Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

More documents

Recommendations

Info

Figuur 40 Bewezen reserves in 2005 Bron: BP Statistical Review of World Energy 2005 (Web version). 94 Gegeven de zich ontwikkelende vraag- en aanbodverhoudingen zal het (weer) mogelijk zijn dat geopolitieke overwegingen weer een rol van belang gaan spelen. Dit kan de vorm krijgen van geopolitieke acties gericht op de controle over energiebronnen en transportsystemen. Daarnaast kan de controle over energie als ‘instrument’ gebruikt worden in internationale conflicten. Eén van de gevolgen hiervan is dat overheden van consumentenlanden opnieuw de veiligheid van energie expliciet als doel hanteren, en op zoek gaan garanties voor de toegang tot gas. Dit geeft aanleiding tot een situatie waarin afnemers in toenemende mate met elkaar concurreren rond dezelfde gasvoorkomens (Perner, Seeliger 2004). De vraag rijst in hoeverre deze (geo)politieke ontwikkelingen van invloed zullen zijn op de exploratie- en productieregimes en wat de consequentie daarvan zal zijn voor investeringen in nieuwe productiefaciliteiten. De verdeling van investeringen, winsten, en risico over de hele waardeketen is van fundamenteel belang voor het tot stand komen van vraag en aanbod, waarbij geopolitieke en lokale sociaal-economische verhoudingen cruciaal zijn (CIEP, 2006; Stern, 1999, 2001; Van der Linde, Stern, 2005). Naast exploratie en productie van gas is het lange-afstandstransport van gas in toenemende een complexe aangelegenheid. Zowel in het geval van de VS als in Europa is groeiend aantal landen betrokken bij het transport van gas van de productiegebieden naar de afnemers, via pijpleidingen of LNG (Opitz, Von Hirschhausen, 2001). Komende vanuit een situatie van regionale markten, zoals hierboven aangegeven, transformeren de toenemende LNG-stromen de regionale markten in de VS, Europa en Azië geleidelijk in een wereld gasmarkt, waarin arbitrage de regionale vraag en aanbodbalansen zal gaan beïnvloeden. Zoeken, vinden en winnen
Tot slot moet dit effect financieel gewaardeerd worden. Bij schade aan bouwmaterialen en landbouwgewassen gaat het om directe economische schades. In deze studie worden emissies van zware metalen en kankerverwekkende koolwaterstoffen niet meegenomen omdat voor deze stoffen de inventarisatie van emissies per kWh lastig is. De specifieke emissies zijn namelijk zeer afhankelijk van precieze geïnstalleerde technologie en brandstofsamenstelling. Schade aan ecosystemen Bij verzuring en vermesting (als gevolg van emissie van SO2, NOx, NH3) wordt bovendien binnen ExternE (2005) de schade aan ecosystemen gewaardeerd via preventiekosten. Deze zijn afgeleid uit Europese doelstellingen, met name de NEC-richtlijn. Op dit moment zijn hieruit echter nog geen preventiekosten per eenheid emissie afgeleid; de aanbevolen monetarisering is € 100 per hectare waar de ‘critical load’ wordt overschreden. Voor deze studie is dit niet hanteerbaar. In principe zouden we hiervoor de voor Nederland bepaalde preventiekosten voor verzuring en vermesting kunnen gebruiken (CE, 2002). De vraag is echter ook in hoeverre er bij gebruik van preventiekosten sprake zou zijn van dubbeltelling, omdat bij het stellen van de beleiddoelen zeer