Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

More documents

Recommendations

Info

het betreffende watergebruik de lokale watervoorziening voor de oorspronkelijke bewoners in gevaar te brengen. 8.2.3 Externe effecten van de uraniumwinning Afval uit de uraniummijnbouw bevat hoge concentraties zware metalen. Ook treden door het mijnbouwafval emissies op van de vervalproducten van uranium, waaronder radon. Afdekking beperkt deze emissies. Als de ’tailings’ niet worden afgedekt, kunnen deze ook verstuiven en afspoelen waardoor dit materiaal in de omgeving wordt verspreid en daarmee ook de zware metalen en radioactieve stoffen die zich daarin bevinden. Dit kan zorgen voor een voortdurende belasting van de omgeving in de vorm van lokaal verhoogd stralingniveau en verspreiding van (radioactief) stof en radon. Bij mijnen in het verleden heeft deze afdekking niet plaatsgevonden. Tegenwoordig worden bij zorgvuldige mijnbouw de ‘tailings’ wel afgedekt en wordt het landschap na beëindigen van de mijnbouwactiviteit hersteld. Onduidelijk is of dit ook bij alle mijnen en in alle landen even nauwkeurig gebeurt. Blootstelling aan concentraties zware metalen, radioactieve stof en radon die vrijkomen uit de bovengronds opgeslagen ‘tailings’ en ander mijnafval’, heeft nadelige effecten op de gezondheid, evenals de blootstelling (op locatie) aan de ioniserende straling van uit de opgeslagen afvalstoffen. Vanwege de lange halfwaardetijd van uranium blijft een deel van de risico’s bestaan tot tienduizenden jaren na sluiting van de uraniummijn. Afhankelijk van het type mijnbouw, dagbouw, ondergrondse mijnbouw of oplossingsmijnbouw bedraagt bij uraniumwinning de hoeveelheid geproduceerd afval per ton gewonnen uranium maximaal 5.000 ton voor dagbouw. Bij oplossingsmijnbouw wordt de kleinste hoeveelheid afval geproduceerd. Bij oplossingsmijnbouw met een goede nazorg, na beëindiging van de activiteit, zijn de milieueffecten en daarmee de gezondheidseffecten het geringst. Bij toenemende schaarste van uranium in de toekomst zullen de milieueffecten van de uraniumwinning toenemen, doordat de hoeveelheid te verwerken materiaal toeneemt en het (fossiele) energieverbruik voor winning zal stijgen. Door dat laatste nemen ook CO2-emissies in de kernenergieketen toe. 8.3 Bepaling van de gerelateerde kosten 8.3.1 Het begrip externe kosten Via het begrip ‘externe kosten’ wordt een poging gedaan de externe effecten uit te drukken in economische termen. Dat kan bijvoorbeeld door de schade in te schatten die door de externe effecten wordt aangericht of door de kosten te bepalen die gemaakt moeten worden om de effecten te voorkomen. De huidige praktijk is dat het overgrote deel van de externe kosten niet in de marktprijzen verdisconteerd is. Een gevolg hiervan is dat consumenten feitelijk geen maatschappelijke optimale keuzes maken. Omdat de externe kosten voor rekening komen van de maatschappij en deze niet in rekening worden gebracht Zoeken, vinden en winnen 113
ij de veroorzaker beschouwen sommigen het dragen van deze kosten als een soort subsidie (EEA, 2004). Soms wordt het ‘subsidiebedrag’ door overheden nog verhoogd doordat zij de activiteiten actief stimuleren, bijvoorbeeld met het oog op behoud van werkgelegenheid, met als keerzijde dat het milieu onevenredig wordt belast (CE, 2003). Dit betreft bijvoorbeeld subsidies voor kolenwinning in Duitsland en Spanje. De externe kosten die noodgedwongen voor rekening komen van de maatschappij worden wel aangeduid als ‘off budget’-kosten. De bewuste subsidies van de overheid die activiteiten met externe effecten stimuleren als ‘on budget’. Tabel 14 geeft een indruk van de omvang van de marktverstorende externe kosten en subsidies (EEA, 2004) voor de energiesector in de EU15. Tabel 14 Externe kosten en ‘subsidies’ energiesector in EU15 in 2001 in miljarden Euro’s Vaste Olie, gas Nucleair Hernieuw- Totaal brandstoffen baar On budget > 6,4 > 0,2 > 1,0 > 0,6 > 8,2 Off budget > 6,6 > 8,5 > 1,2 > 4,7 > 21 Totaal > 13 > 8,7 > 2,2 > 5,3 > 29 Externe kosten (schatting totaal, EEA, 2004) Bron: EEA, 2004. 