Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

Daarna echter, wordt het gas na reiniging direct naar de down-stream afnemers getransporteerd;
er is geen sprake van raffinage. Gas wordt door transmissiepijpleidingen
of, in vloeibare vorm als LNG (Liquified Natural Gas), in tankers naar de markten
gebracht. Gastransmissie omvat, meestal, lange, hogedruk pijpleidingen die het gas
van de productiegebieden naar de verbruikersmarkten voert. Vloeibaar aardgas,
LNG, dient na aankomst op de ontvangstterminal, eerst weer gasvorming gemaakt te
worden in gasification plants. Als het aardgas in de consumentenmarkten aangekomen
is wordt over het algemeen verder naar de afnemers getransporteerd via lokale
distributienetten. De lokale gasdistributie omvat het lagedruktransport naar de kleinverbruikers,
de levering, het meten van het verbruik en marketing activiteiten gericht
op de verschillende verbruikers. De handel heeft betrekking op de verkoop van het
gas door de up-stream producenten, aan groothandelsbedrijven die het gas weer
verder verkopen naar de retailhandel; vaak grote afnemers in de industrie en elektriciteitsopwekking
en lokale gasdistributiebedrijven die aan kleinverbruikers leveren.
Ook down-stream, in de consumptie, zijn er verbanden waar gas en olieproducten
substituten voor elkaar kunnen zijn. Er zijn echter belangrijke verschillen tussen beide
industrieën die aanleiding gegeven hebben tot sterk afwijkende ontwikkelingspaden.
Pas recentelijk, met de groei van vloeibaar aardgas als alternatieve vorm van
gasvoorziening, lijken er een aantal overeenkomsten te ontstaan in de structuur van
de waardeketens voor beide energiebronnen.
Figuur 31 Gas waardeketen
Manier van coördinatie en investeringen
↓ ↓ ↓
↓
Opsporing → Winning → Langeafstandstransport
Distributie
Beloning
uitvoerders
76
← Groothandels
Prijs product
↓ ↓
→ Detailhandel → Verbruik
← transport fee ← retailprijs ← ‘Nut’
Zoals gesteld, is het opzetten, beheren en exploiteren van dergelijke grootschalige,
samenhangende productie, transport en distributiesystemen een complexe aangelegenheid;
ondermee vanwege de grote investeringen en grote risico’s en onzekerheden
(Correljé, 2004). Enorme investeringen zijn nodig in installaties en pijpleidingen
die - eenmaal gebouwd - slecht één doel en bestemming hebben: gasproductie en
het transport van de producent in A naar de verbruikers in B. Als de noodzaak of behoefte
aan het gas, of het transport daarvan, weg zou vallen werd de investering
waardeloos. Als de consumenten overgaan op andere brandstoffen, vanwege de
lagere prijs daarvan of anderszins, of als de producent besluit te stoppen met de
levering van gas of hogere prijzen gaat vragen, staan de andere partijen met lege
handen. Zodoende zijn de producenten, transporteurs en verbruikers, door hun verbondenheid
via pijpleidingen, veroordeeld tot een sterke afhankelijkheid van elkaar.
Zowel producenten als consumenten zijn onderhevig aan volume- en prijsrisico. Het
kapitaal vastgelegd in exploratie, productie en transport faciliteiten verliest zijn waarde
als deze faciliteiten niet - met een minimum opbrengst - in voldoende mate benut
Zoeken, vinden en winnen