgebied. Door het van nature ontbreken van de benodigde grondstoffen
moest het brons worden geïmporteerd en ontstonden er handelscontacten over langere afstanden.
Eén en ander had wel tot gevolg dat er binnen de bevolking grotere verschillen ontstonden door
verschillen op basis van bezit. De grafheuveltraditie, die tijdens het Neolithicum haar intrede deed,
werd in eerste voortgezet, maar rond 1200 voor Chr. vervangen door begravingen in urnenvelden.
Het gaat hier om ingegraven urnen met crematieresten waar overheen kleine heuveltjes werden
opgeworpen, omgeven door een greppel. Een Kopertijd voorafgaand aan de Bronstijd wordt in
Noordwest-Europa niet onderscheiden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Middellandse Zeegebied.
Wel zijn uit het Laat-Neolithicum koperen voorwerpen bekend.
IJzertijd (ca. 800-12 voor Chr.)
In deze periode werden voor het eerst ijzeren voorwerpen vervaardigd. Voor de productie van
werktuigen en wapens werd brons vervangen door ijzer. Er ontstond een inheemse ijzerproductie. Het
gebruik van vuursteen voor het vervaardigen van werktuigen duurde nog in beperkte mate voort. Ten
opzichte van de Bronstijd traden er in de aardewerktraditie geen radicale veranderingen op. Evenals
in het Neolithicum en de Bronstijd woonden de mensen in verspreid liggende hoeven ('Einzelhöfe') of
in nederzettingen bestaande uit maar enkele huizen; deze werden in een beperkt gebied nogal eens
verplaatst. Op de hogere zandgronden ontstonden uitgebreide omwalde akkercomplexen ('Celtic
fields'). Opvallend zijn de verschillen in materiële welstand (bezit van metalen voorwerpen), die
mogelijk op sociale ongelijkheid duiden. In de zogenaamde vorstengraven uit Zuid Nederland, met
daarin luxe, geïmporteerde bijgaven, zijn vermoedelijk lokale of regionale autoriteiten begraven. De
meeste begravingen vonden nog immer plaats in urnenvelden. Tijdens de IJzertijd werd het Friese
kustgebied gekoloniseerd en ontstonden de eerste terpen.
Romeinse Tijd (ca. 12 voor Chr. - 450 na Chr.)
Met de komst van de Romeinen eindigt de prehistorie en begint de geschreven geschiedenis.
Aangezien de schriftelijke bronnen slechts een zeer fragmentarisch beeld schetsen, is men toch nog
in belangrijke mate aangewezen op de archeologie als informatiebron. Een tijd lang diende het
Nederlandse rivierengebied als uitvalsbasis voor veldtochten in het noorden van Germanië. In 47 na
Chr. werd de Rijn definitief als Romeinse rijksgrens ingesteld. Ter controle en verdediging van deze
zogenaamde 'limes' werden langs de Rijn, tot diep in Duitsland, 'castella' (militaire forten) gebouwd.
De inheemse manier van leven handhaafde zich nog lange tijd. Wel werd, vooral na de opstand van
de Bataven tegen de Romeinse overheersers in 69-70 na Chr., de Romeinse invloed steeds
duidelijker. In veel inheems-Romeinse nederzettingen was bijvoorbeeld, naast het eigen
handgevormde aardewerk, Romeins importaardewerk in gebruik, dat op de draaischijf was
vervaardigd. Er werden, vooral in Limburg, grootse villa's (Romeinse herenboerderijen) gebouwd,
hetzij nieuw gesticht, hetzij ontwikkeld vanuit een bestaande inheemse nederzetting.
De Romeinen legden een voor die tijd al uitgebreide infrastructuur aan, waardoor het gebied steeds
beter werd ontsloten. Op verschillende plaatsen ontstonden aanzienlijke nederzettingen, waarvan er
enkele met een stedelijk karakter (zoals Nijmegen). De inheemse bevolking, ten noorden van de
Limes, werd niet zo sterk beïnvloed door de Romeinse aanwezigheid. Er was wel sprake van
handelscontacten en het uitwisselen van geschenken. In de tweede helft van de derde eeuw
ontstond, onder meer door invallen van Germaanse stammen, een instabiele situatie die met korte
onderbrekingen voortduurde tot in de vijfde eeuw. Uiteindelijk leidde dit in het jaar 406 tot de
definitieve ineenstorting van de grensverdediging langs de Rijn.
11073530 OSS.AGR.ARC

Middeleeuwen (ca. 450-1500 na Chr.)
Over de Vroege Middeleeuwen, vooral over het tijdvak 450-600 na Chr., is relatief weinig bekend.
Zowel historische bronnen als archeologische overblijfselen zijn schaars. De bevolkingsomvang was
ten opzichte van de voorafgaande periode sterk afgenomen. De marktgerichte economie verdween
en de mensen vielen terug op zelfvoorziening. De politieke macht was na het wegvallen van de
Romeinse staatsorganisatie in handen gekomen van regionale en lokale hoofdlieden. Een
gezaghebbende status was nu vooral gebaseerd op militair succes en materiële welstand. Deze
instabiele periode wordt ook wel aangeduid als de 'tijd van de volksverhuizingen'.
Vanaf de 10 e – 11 e eeuw wordt een overheersende positie van de al dan niet adellijke
grootgrondbezitters waargenomen. Dit vertaalt zich in nieuwe nederzettingsvormen als mottes,
kastelen en versterkte hoeven. In verband met de aanhoudende bevolkingsgroei, en mede dankzij
gunstige klimatologische omstandigheden, werd een begin gemaakt met het ontginnen van woeste
gronden als bos, heide en veen. Veel van de huidige dorpen en steden dateren uit deze periode.
Door de aanleg van dijken en kaden werden laaggelegen gebieden beschermd tegen wateroverlast.
De heersende rivaliteit tussen de vorsten leidde, in combinatie met een zwak centraal gezag,
veelvuldig tot lokaal geweld, waarvan de bevolking vaak het slachtoffer werd. Door het aanleggen van
burgen, schansen, landweren en wallen trachtte men zich te beveiligen.
Nieuwe tijd (1500-heden)
De Nieuwe tijd kenmerkt zich door een groot aantal veranderingen vooral op het gebied van mens- en
wereldbeeld. Er is sprake van een Europese overzeese expansie wat leidt tot handelscontacten,
handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie. Er ontstaat een nieuwe wetenschappelijke
belangstelling die resulteert in vele uitvindingen. Deze uitvindingen vormen de motor van de
industriële revolutie. Er ontstaat een nationale staat die centraal bestuurd wordt. Als gevolg van deze
ontwikkelingen neemt het belang en de omvang van steden toe en neemt de macht van adel af. Het
grootste deel van de bevolking is niet meer werkzaam en woonachtig op het platteland maar in de
steden. In verband met de aanhoudende bevolkingsgroei worden aan het eind van de 19 e tot het
begin van de 20 e eeuw op grote schaal woeste gronden gecultiveerd. Door de industriële revolutie
komen steeds meer producten beschikbaar voor steeds meer mensen waardoor de welvaart stijgt. In
de Nieuwe tijd vindt er eveneens een hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid
plaats, wat zich tot in het begin van de 20 e eeuw uit in de kunsten.
11073530 OSS.AGR.ARC

