Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...
Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ... Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...
Tabel 17 Overzicht herkomst van de in België geconsumeerde energiedragers (Eurostat, OECD/IEA) Olie (Mton) Gas (PJ HHV) Kolen (Mton) Uranium (ton), via ESA Denemarken 1,9 5% Nederland 283 42% Noorwegen 2,9 9% 252 37% UK 3,1 9% Polen 0,3 3% Rusland 14,0 41% 1,3 13% Algerije, Libië 114 17% Iran 4,6 13% Saoedi-Arabië 5,4 16% Zuid-Afrika 3,1 32% Centraal-Afrika, aardolie/gas Namibië, Niger 270 20% Australië 2,6 27% 236 18% Verenigde Staten 1,7 17% Canada 0,4 4% 405 30% HEU en andere sec. bronnen 135 10% Rest 2,5 7% 29 4% 0,4 4% 304 23% 34,4 677 9,8 1.350 De milieubelasting voor winning en bewerking varieert in de praktijk zeer sterk tussen verschillende landen. Om dit te illustreren hieronder enkele voorbeelden: Uraniummijnbouw in Niger en Namibië gaat gepaard met vervuiling van het om de mijn liggende gebied met radioactieve stoffen, terwijl mijnbouw in Australië kan plaatsvinden in een natuurgebied zonder dat dit gebied meetbaar wordt belast (Rangermijn). Transport van Siberisch gas per pijpleiding naar Europa (afstand van ruim 6.000 km) vergt een hoeveelheid energie vergelijkbaar met het gebruik van 10% van het gewonnen gas, terwijl daarnaast 1% als lekverlies verloren gaat. Transport van Noors gas (afstand van 600 – 800 km voor gas vanaf Noordzee) vergt slechts 1,2% van het gewonnen gas en lekverliezen bedragen slechts 0,02%. Er is in de berekeningen een beperkte set aan emissiecijfers gehanteerd, voornamelijk cijfers voor verbrandingsemissies en andere procesemissies naar lucht. Daarnaast is voor uranium blootstelling aan radioactieve stoffen verdisconteerd en zijn het aantal dodelijke slachtoffers als gevolg van blootstelling bij de burgerbevolking meegenomen. Van de toxische emissies zijn alleen emissies van CO, fijn stof en VOC beschouwd, waarbij voor VOS geen onderscheid is gemaakt naar de precieze aard van de geëmitteerde koolwaterstoffen. Emissies naar water naar lucht zijn niet meegenomen. Over de emissies naar water zijn onvoldoende gegevens bekend. Deze emissies zijn zo verschillend per mijn of veld, dat het onmogelijk is om zinvolle gemiddelde waarden, zelfs voor een land of regio, te bieden. Ook grondgebruik, uitputting van grondstoffen, geluid, stank, visuele hinder, sociale misstanden en aantasting van ecoystemen en biodiversiteit konden niet in de kwantiatieve beschouwing worden meegenomen. Deze effecten zijn daarvoor onvoldoende gedocumenteerd. Dit is een algemeen probleem voor dit type van analyses en voor goede beschouwingen van echte duurzaamheid. Doordat deze Zoeken, vinden en winnen 117
effecten in de schadekosten niet zijn meegenomen vormt de hier gegeven analyse een onderschatting van de daadwerkelijke externe kosten. 8.5 De externe kosten voor Vlaanderen Op basis van de actuele importgegevens voor Vlaanderen resulteert het volgende globale overzicht van milieubelasting per eenheid energiedrager zoals gegeven in Tabel 18. De achtergronddata per land van herkomst en per energiedrager zijn opgenomen in de bijlagen. Tabel 18 Overzicht gemiddelde milieubelasting per ton of per GJ energiedrager voor Vlaamse afnemers gerelateerd aan de upstream processen (mijnbouw, bewerking, transport) 118 Steenkool (ton) Olie (ton) Aardgas (GJ) Uranium in brandstof (ton) Broeikasgassen CO2 36,9 120,9 2,6 158.257,7 CH4 2,8 0,01 0,03 113,8 N2O verzurende emissies 0,0 0,003 0,9 SO2 0,1 4,9 0,004 295,6 NOx NH3 