Editie 16 van 2012 - t Periodiekske

Biodiversiteit in Hove
Om zeldzame dieren en planten te zien, moet je geen verre en
dure reizen maken. In Hove komen verschillende zeldzame en
beschermde soorten voor. De gemeentelijke milieuraad werkt
samen met het gemeentebestuur om deze soorten te beschermen.
Hiervoor werd een biodiversiteitcharter opgesteld en een
actualisatie van het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan.
* De hazelworm
Dit is helemaal geen worm, maar een hagedis zonder poten.
Op het eerste gezicht lijkt hij op een slang, maar hij is volstrekt
ongevaarlijk. De hazelworm is doorgaans bruin van kleur en
bereikt een lichaamslengte van ongeveer 45 centimeter. Jongere
dieren zijn lichter van kleur en hebben donkere lengtestrepen,
oudere exemplaren zijn soms gevlekt. Hij leeft meestal verborgen
tussen bladeren en takken en eet regenwormen en slakken. Door
de gewoonte vaak de tong uit te steken, wordt de gelijkenis met
een slang nog eens versterkt. Belangrijke verschillen tussen een
hazelworm en een slang zijn de relatief stijve voortbeweging, de
tong die niet sterk gevorkt is en de beweegbare oogleden van de
hazelworm. Net als andere Europese hagedissen is de hazelworm
volkomen ongevaarlijk en bovendien erg schuw, bij verstoring
vlucht het dier snel weg. De hazelworm is een overwegend
schemeractieve soort die maar zelden overdag wordt aangetroffen,
soms wordt een zonnebad genomen, maar nooit in de felle zon.
Tijdens het nemen van een zonnebad schuilt de hazelworm vaak
tussen de bladeren en is zo moeilijk te zien. Overdag verstopt
de hagedis zich onder stenen, tussen de bladeren of in holle
boomstronken. Vaak worden deze
door de zon beschenen zodat de
schuilplaats relatief warm is. Na
regenval op warme dagen kan
de hazelworm overdag worden
gevonden, omdat zijn favoriete
prooien, slakken en wormen,
dan massaal tevoorschijn komen.
In Hove zijn er al hazelwormen
gesignaleerd in het gemeentepark en in het Uilenbos aan de grens
met Lint. De hazelworm is een bedreigde diersoort. Zijn grootste
bedreigingen zijn het verdwijnen van zijn schuilplaatsen en de
aanwezigheid van andere dieren zoals fazanten en kippen.
* De ree
In het landelijke deel van Hove,
de oostwijk met de bossen van
het domein van Moretus en de
Boshoek, leeft er een relatief
grote populatie reeën.
Reeën zijn een geslacht van
kleine hertachtigen. Rond het
Uilenbos heeft men veel kans om
een ree tegen te komen.
De ree heeft een zandgele tot roodbruine zomervacht, ‘s winters
is deze meer grijsbruin tot zwart van kleur. Volwassen dieren
hebben geen vlekken. Duidelijk zichtbaar is de witte tot gelige
rompvlek. Bij mannetjes is deze vlek ‘s zomers vrij onduidelijk.
De neus is zwart, en de kin is wit. De staart is vrij klein (twee tot
vier centimeter lang) en alleen zichtbaar tijdens het ontlasten. ‘s
Winters steekt bij het vrouwtje een bosje witte haren, dat op een
staart lijkt, tussen de achterpoten naar achteren.
Het volwassen mannetje (reebok) heeft een eenvoudig gewei,
bestaande uit maximaal drie punten. Het gewei is maximaal 25
centimeter lang. ‘s Winters groeit het gewei, en de basthuid wordt
78
afgeschuurd tussen maart en juni. Tussen oktober en januari wordt
het gewei afgeworpen.
De ree is een “knabbelaar”: hij eet bramen, bessen, twijgen,
scheuten, knoppen en loten van struiken en bomen als rozenstruiken
en coniferen, kruiden, grassen, bladeren, noten, paddenstoelen
en landbouwgewassen als tulpen, granen en kroppen. ‘s Zomers
voedt hij zich ook met jonge blaadjes, en in de herfst ook met
eikels, terwijl knoppen en twijgen ‘s winters meer worden gegeten.
Hij is vrij selectief en eet alleen de meest voedzame delen van
een plant. Tussen eten en herkauwen zit meestal zo’n één (in de
zomer) tot twee uur (in de winter).
De ree is voornamelijk in de schemering actief. Van september tot
april is hij voornamelijk ‘s nachts actief. Van mei tot augustus is
hij ook meer overdag actief, en in gebieden waar hij niet wordt
verstoord, laat hij zich ook meer overdag zien.
* De havik
De havik is een middelgrote roofvogel uit
de familie van de havikachtigen waartoe
ook andere dagroofvogels zoals arenden
en buizerds behoren. Resideert in Hove
vnl. in de Boshoek en de bossen van
Moretus.
Een volwassen exemplaar kan een lengte
hebben tussen 49 en 66 cm. Een havik
heeft korte, brede vleugels en een lange,
bijna vierkante staart. Een volwassen
havik heeft een witte lijn boven het oog,
een zwarte kruin en donkere veren in
de oorstreek. Het verenkleed van een
mannetje is bovenaan bruin en onderaan vaalwit met dunne grijze
strepen. Het vrouwtje is veel groter, heeft bovenaan een leigrijs
verenkleed en is onderaan grijs. Een havik is een stille vogel.
Slechts in de broedtijd kan men verschillende soorten gekekker
horen. In onze streken wordt de mannetjeshavik gemakkelijk
verward met de sperwer, maar hij is iets groter, zwaarder en heeft
iets langere vleugels.
De havik vangt middelgrote vogels en zoogdieren. Hoofdprooien
zijn duiven, Vlaamse gaaien en konijnen. Ook eksters en
kraaiachtigen worden verschalkt. In terrein met veel dekking jaagt
de havik vanaf een zitplaats of in een lage vlucht, om een prooi te
verrassen. Daarbij kan de vogel op korte stukken een relatief grote
snelheid (80 km/h) ontwikkelen. Haviken vangen hoofdzakelijk de
soorten die in hun leefomgeving talrijk voorkomen. Vaak is te
zien hoe haviken vanuit een hoge cirkelende vlucht, net als een
slechtvalk, op een prooi duiken.
* Kleine bonte specht
De kleine bonte specht is de kleinste uit de familie van in de Lage
Landen voorkomende spechten. Spechten zijn geen zangvogels,
maar het is wel een uitgesproken bosvogel.
De kleine bonte specht is slechts 14 tot 16,5 centimeter lang. Deze
specht heeft witte banden op de vleugels en rug. Het mannetje
heeft een geheel rode kruin, het vrouwtje een zwarte. Beide
geslachten hebben een wit voorhoofd, vaak met een gele tint.
De kleine bonte specht broedt in loofbossen, oude boomgaarden,
parklandschappen en beekdalen. De vogel hakt zijn nest in zacht,
dood hout. Hij eet alleen insecten.
In Nederland en Vlaanderen is het een vrij talrijke broedvogel in de
hogere delen van het land waar bossen zijn. Het is geen bedreigde
vogelsoort.
Luc Van den Weygaert