waarschijnlijk ook rekening is gehouden met gezondheid- en gewasschade. Tabel 23 Aanpak voor bepaling externe kosten luchtvervuiling Inventarisatie NOx, SO2, PM10, VOS CO, NH3, HCl, HF (geen schadekosten voorhanden) Effectbepaling Gemiddeld (EU) voor rest van de keten ExternE implementaties Schaduwprijs € 50.000 / € 75.000 per verloren levensjaar Diverse kosten voor morbiditeit Economische schade voor landbouwgewas en bouwmateraal Gevoeligheid? € 18.000/€ 27.000 (onder) en € 150.000/€ 225.000 (boven) Niet toegepast De schoorsteenhoogte is van invloed op de verspreiding van emissies en daardoor op de schades. Omdat de effectbepaling in deze studie niet lokaal, maar regionaal is, blijkt dit in praktijk hooguit 1% verschil te maken in de resultaten. Voor effecten op zeer lokale schaal is er waarschijnlijk een groter effect C.4 Radioactieve straling Radioactieve straling (radiologische emissies) treedt behalve in de nucleaire keten ook in alle fossiele brandstofketens op, maar in de fossiele ketens zijn de effecten in het algemeen verwaarloosbaar. In de nucleaire keten is het de belangrijkste bron van externe kosten. De emissie-naar-schade berekening is voor radioactieve stoffen anders dan voor de andere stoffen. De schade wordt uitgedrukt in dodelijke en niet-dodelijke kankergevallen en erfelijke afwijkingen. Deze worden vervolgens aan de hand van de VPF (zie paragraaf 2.2.1) in geld uitgedrukt. In NewExt is geen update gemaakt van de methodiek die in ExternE (1995) is vastgelegd. Wel is een nieuwe bepaling van de VPF gemaakt. 160 Zoeken, vinden en winnen
Page 1 and 2:
viWTA Rol van de fossiele bronnen e
Page 3 and 4:
CE CE Oplossingen voor Oplossingen
Page 5:
Voorwoord Het energiebeleid is een
Page 8 and 9:
7 Dynamische analyse van de waardek
Page 10 and 11:
Op de middellange termijn wordt het
Page 12 and 13:
en op internationaal niveau zijn te
Page 14 and 15:
(NOC’s) in OPEC countries. Some c
Page 16 and 17:
Sectie A Hoe en waarom; het vertrek
Page 18 and 19:
1 Inleiding 1.1 Aanleiding voor het
Page 20 and 21:
2 De beschikbaarheid van de dragers
Page 22 and 23:
2.2 Kolen Reserves en resources Res
Page 24 and 25:
Figuur 4 Bekende kolenvoorkomens (e
Page 26 and 27:
Exploratietechnieken Fossiele energ
Page 28 and 29:
Figuur 7 Een overzicht van gepublic
Page 30 and 31:
De huidige ontwikkeling van Liquifi
Page 32 and 33:
Figuur 9 Uranium voorraden wereldwi
Page 34 and 35:
3 Analytisch kader voor toekomstver
Page 36 and 37:
sociaal-economische ontwikkeling, a
Page 38 and 39:
nomie van de meeste OECD-landen gro
Page 40 and 41:
namelijk zo dat de bedrijven die w
Page 42 and 43:
Sectie B Dynamische analyses Sectie
Page 44 and 45:
4 Dynamische analyse van de waardek
Page 46 and 47:
de kolenlagen. In Tabel 3 is aangeg
Page 48 and 49:
Uit dit figuur blijkt verder dat de
Page 50 and 51:
Uit deze figuur blijkt dat de kolen
Page 52 and 53: 5 Dynamische analyse van de waardek
Page 54 and 55: zine en diesel- of huisbrandolie, k
Page 56 and 57: Deze karakteritieken omvatten de ma
Page 58 and 59: Miljoen Ton 1901 1910 1920 1930 193
Page 60 and 61: 5.2.2 1959-1973: De Independents Na
Page 62 and 63: Ten derde werd er krachtig geïnves
Page 64 and 65: vrees bestond dat de Straat van Hor
Page 66 and 67: ning. Traditioneel werd hiervoor ri
