Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

Figuur 18 Import en export van ruwe olie
Bron: BP, Statistical Review of World Energy, 2006.
5.2 De veranderende organisatie van de oliemarkt
Olie wordt gewonnen over de hele wereld, zoals geïllustreerd wordt in Figuur 18. Deze
situatie is het resultaat van een langdurige ontwikkeling die feitelijk in het midden
van de 19 e eeuw begonnen is in de VS, zoals te zien is in Figuur 19. Vervolgens
werd er op verschillende plaatsen olie gezocht en gevonden, bijvoorbeeld in Rusland
en Roemenië, en later in Indonesië en Mexico. Vanaf het begin van de 20 e eeuw
kwamen langzamerhand de olievoorkomens in het Midden-Oosten en onder meer
Venezuela in beeld.
Hieronder zal duidelijk worden dat de specifieke organisatie van de waardeketens
voor olie en voor gas veranderd is in de loop der tijd. Tabel 7 biedt een schematisch
overzicht van de ontwikkeling in een aantal structurele karakteristieken van de oliemarkt
over de naoorlogse periode. In de eerste plaats zijn een aantal perioden onderscheiden
op basis van de relevante coördinatiemechanismen: pre-1959; 1959-
1973; 1973-1983; 1983-2001 en post-2001 (zie ook Adelman, 2002).
In de tweede plaats worden een aantal essentiële sectorkarakteristieken onderscheiden,
waarin variatie te zien is tussen de verschillende perioden. Het belang en de rol
van de verschillende typen olie- en gasmaatschappijen varieert in de tijd en ook de
invloed van overheden in de ketens laat verschuivingen zien. Dat heeft belangrijke
consequenties gehad voor het aanbod, de vraag en de prijs van olie en gas en voor
de plaatsen waar het geproduceerd werd. Tegelijkertijd, echter, zijn vraag, aanbod
en prijs ontwikkelingen weer van invloed op de organisatie van de keten en de belangen
van overheden.
Zoeken, vinden en winnen
47