Ecce Homo (deel 1) Over kwaliteit Paul Klee en ... - de Aardespiegel

More documents

Recommendations

Info

maar ook mooi, goed en vooral eigen. Als dat evenwicht er eenmaal is, kan het onderwerp trouwens klein zijn, zo klein en gewoon als je maar wilt (maar dit terzijde). Goede artikelen kenmerken zich meestal door een combinatie van wetenschappelijke (feitelijke) objectiviteit en een stuk eigenheid of artistieke objectiviteit. Meestal heeft één van de twee de overhand, maar feitelijk kan de één de ander niet missen. Als het goed is, vindt hier een soort (Goetheaanse) alchemie plaats, waarover later graag meer. wat is kwaliteit? Strikt genomen is kwaliteit vooral dat specifieke of eigene van de dingen, waardoor ze zich van elkaar onder- scheiden. De kwaliteit van een ding, of het nou van hout, goud of plastic is, kun je pas waarderen als je het leert kennen. Alles heeft kwaliteit, daar zit dus geen waardeoordeel aan. Dat zou er niet aan moeten zitten. Het is een eigenschap zoals die het dichtst bij de wezens-eigen kern van de dingen ligt, meer dan bijvoorbeeld het uiterlijk of de vorm ervan. Meer kwaliteit betekent niet: meer waarde, geld of status. Vaak gebeurt natuurlijk toch, dat aan een stuk kunst een waardeoordeel wordt verbonden. Iedereen 'weet' dat Beethoven en Bach de beste in hun soort zijn. Maar daar heb je zo weinig aan, als je niet zelf ontdekt hebt waaróm dat zo is. In dat zelf-ontdekken zit de eigenlijke schat. Als je aan kunst geld, status of een intellectueel waardeoordeel verbindt, gebeurt er iets geks. De aandacht wordt verlegd naar een secundaire factor: wat anderen ervan vinden, hoeveel anderen dat vinden, hoeveel geld het kost. Allemaal rookgordijnen die datgene aan het zicht onttrekken waar het nou juist om gaat: het specifieke dat zélf in het kunstwerk gevonden kan worden, wat op geen enkele manier in geld uit te drukken is, en wat uit- eindelijk ook niet bereikbaar is via andermans mening. Het is iets dat eigen, intiem en menselijk is. kwetsbaarheid www.aardespiegel.nu - donderdag 5 april 2012 - tweede jaargang Nr. 17 Daarmee is de eigenlijke inhoud van een kunstwerk of tekst ook iets dat kwetsbaar is. Vooral als de grenzen van de waarneming worden opgerekt, of wanneer een intrinsieke waarde zich wil tonen in de tekst of het kunstwerk. Tijdens het maken daarvan kan al snel een pre-psychotisch gebied zichtbaar worden dat op een ongewaarschuw- de lezer of toeschouwer als absurd of bedreigend over kan komen. Dat gevaar is reëel, in de meer onbewuste lagen van onze ziel leeft en weeft van alles waar een normaal mens zich het apezuur van zou schrikken. Zoals Erik de Jong (alias “Spinvis”) zei: een kunstenaar is als een dompteur die weet hoe gevaarlijk z'n dieren zijn. Het is nodig dat deze zielegebieden betreden en verkend worden, want dát is de plaats waar de eigenlijke metamorfo- se van het zielenleven plaatsvindt. Maar voordat het werk 'af' genoemd kan worden en het naar buiten kan, moet een zekere mate van objectivering hebben plaatsgevonden. Wat er naar buiten gaat, moet verzelfstandigd zijn, ten opzichte van de persoonlijke beleving van de maker of schrijver. Je moet eerst de dingen in al hun directheid verwoorden om ervan bewust te kunnen worden, maar daarna moeten ze getoetst worden aan een algemeen- menselijk niveau van denken en beleven. Als een tekst vatbaar is voor misverstanden, vormt hij voor een lezer (die toch wil begrijpen) aanleiding om te gaan graven in de intenties van de schrijver – wat de zaak meestal be- paald niet helderder maakt. Daarom moet een tekst voor een ander te volgen zijn, in en vanuit zichzelf te begrijpen en de nodige bronverwijzingen bevatten. (klik hier voor de kwaliteitseisen van De Aardespiegel). Vooral als er spiritualiteit een rol speelt en er sprake is van een stuk persoonlijke groei dat met het werk wordt vormgegeven is het zaak extra zorgvuldig te zijn, want de zelfreflectie is in die toestand vaak (noodzakelijker- 6 terug naar boven
