Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...
Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ... Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...
Figuur 32 Cyclische patronen in gasverbruik, productie, importen en gasopslag in OECD-Europa 1984-2004 -80000 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 78 80000 60000 40000 20000 0 -20000 -40000 -60000 Bron: CIEP, 2006. Consumption Ind. Production Net Imports Contribution Stocks +/- Season Stock Change Deze cyclische patronen zijn van grote invloed op de exploitatie van gassystemen, waar vaak een constante, maximale benuttingsgraad in de productie of het transport gewenst is, vanwege geologische, technische en economische redenen. Daarnaast zijn deze patronen van groot belang voor de langere termijnplanning van investeringen in de expansie van deze systemen, zodanig dat er geen capaciteitstekorten, maar ook geen dure overcapaciteit ontstaat. Feitelijk worden er strikte eisen gesteld aan de coördinatie van marketing, productie en investeringen in productie, transport en opslagfaciliteiten (zie Figuur 32). Afhankelijk van de dynamiek in de specifieke regionale omstandigheden is deze coördinatie meer of minder relevant, maar in algemene zin bestaat er een grote invloed op de mate van risico van investeringen door consumenten en producenten. Een belangrijk ruimtelijk element van de ontwikkeling van de gasvoorziening in de tweede helft van de 20ste eeuw, is het fenomeen dat, over het algemeen, de afstand waarover gas getransporteerd wordt van de productielocatie naar de afnemers, toeneemt. De economische theorie veronderstelt dat de exploratie, de ontwikkelingen van velden en de productie zo dicht mogelijk bij de afnemers plaatsvinden. Transport is duur, het vermindert de opbrengsten van het gas voor producenten en verbruikers en het reduceert de mogelijkheden tot een flexibele inzet van het gas, om dagelijkse en seizoenspatronen in afname te dekken. Dus, in een gestileerd model, zou de ontwikkeling van nieuwe gasvelden zich in concentrische ringen rond de zwaartepunten van consumptie moeten voltrekken (zie Boots, 2004; Golombek, 1995, 1998; OME, 2002). Dit patroon doet zich in de werkelijkheid niet altijd voor. Gasvelden worden niet op bestelling ontdekt en in productie genomen. Sommige oudere velden blijven produceren, omdat ze erg groot, omdat technologische ontwikkelingen een ‘second life’ mogelijk maken, of omdat de productie uitgesteld is met het oog op het beheer van nationale bodemschatten. Net als bij olie speelt de factor geluk daar een rol in. In Zoeken, vinden en winnen
veel gevallen wordt gas gevonden in “associatie” met olie, dan bevinden beide zich in het zelfde reservoir en is het onmogelijk het een zonder het ander te produceren. Er wordt dan ook veel gas geproduceerd in samenhang met olie. Deze zogenaamde joint-production leidt traditioneel tot problemen bij het tegelijkertijd afstemmen van het aanbod van gas én olie op de vraag. Bovendien was de verkoop van dit gas vaak niet winstgevend, omdat het zover van potentiële klanten plaatsvond en transport per pijpleiding te duur of onmogelijk was (Adelman, 1962; Odell, 2002). Dus werd het aardgas afgefakkeld en de olie per tanker afgevoerd. Pas recentelijk zijn de kosten van een Liquified Natural Gas (LNG) systeem, inclusief het vloeibaar maken, het transport en het weer in gasvormige toestand terugbrengen zover gedaald dat LNG een perspectief geworden is. Daarmee zullen geografische patronen van gasvoorziening zich radicaal gaan wijzigen. Figuur 33 Patronen van Internationaal Gastransport 2005 Bron: BP Statistical Review of World Energy 2005 (Web version). Een tweede belangrijke consequentie is het feit dat de wereld gasreserves sterk kunnen toenemen. Immers gas dat vroeger wel bestond als voorkomen, maar niet tegen economisch aantrekkelijke voorwaarden naar een markt getransporteerd kon worden kon