Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

gevonden, maar wel een grote hoeveelheid kleinere en middelgrote voorkomens.
Daarnaast is er een zekere vorm van coördinatie waar het de inzet van energiedragers
en de lokale financieel economische verhoudingen en stabiliteit betreft.
De sterkste en stabielste schouders dragen meestal de zwaarste lasten en gebieden
aan het begin van hun ontwikkeling krijgen de beschikking over de daarbij
meest gepaste centrale dan wel decentrale vormen van energievoorziening.
De politieke issues van belang spitsten zich in eerste instantie toe op belangentegenstellingen
tussen verschillende groepen consumenten rond toegang tot
verschillende vormen van energie en voedingsgewassen en de middelen die zij
daartoe inzetten (NOC’s, contractuele verhoudingen, belastingheffing en subsidies,
douaneheffingen, participatie van MNOC’s, etc.). Ongelimiteerde ‘markt’ en
competitie als instrumenten voor coördinatie en overleg zijn uit. Hierdoor ontstond
een balans tussen de verschillende belangen, waarbij verdelingsvraagstukken
tot op zekere hoogte opgelost konden worden. Hierdoor werden security
of supply en security of demand en duurzaamheid als facetten van hetzelfde doel
werden gezien, namelijk het wijs omgaan met beschikbare energiebronnen.
Natuurlijk blijven er conflicten bestaan rond de uitvoering van kooldioxide reductiemaatregelen,
landbouwpolitiek en het gebruik van energiepolitiek voor algemene
geopolitieke doelstellingen. In de bredere context van de wereldpolitiek,
waarbij de rol van snel groeiende economieën, zoals China, India en Rusland, de
ideologische overmacht van de VS balanceert, ontstaat een multipolaire wereld.
Wisselende coalities ontstaan rond verschillende issues tussen landen in Europa,
Latijns-Amerika, het Midden-Oosten, Azië en de VS. Echte problemen doen zich
vooral voor als gevolg van lokale politieke ongeregeldheden en opstanden, die
vooral gericht zijn tegen lokale machthebbers die onvoldoende oog hebben voor
hun bevolking.
9.3 De les uit de vergelijking van beide situaties
De belangrijkste les uit de vergelijking van de twee beschreven – op zich tegengesteld
extreme - situaties is dat opvallend veel ontwikkelingen in beide situaties
identiek zijn. Het staat dan ook vrijwel vast dat deze ontwikkelingen op zullen treden.
Het gaat daarbij o.m. om de toename van het belang van aardgas als energiedrager,
het nog zwaardere leunen op productie van olie in een handvol gebieden,
de ontwikkeling van verbeterde winningtechnieken en de verschuiving van
macht van de internationale energiemaatschappijen naar nationale energiemaatschappijen.
Een belangrijk verschil zit in de mate waarin afhankelijkheid ontstaat van het exploreren
en exploiteren van nieuwe olie- en gasbronnen en uraniummijnen, maar
ook die van bijv. biomassa en van de verwerkingscapaciteit verder in de waardeketen.
De spanning in de markt is in situatie 2, in dat opzicht, veel minder groot
dan die in situatie 1.
126
Zoeken, vinden en winnen