Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ... Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

samenlevingentechnologie.be
from samenlevingentechnologie.be More from this publisher
17.09.2013 Views

Tabel 17 Overzicht herkomst van de in België geconsumeerde energiedragers (Eurostat, OECD/IEA) Olie (Mton) Gas (PJ HHV) Kolen (Mton) Uranium (ton), via ESA Denemarken 1,9 5% Nederland 283 42% Noorwegen 2,9 9% 252 37% UK 3,1 9% Polen 0,3 3% Rusland 14,0 41% 1,3 13% Algerije, Libië 114 17% Iran 4,6 13% Saoedi-Arabië 5,4 16% Zuid-Afrika 3,1 32% Centraal-Afrika, aardolie/gas Namibië, Niger 270 20% Australië 2,6 27% 236 18% Verenigde Staten 1,7 17% Canada 0,4 4% 405 30% HEU en andere sec. bronnen 135 10% Rest 2,5 7% 29 4% 0,4 4% 304 23% 34,4 677 9,8 1.350 De milieubelasting voor winning en bewerking varieert in de praktijk zeer sterk tussen verschillende landen. Om dit te illustreren hieronder enkele voorbeelden: Uraniummijnbouw in Niger en Namibië gaat gepaard met vervuiling van het om de mijn liggende gebied met radioactieve stoffen, terwijl mijnbouw in Australië kan plaatsvinden in een natuurgebied zonder dat dit gebied meetbaar wordt belast (Rangermijn). Transport van Siberisch gas per pijpleiding naar Europa (afstand van ruim 6.000 km) vergt een hoeveelheid energie vergelijkbaar met het gebruik van 10% van het gewonnen gas, terwijl daarnaast 1% als lekverlies verloren gaat. Transport van Noors gas (afstand van 600 – 800 km voor gas vanaf Noordzee) vergt slechts 1,2% van het gewonnen gas en lekverliezen bedragen slechts 0,02%. Er is in de berekeningen een beperkte set aan emissiecijfers gehanteerd, voornamelijk cijfers voor verbrandingsemissies en andere procesemissies naar lucht. Daarnaast is voor uranium blootstelling aan radioactieve stoffen verdisconteerd en zijn het aantal dodelijke slachtoffers als gevolg van blootstelling bij de burgerbevolking meegenomen. Van de toxische emissies zijn alleen emissies van CO, fijn stof en VOC beschouwd, waarbij voor VOS geen onderscheid is gemaakt naar de precieze aard van de geëmitteerde koolwaterstoffen. Emissies naar water naar lucht zijn niet meegenomen. Over de emissies naar water zijn onvoldoende gegevens bekend. Deze emissies zijn zo verschillend per mijn of veld, dat het onmogelijk is om zinvolle gemiddelde waarden, zelfs voor een land of regio, te bieden. Ook grondgebruik, uitputting van grondstoffen, geluid, stank, visuele hinder, sociale misstanden en aantasting van ecoystemen en biodiversiteit konden niet in de kwantiatieve beschouwing worden meegenomen. Deze effecten zijn daarvoor onvoldoende gedocumenteerd. Dit is een algemeen probleem voor dit type van analyses en voor goede beschouwingen van echte duurzaamheid. Doordat deze Zoeken, vinden en winnen 117

effecten in de schadekosten niet zijn meegenomen vormt de hier gegeven analyse een onderschatting van de daadwerkelijke externe kosten. 8.5 De externe kosten voor Vlaanderen Op basis van de actuele importgegevens voor Vlaanderen resulteert het volgende globale overzicht van milieubelasting per eenheid energiedrager zoals gegeven in Tabel 18. De achtergronddata per land van herkomst en per energiedrager zijn opgenomen in de bijlagen. Tabel 18 Overzicht gemiddelde milieubelasting per ton of per GJ energiedrager voor Vlaamse afnemers gerelateerd aan de upstream processen (mijnbouw, bewerking, transport) 118 Steenkool (ton) Olie (ton) Aardgas (GJ) Uranium in brandstof (ton) Broeikasgassen CO2 36,9 120,9 2,6 158.257,7 CH4 2,8 0,01 0,03 113,8 N2O verzurende emissies 0,0 0,003 0,9 SO2 0,1 4,9 0,004 295,6 NOx NH3 HCl HF Toxische emissies 0,2 0,9 0,01 345,3 CO 0,1 0,3 88,1 PM10 0,02 0,1 32,0 VOS 1,8 Straling (€ man·Sievert) 1,1 De emissies per ton uranium zijn hoog vergeleken met de emissies per eenheid aardgas, aardolie en steenkool. Een belangrijke reden hiervoor is dat van het bij mijnbouw gedolven erts uiteindelijk maar een klein deel in Vlaanderen bij de kerncentrales komt. Voor één ton uranium brandstof is ruim 10 ton uranium in erts en bijna 4.500 ton erts nodig. Het hanteren en verwerken van zulke grote hoeveelheden materiaal per eenheid eindproduct betekent dat energiegebruiken en emissies in de ‘upstream processen’ worden vermenigvuldigd met grote factoren wanneer uitgedrukt per ton brandstof. De combinatie van de emissiekentallen uit Tabel 18 met de schaduwprijzen uit Tabel 19 geeft de schaduwprijs per ton of GJ energiedrager. Tabel 19 Schaduwprijs per ton of GJ energiedrager gerelateerd aan bereidstelling (mijnbouw, bewerking, transport) Steenkool (ton) Olie (ton) Aardgas Uranium in (GJ) brandstof (ton) Schaduwprijs per eenheid 3,8 36,7 0,1 100.149,4 Zoeken, vinden en winnen

