Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

lige gevolgen zijn bijvoorbeeld de aantasting van het lokale milieu en van de
gezondheid van omwonenden en de uitputting van de lokale grondstofvoorraden.
Via het begrip ‘externe kosten’ zijn in het rapport de externe effecten uitgedrukt in
economische termen. Hiervoor is het ExternE- programma gebruikt dat is ontwikkeld
in opdracht van de Europese Commissie. De totale externe kosten van het
gebruik van fossiele energiedragers en uranium in Vlaanderen bedragen bijna
€ 1 miljard per jaar. Bij de bepaling hiervan is rekening gehouden met de omvang
en de herkomst van de energiestromen.
Het overgrote deel van de kosten is gekoppeld aan het gebruik van olie. Deze
kosten ontstaan door het affakkelen van zuur geassocieerd gas bij de oliewinning
in Rusland en de daarbij optredende emissie van SO2.
Op de tweede plaats volgen de externe kosten gerelateerd aan de upstream processen
in de keten voor uranium. Deze houden voornamelijk verband met blootstelling
aan straling als gevolg van radonemissies uit opslagreservoirs van radioactief
afval bij de mijnen.
De genoemde kosten zijn de kosten die noodgedwongen voor rekening komen
van de maatschappij, ook wel aangeduid als ‘off budget’-kosten. Er zijn ook bewuste
subsidies van de overheid die activiteiten met externe effecten bevorderen
en zo de effecten verergeren. Deze kosten worden aangeduid als ‘on budget’.
Europees onderzoek toont aan dat vooral bij kolen en uranium de ‘on budget’kosten
nagenoeg dezelfde omvang hebben als de ‘off budget’-kosten.
10.4 Betekenis voor Vlaanderen
De hiervoor beschreven effecten voor Noordwest-Europa zijn zonder uitzondering
van toepassing op Vlaanderen. De winbare voorkomens voor kolen, olie, gas
en uranium zijn aanzienlijk, maar er zijn ook onzekerheden.
Belangrijk is dat het bestaan van omvangrijke reserves niet automatisch betekent
dat de komende tientallen jaren in Vlaanderen de gewenste energiedragers beschikbaar
zullen zijn. Het probleem ligt enerzijds in de omvang van de winning-
en verwerkingscapaciteit en anderzijds in de geopolitieke verhoudingen tussen
de olieconsumerende en -producerende landen. Daar liggen de grootste onzekerheden.
Daarnaast heeft de winning van de energiedragers consequenties voor het milieu
en voor de omwonenden van de winninglocaties. Uitgedrukt in economische termen
kosten de externe effecten van het gebruik van fossiele energiedragers en
uranium in Vlaanderen bijna € 1 miljard per jaar. Deze kosten worden niet door
de Vlaamse gemeenschap betaald. Daarnaast zijn er ‘milieuschadelijke’ subsidies,
waarvoor wel wordt betaald maar die de negatieve effecten juist verergeren.
Naar de omvang van deze subsidies in Vlaanderen is geen onderzoek verricht.
Voor de Vlaamse overheid zijn er op hoofdlijn twee beleidsterreinen waar keuzen
moeten worden gemaakt en oplossingen kunnen worden bevorderd. Dat zijn de
beschikbaarheid van voldoende dragers en de meer duurzame ontwikkeling van
de winninglocaties.
132
Zoeken, vinden en winnen