Bijlage 3 AMZ-cyclus
Het AMZ-proces
Archeologisch onderzoek in Nederland wordt in het algemeen uitgevoerd binnen het kader van de
Archeologische Monumentenzorg (AMZ). Het gehele traject van de AMZ omvat een aantal stappen
die elkaar kunnen opvolgen, afhankelijk van het resultaat van de voorgaande stappen. Om
inhoudelijke, prijs- en planningstechnische redenen kan er soms voor gekozen worden om bepaalde
stappen gelijktijdig uit te voeren. Bovendien kan, indien reeds voldoende gegevens bekend zijn, een
stap worden overgeslagen. Elke stap eindigt met een rapport met daarin een advies voor de
vervolgstappen. Na elke stap wordt er een selectiebesluit genomen door de bevoegde overheid,
gemeente, provincie of de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, op basis van de resultaten van het
archeologisch onderzoek. Indien na een bepaalde stap blijkt dat geen nader vervolgonderzoek nodig
is, wordt het archeologisch onderzoek afgesloten. Ook kan het bevoegd gezag besluiten dat een
vindplaats van zo groot belang is, dat deze in situ behouden moet worden. Dan dienen de
archeologische resten in de grond beschermd te worden door planaanpassing of planinpassing.
Het begint met het bepalen van de onderzoeksplicht. Gemeentelijke, provinciale en landelijke
archeologische waardenkaarten geven aan of het plangebied in een gebied ligt met een
archeologische verwachting. Indien dit het geval is, dan zal er in het kader van de planprocedure
onderzoek verricht moeten worden om te bepalen of er archeologische waarden binnen het
plangebied aanwezig zijn. Hiermee start de zogenaamde AMZ-cyclus (zie schema).
De eerste fase: Bureauonderzoek
Elk archeologisch onderzoek begint met een bureauonderzoek. Dit heeft tot doel het verwerven van
informatie, aan de hand van bestaande bronnen, over bekende of verwachte archeologische
waarden, binnen het plangebied om tot een gespecificeerd verwachtingsmodel te komen, op basis
waarvan een beslissing genomen kan worden ten aanzien van een eventuele vervolgstap.
De tweede fase: Inventariserend VeldOnderzoek (IVO)
Het doel van een IVO is het aanvullen en toetsen van het gespecificeerde verwachtingsmodel. Het
IVO moet informatie geven over de aan- of afwezigheid, de aard, het karakter, de omvang, de
datering, de gaafheid, de conservering en de inhoudelijke kwaliteit van de archeologische waarden.
Inventariserend Veldonderzoek; Booronderzoek en Veldkartering
Door een booronderzoek kan er een goede inschatting gemaakt worden van de kans op
archeologische waarden (grondsporen en daarmee samenhangende voorwerpen). Bij het
booronderzoek is een onderscheid aangebracht in een verkennende, karterende en waarderende
fase. De verkennende fase heeft tot doel inzicht te krijgen in de vormeenheden van het landschap,
voor zover deze van invloed zijn op de locatiekeuze. Op deze manier worden kansarme zones
uitgesloten en kansrijke zones geselecteerd voor de volgende fasen. Tijdens de karterende fase
wordt het onderzoeksgebied systematisch onderzocht op de aanwezigheid van archeologische
vondsten of sporen. De waarderende fase sluit aan op de karterende fase. Het waarnemingsnet kan
verdicht worden om de horizontale begrenzing, ligging en omvang van archeologische vindplaatsen
vast te stellen.
Een veldkartering wordt uitgevoerd wanneer vondsten of sporen aan de oppervlakte worden verwacht
en zichtbaar zijn op het moment dat het onderzoek uitgevoerd wordt. Dit type onderzoek bestaat uit
het systematisch belopen van het maaiveld van het plangebied.
11073530 OSS.AGR.ARC

Inventariserend Veldonderzoek; Proefsleuven
Als uit vooronderzoek blijkt dat binnen het plangebied archeologische resten aangetroffen kunnen
worden kan het bevoegd gezag beslissen tot een proefsleuvenonderzoek. Proefsleuven zijn lange
sleuven van minimaal twee tot vijf meter breed die worden aangelegd in de zones waar in de
voorgaande onderzoeksfase aanwijzingen voor vindplaatsen zijn aangetroffen. De KNA schrijft voor
dat bij een dergelijk onderzoek minimaal 5% van het te verstoren gebied onderzocht dient te worden.
De Derde fase: Archeologische Begeleiding (AB) of Opgraven (AAO)
Archeologische Begeleiding
Als het vooronderzoek niet voldoende informatie heeft opgeleverd om de archeologische waarde van
de archeologische resten te bepalen, kan besloten worden tot archeologische begeleiding van de
sloop- of graafwerkzaamheden. Dit betekent dat archeologen bij het graafwerk aanwezig zijn om het
werk te volgen en eventuele resten te documenteren. Wanneer tijdens de werkzaamheden vondsten
(van hoge archeologische waarde) naar boven komen, die aanleiding geven tot nader onderzoek, kan
alsnog besloten worden om tot een opgraving over te gaan.
Opgraven
Indien de archeologische resten niet in situ bewaard kunnen blijven, maar wel van belang zijn voor de
wetenschap, kan het bevoegd gezag besluiten over te gaan tot een Algehele Archeologische
Opgraving (AAO). Het doel hiervan is volgens de KNA het documenteren van gegevens en het
veiligstellen van materiaal van vindplaatsen om daarmee informatie te behouden, die van belang is
voor kennisvorming over het verleden.
11073530 OSS.AGR.ARC

11073530 OSS.AGR.ARC
Schema van de Archeologische Monumenten Zorg
Vergunningaanvraag/ruimtelijke ontwikkeling
▼
Toetsing aan archeologisch beleid
(Gemeente, Provincie, Rijk)
▼
Bureauonderzoek*
(verzamelen gegevens en opstellen verwachtingsmodel)
▼
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼
Inventariserend veldonderzoek*
▼ ▼
Verkennend veldonderzoek ►**** Karterend veldonderzoek
Door middel van: Door middel van:
- terreininspectie - oppervlaktekartering
- booronderzoek** - booronderzoek**
- proefsleuven***
▼ ▼*****
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼
Bewezen of hoge kans op de aanwezigheid van archeologie
▼******
Waarderend veldonderzoek door middel van proefsleuven***
▼
Selectiebesluit
(door bevoegd gezag op basis van resultaten)
▼ ▼ ▼
Opgraven*** Begeleiding*** Beschermen
Verwijderen Begeleiding Bescherming
van de van de van de
archeologie werkzaamheden archeologie
door door door
archeologen archeologen planaanpassing
►
►
►
►
Vergunningverlening indien geen onderzoek noodzakelijk
wordt geacht.
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel
met bouwkundige voorwaarden). Ook kan besloten worden
over te gaan op het begeleiden van de graafwerkzaamheden
door archeologen.***
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel
met bouwkundige voorwaarden). Ook kan besloten worden
over te gaan op het begeleiden van de graafwerkzaamheden
door archeologen.***
Bij geen of geringe kans op aanwezigheid van archeologie,
wel archeologische waarden aanwezig maar geen
vervolgonderzoek noodzakelijk op grond van waardering.
Einde onderzoek, vrijgeven voor functie (eventueel met
bouwkundige voorwaarden).
* Combinatie bureauonderzoek en IVO verkennende of karterende fase mogelijk, indien een PvA aanwezig is.
** Voorafgaand aan het booronderzoek dient een PvA worden opgesteld, toetsing door bevoegd gezag
*** Voorafgaand aan het onderzoek dient een PvE en PvA te worden opgesteld, toetsing door bevoegd gezag.
**** Na een verkennend booronderzoek kan het bevoegd gezag besluiten dat een aanvullend karterend booronderzoek
moet worden uitgevoerd.
***** Een combinatie van bureauonderzoek en IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven is
mogelijk, indien een PvA en een goedgekeurd PvE aanwezig is en met instemming van het bevoegd gezag.
****** Een combinatie van bureauonderzoek en IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven of een
IVO karterende en waarderende fase door middel van proefsleuven is mogelijk, indien een PvA en een goedgekeurd
PvE aanwezig is en met instemming van het bevoegd gezag.

