Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

problemen en vanwege de politieke en economische factoren die de toegang tot
deze reserves bepalen.
Op korte termijn zijn de beschikbare capaciteit van de aanwezige installaties een
vast gegeven. Variaties in vraag en aanbod leiden vooral tot veranderingen in de
prijzen en voorraden.
Het totale aanbod op korte termijn is vooral afhankelijk van besluiten van overheden
en energiemaatschappijen over de inzet van capaciteit. Daarnaast kunnen
zich door calamiteiten, politieke onrust of oorlogen tijdelijke onderbrekingen van
de productie voordoen. Ontspanning kan dan alleen plaatsvinden door afname
van de vraag en door de inzet van alternatieve brandstoffen, met name in de
elektriciteitsproductie.
Op de middellange termijn wordt het aanbod bepaald door de investeringen van
energiemaatschappijen in de productie van bekende reserves, en in geologische
studies, proefboringen en productieschattingen om nieuwe reserves te creëren.
Voor een deel dienen deze investeringen ter vervanging van uitgeputte velden.
Op een termijn van 10 tot 25 jaar zal de wereld waarschijnlijk steeds afhankelijker
worden van olie en gas uit een beperkt aantal landen. De expansie van de productiecapaciteit
zal daarom voor een belangrijk deel afhangen van de investeringen
van de NOCs in OPEC-landen. Sommige landen, zoals Saoedi-Arabië en
Koeweit, zijn hiertoe in staat. Andere staten hebben echter grote moeite om te
investeren, omdat ze geen buitenlands kapitaal willen toelaten en ze hun inkomsten
vaak spenderen aan weinig productieve maar politiek gevoelige aangelegenheden,
zoals subsidies voor de bevolking en wapens.
In veel (potentiële) productielanden bestaan er bovendien grote lokale of algemene
weerstanden tegen olie- en gasproductie, omdat er niet voldoende rekening
gehouden wordt met de belangen van de bevolking en de noodzakelijke legitimiteit
van grondstoffenwinning door buitenlandse bedrijven.
Op de lange termijn kunnen zowel de uiteindelijke beschikbaarheid van olie als
de inzetbaarheid daarvan, vanuit het perspectief van duurzaamheid, een echt
probleem gaan vormen. Op deze termijn wordt het aanbod van olie bepaald door
de omvang van de reserves. De winzekerheid van olievelden wordt door geologische,
technische en economische factoren bepaald.
10.2 Toegang tot de voorraden
Het feit dat er nog zeer grote reserves bestaan van de fossiele energiedragers en
uranium houdt niet automatisch in dat de komende tientallen jaren de gewenste
energiedragers voor Noordwest-Europa en Vlaanderen beschikbaar zullen zijn.
Het probleem ligt enerzijds in de winnings- en verwerkingscapaciteit en anderzijds
in de geopolitieke verhoudingen tussen de olieconsumerende en -producerende
landen.
De specifieke organisatie van de waardeketens voor primaire energie dragers,
m.n. olie en gas is veranderd in de loop der tijd. Het belang en de rol van de verschillende
typen olie- en gasmaatschappijen varieert in de tijd en ook de invloed
130
Zoeken, vinden en winnen