HCl HF Toxische emissies 0,2 0,9 0,01 345,3 CO 0,1 0,3 88,1 PM10 0,02 0,1 32,0 VOS 1,8 Straling (€ man·Sievert) 1,1 De emissies per ton uranium zijn hoog vergeleken met de emissies per eenheid aardgas, aardolie en steenkool. Een belangrijke reden hiervoor is dat van het bij mijnbouw gedolven erts uiteindelijk maar een klein deel in Vlaanderen bij de kerncentrales komt. Voor één ton uranium brandstof is ruim 10 ton uranium in erts en bijna 4.500 ton erts nodig. Het hanteren en verwerken van zulke grote hoeveelheden materiaal per eenheid eindproduct betekent dat energiegebruiken en emissies in de ‘upstream processen’ worden vermenigvuldigd met grote factoren wanneer uitgedrukt per ton brandstof. De combinatie van de emissiekentallen uit Tabel 18 met de schaduwprijzen uit Tabel 19 geeft de schaduwprijs per ton of GJ energiedrager. Tabel 19 Schaduwprijs per ton of GJ energiedrager gerelateerd aan bereidstelling (mijnbouw, bewerking, transport) Steenkool (ton) Olie (ton) Aardgas Uranium in (GJ) brandstof (ton) Schaduwprijs per eenheid 3,8 36,7 0,1 100.149,4 Zoeken, vinden en winnen
- Page 76 and 77: zich sterk op het Midden-Oosten en
- Page 79 and 80: 5.5 Conclusies met betrekking tot h
- Page 81 and 82: 6 Dynamische analyse van de waardek
- Page 83 and 84: eigendomsverhoudingen. Hierin speel
- Page 85 and 86: worden. Voor de consumenten geldt d
- Page 87 and 88: veel gevallen wordt gas gevonden in
- Page 89 and 90: Intrastate transacties, binnen een
- Page 91 and 92: Azië en de Pacific Anders dan in d
- Page 93 and 94: afnemersmarkt. Dit is een voordeel
- Page 95 and 96: Figuur 37 Verhouding regionale prod
- Page 97 and 98: of the Madrid Guidelines and their
- Page 99 and 100: De toekomst van aardgas in Europa n
- Page 101 and 102: termijn vraag en aanbodpatronen bep
- Page 103 and 104: Tot slot moet dit effect financieel
- Page 105 and 106: Figuur 42 Netto ontrekking van gas
- Page 107 and 108: 98 Zoeken, vinden en winnen
- Page 109 and 110: Na de mijnbouw wordt het uranium on
- Page 111 and 112: 7.3 Uraniumprijzen; vraag en aanbod
- Page 113 and 114: Tabel 12 geeft een overzicht van de
- Page 115 and 116: 106 Zoeken, vinden en winnen
- Page 117 and 118: 108 Zoeken, vinden en winnen
- Page 119 and 120: De ontwikkelingsaspecten die spelen
- Page 121 and 122: kolenwinning in de VS verantwoordel
- Page 123 and 124: ij de veroorzaker beschouwen sommig
- Page 125: CO2 0.019 CH4 0.437 N2O 5.624 SO2 3
- Page 129 and 130: 8.6 Handelingsperspectieven voor de
- Page 131 and 132: gasvoorraden in toegankelijke OECD-
- Page 133 and 134: aliseerde chemie. Andere sectoren z
- Page 135 and 136: gevonden, maar wel een grote hoevee
- Page 137 and 138: 128 Zoeken, vinden en winnen
- Page 139 and 140: problemen en vanwege de politieke e
- Page 141 and 142: lige gevolgen zijn bijvoorbeeld de
- Page 143 and 144: In het tweede scenario opereren lan
- Page 145 and 146: 136 Zoeken, vinden en winnen
- Page 147 and 148: 138 Zoeken, vinden en winnen
- Page 149 and 150: 140 Zoeken, vinden en winnen
- Page 151 and 152: Crude Oil Equivalent - Equivalent v
- Page 153 and 154: eserves attributed to improved reco
- Page 155 and 156: Reserves - Reserves Reserves are th
- Page 157 and 158: In situ leaching (ISL) The recovery
- Page 159 and 160: 150 Zoeken, vinden en winnen
- Page 161 and 162: Gewonnen erts wordt vervolgens fijn
- Page 163 and 164: B.4 Conversie Figuur 48 De kernener
- Page 165 and 166: uis wordt dichtgelast. De brandstof
- Page 167 and 168: C.2 Klimaatverandering Klimaatveran
