Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

7 Dynamische analyse van de waardeketen voor uranium
De uraniummarkt is een bijzondere markt ten opzichte van de andere markten
die in deze rapportage worden beschouwd. De uraniummijnbouw vertoont sterke
overeenkomsten met de kolenmijnbouw, maar daar houdt de vergelijking ook op.
Uranium wordt vrijwel uitsluitend toegepast als brandstof in kerncentrales voor
elektriciteitopwekking. Andere toepassingen (m.n. voor kernwapens en medische
toepassingen) dragen nauwelijks bij aan de totale vraag naar uranium. De vraag
naar uranium is dan ook direct gerelateerd aan de rol van kernenergie in de elektriciteitmarkt.
Vanwege de toepasbaarheid van uranium in kernwapens is er een strikt toezicht
op de winning van en de handel in uranium, hetgeen onder meer is geregeld in
diverse non-proliferatieverdragen. Er is dan ook geen vrije handel in uranium. Er
bestaan vrij directe relaties tussen de uiteindelijke gebruikers en de bedrijven die
het uranium winnen.
Bijzonder aan de uraniummarkt is verder dat de grondstof die wordt gewonnen
een groot aantal bewerkingen moet ondergaan om als energiedrager te kunnen
worden ingezet. Hierbij wordt gemiddeld 4.500 maal zoveel grondstof verzet als
uiteindelijk wordt benut, waarvan het grootste deel als verontreinigde afvalstof
achterblijft op de winninglocatie. Een deel van deze bewerkingen wordt op of nabij
de winninglocatie uitgevoerd door, of onder auspiciën van het winningbedrijf.
Andere bewerkingen, zoals de verrijking van het materiaal, worden uitgevoerd in
opdracht van de eindgebruiker.
7.1 De uraniumwaardeketen
Voor de opwekking van elektriciteit door kerncentrales is een keten van processen
nodig. Die begint met de winning van uranium en eindigt met de langdurige
opberging of recyclage van afvalstoffen. Deze keten wordt ook wel aangeduid als
de ‘splijtstofcyclus’ (Figuur 43).
Uranium wordt gewonnen als hoofdproduct van mijnbouw, maar ook als nevenproduct
van andere metalen. Dat laatste geldt voor zo’n 10% van de wereldproductie
van uranium.
De winning van uranium via dagbouw of ondergrondse mijnbouw wijkt niet af van
andere ertsen die op deze manier gewonnen worden. In beide gevallen wordt
erts dat ‘rijk’ is aan uranium afgegraven en afgescheiden van het moedergesteente.
Zoeken, vinden en winnen
99