Page 68 and 69: De ineenstorting van de olieprijzen
Page 70 and 71: 5.3 De huidige situatie op de werel
Page 72 and 73: Aan OPEC-zijde spelen er aantal zak
Page 74 and 75: Figuur 29 Reserves Production Ratio
Page 76 and 77: zich sterk op het Midden-Oosten en
Page 79 and 80: 5.5 Conclusies met betrekking tot h
Page 81 and 82: 6 Dynamische analyse van de waardek
Page 83 and 84: eigendomsverhoudingen. Hierin speel
Page 85 and 86: worden. Voor de consumenten geldt d
Page 87 and 88: veel gevallen wordt gas gevonden in
Page 89 and 90: Intrastate transacties, binnen een
Page 91 and 92: Azië en de Pacific Anders dan in d
Page 93 and 94: afnemersmarkt. Dit is een voordeel
Page 95 and 96: Figuur 37 Verhouding regionale prod
Page 97 and 98: of the Madrid Guidelines and their
Page 99 and 100: De toekomst van aardgas in Europa n
Page 101: termijn vraag en aanbodpatronen bep
Page 105 and 106: Figuur 42 Netto ontrekking van gas
Page 107 and 108: 98 Zoeken, vinden en winnen
Page 109 and 110: Na de mijnbouw wordt het uranium on
Page 111 and 112: 7.3 Uraniumprijzen; vraag en aanbod
Page 113 and 114: Tabel 12 geeft een overzicht van de
Page 119 and 120: De ontwikkelingsaspecten die spelen
Page 121 and 122: kolenwinning in de VS verantwoordel
Page 123 and 124: ij de veroorzaker beschouwen sommig
Page 125 and 126: CO2 0.019 CH4 0.437 N2O 5.624 SO2 3
Page 127 and 128: effecten in de schadekosten niet zi
Page 129 and 130: 8.6 Handelingsperspectieven voor de
Page 131 and 132: gasvoorraden in toegankelijke OECD-
Page 133 and 134: aliseerde chemie. Andere sectoren z
Page 135 and 136: gevonden, maar wel een grote hoevee
Page 139 and 140: problemen en vanwege de politieke e
Page 141 and 142: lige gevolgen zijn bijvoorbeeld de
Page 143 and 144: In het tweede scenario opereren lan
Page 151 and 152: Crude Oil Equivalent - Equivalent v
Page 153 and 154:
eserves attributed to improved reco
Page 155 and 156:
Reserves - Reserves Reserves are th
Page 157 and 158:
In situ leaching (ISL) The recovery
Page 159 and 160:
150 Zoeken, vinden en winnen
Page 161 and 162:
Gewonnen erts wordt vervolgens fijn
Page 163 and 164:
B.4 Conversie Figuur 48 De kernener
Page 165 and 166:
uis wordt dichtgelast. De brandstof
Page 167 and 168:
C.2 Klimaatverandering Klimaatveran
Page 169 and 170:
Dit betekent dat de volgende schade
Page 171 and 172:
C.5.1 Risicomaat Het is de vraag of
Page 173 and 174:
Geluid en visuele vervuiling; in de
Page 175 and 176:
PKB Ruimte voor de Rivier De Tweede
Page 177 and 178:
D Referenties en bibliografie De re
Page 179 and 180:
IEA, 1995 International Energy Agen
Page 181 and 182:
D.2 Kolen Tilton, 2003 J.E. Tilton
Page 183 and 184:
Bielecki, 2000 J. Bielecki Energy s
Page 185 and 186:
Hammer, 1988 A. Hammer Hammer, Witn
Page 187 and 188:
Marcel, 2003 V. Marcel, J.V. Mitche
Page 189 and 190:
Sinclair, 1984 S. Sinclair The Worl
Page 191 and 192:
D.4 Gas Victor, 2003 D.G. Victor, N
Page 193 and 194:
Correljé, 2000 A.F. Correljé, P.R
Page 195 and 196:
IEA, 2002 International Energy Agen
Page 197 and 198:
D.5 Uranium Stern, 2001 J.P. Stern
Page 199 and 200:
NEA, 2000 Radiological Impacts of S
Page 201:
CE Oplossingen voor milieu, economi
show all

Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?