niet als produceerbare reserve gerekend worden. Er was geen vraag, dus geen commercieel verhandelbare en produceerbare hoeveelheid gas. Met het dalen van de kosten van LNG-ketens neemt de wereld gasreserve dus enorm toe, omdat het gas binnen het economisch te rechtvaardigen bereik van de afnemers komt. Dit fenomeen moet natuurlijk ook beschouwd worden in het licht van de huidige hoge olieprijzen. Olieproducten vormen een alternatief of een prijsindicator voor aardgas en trekken dus de marktprijs voor gas omhoog. Daardoor kan er nog steeds een aanzienlijke winst gemaakt worden op relatief duur gas, zoals LNG, terwijl de winsten op grote velden in buurt enorm zijn (Jensen, 2003, 2004). Zoeken, vinden en winnen 79
- Page 36 and 37: sociaal-economische ontwikkeling, a
- Page 38 and 39: nomie van de meeste OECD-landen gro
- Page 40 and 41: namelijk zo dat de bedrijven die w
- Page 42 and 43: Sectie B Dynamische analyses Sectie
- Page 44 and 45: 4 Dynamische analyse van de waardek
- Page 46 and 47: de kolenlagen. In Tabel 3 is aangeg
- Page 48 and 49: Uit dit figuur blijkt verder dat de
- Page 50 and 51: Uit deze figuur blijkt dat de kolen
- Page 52 and 53: 5 Dynamische analyse van de waardek
- Page 54 and 55: zine en diesel- of huisbrandolie, k
- Page 56 and 57: Deze karakteritieken omvatten de ma
- Page 58 and 59: Miljoen Ton 1901 1910 1920 1930 193
- Page 60 and 61: 5.2.2 1959-1973: De Independents Na
- Page 62 and 63: Ten derde werd er krachtig geïnves
- Page 64 and 65: vrees bestond dat de Straat van Hor
- Page 66 and 67: ning. Traditioneel werd hiervoor ri
- Page 68 and 69: De ineenstorting van de olieprijzen
- Page 70 and 71: 5.3 De huidige situatie op de werel
- Page 72 and 73: Aan OPEC-zijde spelen er aantal zak
- Page 74 and 75: Figuur 29 Reserves Production Ratio
- Page 76 and 77: zich sterk op het Midden-Oosten en
- Page 79 and 80: 5.5 Conclusies met betrekking tot h
- Page 81 and 82: 6 Dynamische analyse van de waardek
- Page 83 and 84: eigendomsverhoudingen. Hierin speel
- Page 85: worden. Voor de consumenten geldt d
- Page 89 and 90: Intrastate transacties, binnen een
- Page 91 and 92: Azië en de Pacific Anders dan in d
- Page 93 and 94: afnemersmarkt. Dit is een voordeel
- Page 95 and 96: Figuur 37 Verhouding regionale prod
- Page 97 and 98: of the Madrid Guidelines and their
- Page 99 and 100: De toekomst van aardgas in Europa n
- Page 101 and 102: termijn vraag en aanbodpatronen bep
- Page 103 and 104: Tot slot moet dit effect financieel
- Page 105 and 106: Figuur 42 Netto ontrekking van gas
- Page 107 and 108: 98 Zoeken, vinden en winnen
- Page 109 and 110: Na de mijnbouw wordt het uranium on
- Page 111 and 112: 7.3 Uraniumprijzen; vraag en aanbod
- Page 113 and 114: Tabel 12 geeft een overzicht van de
- Page 115 and 116: 106 Zoeken, vinden en winnen
- Page 117 and 118: 108 Zoeken, vinden en winnen
- Page 119 and 120: De ontwikkelingsaspecten die spelen
- Page 121 and 122: kolenwinning in de VS verantwoordel
- Page 123 and 124: ij de veroorzaker beschouwen sommig
- Page 125 and 126: CO2 0.019 CH4 0.437 N2O 5.624 SO2 3
- Page 127 and 128: effecten in de schadekosten niet zi
- Page 129 and 130: 8.6 Handelingsperspectieven voor de
- Page 131 and 132: gasvoorraden in toegankelijke OECD-
- Page 133 and 134: aliseerde chemie. Andere sectoren z
- Page 135 and 136: gevonden, maar wel een grote hoevee
Figuur 32 Cyclische patron<strong>en</strong> in gasverbruik, productie, import<strong>en</strong> <strong>en</strong> gasopslag in OECD-Europa 1984-2004<br />
-80000<br />
1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002<br />
78<br />
80000<br />
60000<br />
40000<br />
20000<br />
0<br />
-20000<br />
-40000<br />
-60000<br />
Bron: CIEP, 2006.<br />
Consumption Ind. Production Net Imports Contribution Stocks +/- Season Stock Change<br />
Deze cyclische patron<strong>en</strong> zijn <strong>van</strong> grote invloed op de exploitatie <strong>van</strong> gassystem<strong>en</strong>,<br />
