VKW Monografie Ondernemer, onderneming en ... - Kauri

geografische markt). Als een ondernemer er in slaagt, op welke manier dan ook, om
zijn tijd en/of die van zijn medewerkers productiever te gebruiken, dan horen deze ingrepen
ook thuis onder de hier besproken hoofding. Kortom, het gaat bij dit eerste type
van opportuniteiten voor ondernemers om alles wat binnen een bestaande entiteit tot
een efficiënter gebruik van de beschikbare middelen leidt.
De tweede grote groep van opportuniteiten die een ondernemer kan aangrijpen,
situeert zich op het niveau van de introductie van nieuwe producten en diensten. We
kunnen voor onze opdeling van de opportuniteiten terugvallen op Joseph Schumpeter’s
analyse van het economische ontwikkelingsproces. Telkens aangedreven door de acties
van ondernemers onderscheidt Schumpeter vijf vormen van “nieuwe combinaties”
die dit ontwikkelingsproces concreet vorm geven 49 :
• de introductie van nieuwe producten,
• de introductie van nieuwe productiemethodes,
• de opening van een nieuwe markt,
• de ontdekking van een nieuwe grond- of hulpstof, en
• nieuwe organisatievormen
Het eerste alsmede, gedeeltelijk, het tweede punt van Schumpeter’s vijftal hoort
thuis in onze tweede groep van opportuniteiten. De gangbare term terzake is uiteraard
innovatie. Dit aspect van het ondernemerschap kreeg veel aandacht in de analyses van
de Duitse Historische School en meer bepaald in de geschriften van Gustav Schmöller
(1838-1917), Werner Sombart (1863-1941) en Max Weber (1864-1920) 50 . Het valt te argumenteren
dat de reeds diverse malen geciteerde Joseph Schumpeter behoorlijk wat van
zijn mosterd bij de prominenten van deze Duitse Historische School haalde.
Diezelfde Schumpeter benadrukte sterk dat kennis op zich niet volstaat om tot vooruitgang
te komen. Er is behoefte aan de actie van de ondernemer om die kennis om te
zetten in maatschappelijk relevante meerwaarde via nieuwe producten en diensten.
Ondernemers doorbreken alzo continu het economische status quo en doen daarbij vaak
aan creatieve destructie. Wanneer William Baumol in één van de meest relevante boeken
terzake van het voorbije decennium schrijft over de “free-market innovation machine”
49 Schumpeter, 2000, p. 66.
50 Waarmede niet gezegd is dat enkel deze Duitse Historische School aandacht besteedt aan het aspect innovatie in de betekenis
zoals hier door ons gebruikt. Wel is het zo dat onder de economen thuishorend in deze school op een systematische
manier aandacht besteed werd aan het grote belang van innovatie voor de sociaal-economische ontwikkeling en
aan de cruciale rol te vervullen door de ondernemers in het hele innovatieverhaal.