Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

2.2 Kolen
Reserves en resources
Reserves zijn geïdentificeerde voorkomens die technisch en economische winbaar zijn op het moment
van presentatie. ‘Nog niet ontdekte voorkomens’ worden vermoed of verwacht, gegeven analoge
geologische omstandigheden. ‘Andere’ voorkomens (‘other occurrences’) zijn van te lage kwaliteit
of kunnen vanwege specifieke technische of economische redenen niet als winbaar beschouwd worden.
Het grootste deel van de onconventionele voorkomens (zware olie, teer zanden, olieschalies)
bevindt zich in de categorie ‘other occurrences’.
De scheidslijn tussen reserves en voorkomens (resources) is de tegenwoordige of verwachte winstgevendheid
van de exploitatie, die bepaald wordt door de verkoopprijs en de winningskosten. Winningskosten
voor reserves zijn meestal onderbouwd door middel van daadwerkelijke analyses van
lokale productiekosten, terwijl die van resources vastgesteld worden aan de hand van ervaring met
winning in vergelijkbare situaties, maar aangepast voor specifieke geologische en geografische omstandigheden.
Technologie- en kennisontwikkeling vergroten de operationele mogelijkheden en hebben een kostendaling
tot gevolg, zodat eerder niet winbare voorkomens nu wel als reserves geboekt kunnen
worden.
Er kunnen meerdere soorten kolen worden onderscheiden. Dit is een natuurlijk gevolg
van het proces van kolenvorming uit afgestorven vegetatie. In principe voltrekt
zich dit proces vrijwel overal op aarde. De druk, temperatuur en ontstaansperiode
verschillen echter per locatie waardoor diverse typen kolen zijn ontstaan.
In de literatuur worden veelal vier typen kolen onderscheiden. Dit zijn ligniet of bruinkool,
subbitumineuze kolen, bitumineuze kolen en antraciet (ELC, 2005) en (WCI).
Ligniet, of bruinkool, is geologisch gezien de jongste soort, heeft het laagste koolstofgehalte
(25% tot 35%), een hoog vochtgehalte en een hoog zwavel- en asgehalte.
Ligniet wordt in de praktijk vooral dicht bij de winningplaats gebruikt en veelal voor
elektriciteitsopwekking. De calorische waarde loopt op tot ruim 17 MJ/kg.
Subbitumineuze kolen bevatten meer koolstof (35% tot 45%), zijn droger en hebben
een lager zwavelgehalte dan ligniet. Deze kolen worden veelal gebruikt voor elektriciteitsopwekking,
cementproductie en andere industriële doeleinden. De calorische
waarde ligt tussen de 17 en 24 MJ/kg.
Bitumineuze kolen hebben een koolstofgehalte tussen de 45% en 86%. Bij dit type
kolen wordt een subonderscheid gemaakt in thermal of steam coal en metallugical of
coking coal. De thermal coal heeft hiervan de laagste kwaliteit en wordt veelal voor
dezelfde doeleinden gebruikt als de subbitumineuze kolen. De coking coal wordt
vooral in de staalindustrie gebruikt. De calorische waarde van bitumineuze kolen ligt
boven de 24 MJ/kg.
Antraciet heeft het hoogste koolstofgehalte (tussen 86% en 98%) en daarmee de
hoogste energetische inhoud. Antraciet wordt voor huishoudelijke en industriële
doeleinden gebruikt.
In Figuur 3 zijn de genoemde kolensoorten in een schema weergegeven. De genoemde
percentages geven een indicatie van het aandeel van de diverse soorten in
de totale wereldreserve aan kolen.
14
Zoeken, vinden en winnen