Bijlage 4 Planontwerp
11073530 OSS.AGR.ARC

Bijlage 5 Boorprofielen
11073530 OSS.AGR.ARC

11073530 OSS.AGR.ARC

Bijlage 2c – Intern selectiebesluit archeologie Lutterstraat 8, Lithoijen - 10 jan. 2012

Collega
Geachte Collega,
Project: nieuwbouw stal ca. 2000 m2, kelder – 1,80 m; aanleg luchtwasser.
Aanvrager: Agra-Matic bv
Locatie: Lutterstraat 8, Lithoijen
E-mail gemeente@oss.nl
www.oss.nl
Postbus 5
5340 BA Oss
Wilt u bij uw reactie de
datum van deze brief en
ons kenmerk vermelden?
Datum Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
10 januari 2012 SLWE 2012 Richard Jansen 97 92
Onderwerp Uw kenmerk Aantal bijlagen
Advies omtrent archeologisch onderzoek Lutterstraat 8 - -
VERPLICHTING
Volgens de wet Archeologische monumentenzorg (Wamz), eenaanvulling op de Monumentenwet 1988 en
het gemeentelijke archeologiebeleid Behoud van het Verleden en bijbehorende gemeentelijke
archeologieverordening is voor de onderhavige ontwikkeling een archeologisch onderzoeksrapport:
√ verplicht conform bovengestelde
niet nodig, omdat het bouwen betrekking heeft op een bouwwerk dat naar aard en omvang gelijk is
aan een bestaand bouwwerk
niet nodig, omdat het desbetreffende bouwwerk en/of bouwwerkzaamheden de grond niet raakt
niet nodig, omdat er voldoende bruikbare recente gegevens aanwezig zijn
niet nodig, omdat de bodemverstoring onder de vrijstellingsgrenzen valt van het archeologiebeleid en
–verordening van de Gemeente Oss
niet nodig, omdat de bodem in het recente verleden aantoonbaar is verstoord tot onder het
archeologische niveau
Toelichting:
Verplichting op basis van hoge archeologische verwachting en omvang van de geplande nieuwbouw.
SELECTIEBESLUIT
Bureau Econsultancy heeft op de betreffende locatie een archeologisch verkennend booronderzoek (IVO-O)
uitgevoerd. De vraagstellingen zijn gericht op bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen die de
archeologische verwachting kunnen beïnvloeden.
Op basis van vier 7 cm Edelmanboringen is vastgesteld dat de bodemopbouw lokaal is verstoord (boringen 1
en 4). De oorspronkelijke (en bewoonbare) oeverafzettingen behorende tot een fossiele Maasgeul zijn echter
nauwelijks vergraven omdat deze worden afgedekt door latere komklei-afzettingen en ophogingsediment
(boringen 1 en 4). De archeologische verwachtingswaarde blijft dus gehandhaafd.
Op grond hiervan wordt in het selectieadvies aangegeven dat in drie delen uiteenvalt:
1. In het noordelijk deel van het plangebied waar de luchtwasser zal worden aangelegd wordt vanwege
de geringe verwachte bodemverstoring geadviseerd om geen vervolgonderzoek te laten
uitvoeren.
2. In het zuidoostelijk deel van het plangebied waar een stal met onderkeldering tot 1,80 m zal
worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om een inventariserend veldonderzoek uit te voeren door

middel van een karterend booronderzoek. Het doel van het karterend booronderzoek is om de
onderzoekslocatie systematisch te onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten
en/of sporen.
3. Voor het noordoostelijke deel van het plangebied waar in de toekomst mogelijk sleufsilo’s of
kuilplaten worden gerealiseerd, wordt geadviseerd om bij bodemverstoringen van meer dan 50 cm
–mv een vervolgonderzoek uit te voeren door middel van een karterend booronderzoek. Indien de
toekomstige verstoring boven de 50 cm –mv blijft wordt ook hier geadviseerd om geen
vervolgonderzoek te laten uitvoeren.
Dit selectieadvies wordt door de gemeente Oss overgenomen in het onderhavige selectiebesluit. Op basis
van de resultaten van het inventariserend veldonderzoek en de toelichting op de wijze van bouwen is verder
archeologisch onderzoek niet noodzakelijk voor adviezen 1 en 3.
Op basis van advies 2 is wel een vervolgonderzoek noodzakelijk voor de locatie van de nieuw te bouwen stal.
De stal zal worden onderkelderd tot een diepte van ca. 1 ,80 m, wat inhoudt tot ‘in’ de onverstoorde
oeverafzettingen, waarvoor de hoge archeologische verwachting geldt.
Daarnaast blijft de plicht gelden dat eventuele archeologische vondsten gemeld moeten worden bij de
bevoegde overheid, zoals aangegeven in artikel 53 van de Monumentenwet.
-------------------------
Stiekema, M., 2011. Archeologisch verkennend booronderzoek Lutterstraat 8 te Lithoijen in de gemeente Oss,
Archeologisch Rapport 11073530, Swalmen.

Bijlage 2d – Intern selectiebesluit archeologie Lutterstraat 8, Lithoijen – 7 aug. 2012

Collega
Geachte Collega,
Project: nieuwbouw stal
Aanvrager: Agra-matic
Locatie: Lithoijen – Lutterstraat 8
E-mail gemeente@oss.nl
www.oss.nl
Postbus 5
5340 BA Oss
Wilt u bij uw reactie de
datum van deze brief en
ons kenmerk vermelden?
Datum Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
07 augustus 2012 SLWE 2012 Richard Jansen 97 92
Onderwerp Uw kenmerk Aantal bijlagen
Selectiebesluit omtrent archeologisch onderzoek Lithoijen
– Lutterstraat 8
- -
VERPLICHTING
Volgens de wet Archeologische monumentenzorg (Wamz), een aanvulling op de Monumentenwet 1988 en
het gemeentelijke archeologiebeleid Behoud van het Verleden en bijbehorende gemeentelijke
archeologieverordening is voor de onderhavige ontwikkeling een archeologisch onderzoeksrapport:
√ verplicht conform ondergestelde
niet nodig, omdat het bouwen betrekking heeft op een bouwwerk dat naar aard en omvang gelijk is
aan een bestaand bouwwerk
niet nodig, omdat het desbetreffende bouwwerk en/of bouwwerkzaamheden de grond niet raakt
niet nodig, omdat er voldoende bruikbare recente gegevens aanwezig zijn
niet nodig, omdat de bodemverstoring onder de vrijstellingsgrenzen valt van het archeologiebeleid en
–verordening van de Gemeente Oss
niet nodig, omdat de bodem in het recente verleden aantoonbaar is verstoord tot onder het
archeologische niveau
Toelichting: -
SELECTIEADVIES
Op de betreffende locatie heeft de aanvrager het voornemen om een stal te realiseren. Het gebied ligt in een
zone met een hoge archeologische verwachting waar een vrijstellingsgrens wordt gehanteerd van 100 m 2 .
De omvang van het onderzochte plangebied bedraagt ca. 2500 m 2 en maakt nu nog deel uit van een erf. Op
deze locatie is de nieuwbouw van de stal voorzien.
Uit een verkennend booronderzoek blijkt dat de bodemopbouw niet verstoord is en dat deze met name
bestaat uit oeverafzettingen. In het zuidoostelijke deel van het plangebied, waar de stal met onderkeldering
zal worden gerealiseerd, is een karterend booronderzoek met als doel de onderzoekslocatie systematisch te
onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen.

