Wie schrijft die blijft JAAP KRUITHOF - Teksten voor de toekomst Zelden zal de nieuwe titel <strong>van</strong> deze rubriek meer toepasselijk zijn dan voor Jaap Kruithof (1934-2009), de Mortselse moraalfilosoof en politieke doordenker die mensen een geweten schopte, om Louis- Paul Boon te parafraseren. Twee keer kwam Kruithof aan bod in MortseLiterair. Dat hij een blijver is, bewijst een nieuw boek <strong>van</strong> en over hem, dat dit jaar verscheen. Teksten voor de toekomst is een turf <strong>van</strong> 510 pagina’s met teksten <strong>van</strong> Kruithof geselecteerd en ingeleid door prof Rik Pinxten (culturele antropologie aan de UGent en student <strong>van</strong> Kruithof), Ronald Commers (moraalfilosoof, emeritus hoogleraar aan de UGent en een kwarteeuw naaste medewerker <strong>van</strong> Kruithof) en Luc Desmedt, licentiaat psychologische wetenschappen en 25 jaar directeur <strong>van</strong> de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging. Hij zorgde voor de redactie <strong>van</strong> het boek. “Drie huizen heb ik bewoond. Het eerste, het protestantse, was het milieu waarin ik als kind opgroeide. Ik verliet het als jonge man omdat mijn wetenschappelijke opleiding me <strong>van</strong> alle ingeprente geloofswaarheden verwijderde. Mijn tweede woonst was die <strong>van</strong> de humanisten, de bewust niet-gelovigen die de autonomie <strong>van</strong> de mens verdedigen. In het derde huis, dat <strong>van</strong> het socialisme – niet te verwarren met de sociaaldemocratie – blijf ik wonen. Ik zal mijn solidariteit met allen die de kapitalistische onderdrukking <strong>van</strong> de mens door de mens bestrijden, nooit opgeven. Op voorwaarde dat in de socialistische visie ook de planetaire totaliteit met alles wat daarin leeft de waarde krijgt die haar toekomt”, citeren de samenstellers uit zijn De mens aan de grens. Het vierde, zeg maar het echte, materialistische huis dat Kruithof bewoonde tot zijn overlijden bevond en bevindt zich in Mortsel, aan de Quinten Matsijslei nr. 24. Kruithof kon een groot publiek enthousiasmeren, hij was een gevreesde discussiant, met vlijmscherpe analyses en een provocerende houding. Hij praatte en schreef over hoe alles, tot en met mens en natuur zelf, ondergeschikt geraakt is aan marktdenken en winstbejag. Hij bleef onvermoeibaar hameren op het belang <strong>van</strong> humanisme en <strong>van</strong> respect voor de waarden <strong>van</strong> een solidaire en hoogwaardige samenleving. Eigentijds en bruikbaar Jaap Kruithof - Teksten voor de toekomst is een bundel <strong>van</strong> artikels en stukken uit zijn boeken. Ze tonen hoe eigentijds en bruikbaar Kruithof wel is gebleven, bijvoorbeeld met zijn ideeën over het neoliberalisme. (Nooit, nooit was er in de wereldgeschiedenis zo’n schrijnende ellende, zoveel ontoelaatbare onrechtvaardigheid, zo’n gebrek aan zorg, zoveel geweld en onderdrukking. De wereld is een stinkende puinhoop geworden.”) Een nieuwe generatie kan er de inspiratie in vinden voor een 34 brede en hoopvolle tijd die <strong>van</strong>daag zozeer ontbreekt in het snelle mediadenken. De doordachte gedrevenheid en de grote culturele interesse <strong>van</strong> Jaap Kruithof dompelen je onder in een proces <strong>van</strong> confrontatie en herkenning. Dat leidt tot een gewetensvolle zoektocht naar meer rechtvaardigheid en politiek-morele eerlijkheid in een wereld die dikwijls alleen maar materialistisch is en koud. De intellectueel De samenstellers hebben het in hun voorwoord over de intellectueel Kruithof. Zij noemen hem “in onze streken een <strong>van</strong> de invloedrijkste filosofen <strong>van</strong> zijn generatie”. Een voorbeeld is tekenend. Toen managers <strong>van</strong> universiteiten, hier en elders, poneerden dat ingenieurs fundamenteel zijn voor onze welvaart en daarom liefst geen inschrijvingsgeld voor deze studies zou gevraagd moeten worden, was de respons hierop op z’n Kruithofs. De samenstellers <strong>van</strong> het boek reageren hierop met de vraagstelling: ‘Hebben wij <strong>van</strong>daag nog intellectuelen nodig?’ Uit zijn om<strong>van</strong>grijke oeuvre maakten zij een selectie voor het boek en hadden zij ook oog voor het feit dat hij zich soms vergiste en voorspellingen formuleerde die door de realiteit achterhaald werden (“het lot <strong>van</strong> elke geëngageerde denker”). De samenstellers hanteerden drie criteria om te selecteren: teksten die door Kruithofs inspiratie als intellectueel de bedoeling hadden om tot morele verantwoordelijkheid, democratische inzet <strong>van</strong> de burgers en respect voor mens en natuur aan te zetten; een tweede criterium (daarbij aansluitend) was het opzoeken en weergeven <strong>van</strong> teksten die visionair zijn, een visie durven voor te staan die verder gaat dan wat wetenschappelijk gangbaar of ondersteunbaar is; een derde criterium is nieuw: analyses en uitspraken <strong>van</strong> Kruithof in de actualiteit <strong>van</strong> <strong>van</strong>daag! De indeling <strong>van</strong> het boek bestaat uit vier thematische terreinen: (1) visies op politiek, ‘politieke filosofie’; (2) moraal en ‘ethische kwesties’; (3) visies op cultuur, ‘muziek en cultuur’; (4) visies op de mens, ‘filosofische en antropologische kwesties’. Voor elk <strong>van</strong> deze delen vonden zij een competente en bovendien met Kruithof vertrouwde inleider bereid om de gekozen teksten te duiden en OP HUN HEDENDAAGSE BELANG IN TE SCHATTEN. Ongepubliceerde teksten Persoonlijk had ik als oudere lezer enige vooringenomenheid t. o. v. het boek omdat ik de bekendste publicaties <strong>van</strong> Kruithof kende en/of gelezen had. Maar dit werk is méér dan wat citeren <strong>van</strong> zijn ideeën uit eerder verschenen werk. Zo is er het vijfde deeltje <strong>van</strong> een 60-tal pagina’s met ongepubliceerde, best lekkere teksten <strong>van</strong> Kruithof die hij op het einde <strong>van</strong> zijn leven schreef, uitdagende schetsen als het ware, vaak onafgewerkt, maar heerlijke lectuur over o. a. het hedendaagse imperialisme, een vergelijking tussen Clinton en Bush, het zionisme, het fascisme, het stalinisme, het fundamentalisme, de Mohammedcartoons, het hoofddoekenverbod … John RIJPENS JAAP KRUITHOF – TEKSTEN VOOR DE TOEKOMST, uitgegeven door EPO, Lange Pastoorstraat 25-27 2600 Berchem, 512 pagina’s, <strong>2012</strong>, prijs: 28,50 euro In Mortsel verkrijgbaar bij DE BOEKUIL, Antwerpsestraat 32 Het unieke naslagwerk Literaire vogelvlucht over Mortsel, Edegem, Boechout, Hove en Kontich, <strong>van</strong> John Rijpens, 265 bladzijden, <strong>2012</strong>, uitgeverij ’t <strong>Periodiekske</strong> is te koop voor 18 euro bij ’t <strong>Periodiekske</strong> (Sint-Benedictusstraat 104 Mortsel), De Boekuil (Antwerpsestraat 32 Mortsel), en de dagbladhandels Ennordi (Hove), Pirroen (Boechout) en Berghmans (Hof <strong>van</strong> Rieth, Mortsel).
1 Robin Libert 2 Ivy Schwieger 3 Danny Van Clapdurp 4 Ann Van Geel 5 Jos Weckhuysen 6 Lieve Mariën-Floren 7 Marc Meire 8 Denise Dierick 9 Koen Dens 10 Kirsten Smets 11 Cyriel Smets 12 Anne-Mie Wauters 13 Marc Dobbeleir 14 Lisette Verbrugghe-De Clercq 15 Roger Van Driessche-Pooters <strong>16</strong> Livia Moreau 17 Khalid M’Hiri 18 Eveline Peeters 19 Paul Siemons 20 An Tombeur 21 Pieter Van der Veken 22 Renée Kempenaers 23 Staf Todts 24 Karen Robersscheuten 25 Bob Raets 26 Sine Van Royen 27 Ronny Torfs 28 Dina Peeters 29 Michael Dupon 35
Change language