Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

1 Inleiding
1.1 Aanleiding voor het onderzoek
Het Vlaams Instituut voor Wetenschappelijk en Technologisch Aspectenonderzoek
(viWTA) is een autonome instelling verbonden aan het Vlaams Parlement. Een
belangrijk element in de missie van het viWTA – Samenleving & Technologie is een
bijdrage te leveren aan het maatschappelijke debat over wetenschap en technologie
en het aanreiken van discussiemateriaal ten behoeve van de commissievergaderingen
in het Vlaams Parlement.
Afgelopen jaren is het besef dat de beschikbaarheid van fossiele energiedragers en
uranium beperkt is sterker dan ooit actueel geworden. De oorzaak hiervan ligt in
fysieke, politieke en economische belemmeringen gekoppeld aan een stijgende mondiale
vraag. De voorzieningszekerheid van fossiele energie en kernenergie is een
prioritair thema geworden voor politieke leiders. Hoge prijzen, de stijgende vraag
wereldwijd, teruglopende reserves en toenemende afhankelijkheid van wispelturige
producenten bepalen de beeldvorming rond de fossiele energiemarkt. Het belang
van deze problematiek zal de komende decennia naar verwachting verder toenemen.
In dit licht acht viWTA het van belang het Vlaams Parlement en andere geïnteresseerden
inzicht te geven in deze materie. De focus daarbij ligt op het zgn. upstreamgedeelte
van de markt voor fossiele energie en kernenergie; het traject van ‘cradle to
well’. Het traject van het lokaliseren van de voorraden tot het moment van ontginning
van fossiele energiebronnen en uranium is complex en ondoorzichtig. De technologische
processen zijn specifiek en vinden plaats op afgelegen locaties, terwijl maar
weinig partijen deze processen geheel overzien. De markt wordt beheerst door een
beperkt aantal actoren, met eigen economische logica en een eigen jargon.
ViWTA heeft CE in Delft en het Clingendael International Energy Programme (CIEP)
in Den Haag gevraagd de feiten (stand van zaken) zo helder mogelijk in beeld te
brengen en op basis daarvan de problematiek voor Vlaanderen inzichtelijk te maken.
De medewerkers van CIEP zijn experts op het onderzoeksterrein, in het bijzonder
voor olie en gas. CE heeft in samenwerking met CIEP het beeld gecompleteerd met
kennis rond steenkool, kernenergie, de energie-economie en de energievoorziening
in het algemeen.
1.2 Energiegebruik in Vlaanderen in breder perspectief
Figuur 1 geeft een beeld van de verdeling van het gebruik van kolen (incl. koolteer en
cokes), olie (ruwe aardolie en petroleumproducten), aardgas en uranium ('nucleaire
warmte').
10
Zoeken, vinden en winnen