Op basis van het ontbreken van archeologische indicatoren en lagen wordt geconcludeerd dat er geen
archeologische waarden aanwezig zijn. De archeologische verwachting wordt op basis van het karterend
booronderzoek bijgesteld naar laag voor alle perioden.
Op grond daarvan adviseert Econsultancy om het plangebied vrij te geven. Bovenstaand advies vormt een
selectieadvies dat is beoordeeld door het bevoegd gezag (gemeente Oss).
SELECTIEBESLUIT
Het selectieadvies voor wat betreft het vrijgeven van het plangebied wordt door de gemeente Oss
overgenomen in dit selectiebesluit. Verder archeologisch onderzoek is dus niet noodzakelijk.
De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan echter nooit volledig worden
uitgesloten. Mochten tijdens de geplande werkzaamheden toch archeologische resten worden aangetroffen
dan geldt, conform artikel 53 van de Monumentenwet uit 1988, een meldingsplicht geldt bij de gemeente
Oss (0412 – 629 911).
-------------------------
Stiekema, M., 2012. Archeologisch karterend booronderzoek Lutterstraat 8 te Lithoijen in de gemeente Oss,
Rapportnummer 12061534, Swalmen.

Bijlage 3 – Watertoets

Watertoets Lutterstraat 8 te Lithoijen
Het waterbeleid van Rijk en provincie is gericht op een veilig en goed bewoonbaar land met gezonde,
duurzame watersystemen. Om de problemen van wateroverlast en verdroging het hoofd te bieden is een
ingrijpende herinrichting van het watersysteem nodig. De Commissie Waterbeheer voor de 21 e eeuw pleit
voor de toepassing van een drietrapsstrategie voor het waterbeheer:
- eerst vasthouden van het regenwater in het gebied waar het valt;
- vervolgens het bergen van wateroverschotten in speciaal daarvoor aangelegde voorzieningen of
aangewezen gebieden;
- pas dan het water afvoeren via waterlopen en gemalen.
De plannen zijn voorgelegd aan het waterschap Aa en Maas voor de uitvoering van een watertoets. De
watertoets moet ervoor zorgen dat bij ruimtelijke plannen rekening wordt gehouden met ruimte voor
water en watervoorzieningen. Dit verkleint de kans op problemen zoals wateroverlast door onvoldoende
bergingsmogelijkheden voor hemelwater of een slechte waterkwaliteit. Het resultaat is een ruimtelijk plan
dat waterbestendig is. Maar het gaat niet alleen om het voorkomen van problemen. Ruimte voor water kan
ook de ruimtelijke kwaliteit en de leefomgeving van mens en dier verbeteren.
Bij ruimtelijke ontwikkelingen, waaronder ver- en nieuwbouwplannen, hanteert het waterschap een aantal
uitgangspunten ten aanzien van het duurzaam omgaan met water, die van belang zijn als vertrekpunt van
het overleg tussen initiatiefnemer en waterbeheerder. Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen dient de
initiatiefnemer invulling te geven aan de hiernavolgende punten.
1. Wateroverlastvrij bestemmen
Bij de locatiekeuze voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen dient rekening te worden gehouden met de
norm uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). In eerste instantie zal bij de locatiekeuze van een
ontwikkeling gezocht moeten worden naar een plek ‘die hoog en droog genoeg’ is. Mocht dit echter niet
mogelijk of wenselijk zijn, dan zal in de compenserende of mitigerende sfeer gezocht moeten worden naar
maatregelen die het gewenste beschermingsniveau tegen wateroverlast helpen realiseren. Liever nog dan
mitigeren of compenseren, wordt bij voorkeur gebouwd op locaties die als gevolg van hun ligging nú al
voldoen aan de NBW-norm voor de toekomstige functie.
De hoogte van het maaiveld ligt gemiddeld op circa 4,4 meter + NAP. De bodem bestaat voornamelijk uit
kalkloze poldervaaggronden; zware zavel en lichte klei. Volgens de Waterkansenkaart zijn er in het
plangebied weinig maatregelen nodig om hydrologisch neutraal te kunnen bouwen. De Gemiddeld
Hoogste Grondwaterstand (GHG) is hier lager dan 0,7 meter beneden maaiveld, waardoor er weinig eisen
worden gesteld met betrekking tot het hydrologisch neutraal bouwen. In sommige gebieden is er kans dat
oppervlaktewater buiten haar oeverbedding treedt waardoor er water op het maaiveld ontstaat. Dit
verschijnsel heet inundatie vanuit het oppervlaktewater en is meestal het gevolg van hevige neerslag. Op
de Waterkansenkaart is dit effect berekend in geval dat dit 1 of meerdere keren in 100 jaar kan optreden.
Voor het gebied geldt echter dat er geen inundatie kan optreden. Verder is de locatie niet binnen een
voorlopig reserveringsgebied 2008 of 2050, een grondwaterbescherming- of een waterwingebied gelegen.
Verder wordt bij de toetsing op hydrologisch neutraal ontwikkelen aandacht besteed aan het voldoen aan
extreme situaties.
2. Gescheiden houden van vuil water en schoon hemelwater
Het streefbeeld is het afvoeren van het vuile water via de riolering en het binnen het plangebied verwerken
van het schone hemelwater. Afhankelijk van de omstandigheden ter plaatse kan een compromis gesloten
worden, waarbij de minimale inzet (in bestaand bebouwd gebied) is om het vuile en het schone water
gescheiden aan te bieden op het (reeds aanwezige) gemengde rioolstelsel. Het waterschap zal echter niet
akkoord gaan met de aanleg van nieuwe gemengde rioolstelsels.