wijs!) tijdelijk zoek. Met zelfreflectie bedoel ik: begrijpen hoe je stuk op een ander overkomt. Maar het opdiepen van de inhoud zelf kun je op die manier níet doen, je moet er in stappen. Vaak moet er geschreven of anderszins werk geproduceerd worden om er weer uit te komen, met medeneming van de schatten, maar de eerste versies zijn vaak nog niet geschikt voor publicatie. Het schrijven van een stuk kan zo een behoorlijke exercitie zijn, en het redigeren ervan ook. Maar het is een mooi en intiem proces. Wij vinden zowel het proces zelf als de kwaliteit die daardoor tevoorschijn komt de moeite waard om tijd en aandacht in te steken. redigeren Redigeren is een kwestie van respect en vertrouwen, het artistieke kind is kwetsbaar. Daarbij: ook al is de kwaliteit van een tekst nog verborgen, hij mag door het redigeren niet aangetast worden want het eigene van een tekst is essentieel voor de kwaliteit ervan. Ook is er de schaduw van het artistieke kind: het heeft vaak nog weinig zelfreflectie en lijdt pijn als er kritiek is. Die pijn kan veroorzaakt worden door oneigenlijke kritiek (vanuit pijn van de kritiekgever), maar het niet-begrepen-worden ‘an sich’ doet óók al pijn. Het artistieke kind moet vaak nog leren dat het pas begrepen kan worden via een kunstwerk of tekst als die tekst sluitend is, helder geformuleerd, en niet meer vatbaar voor misverstanden. In het proces van redigeren gaat het in eerste instantie vaak over het achterhalen van de intentie van de schrijver, in een veilige omgeving. In de kunst betekent professionaliteit met name: zelfreflectie en constructief kunnen omgaan met kritiek. Dat is een balans-oefening tussen het verzorgen van je eigen artistieke kind en het zelfloos kunnen kijken naar de vruchten van je eigen werk. Enige worsteling en pijn is daarbij soms niet te vermijden, maar het kan een gezonde catharsis zijn die dingen opruimt die nodig op- geruimd moesten worden. Bovendien is een goed proces van redigeren of geredigeerd worden een enorme stimu- lans voor je ontwikkeling, dit voor zowel de redacteur als de schrijver. samenwerken Eigenlijk is het heel raar om te verwachten dat mensen helemaal uit zichzelf, zonder uitwisseling, kunnen komen tot het schrijven van kwalitatief goede stukken. ”Individualiteit is slechts mogelijk voor zover elk individueel we- zen het andere door individuele waarneming kent.”, schreef Rudolf Steiner in Filosofie van de Vrijheid, en in het redigeren merken we dat dat echt zo werkt. Kwaliteit tot stand brengen is een stuk makkelijker als je samen- werkt. We hebben ook geen tijd meer voor ego-dingetjes. Er moeten vragen gesteld worden, er is behoefte aan uitwisseling in het veld - dat vermoeden wij tenminste. Wil de antroposofie vruchtbaar blijven, dan moeten we elkaar steeds opnieuw weer zien in wat we aan het doen zijn. Je hoeft dus geen uitgebreide kennis te hebben, hoewel we die natuurlijk graag laten zien als dat kan. Maar eigenlijk geldt: hoe kleiner het onderwerp, hoe beter, hoe makkelijker het is om het genoemde evenwicht tussen feiten, waarneming en eigenheid te bereiken De menselijkheid en de waarneming van een willekeurig iemand is, mits goed uitgewerkt, minstens zo veel de moeite waard als de doorwrochte pennenvrucht van iemand die jaren onderzoek gedaan heeft. Vooral als het van iemand is die we nog niet kennen. www.aardespiegel.nu - donderdag 5 april 2012 - tweede jaargang Nr. 17 Evelien Nijeboer 7 terug naar boven
Page 1 and 2: edactioneel Lijdenstijd, lijdenswee
Page 3 and 4: colofon De volgende Aardespiegel ve
Page 5: Over kwaliteit door Evelien Nijeboe
Page 9 and 10: Séban, straaljagers met katten, 20
Page 11 and 12: Het mooist aan het werkje van Mark
Page 13 and 14: • het vormen van de Steen der Wij
Page 15 and 16: Heel bijzonder daarbij is dat de au
Page 17: * zie De Aardespiegel van 20 oktobe

Ecce Homo (deel 1) Over kwaliteit Paul Klee en ... - de Aardespiegel

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?