114 25,6-46,2 12,0-21,4 2,7-2,7 2,0-2,7 41-73 Dit voorbeeld laat zien dat de onbetaalde rekening van het gebruik van energie in de EU15 jaarlijks tussen de € 41 en € 73 miljard bedraagt. Dit komt overeen met ongeveer 0,5 - 0,8% van het BNP van de EU15 in 2005. In dit hoofdstuk wordt verder alleen ingegaan op de ‘off-budget’-kosten, omdat de on-budget kosten al vrij nauwkeurig bekend zijn. 8.3.2 Hoe worden externe kosten bepaald? Er zijn diverse manieren om externe kosten te kwantificeren. Omdat de externe kosten buiten de gewone markt vallen gaan alle werkwijzen uit van de bepaling van een zogenoemde schaduwprijs. Dit is de prijs die zou bestaan als er een echte markt bestond voor het betreffende milieu- of gezondheidseffect. De werkwijzen kennen twee hoofdbenaderingen: schade- en preventiekosten. Schadekosten In deze methode worden alle effecten van een emissie helemaal doorgerekend tot de verschillende schades die kunnen optreden (aan gezondheid, natuur, landbouwgewassen, etc.). Hiervan wordt vervolgens bepaald wat de kosten zijn. Dit kunnen directe economische schadekosten zijn, bijvoorbeeld van ziekenhuisopname, maar ook meer indirecte kosten. Bijvoorbeeld bij de hinder die mensen ondervinden van geluid is niet altijd te zeggen dat er economische schade optreedt. Toch hebben mensen er extra geld voor over om op een rustige plek te wonen; uit huisprijzen kan dus worden afgeleid wat men er voor over heeft om het geluidniveau te verlagen. Deze methode wordt ‘hedonische beprijzing’ genoemd. Een meer subjectieve manier is om mensen direct te vragen wat ze ervoor over zouden hebben om bijvoorbeeld geen ongeluk te krijgen (‘willingness to pay’, WTP) of hoeveel ze betaald zouden willen krijgen om toch in de Zoeken, vinden en winnen
Page 1 and 2:
viWTA Rol van de fossiele bronnen e
Page 3 and 4:
CE CE Oplossingen voor Oplossingen
Page 5:
Voorwoord Het energiebeleid is een
Page 8 and 9:
7 Dynamische analyse van de waardek
Page 10 and 11:
Op de middellange termijn wordt het
Page 12 and 13:
en op internationaal niveau zijn te
Page 14 and 15:
(NOC’s) in OPEC countries. Some c
Page 16 and 17:
Sectie A Hoe en waarom; het vertrek
Page 18 and 19:
1 Inleiding 1.1 Aanleiding voor het
Page 20 and 21:
2 De beschikbaarheid van de dragers
Page 22 and 23:
2.2 Kolen Reserves en resources Res
Page 24 and 25:
Figuur 4 Bekende kolenvoorkomens (e
Page 26 and 27:
Exploratietechnieken Fossiele energ
Page 28 and 29:
Figuur 7 Een overzicht van gepublic
Page 30 and 31:
De huidige ontwikkeling van Liquifi
Page 32 and 33:
Figuur 9 Uranium voorraden wereldwi
Page 34 and 35:
3 Analytisch kader voor toekomstver
Page 36 and 37:
sociaal-economische ontwikkeling, a
Page 38 and 39:
nomie van de meeste OECD-landen gro
Page 40 and 41:
namelijk zo dat de bedrijven die w
Page 42 and 43:
Sectie B Dynamische analyses Sectie
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
de kolenlagen. In Tabel 3 is aangeg
Page 48 and 49:
Uit dit figuur blijkt verder dat de
Page 50 and 51:
Uit deze figuur blijkt dat de kolen