Het afvalwater neemt door de ontwikkelingen toe. Dit afvalwater zal gescheiden afgevoerd worden via de
riolering. Het hemelwater, wat valt op de nieuwe verharding, wordt niet afgevoerd via het riool. Dit wordt,
onder de onder punt 4 genoemde voorwaarden, afgevoerd naar een aparte voorziening (een
infiltratiegreppel aan de zuidzijde van het perceel). Dat heeft als voordeel dat de
rioolwaterzuiveringsinstallatie niet wordt overbelast en dat er minder of geen overstorten van het riool
zullen plaatsvinden bij hevige buien. Doordat het schone hemelwater niet in contact komt met
bedrijfsprocessen, raakt het niet vervuild en kan het rechtstreeks afgevoerd worden naar het
oppervlaktewater. Het erf wordt bovendien regelmatig drooggereinigd om te voorkomen dat hemelwater
in contact komt met vervuilende stoffen als mest, voeders, etc.
3. Doorlopen van de afwegingsstappen: “hergebruik - infiltratie - buffering - afvoer”
In aansluiting op het landelijke beleid (NW4, WB21) hanteert het waterschap het beleid dat bij nieuwe
plannen altijd onderzocht dient te worden hoe omgegaan kan worden met het schone hemelwater. Hierbij
worden de afwegingsstappen “hergebruik - infiltratie - buffering - afvoer” (afgeleid van de trits
“vasthouden - bergen - afvoeren”) doorlopen. Hergebruik van hemelwater wordt voornamelijk overwogen
bij grootschalige voorzieningen als scholen, kantoorgebouwen, e.d. Voor particuliere woningen wordt dit,
ook gezien de landelijke ervaringen met grijswatersystemen, niet gestimuleerd. Binnen
grondwaterbeschermingsgebieden kunnen door de grondwaterbeheerder (provincie) aanvullende
kwalitatieve eisen gesteld worden in de Provinciale Milieu Verordening. Ook kan een vergunning nodig
zijn van de grondwaterbeheerder.
Hergebruik van hemelwater wordt bij particuliere (kleinschalige) initiatieven niet gestimuleerd. Dit is dan
bij onderhavig plan ook niet aan de orde. Infiltratie betekent het langzaam in de bodem brengen van
hemelwater. Bij de nieuwe bebouwing wordt infiltratie toegepast door het opvangen van het hemelwater
in een infiltratiegreppel. Deze opvang wordt zodanig gedimensioneerd dat er sprake is van voldoende
waterberging. Op de situatietekening is de plaats van de greppel weergegeven.
4. Hydrologisch neutraal ontwikkelen
Nieuwe ontwikkelingen dienen te voldoen aan het principe van hydrologisch neutraal ontwikkelen, waarbij
de hydrologische situatie minimaal gelijk moet blijven aan de uitgangssituatie. Hierbij mag de natuurlijke
GHG (Gemiddeld Hoogste Grondwaterstand) niet verlaagd worden en mag bijvoorbeeld bij
transformatie van landelijk naar bebouwd gebied de oorspronkelijke landelijke afvoer in de normale
situatie niet overschreden worden. Het waterpeil sluit aan bij optimale grondwaterstanden en in
poldergebieden worden seizoensfluctuaties toegestaan.
Het hemelwater wat op de bestaande stallen en de bijbehorende verharding valt, wordt deels afgevoerd
naar de bestaande sloot aan de noordzijde van het perceel en deels direct in de bodem geïnfiltreerd. Op de
locatie hebben zich tot op heden geen calamiteiten voorgedaan met betrekking tot een eventuele beperkte
infiltratiecapaciteit of het blank staan van perceelsdelen als gevolg van hevige neerslag. De realisatie van de
nieuwbouw leidt echter tot een toename aan verharding. Er wordt een verhard oppervlak aangelegd van
circa 2.340 m², bestaande uit circa 2.240 m² bebouwing en circa 100 m² erfverharding.
Hydrologisch neutraal ontwikkelen houdt in dat de ontwikkeling geen hydrologische achteruitgang ten
opzichte van de referentiesituatie tot gevolg heeft. Er mogen geen hydrologische knelpunten worden
gecreëerd voor de te handhaven en de vastgelegde toekomstige landgebruikfuncties in het plangebied en
het beïnvloedingsgebied. Concreet betekent dit dat:
- de afvoer uit het gebied niet groter is dan in de referentiesituatie;
- de omvang van grondwateraanvulling in het plangebied gelijk blijft of toeneemt;
- de grond- en oppervlaktewaterstanden in de omgeving gelijk blijven, of verbeteren voor de huidige en
toekomstige landgebruiksfuncties;
- de (grond)waterstanden in het plangebied moeten aansluiten op de (nieuwe) functie(s) van het
plangebied zelf;
- het plangebied zo moet worden ingericht, dat de gevolgen van vastgestelde toekomstige
ontwikkelingen in de omgeving, die van invloed zijn op de (grond)waterstanden, niet leiden tot
knelpunten in het plangebied.

Gelet op de Waterkansenkaart wordt bij het onderhavige initiatief gekozen voor het aanleggen van een
infiltratiegreppel. Voor het bergen van het hemelwater wat op de nieuwe stallen terecht komt, wordt in het
onderhavige plan directe infiltratie toegepast. Ten zuiden van de planlocatie aan de Lutterstraat 8 wordt,
ter plaatse van de erfbeplanting, een infiltratiegreppel aangelegd. Het hemelwater wat op de erfverharding
valt, wordt direct naar de bodem geïnfiltreerd. Uit een berekening met het toetsinstrumentarium
Hydrologisch Neutraal Ontwikkelen blijkt dat een minimale waterbergingscapaciteit van 114 m³ (bui T =
10 + 10%) nodig is. Voor de GHG en de k-waarde is, in overleg met het waterschap Aa en Maas,
uitgegaan van de waarden van 0,7 meter onder maaiveld (GHG) en 1,0 m/dag (k-waarde). Tevens is
rekening gehouden met een landbouwkundige afvoer van 0,33 l/s/ha op het oppervlaktewater. Voor een
hoeveelheid neerslag van 155 m³ (bui T = 100 + 10%) geldt dat dit geen schade mag veroorzaken op het
eigen perceel of bij derden.
Door de heer De Laat is de keuze gemaakt om het hemelwater af te voeren naar een infiltratiegreppel, die
ten zuiden van het perceel, nabij de erfbeplanting, wordt gerealiseerd. Aangezien het aan te bevelen is om
wat afstand te houden tussen de waterschijf en het maaiveld/GHG, wordt de waterberging zodanig
gedimensioneerd dat er bij een T = 10 + 10% bui 0,5 meter water in staat. In dit geval is een oppervlakte
van circa 114 m³ / 0,5 m = 228 m² voldoende om het water te kunnen bergen. Deze infiltratiegreppel
wordt niet dieper dan 0,7 meter ten opzichte van maaiveld (GHG), waardoor er niet permanent water in
komt te staan. Indien deze greppel droog staat, kan deze onderhouden worden. De lengte van de
infiltratiegreppel wordt circa 152 meter en de gemiddelde breedte circa 1,5 meter. De breedte van de
infiltratiegreppel wordt op de bodem ongeveer 1,0 meter en ter hoogte van het maaiveld circa 2,4 meter.
Daarmee wordt ruimschoots voldaan aan de vereiste bergingsruimte bij een bui met een kans op herhaling
van 1 x per 10 jaar. De ligging van de greppel is opgenomen op de bijgevoegde situatietekening. Omdat de
bodem de eerste 2 – 3 meter uit klei bestaat, raadt het waterschap aan om te zorgen voor een voldoende
waterdoorlatende bodem. Dit kan bijvoorbeeld door het toepassen van grondverbetering.
Bij een bui met een herhalingskans van 1 x per 100 jaar mag de infiltratiegreppel wel geheel vol komen te
staan. Aangezien de GHG 0,7 m-mv bedraagt, is een oppervlakte van circa 155 m³ / 0,7 m = 222 m²
voldoende om het water te kunnen bergen. De capaciteit van de infiltratiegreppel is dus voldoende om een
bui met een herhalingskans van 1 x per 100 jaar te bergen.
5. Water als kans
“Water” wordt door stedenbouwkundigen bij inrichtingsvraagstukken vaak benaderd als een probleem
(“er moet ook ruimte voor water gecreëerd worden, en vierkante meters zijn duur”). Dat is erg jammer,
want “water” kan ook een meerwaarde geven aan het plan, bijvoorbeeld door gebruik te maken van de
belevingswaarde van water. Zo is ‘wonen aan het water’ erg gewild, een mooie waterpartij met bijbehorend
groen wordt door vele inwoners gewaardeerd, etc. Het begrip water kan een meerwaarde aan een plan
geven, door gebruik te maken van de belevenissen van water en de effecten hiervan op de omliggende
natuur. In het onderhavige plan wordt gekozen voor het aanleggen van een infiltratiegreppel. De huidige
infiltratie wordt bovendien met het gekozen initiatief niet verstoord, zodat negatieve effecten als gevolg
van grondwaterstandverlaging uit blijven.
6. Meervoudig ruimtegebruik
“Er moet ruimte voor water gecreëerd worden, en vierkante meters zijn duur”. Maar door bij de inrichting
van een plangebied ruimte voor twee of meer doeleinden te gebruiken, is het “verlies” van vierkante
meters als gevolg van de toegenomen ruimtevraag vanuit water te beperken. Zo is het in bepaalde gevallen
mogelijk om het flauwe talud ook te gebruiken als onderhoudsstrook. Flauwe taluds geven veel ruimte
voor buffering van water, maar zijn ook te gebruiken voor recreatieve doeleinden (een fietspad dat af en
toe niet te gebruiken is). De omliggende gronden kunnen door middel van de beoogde voorziening
blijvend als bouwland worden gebruikt. Er treedt geen functieverlies op.