- Page 169 and 170: Dit betekent dat de volgende schade
- Page 171 and 172: C.5.1 Risicomaat Het is de vraag of
- Page 173 and 174: Geluid en visuele vervuiling; in de
- Page 175 and 176: PKB Ruimte voor de Rivier De Tweede
effect<strong>en</strong> in de schadekost<strong>en</strong> niet zijn meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> vormt de hier gegev<strong>en</strong> analyse<br />
e<strong>en</strong> onderschatting <strong>van</strong> de daadwerkelijke externe kost<strong>en</strong>.<br />
8.5 De externe kost<strong>en</strong> voor Vlaander<strong>en</strong><br />
Op basis <strong>van</strong> de actuele importgegev<strong>en</strong>s voor Vlaander<strong>en</strong> resulteert het volg<strong>en</strong>de<br />
globale overzicht <strong>van</strong> milieubelasting per e<strong>en</strong>heid <strong>en</strong>ergiedrager zoals gegev<strong>en</strong><br />
in Tabel 18. De achtergronddata per land <strong>van</strong> herkomst <strong>en</strong> per <strong>en</strong>ergiedrager<br />
zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de bijlag<strong>en</strong>.<br />
Tabel 18 Overzicht gemiddelde milieubelasting per ton of per GJ <strong>en</strong>ergiedrager voor Vlaamse afnemers<br />
gerelateerd aan de upstream process<strong>en</strong> (mijnbouw, bewerking, transport)<br />
118<br />
Ste<strong>en</strong>kool<br />
(ton)<br />
Olie (ton) Aardgas (GJ) Uranium in<br />
brandstof (ton)<br />
Broeikasgass<strong>en</strong><br />
CO2 36,9 120,9 2,6 158.257,7<br />
CH4 2,8 0,01 0,03 113,8<br />
N2O<br />
verzur<strong>en</strong>de emissies<br />
0,0 0,003 0,9<br />
SO2 0,1 4,9 0,004 295,6<br />
NOx<br />
NH3<br />
HCl<br />
HF<br />
Toxische emissies<br />
0,2 0,9 0,01 345,3<br />
CO 0,1 0,3 88,1<br />
PM10 0,02 0,1 32,0<br />
VOS 1,8<br />
Straling (€ man·Sievert) 1,1<br />
De emissies per ton uranium zijn hoog vergelek<strong>en</strong> met de emissies per e<strong>en</strong>heid<br />
aardgas, aardolie <strong>en</strong> ste<strong>en</strong>kool. E<strong>en</strong> belangrijke red<strong>en</strong> hiervoor is dat <strong>van</strong> het bij<br />
mijnbouw gedolv<strong>en</strong> erts uiteindelijk maar e<strong>en</strong> klein deel in Vlaander<strong>en</strong> bij de<br />
kernc<strong>en</strong>trales komt. Voor één ton uranium brandstof is ruim 10 ton uranium in<br />
erts <strong>en</strong> bijna 4.500 ton erts nodig. Het hanter<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong> <strong>van</strong> zulke grote<br />
hoeveelhed<strong>en</strong> materiaal per e<strong>en</strong>heid eindproduct betek<strong>en</strong>t dat <strong>en</strong>ergiegebruik<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> emissies in de ‘upstream process<strong>en</strong>’ word<strong>en</strong> verm<strong>en</strong>igvuldigd met grote factor<strong>en</strong><br />
wanneer uitgedrukt per ton brandstof.<br />
De combinatie <strong>van</strong> de emissiek<strong>en</strong>tall<strong>en</strong> uit Tabel 18 met de schaduwprijz<strong>en</strong> uit<br />
Tabel 19 geeft de schaduwprijs per ton of GJ <strong>en</strong>ergiedrager.<br />
Tabel 19 Schaduwprijs per ton of GJ <strong>en</strong>ergiedrager gerelateerd aan bereidstelling (mijnbouw, bewerking,<br />
transport)<br />
Ste<strong>en</strong>kool (ton) Olie (ton) Aardgas Uranium in<br />
(GJ) brandstof (ton)<br />
Schaduwprijs per e<strong>en</strong>heid 3,8 36,7 0,1 100.149,4<br />
Zoek<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> winn<strong>en</strong>