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
zine en diesel- of huisbrandolie, k
Page 56 and 57:
Deze karakteritieken omvatten de ma
Page 58 and 59:
Miljoen Ton 1901 1910 1920 1930 193
Page 60 and 61:
5.2.2 1959-1973: De Independents Na
Page 62 and 63:
Ten derde werd er krachtig geïnves
Page 64 and 65:
vrees bestond dat de Straat van Hor
Page 66 and 67:
ning. Traditioneel werd hiervoor ri
Page 68 and 69:
De ineenstorting van de olieprijzen
Page 70 and 71:
5.3 De huidige situatie op de werel
Page 72 and 73: Aan OPEC-zijde spelen er aantal zak
Page 74 and 75: Figuur 29 Reserves Production Ratio
Page 76 and 77: zich sterk op het Midden-Oosten en
Page 79 and 80: 5.5 Conclusies met betrekking tot h
Page 81 and 82: 6 Dynamische analyse van de waardek
Page 83 and 84: eigendomsverhoudingen. Hierin speel
Page 85 and 86: worden. Voor de consumenten geldt d
Page 87 and 88: veel gevallen wordt gas gevonden in
Page 89 and 90: Intrastate transacties, binnen een
Page 91 and 92: Azië en de Pacific Anders dan in d
Page 93 and 94: afnemersmarkt. Dit is een voordeel
Page 95 and 96: Figuur 37 Verhouding regionale prod
Page 97 and 98: of the Madrid Guidelines and their
Page 99 and 100: De toekomst van aardgas in Europa n
Page 101 and 102: termijn vraag en aanbodpatronen bep
Page 103 and 104: Tot slot moet dit effect financieel
Page 105 and 106: Figuur 42 Netto ontrekking van gas
Page 107 and 108: 98 Zoeken, vinden en winnen
Page 109 and 110: Na de mijnbouw wordt het uranium on
Page 111 and 112: 7.3 Uraniumprijzen; vraag en aanbod
Page 113 and 114: Tabel 12 geeft een overzicht van de
Page 119 and 120: De ontwikkelingsaspecten die spelen
Page 121: kolenwinning in de VS verantwoordel
Page 125 and 126: CO2 0.019 CH4 0.437 N2O 5.624 SO2 3
Page 127 and 128: effecten in de schadekosten niet zi
Page 129 and 130: 8.6 Handelingsperspectieven voor de
Page 131 and 132: gasvoorraden in toegankelijke OECD-
Page 133 and 134: aliseerde chemie. Andere sectoren z
Page 135 and 136: gevonden, maar wel een grote hoevee
Page 139 and 140: problemen en vanwege de politieke e
Page 141 and 142: lige gevolgen zijn bijvoorbeeld de
Page 143 and 144: In het tweede scenario opereren lan
Page 151 and 152: Crude Oil Equivalent - Equivalent v
Page 153 and 154: eserves attributed to improved reco
Page 155 and 156: Reserves - Reserves Reserves are th
Page 157 and 158: In situ leaching (ISL) The recovery
Page 161 and 162: Gewonnen erts wordt vervolgens fijn
Page 163 and 164: B.4 Conversie Figuur 48 De kernener
Page 165 and 166: uis wordt dichtgelast. De brandstof
Page 167 and 168: C.2 Klimaatverandering Klimaatveran
Page 169 and 170: Dit betekent dat de volgende schade
Page 171 and 172: C.5.1 Risicomaat Het is de vraag of
Page 173 and 174:
Geluid en visuele vervuiling; in de
Page 175 and 176:
PKB Ruimte voor de Rivier De Tweede
Page 177 and 178:
D Referenties en bibliografie De re
Page 179 and 180:
IEA, 1995 International Energy Agen
Page 181 and 182:
D.2 Kolen Tilton, 2003 J.E. Tilton
Page 183 and 184:
Bielecki, 2000 J. Bielecki Energy s
Page 185 and 186:
Hammer, 1988 A. Hammer Hammer, Witn
Page 187 and 188:
Marcel, 2003 V. Marcel, J.V. Mitche
Page 189 and 190:
Sinclair, 1984 S. Sinclair The Worl
Page 191 and 192:
D.4 Gas Victor, 2003 D.G. Victor, N
Page 193 and 194:
Correljé, 2000 A.F. Correljé, P.R
Page 195 and 196:
IEA, 2002 International Energy Agen
Page 197 and 198:
D.5 Uranium Stern, 2001 J.P. Stern
Page 199 and 200:
NEA, 2000 Radiological Impacts of S
Page 201:
CE Oplossingen voor milieu, economi
show all

Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?