7. Voorkomen van vervuiling
Bij de inrichting, het bouwen en het beheer van gebieden wordt het milieu belast. Vanuit zijn wettelijke
taak ten aanzien van het waterkwaliteitsbeheer streeft het waterschap ernaar om nieuwe bronnen van
verontreiniging zoveel mogelijk te voorkomen. Deze bronaanpak is ook verwoord in het
Emissiebeheersplan. Het waterschap besteedt hier reeds aandacht aan in de fase van de watertoets, zodat
dit aspect als randvoorwaarde kan worden meegenomen in het verdere ontwerpproces.
Vermeden wordt dat hemelwater in contact komt met materialen die milieubelastende stoffen uitlogen.
Deze materialen kunnen hiermee bodem en water(bodem) belasten. Zware metalen (bv. koper, zink,
lood), teer, bitumen of uitlogende verduurzamingsmiddelen kunnen hieronder worden verstaan. Voor veel
van deze verontreinigende materialen zijn tegenwoordig goede alternatieven. Uitspoeling van vervuilende
stoffen via de bodem naar het oppervlaktewater moet eveneens worden voorkomen.
8. Waterschapsbelangen
Er zijn ‘waterschapsbelangen’ met een ruimtelijke component. Dit betreft het volgende:
a) ruimteclaims voor waterberging
b) ruimteclaims voor de aanleg van natte EVZ’s en beekherstel
c) aanwezigheid en ligging watersysteem
d) aanwezigheid en ligging waterkeringen
e) aanwezigheid en ligging van infrastructuur en ruimteclaims t.b.v. de afvalwaterketen in beheer van het
waterschap.
Indien deze belangen een rol spelen in het ruimtelijke plan dan zou hieraan in de toelichting, de
voorschriften en de plankaart aandacht besteed moeten worden. Dit is echter bij onderhavig project niet
aan de orde.

Bijlage 4 – Quickscan Flora en Faunawet

Quickscan Flora- en faunawet
Lutterstraat 8 te Lithoijen
Drs. John Mulder
Adviesbureau
Mulder
mEcologisch

Colofon
Mulder,J.(2011): Quickscan Flora- en faunawet Lutterstraat 8 te Lithoijen. Ecologisch Adviesbureau
Mulder, Apeldoorn.
In opdracht van Agra-Matic b.v.
Datum rapport: 10 november 2011.
Ecologisch Adviesbureau Mulder
Trekweg 70
7322HS Apeldoorn
telefoon: 055-3010085 / 06-30470511
e-mail: contact@ecologischadviesbureau.nl
internet: www.ecologischadviesbureau.nl
© 2011 Ecologisch Adviesbureau Mulder.

1 Inleiding
Deze quickscan betreft de uitbreidingsplannen van het varkensbedrijf van de familie De Laat aan
de Lutterstraat 8 te Lithoijen, gelegen in het kilometerhok met coördinaten 161/422.
In verband met de voorgenomen vergroting van het bouwblok, te weten aanbouw van extra
varkensstallen (zie hieronder) en daarbij behorende bestemmingsplanwijziging, dient een quikscan
Flora- en faunawet uitgevoerd te worden om overtreding van verbodsartikelen uit te sluiten.
Erf met in rood het te vergroten bouwblok.

2 Wetgeving
2.1 Flora- en faunawet
Door de in april 2002 in werking getreden Flora- en faunawet is de verplichting ontstaan om
ruimtelijke plannen aan deze wet te toetsen. Het doel van de wet is om in het wild levende planten
en dieren te beschermen. Voor dit project zijn de volgende artikelen van de wet relevant:
• Artikel 2 legt een zorgplicht op. Dat houdt in dat ingrepen zodanig worden uitgevoerd dat de
beïnvloeding van de in het wild levende soorten planten en dieren minimaal is.
• Artikel 8 verbiedt het plukken, verzamelen, afsnijden, uitsteken, vernielen, beschadigen,
ontwortelen of op enigerlei andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen van
beschermde inheemse planten.
• Artikel 9 verbiedt het doden, verwonden, vangen, bemachtigen of met het oog daarop
opsporen van beschermde inheemse dieren.
• Artikel 10 verbiedt het verontrusten van beschermde dieren.
• Artikel 11 verbiedt het beschadigen, vernielen, uithalen, wegnemen of verstoren van nesten
of holen van beschermde inheemse dieren.
• Artikel 75 biedt de mogelijkheid ontheffing aan te vragen van de verbodsbepalingen.
Een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) omtrent artikel 75 is gepubliceerd in het Staatsblad
van het Koninkrijk der Nederlanden 501 op 19 oktober 2004 en is op 23 februari 2005 van kracht
geworden. Dit houdt in dat de Flora- en faunawet meer mogelijkheden biedt voor het verkrijgen van
vrijstellingen, mits aan voorwaarden wordt voldaan. In de nieuwe opzet van de Flora- en faunawet
zijn beschermde soorten onderverdeeld in drie tabellen, elk met hun eigen beschermingsregime,
en worden vogels apart behandeld.
De volgende drie beschermingsregimes worden onderscheiden:
Categorie 1:
Hieronder vallen de zogenaamde tabel 1-soorten. Dit betreft een aantal beschermde, maar
algemene soorten in Nederland, waarvan de gunstige staat van instandhouding niet in het geding
is. Voor deze soorten geldt op voorhand een vrijstelling, mits bij ingrepen sprake is van een
bestendig beheer en onderhoud of bestendig gebruik of ruimtelijke ontwikkelingen. Als hier niet
aan voldaan is, moet er een ontheffingsaanvraag worden gedaan, waarbij getoetst wordt volgens
het criterium 'doet geen afbreuk aan de gunstige staat van in instandhouding van de soort' (de zgn.
lichte toets).
Categorie 2:
Hieronder vallen de zgn. tabel 2-soorten: middelhoog beschermde soorten waarvoor niet op
voorhand vrijstelling wordt verleend, maar waarvoor eerst een gedragscode moet worden
opgesteld. Deze gedragscode wordt door de sector of de ondernemer opgesteld, en door de
minister van LNV getoetst. Totdat deze gedragscode is goedgekeurd zal voor soorten uit deze
categorie ontheffing aangevraagd moeten worden.
Categorie 3:
Hieronder vallen de zgn. tabel 3-soorten. Dit zijn striktbeschermde soorten die vermeld zijn in
bijlage 1 van bovengenoemde AMvB, alsmede soorten die voorkomen in bijlage IV van de
Habitatrichtlijn en die daardoor een strikte bescherming genieten. Vleermuizen vallen geheel in
deze categorie. Van deze soortgroep zijn met name de vaste rust- en verblijfplaatsen en de
vliegroutes beschermd. Een ontheffingsaanvraag voor de onder deze categorie vallende soorten
wordt getoetst aan drie criteria: 1) er is sprake van een in of bij de wet genoemd belang, 2) er is
geen alternatief, 3) doet geen afbreuk aan de gunstige staat van in instandhouding van de soort.
Aan alle drie de criteria moet worden voldaan. Deze vormen gezamenlijk de zgn. uitgebreide toets.

