Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ... Rol van Fossiele bronnen: rapport - Instituut Samenleving en ...

samenlevingentechnologie.be
from samenlevingentechnologie.be More from this publisher
17.09.2013 Views

Figuur 40 Bewezen reserves in 2005 Bron: BP Statistical Review of World Energy 2005 (Web version). 94 Gegeven de zich ontwikkelende vraag- en aanbodverhoudingen zal het (weer) mogelijk zijn dat geopolitieke overwegingen weer een rol van belang gaan spelen. Dit kan de vorm krijgen van geopolitieke acties gericht op de controle over energiebronnen en transportsystemen. Daarnaast kan de controle over energie als ‘instrument’ gebruikt worden in internationale conflicten. Eén van de gevolgen hiervan is dat overheden van consumentenlanden opnieuw de veiligheid van energie expliciet als doel hanteren, en op zoek gaan garanties voor de toegang tot gas. Dit geeft aanleiding tot een situatie waarin afnemers in toenemende mate met elkaar concurreren rond dezelfde gasvoorkomens (Perner, Seeliger 2004). De vraag rijst in hoeverre deze (geo)politieke ontwikkelingen van invloed zullen zijn op de exploratie- en productieregimes en wat de consequentie daarvan zal zijn voor investeringen in nieuwe productiefaciliteiten. De verdeling van investeringen, winsten, en risico over de hele waardeketen is van fundamenteel belang voor het tot stand komen van vraag en aanbod, waarbij geopolitieke en lokale sociaal-economische verhoudingen cruciaal zijn (CIEP, 2006; Stern, 1999, 2001; Van der Linde, Stern, 2005). Naast exploratie en productie van gas is het lange-afstandstransport van gas in toenemende een complexe aangelegenheid. Zowel in het geval van de VS als in Europa is groeiend aantal landen betrokken bij het transport van gas van de productiegebieden naar de afnemers, via pijpleidingen of LNG (Opitz, Von Hirschhausen, 2001). Komende vanuit een situatie van regionale markten, zoals hierboven aangegeven, transformeren de toenemende LNG-stromen de regionale markten in de VS, Europa en Azië geleidelijk in een wereld gasmarkt, waarin arbitrage de regionale vraag en aanbodbalansen zal gaan beïnvloeden. Zoeken, vinden en winnen

Tot slot moet dit effect financieel gewaardeerd worden. Bij schade aan bouwmaterialen en landbouwgewassen gaat het om directe economische schades. In deze studie worden emissies van zware metalen en kankerverwekkende koolwaterstoffen niet meegenomen omdat voor deze stoffen de inventarisatie van emissies per kWh lastig is. De specifieke emissies zijn namelijk zeer afhankelijk van precieze geïnstalleerde technologie en brandstofsamenstelling. Schade aan ecosystemen Bij verzuring en vermesting (als gevolg van emissie van SO2, NOx, NH3) wordt bovendien binnen ExternE (2005) de schade aan ecosystemen gewaardeerd via preventiekosten. Deze zijn afgeleid uit Europese doelstellingen, met name de NEC-richtlijn. Op dit moment zijn hieruit echter nog geen preventiekosten per eenheid emissie afgeleid; de aanbevolen monetarisering is € 100 per hectare waar de ‘critical load’ wordt overschreden. Voor deze studie is dit niet hanteerbaar. In principe zouden we hiervoor de voor Nederland bepaalde preventiekosten voor verzuring en vermesting kunnen gebruiken (CE, 2002). De vraag is echter ook in hoeverre er bij gebruik van preventiekosten sprake zou zijn van dubbeltelling, omdat bij het stellen van de beleiddoelen zeer waarschijnlijk ook rekening is gehouden met gezondheid- en gewasschade. Tabel 23 Aanpak voor bepaling externe kosten luchtvervuiling Inventarisatie NOx, SO2, PM10, VOS CO, NH3, HCl, HF (geen schadekosten voorhanden) Effectbepaling Gemiddeld (EU) voor rest van de keten ExternE implementaties Schaduwprijs € 50.000 / € 75.000 per verloren levensjaar Diverse kosten voor morbiditeit Economische schade voor landbouwgewas en bouwmateraal Gevoeligheid? € 18.000/€ 27.000 (onder) en € 150.000/€ 225.000 (boven) Niet toegepast De schoorsteenhoogte is van invloed op de verspreiding van emissies en daardoor op de schades. Omdat de effectbepaling in deze studie niet lokaal, maar regionaal is, blijkt dit in praktijk hooguit 1% verschil te maken in de resultaten. Voor effecten op zeer lokale schaal is er waarschijnlijk een groter effect C.4 Radioactieve straling Radioactieve straling (radiologische emissies) treedt behalve in de nucleaire keten ook in alle fossiele brandstofketens op, maar in de fossiele ketens zijn de effecten in het algemeen verwaarloosbaar. In de nucleaire keten is het de belangrijkste bron van externe kosten. De emissie-naar-schade berekening is voor radioactieve stoffen anders dan voor de andere stoffen. De schade wordt uitgedrukt in dodelijke en niet-dodelijke kankergevallen en erfelijke afwijkingen. Deze worden vervolgens aan de hand van de VPF (zie paragraaf 2.2.1) in geld uitgedrukt. In NewExt is geen update gemaakt van de methodiek die in ExternE (1995) is vastgelegd. Wel is een nieuwe bepaling van de VPF gemaakt. 160 Zoeken, vinden en winnen