waar vaak e<strong>en</strong> constante, maximale b<strong>en</strong>uttingsgraad in de productie of het transport<br />
gew<strong>en</strong>st is, <strong>van</strong>wege geologische, technische <strong>en</strong> economische red<strong>en</strong><strong>en</strong>. Daarnaast<br />
zijn deze patron<strong>en</strong> <strong>van</strong> groot belang voor de langere termijnplanning <strong>van</strong> investering<strong>en</strong><br />
in de expansie <strong>van</strong> deze system<strong>en</strong>, zodanig dat er ge<strong>en</strong> capaciteitstekort<strong>en</strong>,<br />
maar ook ge<strong>en</strong> dure overcapaciteit ontstaat. Feitelijk word<strong>en</strong> er strikte eis<strong>en</strong> gesteld<br />
aan de coördinatie <strong>van</strong> marketing, productie <strong>en</strong> investering<strong>en</strong> in productie, transport<br />
<strong>en</strong> opslagfaciliteit<strong>en</strong> (zie Figuur 32). Afhankelijk <strong>van</strong> de dynamiek in de specifieke<br />
regionale omstandighed<strong>en</strong> is deze coördinatie meer of minder rele<strong>van</strong>t, maar in algem<strong>en</strong>e<br />
zin bestaat er e<strong>en</strong> grote invloed op de mate <strong>van</strong> risico <strong>van</strong> investering<strong>en</strong><br />
door consum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> produc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> belangrijk ruimtelijk elem<strong>en</strong>t <strong>van</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de gasvoorzi<strong>en</strong>ing in de<br />
tweede helft <strong>van</strong> de 20ste eeuw, is het f<strong>en</strong>ome<strong>en</strong> dat, over het algeme<strong>en</strong>, de afstand<br />
waarover gas getransporteerd wordt <strong>van</strong> de productielocatie naar de afnemers, to<strong>en</strong>eemt.<br />
De economische theorie veronderstelt dat de exploratie, de ontwikkeling<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> veld<strong>en</strong> <strong>en</strong> de productie zo dicht mogelijk bij de afnemers plaatsvind<strong>en</strong>. Transport<br />
is duur, het vermindert de opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> <strong>van</strong> het gas voor produc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> verbruikers<br />
<strong>en</strong> het reduceert de mogelijkhed<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> flexibele inzet <strong>van</strong> het gas, om dagelijkse<br />
<strong>en</strong> seizo<strong>en</strong>spatron<strong>en</strong> in afname te dekk<strong>en</strong>. Dus, in e<strong>en</strong> gestileerd model, zou de ontwikkeling<br />
<strong>van</strong> nieuwe gasveld<strong>en</strong> zich in conc<strong>en</strong>trische ring<strong>en</strong> rond de zwaartepunt<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> consumptie moet<strong>en</strong> voltrekk<strong>en</strong> (zie Boots, 2004; Golombek, 1995, 1998; OME,<br />
2002).<br />
Dit patroon doet zich in de werkelijkheid niet altijd voor. Gasveld<strong>en</strong> word<strong>en</strong> niet op<br />
bestelling ontdekt <strong>en</strong> in productie g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Sommige oudere veld<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> producer<strong>en</strong>,<br />
omdat ze erg groot, omdat technologische ontwikkeling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ‘second life’<br />
mogelijk mak<strong>en</strong>, of omdat de productie uitgesteld is met het oog op het beheer <strong>van</strong><br />
nationale bodemschatt<strong>en</strong>. Net als bij olie speelt de factor geluk daar e<strong>en</strong> rol in. In<br />
Zoek<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> winn<strong>en</strong>
Change language