Zorgplicht
Voor soorten waarvoor een vrijstelling bestaat, blijft onverkort de zorgplicht van kracht, d.w.z.
handelingen waarbij vermoed kan worden dat er nadelige gevolgen voor planten of dieren mee
kunnen worden veroorzaakt, dienen zoveel mogelijk te worden nagelaten of te worden beperkt.
Vogels
Vogels zijn niet in één van deze tabellen opgenomen en worden in de nieuwe opzet van de Flora-
en faunawet apart behandeld. Alle vogels zijn beschermd. Werkzaamheden of gebruik van ruimte
waarbij vogels worden gedood of verontrust, of waardoor hun nesten of vaste rust- of
verblijfplaatsen worden verstoord, zijn verboden. In de praktijk betekent dit dat met name het
broedseizoen ontzien dient te worden aangezien juist in deze periode sprake zal zijn van
verontrusting, doden of verstoren van nesten of vaste rust- of verblijfplaatsen. Als de
werkzaamheden buiten het broedseizoen plaats vinden zal in het algemeen niet snel een
ontheffing nodig zijn, tenzij vaste verblijfplaatsen in het geding zijn die jaarrond van belang zijn.
Deze soorten zijn genoemd in de 'Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten'.
Speciale aandacht dient ook uit te gaan naar vogels, die weliswaar vaak terugkeren naar de plaats
waar zij het jaar daarvoor hebben gebroed of de directe omgeving daarvan, maar die wel over
voldoende flexibiliteit beschikken om, als de broedplaats verloren is gegaan, zich elders te
vestigen (zgn. categorie 5-soorten uit de Aangepaste lijst jaarrond beschermde vogelnesten). Deze
zijn namelijk wel jaarrond beschermd als zwaarwegende feiten of ecologische omstandigheden dat
rechtvaardigen, bijvoorbeeld als in de directe omgeving geen alternatieven voorhanden zijn. Dat
vergt een omgevingscheck.
Effectenbeoordeling
Wanneer er beschermde soorten in een gebied zijn aangetroffen, zal men moeten onderzoeken
wat voor effecten de voorgenomen handelingen/acties hebben op de aanwezige soorten en
biotopen (effectenstudie). Als uit de effectenstudie blijkt dat er handelingen gaan plaatsvinden die
nadelige gevolgen hebben op de aanwezige beschermde soorten, is een aanvraag ontheffing ex
artikel 75 van de Flora- en Faunawet aan de orde bij de Dienst Regelingen van het ministerie
waaronder natuur valt, thans EL&I. Daarbij zal in beeld moeten worden gebracht hoe de
voorgenomen werkzaamheden zodanig worden aangepast dat dergelijke gevolgen niet of in
mindere mate zullen optreden.
Sancties
In geval van overtredingen van de Flora- en faunawet kan de handhaver het werk stilleggen,
activiteiten verbieden of beëindigen en/of proces-verbaal opmaken. Overtredingen van de Flora-en
faunawet zijn een economisch delict. Hierop zijn relatief hoge boetes mogelijk, die door de rechter
worden opgelegd. In alle gevallen worden geconstateerde overtredingen behandeld door het
Openbaar Ministerie (Justitie).
2.2 Rode Lijst
Middels een ministerieel besluit houdende vaststelling Rode Lijsten flora en fauna uit 2004 worden
soorten opgesomd die verdwenen, ernstig bedreigd, kwetsbaar of gevoelig zijn en waaraan
bijzondere aandacht moet worden besteed voor de instandhouding.
De status van een soort op de Rode Lijst geeft een indicatie van de kwetsbaarheid van de soort.
Afname van de populatieomvang en het verspreidingsgebied zal bij kwetsbare soorten eerder tot
significante effecten op de staat van instandhouding leiden dan bij algemene soorten.
Provinciaal beleid kan tevens van belang zijn bij de planvorming. Dit kan inhouden, dat activiteiten
met negatief effect op Rode Lijstsoorten volgens het zogenaamde "compensatiebeginsel" alleen
kunnen worden uitgevoerd als aangetoond is dat er geen alternatieven zijn, en/of sprake is van
een zwaarwegend maatschappelijk belang voor de werkzaamheden en/of negatieve effecten
zoveel mogelijk worden gemitigeerd (verzacht) en de resterende negatieve effecten worden
gecompenseerd.