effect<strong>en</strong> in de schadekost<strong>en</strong> niet zijn meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> vormt de hier gegev<strong>en</strong> analyse<br />

e<strong>en</strong> onderschatting <strong>van</strong> de daadwerkelijke externe kost<strong>en</strong>.<br />

8.5 De externe kost<strong>en</strong> voor Vlaander<strong>en</strong><br />

Op basis <strong>van</strong> de actuele importgegev<strong>en</strong>s voor Vlaander<strong>en</strong> resulteert het volg<strong>en</strong>de<br />

globale overzicht <strong>van</strong> milieubelasting per e<strong>en</strong>heid <strong>en</strong>ergiedrager zoals gegev<strong>en</strong><br />

in Tabel 18. De achtergronddata per land <strong>van</strong> herkomst <strong>en</strong> per <strong>en</strong>ergiedrager<br />

zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de bijlag<strong>en</strong>.<br />

Tabel 18 Overzicht gemiddelde milieubelasting per ton of per GJ <strong>en</strong>ergiedrager voor Vlaamse afnemers<br />

gerelateerd aan de upstream process<strong>en</strong> (mijnbouw, bewerking, transport)<br />

118<br />

Ste<strong>en</strong>kool<br />

(ton)<br />

Olie (ton) Aardgas (GJ) Uranium in<br />

brandstof (ton)<br />

Broeikasgass<strong>en</strong><br />

CO2 36,9 120,9 2,6 158.257,7<br />

CH4 2,8 0,01 0,03 113,8<br />

N2O<br />

verzur<strong>en</strong>de emissies<br />

0,0 0,003 0,9<br />

SO2 0,1 4,9 0,004 295,6<br />

NOx<br />

NH3<br />

HCl<br />

HF<br />

Toxische emissies<br />

0,2 0,9 0,01 345,3<br />

CO 0,1 0,3 88,1<br />

PM10 0,02 0,1 32,0<br />

VOS 1,8<br />

Straling (€ man·Sievert) 1,1<br />

De emissies per ton uranium zijn hoog vergelek<strong>en</strong> met de emissies per e<strong>en</strong>heid<br />

aardgas, aardolie <strong>en</strong> ste<strong>en</strong>kool. E<strong>en</strong> belangrijke red<strong>en</strong> hiervoor is dat <strong>van</strong> het bij<br />

mijnbouw gedolv<strong>en</strong> erts uiteindelijk maar e<strong>en</strong> klein deel in Vlaander<strong>en</strong> bij de<br />

kernc<strong>en</strong>trales komt. Voor één ton uranium brandstof is ruim 10 ton uranium in<br />

erts <strong>en</strong> bijna 4.500 ton erts nodig. Het hanter<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong> <strong>van</strong> zulke grote<br />

hoeveelhed<strong>en</strong> materiaal per e<strong>en</strong>heid eindproduct betek<strong>en</strong>t dat <strong>en</strong>ergiegebruik<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> emissies in de ‘upstream process<strong>en</strong>’ word<strong>en</strong> verm<strong>en</strong>igvuldigd met grote factor<strong>en</strong><br />

wanneer uitgedrukt per ton brandstof.<br />

De combinatie <strong>van</strong> de emissiek<strong>en</strong>tall<strong>en</strong> uit Tabel 18 met de schaduwprijz<strong>en</strong> uit<br />

Tabel 19 geeft de schaduwprijs per ton of GJ <strong>en</strong>ergiedrager.<br />

Tabel 19 Schaduwprijs per ton of GJ <strong>en</strong>ergiedrager gerelateerd aan bereidstelling (mijnbouw, bewerking,<br />

transport)<br />

Ste<strong>en</strong>kool (ton) Olie (ton) Aardgas Uranium in<br />

(GJ) brandstof (ton)<br />

Schaduwprijs per e<strong>en</strong>heid 3,8 36,7 0,1 100.149,4<br />

Zoek<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> winn<strong>en</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!