Figuur 40 Bewez<strong>en</strong> reserves in 2005<br />

Bron: BP Statistical Review of World Energy 2005 (Web version).<br />

94<br />

Gegev<strong>en</strong> de zich ontwikkel<strong>en</strong>de vraag- <strong>en</strong> aanbodverhouding<strong>en</strong> zal het<br />

(weer) mogelijk zijn dat geopolitieke overweging<strong>en</strong> weer e<strong>en</strong> rol <strong>van</strong> belang<br />

gaan spel<strong>en</strong>. Dit kan de vorm krijg<strong>en</strong> <strong>van</strong> geopolitieke acties gericht op de<br />

controle over <strong>en</strong>ergie<strong>bronn<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> transportsystem<strong>en</strong>. Daarnaast kan de controle<br />

over <strong>en</strong>ergie als ‘instrum<strong>en</strong>t’ gebruikt word<strong>en</strong> in internationale conflict<strong>en</strong>.<br />

Eén <strong>van</strong> de gevolg<strong>en</strong> hier<strong>van</strong> is dat overhed<strong>en</strong> <strong>van</strong> consum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>land<strong>en</strong> opnieuw<br />

de veiligheid <strong>van</strong> <strong>en</strong>ergie expliciet als doel hanter<strong>en</strong>, <strong>en</strong> op zoek gaan<br />

garanties voor de toegang tot gas. Dit geeft aanleiding tot e<strong>en</strong> situatie waarin<br />

afnemers in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate met elkaar concurrer<strong>en</strong> rond dezelfde gasvoorkom<strong>en</strong>s<br />

(Perner, Seeliger 2004).<br />

De vraag rijst in hoeverre deze (geo)politieke ontwikkeling<strong>en</strong> <strong>van</strong> invloed zull<strong>en</strong><br />

zijn op de exploratie- <strong>en</strong> productieregimes <strong>en</strong> wat de consequ<strong>en</strong>tie daar<strong>van</strong><br />

zal zijn voor investering<strong>en</strong> in nieuwe productiefaciliteit<strong>en</strong>. De verdeling<br />

<strong>van</strong> investering<strong>en</strong>, winst<strong>en</strong>, <strong>en</strong> risico over de hele waardeket<strong>en</strong> is <strong>van</strong> fundam<strong>en</strong>teel<br />

belang voor het tot stand kom<strong>en</strong> <strong>van</strong> vraag <strong>en</strong> aanbod, waarbij geopolitieke<br />

<strong>en</strong> lokale sociaal-economische verhouding<strong>en</strong> cruciaal zijn (CIEP,<br />

2006; Stern, 1999, 2001; Van der Linde, Stern, 2005).<br />

Naast exploratie <strong>en</strong> productie <strong>van</strong> gas is het lange-afstandstransport <strong>van</strong> gas<br />

in to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de e<strong>en</strong> complexe aangeleg<strong>en</strong>heid. Zowel in het geval <strong>van</strong> de VS<br />

als in Europa is groei<strong>en</strong>d aantal land<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> bij het transport <strong>van</strong> gas<br />

<strong>van</strong> de productiegebied<strong>en</strong> naar de afnemers, via pijpleiding<strong>en</strong> of LNG (Opitz,<br />

Von Hirschhaus<strong>en</strong>, 2001).<br />

Kom<strong>en</strong>de <strong>van</strong>uit e<strong>en</strong> situatie <strong>van</strong> regionale markt<strong>en</strong>, zoals hierbov<strong>en</strong> aangegev<strong>en</strong>,<br />

transformer<strong>en</strong> de to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de LNG-strom<strong>en</strong> de regionale markt<strong>en</strong> in<br />

de VS, Europa <strong>en</strong> Azië geleidelijk in e<strong>en</strong> wereld gasmarkt, waarin arbitrage<br />

de regionale vraag <strong>en</strong> aanbodbalans<strong>en</strong> zal gaan beïnvloed<strong>en</strong>.<br />

Zoek<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong> <strong>en</strong> winn<strong>en</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!