3 Consequenties voor het plangebied
3.1 Flora- en faunawet
De Flora- en faunawet is op soorten gerichte regelgeving en altijd van toepassing bij ruimtelijke
ingrepen. Beoordeeld moet worden of er significante effecten te verwachten zijn op individuen,
populaties of vaste verblijfplaatsen van in de wet genoemde soorten.
3.2 Onderzoeksopzet
Een onderzoek naar mogelijke problemen met de Flora- en faunawet wet begint gewoonlijk met
een zogenaamde quickscan. In een quickscan Flora- en Faunawet wordt een inschatting gemaakt
van mogelijke significante effecten op beschermde plant- en diersoorten. Meestal gebeurt dat aan
de hand van bestaande informatie voor de locatie en directe omgeving (bronnenonderzoek) en
waarnemingen tijdens een veldbezoek. Hierbij wordt ook gekeken naar habitatsgeschiktheid en
rekening gehouden met bestaande kennis van de regionale verspreiding van planten en dieren.
De combinatie van informatie uit gegevensbestanden aangevuld met actuele informatie gegevens
verkregen tijdens een veldbezoek biedt de beste basis voor een voorlopige effectbeoordeling.
Voorkomen of verwacht voorkomen van beschermde soorten dient gerelateerd te worden aan de
betekenis van de locatie voor het duurzaam voortbestaan van de soort of populatie.
3.3 Veldbezoek
Ten behoeve van een goed inzicht in de plaatselijke situatie is op 9 november 2011 een
veldbezoek afgelegd aan de planlocatie. De planlocatie is onderzocht op beschermde planten en
(sporen van) beschermde dieren. Tijdens het bezoek wordt gebruik gemaakt van zicht-, geluids- en
geurwaarnemingen van zowel levende als dode exemplaren en sporen (pootafdrukken, keutels,
haren, veren, vraat, nesten e.d.) van dieren. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar jaarrond
beschermde vogels, vleermuizen en overige strenger beschermde soorten. Het veldbezoek heeft
plaatsgevonden op een enkel moment in een voor de meeste soorten niet optimale tijd of periode.
Het betreft dan ook vooral een inschatting van de mogelijkheid van voorkomen aan de hand van
geschikte leefomgeving. Naar de aanwezigheid van sommige beschermde soorten- en
soortengroepen is geen gericht onderzoek verricht. Op basis van bekende verspreidingsgegevens
en biotoopvoorkeur mag aangenomen worden dat deze soorten niet aanwezig zullen zijn. Het
betreft o.a. Rivierkreeft, Heldenbok, Vliegend hert, Juchtleerkever, Wijngaardslak, Bataafse
stroommossel, Nauwe korfslak en Zeggekorfslak.
De aangetroffen situatie is als volgt te omschrijven:
Er zijn twee (aan) te bouwen schuren/stallen gepland. De meest oostelijke is een uitbreiding van
de reeds aanwezige schuur in noordelijke en oostelijke richting. De uitbreidingslocatie is daar deels
verhard en er staan bouwmaterialen opgesteld, maar het grootste deel bestaat uit open grond
waar mais op verbouwd is. De meer naar de weg gelegen uitbreidingslocatie bestaat voornamelijk
uit gras waar walibi's en pauwen gehuisvest zijn en er staat een tot verblijf voor deze dieren
omgebouwde container.
Er werden geen beschermde planten of dieren waargenomen, noch sporen ervan. Er worden ook
geen strikt beschermde soorten verwacht.
Op het erf werden meerdere vogelsoorten waargenomen zoals Huismus, Boerenzwaluw,
Koolmees, Merel, Roodborst, Winterkoning etc. Voor enkele van deze soorten geschikte
begroeiing is aanwezig, welke misschien verwijderd wordt. Kieviten kunnen verwacht worden als
broedvogel tussen het mais of andere akkergewassen.

Verhard deel.
Opslag van materiaal.

Gras en container bij wallabi's.
3.4 Bronnenonderzoek
Voor het onderzoek beschikbare bronnen zijn openbaar toegankelijke en overige bronnen. Van de
openbaar toegankelijke bronnen (waaraan in dit geval wel kosten verbonden zijn) is de informatie
van het Natuurloket een belangrijke en logische eerste stap. Omdat de ingreep zich beperkt tot de
bouw van twee schuren en er geen sprake is van andere structuren zoals water, belangrijke
groenstructuren e.d. beperkt dit de mogelijk aan negatieve effecten onderhavige soortgroepen
aanzienlijk. Zo zijn hier geen ongewervelden, vissen, amfibieën en reptielen aanwezig. Het komt
hoofdzakelijk neer op zoogdieren (in dit geval alleen vleermuizen) en vogels. Omdat hiervan
tijdens het veldbezoek reeds een goed beeld was verkregen is besloten van een nader
bronnenonderzoek af te zien.
In de praktijk is verspreidingsinformatie ook slechts beschikbaar per oppervlakte-eenheid. Soms
gaat het om uurhokken (5x5 km), in de meeste gevallen om kilometerhokken (1x1 km). Met
betrekking tot het kilometerhok waarin het plangebied ligt, is de informatie dan alleen bruikbaar als
een indicatie voor mogelijk aanwezige soorten. Gerealiseerd dient te worden dat het plangebied
vaak een klein deel van het kilometerhok uitmaakt en dat ieder kilometerhok meerdere habitats
kent.

4 Interpretatie gegevens
4.1 Soorten
De aangetroffen en te verwachten beschermde soorten betreffen eigenlijk alleen algemene
broedvogels in mogelijk nog te verwijderen groenstructuren en broedende Kieviten in de akker.
Uit de resultaten van het veldbezoek kan geconcludeerd worden dat op het adres aan de
Lutterstraat 8 te Lithoijen bij de sloop van de huidige schuur en bouw van extra schuur slechts
rekening gehouden dient te worden gehouden met mogelijk optredende negatieve effecten op
algemene broedvogels.
4.2 Effecten
Onder de kortetermijneffecten zijn de effecten te scharen die tijdens het verwijderen van struiken
op kunnen treden. Eieren en broedende dieren zijn hulpeloos tot extra kwetsbaar. De negatieve
effecten, varierend van verdrijving tot mogelijk leidend tot de dood, vallen onder verstoring.
Werkzaamheden tijdens de broed- en opgroeiperiode van jonge vogels kunnen desastreuze
gevolgen hebben. Verstoring tijdens dit seizoen moet ten alle tijde voor alle vogelsoorten worden
voorkomen.
Bij de aangetroffen en te verwachten aan struiken gerelateerde vogelsoorten gaat het om
algemene, niet-jaarrond beschermde soorten. Deze zijn zo flexibel dat bescherming van de nesten
buiten de broedtijd niet nodig is. Vermijding van de broedperiode half maart-augustus voorkomt
slachtoffers onder jonge dieren.

5 Conclusies en aanbevelingen
5.1 Conclusies
Ten behoeve van geplande activiteiten is een quickscan uitgevoerd naar onder de Flora- en
faunawet (strikt) beschermde flora en fauna.
Geconcludeerd wordt, dat problemen gerelateerd aan deze wet zich voor kunnen doen bij het
zonder meer ten uitvoer brengen van de plannen inhoudende het verwijderen van opgaande
beplanting en het bouwrijp maken van de akker wat betreft broedvogels tijdens de broedtijd. De te
verwachten negatieve effecten zijn geheel te mitigeren.
Indien gehandeld wordt overeenkomstig de aanbevelingen staat de Flora- en faunawet de
geplande werkzaamheden niet in de weg.
5.1 Aanbevelingen
Als mitigerende maatregel dient een periode van uitvoering van verwijderen van opgaande
beplanting en het bouwrijp maken van de akker aangehouden te worden die valt buiten de
voortplantingsperiode van eventueel te verwachten vogelsoorten. Hierbij moet de periode buiten
de periode half maart tot en met augustus aangehouden worden.
Indien binnen deze periode verwijderen van struiken toch en/of het bouwrijp maken van de akker
nodig is, kan dit doorgang vinden, als zich er op dat ogenblik geen functionele rust- en
verblijfplaatsen ('nesten') bevinden. Dit kan kort tevoren ter plekke door een ter zake deskundige *
beoordeeld worden.
In iedere situatie dient “zorgvuldig gehandeld” te worden zoals bedoeld wordt in de Flora- en
faunawet onder artikel 2, eerste en tweede lid. Zorgvuldig handelen tijdens de geplande
werkzaamheden in het plangebied betekent hier tenminste het volgende:
• Indien tijdens de uitvoering van de werkzaamheden tegen beter weten in onverhoopt toch
beschermde dieren tegengekomen worden, dienen de werkzaamheden direct gestopt te
worden en verdient het aanbeveling een ter zake kundige oftewel een ecologisch adviseur*
te betrekken bij de beoordeling of er effecten optreden.
Onder bovengenoemde voorwaarden blijven de initiatiefnemers zo goed als zeker binnen de door
de Flora- en faunawet gestelde grenzen en is geen ontheffing nodig.
* Onder ter zake kundigen verstaat het ministerie gekwalificeerde personen die aan bepaalde
voorwaarden voldoen. Ecologisch Adviesbureau Mulder kan u hierin van hulp zijn.

Bijlage 5 – PM